24ste Jaargang
DONDERDAG 2 MAART 1933
No. 7446
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
VOORNAAMSTE NIEUWS.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bi] onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103C03, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT»
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit DRIE
bladen.
De socialistische pers en het
Bisschoppelijk Mandement
De socialistische pers van gisteravond
bespreekt in een artikel het Mandement
der Bisschoppen tegen Liberalisme, So
cialisme en Communisme. En het is wel
héél erg frappant, hoe zin en beteeke-
'nis van wat de Bisschoppen voorhouden
wordt verdraaid en verkeerd voorgesteld.
Wij zullen dat laten zien.
't Begint al met het opschrift van het
artikel: „Mandement tegen socialisme
en democratie"!
En dan lezen we verder:
„In één opzicht bevat het mande
ment van het episcopaat een op
merkelijke verzachting van het oude
stuk met zijn volstrekte veroordee
ling van alle bemoeienis met socia
listische vereenigingen. Het laat in
„allergrootst uitzonderingsgeval" voor
katholieken het lid worden of blij
ven van socialistische organisaties
toe, n.l. als vast staat, „dat gevaar
voor verlies van hèt geloof is uitge
sloten" en tevens dat „een aller
dringendste reden" voor liet lid
maatschap aanwezig is".
„Principieel is het toelaten van
deze uitzonderingen intusschen van
de grootste heteekenis. Het maakt
ook voor Nederland een definitief
einde aan de duizendmaal herhaalde
katholieke persbewering, dat gods
dienst en socialisme niet vereenig-
baar zijn. Wij zullen hierop den
sterksten nadruk hebben te leggen".
De conclusie, welke hier wordt getrok
ken uit de bisschoppelijke woorden, is
toch wel buitengewoon onlogisch;
zóó, dat we niet kunnen begrijpen, hoe
men in goede trouw tot zulk een onge
rijmdheid kan komen. Uit het feit, dat
in een „allergrootst uitzonderingsgeval"
enz. enz. misschien wel 'ns een enkeling
lid kan zijn van een socialistische orga
nisatie, concludeert de socialistische
pers, datnu definitief een einde is
gemaakt aan de „persbewering", dat
Katholicisme en Socialisme niet vereenig-
baar zijn! We mogen hier opmerken: is
er dwazer redeneering mogelijk Zoo
zou men b.v. uit het feit, dat de Kerk
ook wel 'ns toestaat om- op de Index
geplaatste boeken te lezen de gevolg
trekking mogen maken, dat het toch
eigenlijk voor een Katholiek niet verbo
den is om op den Index geplaatste
boeken te lezen, of, dat die boeken toch
eigenlijk niet in strijd zijn met geloof en
zeden
Niet minder ergerlijk-dwaas is een
andere conclusie, welke de socialistische
pers uit het Mandement onzer Bisschop
pen trekt, n.l. deze:
„Liberale politiek en bedrijfsvoering
door Katholieken blijft vrij".
Waarom? Omdat deze in dit Mande
ment niet worden veroordeeldAlsof
deze niet door andere uitspraken van
het Kerkelijk gezag door den Paus en
ook o.a. meermalen door den tegenwoor-
digen Bisschop van Haarlem zijn ver
oordeeld; alsof in»dit Mandement het
geheele sociale vraagstuk of het g e-
heele stelsel Liberalisme, Socialis
me en Communisme zouden behandeld
zijn!
De „voorlichting", hier door de socia
listische pers gegeven betreffende het
jongste Mandement van het Doorluchtig
Episcopaat is toch wel heel apert
valsch.
Op wat verder nog wordt gezegd be
treffende de Bisschoppelijke aanmaning
tot eenheid in de politiek komen wij
morgen terug.
TWEEDE KAMER
Indische Begrooting
Nadat de werkzaamheden waren vastge
steld, waarbij de Kamer heb wetsontwerp
dat door den heer v. d. B e r g h (S.D.A.P.)
was ingediend weigerde in behandeling te
nemen, werd de motie van den heer Cra-
m e r (S.D.A.P.) tot opheffing van het Di-
goelkamp met 21 tegen 24 stemmen verwor
pen, en die van den heer K. terLaan U
i het terugbrengen van de salarisverlaging
op 10 pet. met 52 tegen 22 stemmen.
Aan de orde kwam nu de behanueling
van de hoofdstukken der Indische begroo-
ting. Het debat was lusteloos en overal
vertoonden de banken groote gapingen. L)e
heer Knottenbelt (V.B.) protesteerde
er tegen dat de aanpassing van de Indi
sche wetgeving aan die van Nederland zoo
lang duurde. Dit is onbegrijpelijk, want om
deze aanpassing te verwezenlijken behoeft
er slechts zeer weinig veranderd te worden,
I welke dan nog in de meeste gevallen let
terlijk van de Nederlandsche wet Kan
worden overgenomen. Door de heeren Van
Boetzelaar (C.H.), Cramer (S.D.A.
P.) eh F e b e r (R.K.) werd aangedrongen
op verbetering van de werkloosiieidszorg,
waarmee thans een begin is gemaakt door
een som uit te trekken voor de oprichting
van een afdeeling „werkloosheidszorg"
aan het Dep. v. Arbeid. De Minister
deed hierop eenige minder beduidende toe
zeggingen.
'ioen de afdeeling Onderwijs aan de or
de werd gesteld toonde de Kamer een be
langrijke opleving.
Daar deze begrooting door de Volksraad
is verworpen, moet zij nu door de Neder
landsche wetgever worden vastgesteld.
Doch ook m de Kamer toonde zich van'
verschillende kanten een scherp verzet.
Terwijl men aan de rechterzijde geen ver
trouwen blijk te stellen in den Begeerings-
gevolmach'igde voor het Onderwijs, den
heer Schriecke, die er van verdacht wordt
langzamerhand een onderwijshervorming
te willen doordrijven, die in liet bijzonder
voor het Bijzonder Onderwijs verderfelijk
is, vooral door subsidies in te trekken voor
internaten, bleek er ook van de kant van
de Anti-Revolutionairen en Christelijk-His-
torischen verzet tegen dit ontwerp. De heer
Schouten (A.R.) zeide, dat het verzet
in de Volksraad niet toe te schrijven was
aan oppositie tegen de bezuiniging, maar
vooral tegen het beleid en de toekomstplan
nen der Regeering, die wel plannen schijnt
te.hebben doch deze niet mededeelt, waar
door er een zekere geheime vrees bestond
die men niet heeft kunnen wegnemen. Dit
werd ook door den heer F e b e r (R.K.) ge
constateerd, die er aan toevoegde, dat men
den Volksraad herhaaldelijk trachtte te
overrompelen met onvoorziene voorstellen,
die op korten termijn moesten worden afge
handeld. Spr. drong aan op volledige ope
ning van zaken, en keurde het voortdurend
indienen van partieele voorstellen, waarvan
men de draagwijdte niet kan overzien ten
sterkste af.
Door de drie rechtsche sprekers, de hee
ren Schouten, Feber en Van
Boetzelaar, werd ten sterkste aange
drongen op de instelling van een Oommissie
om op korten termijn van advies te chenen
over het onderwijsprobleem. Blijkbaar om
te voorkomen, dat ook in deze een halve
toezegging werd gedaan, stelde de Katho
lieke afgevaardigde den Minister een reeks
scherp omlijnde vragen, waarvan de hoofd
inhoud de volgende is:
Is de Minister bereid deze commissie ver
te doen instellen, met met-ambtelijke ledeu
en vertegenwoordigers van het bijzonder
onderwijs, met bovengenoemd doel?
Is de Miniser bereid deze commissie ver
slag. te doen uitbrengen van alle tot nu ge
nomen bezuinigings- en reorganisatiemaac-
regelen, en hierover zijn meening te doen
uitspreken?
Kan de Minister toezeggen, dat deze
commissie tijdig met haar arbeid gereed
zal zijn?
Wil dè Minister toezeggen, dat, tot dat
de onderwijsbegrooting 1934 door de Volks
raad zal zijn afgehandeld, geen nieuwe
maatregelen van bezuiniging of reoorgani-
satie zullen worden getroffen?
Ook de heer Ketelaar (V.D.) vond
deze critiek volkomen gerechtvaardigd;
was zelfs van oordeel, dat zulk een com
missie reeds lang tevoren had moeten wor
den ingesteld. De heer K. ter Laan (8.
D.A.P.) verzette zich eveneens, maar om
andere redenen, tegen deze afdeeling. Hij
kwam op tegen de bezuiniging op het U. L.
O. onderwijs, en drong er op aan, dat dit
uitgebreid werd, en diende hiertoe een mo
tie in. Ock diende hij een motie in, om een
commissie in te stellen, die echtdr óók over
bezuinigingen zou hebben te beslissen. De
laatste spreker, de heer Eerdmans (V.
B.). zag het nut van de voorgestelde com
missie niet in. Hij vond dat het dessa-on-
derwijs moest gehandhaafd, maar dat net
andere onderwijs moest afgemeten worden
naar de beschikbare betrekkingen. Hierop
vroeg de heer J o e k e s zeer terecht, hoe
men dan toch wel zou moeten beoordeelen
hoeveel mensohen in s toekomst met IJ.
L. O. of ander onderwijs zouden noodig
zijn.
De Minister is gisteren aan zijn ant
woord begonnen, en zal hiermede lieden
voortgaan.
EERSTE KAMER
De Begrootingen van Financiën
en Justitie
Bij de behandeling van de begrooting
van Financiën in de Eerste Kamer heeft de
de heer De Bruyn (R.K.) bepleit geheele
of gedeeltelijke vrijstelling van belasting
voor de werkloozen, o.m. door kostelooze
uitreiking van een rijwielplaatje. De mi
nister zegt dat daartegen bezwaren zijn van
administratieven aard doch spr. meent, dat
dit toch niet zoo overwegend behoeft te
zijn.
Er kunnen immers de noodige voorwaar
den worden gesteld voor de uitreiking,
waarbij het plaatselijke bestuur inlichtin
gen kan geven.
De heer IJsselmuiden (R.K.) dringt
aan op betere materieeje verzorging van de
belangen van de ambtenaren van den Rijks-
accountantsdienst. omdat anders te vreezen
is, dat accountants, na een vooroefening bij
den staat, zoo spoedig mogelijk overgaan
tot heb winstgevender particuliere bedrijf.
De heer De Geer, Minister van
Financiën, antwoordde, dat wat de
kostelooze uitreiking van rijwielplaatjes be
treft, dit alleen geschiedt aan niet. in de In
komstenbelasting aangeslagenen die het rij
wiel voor hun bedrijf noodig hebben. Een
algemeene bepaling.als in de Wegenwet of
de Zegelwet acht spr. voor de Rijwielbelas
ting verkeerd, met bet v'og op het buiten
gewoon groote aantal aanvragen dat te
wachten zou zijn. Voor correcte gevallen is
een ongelimiteerde dispensatie om vrijstel
ling te ver eenen niet noodig.
De bezwaren van den heer IJsselmuiden
ge'den ook voor verschillende ambtenaren
in het bijzonder bij gemeentelijke bedrijven.
Tegen speciale verhoogingen binnen de mi
nimum en maximum grenzen voor enkele
bijzonder goede krachten is geen bezwaar.
Vervolgens is aan de orde de begrooting
van Justitie, weke na eenige bespreking
wordt goedgekeurd. -
BINNENLAND
UITBREIDING COKESFABRIEK
STAATSMIJN „MAURITS".
WERK VAN EENIGE MILLIOENEN.
De „Tel." verneemt van de directie der
Staatsmijnen te Heerlen, dat de reeds lang
bestaande plannen tot uitbreiding van de
cokesfabriek op de staatsmijn „Maurits",
inderdaad verwezenlijkt zullen worden.
Deze uitbreiding zal bestaan uit de bij
bouwing van een batterij, die 150 retorten
omvat. De opdracht tot den bouw is nog
niet definitief verstrekt. De kosten van dit
werk zullen zeker eenige millioenen gul
dens bedragen.
Het ligt in de bedoeling van de directie
der Staatsmijnen dit werk zooveel mogelijk
door de Nederlandsche industrie te doeu
uitvoeren.
BUITENGEWONE ZITTING STATEN
VAN Z.-HOLLAND.
Voorziening vacature Borghols.
Den Commissaris der Koningin in Zuid-
Holland is machtiging verleend tot bijeen
roepen der Staten in die provincie in bui
tengewone zitting op een uiterlijk 8 April
te stellen dag ter verkiezing van een lid
vhn Gedeputeerde Staten ter vervulling
van ontstane vacature.
OVERTREDING CONTINGENTEE-
RINGSVOORSCH RIFTEN.
Verhandelen van invoervergunningen.
In verband met de verlenging der ver
schillende contingenteeringsmaatregelen
wordt de aandacht va
gevestigd op het volgende:
Waar bij de uitvoering der verschil
lende contingenteeringen herhaaldelijk is
gebleken, dat er verschillende importeurs
zijn, die zich niet houden aan den regel,
dat onderhandsche overdracht van vergun
ningen worden verhandeld, zal met ingang
van 1 Maart ten deze een scherpe controle
worden uitgeoefend.
Iedere overtreding op dit punt zal on
herroepelijk en terstond gestraft worden
met vervallenverklaring van de gestelde
waarborgsommen.
WIJZIGING DER WET OP DE
PERSONEELE BELASTING.
Huuraarde voor koffiehuizen
e d. Ontheffing voor mo
torrijtuigen, die buiten ge
bruik zijn.
Ingediend is een wetsontwerp tot wijzi
ging en aanvulling van de artikelen 31 duo-
decies en 63 der Wet op de Personeele
Belasting 1S96.
Blijkens de toelichting heeft het wets
ontwerp ten doel:
le, door een aanvulling van art. 31 duo-
decies der Wet op de Personeele Belas
ting den gemeentebesturen op het punt
van het belasten van koffiehuizen, res
taurants en andere inrichtingen tot het ge
bruiken van spijzen en dranken tegen be
taling, eenige vrijheid te geven, zulks als
resultaat van een overweging, welke door
den minister is toegezegd, tijdens de in de
Tweede Kamer op 16 December 1932 ge
houden beraadslagingen over Hoofdstuk
VII B der Rijksbegrooting voor 1933;
2e. door een aanvulling van art. 63 der
voormede wet een regeling te treffen,
krachtens welke aan houders van een mo
torrijtuig, die zich om financieele redenen
genoodzaakt zien hun rijtuig voor ruimen
tijd buiten gebruik te stellen, ontheffing
van belasting naar den vijfden grondslag
der personeele belasting wordt verleend.
De voorgestelde aanvulling onder le
openen de mogelijkheid, voor de gemeente
besturen om de koffiehuizen enz. in meer
of minder belangrijke mate te ontlasten
door op die inrichtingen van toepassing
te verklaren hetzij de bijzondere regeling,
welke voor winkels en logementen geldt,
hetzij die, welke de wet bevat voor genieu-
bileerd-verhuurde kamers.
In het eerste geval zal de huurwaarde
slechts voor een derde, in het tweede geval
slechts voor twee derde als belastbare
huurwaarde worden aangemerkt. Verder
zal ingevolge art. 17 par. 3 der wet de
waarde voor de stoffeering eveneens slechts
voor een derde, resp. voor twee derde, in
aanmerking komen.
Bovendien zullen de koffiehuizen enz.
dan als afzonderlijke perceelen worden be
handeld.
SALARISSEN GEKORT ZONDER
OVERLEG TE PLEGEN.
Te Heesch een raadsbesluit vernietigd.
Op grond van de1 overweging, dat aan
vereenigingen van ambtenaren geen ge
legenheid is gegeven daaromtrent haar
gevoelen te doen kennen, is bij kon. be
sluit vernietigd het besluit van den ge
meenteraad van Heesch tot 'verhaal van
3 Oct. voor eigen pensioen de 5y. pet.
voor weduwen- en weezenpensioen op
alle ambtenaren in dienst der ge
meente.
RAAD VAN ARBEID TE SNEEK IS
OPGEHEVEN.
Bezuinining door concentratie.
In het „Staatsblad" is opgenomon een
een Kon. Besluit, volgens hetwelk met 1
Juli a.s. de Raad van Arbeid te Snoek
wordt opgeheven.
Van de gemeenten in het gebied van
den Raad te Sneek gaan Baarderadeel,
Barradeel. Franeker, Franekeradeel, Har-
lingen, Hemaarderadeel en Terschelling
naar den Raad van Arbeid te Leeuwarden
en de overige gemeenten naar den Raad
van Arbeid tc Heerenveen, terwijl dc ge
meente Tietjerksteradeel overgaat van
den Raad van Arbeid te Heerenveen naar
dien te Leeuwarden.
NIEUWE LOONSVERLAGING IN HET
BOUWBEDRIJF?
Vragen van den heer Loerakker.
Het lid der Tweede Kamer de heer
Loerakker heeft den Minister van Bin-
nenlandsche Zaken gevraagd:
Is het juist, dat aan de organisaties in
het bouwbedrijf andermaal de eisoh is ge
stold, mede te werken aan een verlaging
van de loonen, zooals deze in de collectie
ve arbeidsovereenkomst voor dat bedrijf
zijn vastgesteld en dat van deze medewer
king verdere steunverleening afhankelijk
is gesteld
Indien deze vraag bevestigend moet
worden beantwoord, wil de Minister dan
mededeelen, welke redenen aanleiding
hebben gegeven tot een dergelijk ingrijpen,
hetgeen toch slechts om zeer ernstige re
denen geoorloofd kan worden geacht?
Is de Minister bereid, gehoord de zeer
ernstige bezwaren van de bij deze collec
tieve arbeidsovereenkomst betrokken orga
nisaties, de voorgestelde of in overweging
zijnde maatregelen achterwege te laten?
BUITENLAND.
De geheele communistische pers en a|le
comm. vergaderingen worden verboden.
Minister Göring over de communistische
plannen. (2e blad).
Vriendelijker stemming ter ontwape
ningsconferentie. (2e blad).
De eed van trouw door den lerschen Dail
afgeschaft. (2e blad).
Nog hoog water in Engeland. (Builcnl.
Berichten 2e blad).
BINNENLAND.
Ingediend is een ontwerp tot wijziging
van de wet op dc personeele belasting, ten
einde de mogelijkheid van ontlasting van
restaurantbedrijven te openen en voorts om
ontheffing van belasting vcor geruimen tijd
niet gebruikte motorrijtuigen mogelijk te
maken. (1ste blad).
Dr. A. C. A. Hoffman, lid der Prov. Sta
ten van Z.-H., door beroerte getroffen.
(lste blad).
De raad van arbeid te Sneek wordt met
ingang van 1 Juli a.s. opgeheven, (lste
blad).
Ernstige aanvaring op den Nieuwen
Waterweg. Deensch vrachtschip ge
deeltelijk gezonken, (lste pagina).
Gepantserde smokkelauto aangehouden
te Roermond. (Gem. Bcr., 3do blad).
Cocaïne-smokkel aan de grens. (Gem.
Ber., 3de blad).
LEIDEN.
Overleden is de eerw. zuster Petrus
Canisius.
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Het Ned. elftal voor den wedstrijd te
gen Hongarije vastgesteld. (3de blad).
Mr. P. W. KAMPHUISEN.
Hoogleeraar aan de R. K. Universiteit
te Nijmegen.
Naar men aan de „Tijd" mededeelt, is
mr. P. W. Kamptouisen, te Vein sëcre-
fcarie van de Algemeeno Kunstzijde-Unie,
benoemd tot professor aan de R. K.
Universiteit' te Nijmegen.
Dr. A. C. A. HOFFMAN.
Naar de „Msbd." verneemt, is de heer
dr. A. C* _A. Hoffman te Gouda, lid van
de Prov. Staten van Zuid-Holland, tij
dens zijn spreekuur door een boroerto
getroffen. Do zeereerw. deken B. van
Rooy heeft hem de lhatste H.H. Sacra
menten toegediend.
De toestand van den patiënt, die van
middag nog buiten bewustzijn was, is
hoogst ernstig.
TEGEN STRAATVER ONTREINIG ING.
Uitgevers van reclamebiljetten gedwongen
tot opruiming.
B. en W. van Haarlem stellen den raad
voor om maatregelen tc treffen tegen an-
normale straatverontreiniging, veroorzaakt
b.v. door winkeliers die rcclamcbiljettcn
laten uitdeelcn. Voorgesteld wordt den on
dernemer van zulk een reclame-uitgifte Ie
dwingen zich te verzekeren van behoorlij
ke hulp, eventueel van betaalde medewer
king van de gemeentereiniging voor de op
ruiming van het indirect door zijn toedoen
veroorzaakte vuil.
Ook iets voor Leiden?!
MINDER STERGEVALLEN.
Griep, bronchitis en longonsteking
worden zeldzamer.
De vermindering van het aantal sterfge-
gevallen aan griep, bronchitis en longont
steking zet zich voort in vermeld tempo.
In de week van 19 tot 25 Februari
stierven aan griep 20 patiënten (vorige
week 27), aan bronchitis en longontste
king 109 (v.w. 148).
Deze cijfers gelden voor de 40 grootste
gemeenten, die de helft van Nederlands
inwoners omvatten.