24ste Jaargang WOENSDAG 1 MAART 1933 No. 7445 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN Ste £etd4elve(3oii/fca/nt DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Leiden 19 oent per week f2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal Franco per post f2.95 per kwartaal Het Geillustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met Geillustreerd Zondagsblad 9 cent. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II GIRONUMMER 103103, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Modedeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop f 0.50. Dit nummer bestaat uit DRIE bladen. V Onze politieke eenheid Eenheid der Katholieken in de politiek waarom nu juist in ons land zoo noo- dig geacht, terwij] in andere landen zulk een eenheid toch ook niet bestaat? Als men deze opwerping maakt dan vergeet men, dat uit het feit, dat elders zulk een eenheid niet bestaat, niet mag worden besloten, dat ze daar ook niet noo- dig of gewenscht is! In landen, waar men mist de eenheid der katholieken op politiek terrein, in ééne partij, is men jaloersch op Nederland. Maar, hoe moeilijk 't ook vaak is, om een bestaande eenheid te bewaren, veel moeilijker is het nog om onderlinge ver deeldheid tot een eenheid te brengen! Laten we hopen, dat wij zulks in ons land nooit zullen ondervinden Dat men ook in andere landen naar een eenheid der katholieken op politiek ge bied verlangt, kon men gisteren weer eens lezen in een herderlijk schrijven van Kar dinaal Bertram, den aartsbisschop van Breslau. in verband met de komende ver kiezingen. De aartsbisschop schrijft daarin: „Ik herinner aan de vermaning welke mijn voorganger in een der meest ernstige stonden gericht heeft tot de katholieken van geheel Duitschland: „W eest eens gezind, eensgezind, oensge- z i n d". Dat is ook thans de vermaning van uw Herder, die niet den politieken partijstrijd in de kerk wil brengen, dooh die gebeurte nissen. welke voor het vaderland en de Kerk van zoo diepe beteekenis zijn, niet zonder meer kan laten voorbijgaan. Ik gevoel mij verplicht, gezien de bui tengewone belangrijkheid juist van de ko mende verkiezingen, deze vermaning tot u te richten." Weest eensgezind! De Bisschoppen van Nederland hebben Zondag dezelfde verma ning gericht tot de katholieken van Ne derland, in verband met de aanstaande verkiezingen. Daar zijn er, die blijkbaar zich verant woord meenen, als zij de politieke partij eenheid der katholieken verbreken. Wij willen hun bedoeling niet veroordee- len maar wij moeten waarschuwen voor hun daden.... Zoo terecht schrijven ons Bisschoppen: „Zegt ons de vreugde onzer tegenstanders, telkens als bij ons eenige verdeeldheid dreigt of een begin vindt, dan niets? Toont zij ons niet zonneklaar, wat sommigen der onzen niet schijnen te beseffen, dat met verdeeldheid onze kracht wordt gebro ken Moge dit inderdaad allen katholieken in dezen tijd zonneklaar zijn! ONZE R.K. STAATSPARTIJ „Wij lijden gelukkig niet onder versplin tering. Wel zijn, hier en daar. met tamelijk zwaar gekraak, enkele splinters afgespron gen van onze organisatie in de R. K. Staatspartij. Dat „gekraak" behoeft niet te verwonderen. Het is juist een bewijs van de hechtheid van het getimmerte. Wij be treuren dat, voorai omdat wij ongaarne krachben missen, die met eenige neiging voor evenwichtige beschouwing van onze daden, ons werk hadden kunnen blijven schragen. Wat wij van de zijde van onzo partij in geen geval zullen ontketenen is „een frisscho, vrbolijke oorlog, die een lust is voor de strijdbare manschap". Daarvoor zijn wij niet militaristisch genoeg aange legd. Evenmin zullen wij ons ophouden met negatieve bestrijding, met critiek en anti- critiek. Maar wat wij niet zullen mogen na laten, dat is de Katholieken ervan te door- dringer, dat iedere afscheiding heilloos, maar tevens dat zij volstrekt ongerecht vaardigd is. Als iets in s-taai is dit aan i.e toonen,' dan is het wei de nieuwe marseh- order, die aan de „strijdbare manschap" is meegegeven. Want wij kunnen en mogen niet „af wachten", of zich een nieuwe phalanx van TWEEDE KAMER Indische Begrooting De communistische Kamercandidaten, die in het boven-Digoelkamp vertoeven, zullen hunne telegrammen en telegrafische postwissels ontvangen. Onmiddellijk na de opening der zitting deelde de Minister van Koloniën mede, dat hij den G.G. opdracht had gegeven voor de overhandi ging zorg te dragen. Daarmede was de in terpellatie meteen geëindigd, en kon de behandeling der Indische begrooting wor den voortgezet. Uit den aard der zaak kon de minister niet veel nieuws vertellen. De ellendige toestand der Indische financiën is reeds zoo volledig bekend, dat de minis ter er niet veel van behoefde te zeggen. Merkwaardig was alleen, dat hij den acn- teruitgang der middelen van blij venden aard achtte, omdat ook hij tot het inzicht was gekomen, dat de crisis, welke zich thans voordoet, geen gewoon conjunctuur verschijnsel is, doch aan de structuur dor maatschappij moet worden geweten. De minister hoopte, dat binnenkort het even wicht in de begrooting kon worden her steld op een basis van ong. 300 millioen gulden. Daarop zou men voor de naaste toekomst hebben te rekenen. Tot nu toe was er in drie jaren tijd 125 millioen bezui nigd, een resultaat, waarvoor de ministor den G.G. hulde bracht. Wat den toestand der bevolking aangaat, zoolang de voedsel productie van dien aard blijft als op het oogenblik, behoeft voor een calamiteit niet te worden gevreesd. De minister ging dan op verschillende onderdeelen in, bevestigde, dat de bij op bod verkochte vrouwen van den heer de Visser prauwen moesten zijn; sprak als zijne overtuiging uit, dat dé Westerscne cultuur ook voor de Oostersche volken van de grootste beteekenis is en wees zoowel de motie van den heer Cramer betreffende opheffing der interneeringskampen als d.e van den heer K. ter Laan tot terugbren ging van de salariskorting op 10 pet. als onaanvaardbaar af. De heer Feber kreeg de toezegging, dat de regeering alles zou doen om de industrialisatie der Inlandsche bevolking te bevorderen en bij de replie ken, dat ook het heffen van een hoogere korting der Europeesche ongehuwden, ten bate van een kindertoeslag voor de groote gezinnen, ernstig zou worden onderzocht en overwogen. Wat die replieken aangaat, deze beston den voor het overgroote deel uit een on- derlingen strijd tusschen de rechtsche spre kers plus den heer Joekes tegen de S.DA. P. en met name tegen den heer Cramer, die inderdaad een melijwekkend figuur sloeg. Hij durfde het aan de rechtsche pers ver wijten te maken van een hetze tegen hem en te beweren, dat in de socialistische pers nog nooit dingen waren gezegd tegen po litieke tegenstanders als de rechtsche pers tegen hem zou gedaan hebben. Hij miste den moed de beruchte woorden, die hij ge sproken had over de muiterij op „De Ze- ven Provinciën" te herroepen en had geen enkel zakelijk argument tegen de vernie tigende betoogen aangaande zijn vroegere finanoieele inzichten. Hij zei alleen maar, dat hij dezen keer toch niet zoo opti mistisch was geweest als wilde hij zich ver ontschuldigen. Nogal onbarmhartig werd door do heeren Van Boetzelaar (C.- H.), Schouten (A.-R.), Feber (R.K.) en Joekes (V.D.) het."„betoog" van den heer Cramer afgemaakt, üok zijn vriend K. ter Laan (S.D.A.P.) slaagde er niet in den voor den heer Cramer vernietigen den indruk van deze debatten weg te ne men of ook maar te verzachten. Om half zeven was de Kamer door de algemeene beschouwingen over de Indische begrooting heen. onbaatzuchtigen zal weten te vormen om nieuwe eenheid uit te dragen. Wij b e- hoeven ook niet af te wachten en wij willen het niet. Wij weten, dat de basis voor vruchtbare samenwerking aanwezig is in de R. K. Staatspartij, die niet alleen bereid is op den grondslag van haar pro gram practisch werk te verrichten, maar die daartoe ook steeds beter in staat i&* Gelukkig zit er groei in het werk, dat niet staat of valt met de medewerking .van en kelen, maar dat evenmin „uit zijn krach ten" zal groeien. Maar wat ook „enkelen" zullen meenen te moeten doen, de massa zal staan achter de R. K. Staatspartij. De massa zal begrij pen, dat het nü geen tijd is voor zoeken en tasten, voor experiment en avontuur, voor negatief streven om te verhinderen of af te breken. Nu minder dan ooit. Nü staan de kiezers voor hun verantwoordelijkheid, vervroegd en verscherpt. Ook ver scherpt". Uit de radio-rede, door mr. G. Goseling, Lid der Tweede Ka mer, Zondag gehouden. EERSTE KAM EB Rijk sb eg rooting Nadat de Voorzitter heeft medege deeld, dat de openbare vergadering Woens dag om 12 uur zal aanvangen, worden voortgezet de algemeene beschouwingen over de Rijksbegrooting. (Replieken). De heer v. Embden (V.D.) bestrijdt den heer De Savornin Lohman en betoogt, dat hij het optreden der muiters op scher pe wijze heeft afgekeurd. De heer Hermans (S. D.) betoogt nog maals dat het optreden van de rijksregee- ring tegen gemeentebesturen de waardig heid van het gezag der plaatselijke over heid in he t gedrang brengt. Natuurlijk mag de regeering bij het geven van steun eischen stellen. Spr. heeft dan ook alleen gewaarschuwd tegen overdrijving. De heer Smeengo (Lib.) is dankbaar voor den door den minister toegezegden steun voor den veenkolonialen aardappel teelt. De heer M e n d e 1 s (S.D.) wijst er op, dat men soc.-democraten en communisten niet in één pot moet gooien, zooals in Duitschland gebeurt. Men heeft ook Troel stra indertijd beschuldigd van dubbelzin nigheid, omdat hij in tijden van gevaar de arbeiders niet in den steek liet. Onder de genen van uiterst rechts, die nu het hard ste sohelden op de soc-democratën, zijn er die sterk sympathiseeren met de activisten in België. Diezelfde menschen ook hebben in 1914 de Duitsche soc.-democraten ge hoond omdat zij den oorlog niet onmoge lijk gemaakt hadden. Spr. waarschuwt den minister zich niet te laten opjagen tegen de marinebonden, die een belangrijk deel cultuur gebracht hebben. De heer Lohman wil een Koninkijk Ka binet. Daarmee wil hij dus terug naar den tijd van Willem I. II is dus anti-parle mentair en behoort in de-Chr. Hist. Unie niet thuis. De heer v. Lanschot (R.-K.) ant woordt op een vraag van den heer Slin- genberg hoe de Katholieke partij het te kort wil dekken, dat zij dat wil doen door meer bezuiniging zoowel als door verhoo ging der belasting. De heer De Bruyn (R.-K.) vraagt de regeering, niet om de 40-uren-wek toe te passen, maar om voor de groepen over heidspersoneel, die 51 en 54 uur werken, de 48-uren-week in te voeren. Met betrekking tot de contingenteering van kousen en sokken, van tapijten, van wollen en halfwollen damesconfectie zet spr. aan de hand van cijfers uiteen, dat verschillende anden veel meer in een be paalde periode hebben ingevoerd, dan was toegestaan. De regeering neme maatrege len om dit te voorkomen. Wat betreft het ingrijpen in de contrac- tueele verhoudingen, zooals die in de bouwvakken golden, zcide de regeering, dat de werkloosheid het gevolg was in de eerste plaats niet van de crisis, maar van de hooge loonen. Zij merkte op, dat de par tijen volkomen vrij waren, maar afwijzing van de regeeringsvoorstellen beteekende stopztting van de uitkeeringen der werk- loosheidskassen en het zich over moeten geven aan de goedgunstigheid van armen zorg van plattelandsgemeenten. Het niet wijzigen van de collectieve arbeidsovereen komst beteekende een achterstelling van de bouwvakarbeiders bit de andere groepen georganiseerde arbeiders en armoede voor tienduizenden. Wenscht de regeering nu opnieuw een herziening van het collectief contract in de bouwvakken? En als de partijen van haar „vrijheid" gebruik maken om niet toe te stemmen in een nieuwe verlaging der loonen. beteekent dit dan, dat dan de cri sisregeling niet meer voor de werklooheids kassen der bouwarbeiders zal gelden? Van het antwoord op deze vraag hangt spr.'s stem over hoofdstuk V af. Minister Ruys de Beerenbrouck constateert, dat er slechts een gradueel verschil bestaat tusschen den heer Her mans en de regeering. Het is in het be lang der gemeenten zelf, dat zij worden afgehouden van dwalingen, die haar in een volkomen afhankelijke positie brengen. Wat den steun aan de roggo betreft, deelt spr. mede, dat in voorbereidng is een steunregeling voor de rogge van maximum 5 per 100 K.G. Ten aanzien van de sui kerbieten heeft de reeeering nog geen be slissing over het systeem genomen. Een regeling voor de kippen- en eendeneieren is in voorbereiding. Hier zal een garantie voor minimum-r':"en worden gegeven. De onderhandelingen, in de bouwvakhen gevoerd, zijn een gevolg van besprekingen van j.l. Zaterdag op het departement. Op het door den heer De Bruyn ten déze op gemerkte komt spr. bij hoofdstuk V terug. Nogmaals verdedigde de Minster het op treden der Regeering tegen de muiters. De muitende'bemanning is driemaal ra diografisch gewaarschuwd, dat zij zich moest overgeven. Men vergelijke hiermee de wijze, waarop partijgenooten van den heer Mendels te Berlijn in woelige tijden de orde handhaafden. Toen vroeg eeu commandant telefonisch aan de (sociaal democratische) regeering, hoe moest wor den opgetreden tegen een schare, en het antwoord was:- „doodschieten"! Driehonderd man werden zonder vorm van proces doodgeschoten. 't Is te begrijpen: familietwisten zijn hef tiger dan als een regeering alleen de orde moet handhaven. De muitende bemanning heeft haar lot aan zichzelve te wijten. Als militaren wisten zij, wat hun hoven het hoofd hing. Het wetsontwerp heffing van opcenten op de gemeentefondsbelasting en de ver mogensbelasting over het belasingjaar 19133'3t wordt zonder hoofdelijke stem ming goedgekeurd. De algemeene beschouwingen naar aan leiding van de rijksbegrooting worden ge sloten. De vergadering wordt te 4 u. 20 verdaagd tot hedenmiddag 12 uur. BINNENLAND DE MUITERIJ AAN BOORD VAN „DE ZEVEN PROVINCIëN". ZEEOFFICIEREN GESCHORST. Aneta seint uit Batavia: De kap.-luit. tor zee P. Eikenboom en de luits. ter zeo 1ste kl. C. Meyer en W. F. J. Fels zijn met ingang van 24 Februari j.l. in hun betrekkingen geschorst op grond van het 1ste i.d van artikel 17 van het roglcment op den rechtstoestand der militairen bij de Zeemacht (Nederl. Staatsblad 1931 No. 377). Naar Aneta-Holland verneemt luidt, het eerste lid van artikel 17 van hei reglement op den rechtstoestand der mi.itairen bij de Zeemacht als volgt: „Onverminderd het bepaalde in de Wet op de Krijgstucht en bij de rechtspleging bij de Zeemacht, kan een militair in zijn be trekking geschorst worden wanneer dit door een dienstbelang wordt gevorderd, in bet bijzonder wanneer hij ernstig wordt verdacht zich te hebben schuldig gemaakt aan gedragingen, handelingen of tekortko mingen die aanleiding kunnen geven tot onts ag uit den dienst". Het tweede lid van genoemd artikel luidt „De schorsii-0 kan geschieden hetzij in gevolge opdracht van onzen Ministor, hetzij op last van den Vlootvoogd of van den com mandant van betrokkene''. TEGENSPRAAK. GEEN OVERROMPELING. Er zijn thans nieuwe bijzonderheden los gekomen over de muiterij op „De Zeven Provinciën". In „Het Volk'* van hedenochtend wordt nog volgehouden, dat de muiters door de bom „vo komen overrompeld" werden. Te gelijkertijd spreekt het blad evenwol deze conclusie door mededeeling van dit feit: „een dertigtal drenkelingen dobberdo in de zee, allen gehu'd in zwemvesten, welke op last van de muitersleiding werden aange trokken, toen de aanval te duchten was". De muiters, die eerst op de officieren schoten en later de kanonnen op de Alde- baran richtten, wisten derhalve na de zes maal herhaa de sommatie om zich over te geven, drommels goed, dat „de aanval te duchten was'' na hun pertinente weigering tot dade.ijke overgave. RECHTSKUNDIGE BIJSTAND AAN DE MUITERS. Op de vragen van het Tweede Kamer lid Albarda betreffende het verleenen van rechtskundigen bijstand aan de schepelin gen van „De Zeven Provinciën", bij de te gen hen te voeren processen, heeft Minis ter De Graaff. Minister van Koloniënë, geantwoord, dat overeenkomstig de des betreffende bepalingen van de Rechtsple ging bij de Zeemacht, een beschuldigde bij de behandeling zijner zaak door een krijgsraad, zich door een gekozen of toe- gevoegden raadsman kan doen bijstaan. Staat de beschuldigde niet terecht voor een krijgsraad binnen het Rijk in Europa, dan mogen als raadslieden slechts optre den officieren bij de zeemacht. Komt de zaak in honger beri ep in behandeling bij het Hoog Militair Gerechtshof van Neder- landsch-Indië, dan mogen als raadslieden mede worden gekozen of toegevoegd daar bij toegelaten advocaten. Het zou riet op den weg liggen van den Minister stappen te doen tot wijziging van de op dit stuk bestaande wettelijke bepa lingen. VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. Noodverordening afgekondigd in Duitsch land met buitengewoon scherpe bepalin gen tegen de communisten, (lo pagina). Anti-geweldformule opgesteld te Ge rt ève. (£de blad). Japan nog steeds niet uit den Volken bond getreden. (2do blad). BINNENLAND. Voorbereidende maatregelen voor steun aan land- en tuinbouw. (1ste blad). Te Nijmegen overleed prof. mr. dr. L. Triebeis, hcogleeraar der R. K. Handels- hoogeschool. (1ste blad). De zomertijd begint dit jaar op 15 Mei en eindigt 8 October. (1ste blad). Op een te Rotterdam gehouden vergade ring van de Melkfederatie Zuid-Holland, ter bespreking van de consumpticmelk-rego- ling, is meegodeeld, dat voor het tijdvak van 5 tot 19 Maart de zuivelwaarde van de melk is vastgesteld op 5 cent per liter. (Land- en Ttuinbouw, 2do blad). Levenslang geëischt tegen den hoofdver dachte in de moordzaak-Eschauzier. (Recht zaken 3de blad). Vechtpartij met dootlelijken afloop te 's Hertogenbosch. (Gem. Ber. 3de blad). Geval van gasverstikking te Wester Blokker. (Gem. Ber. 3de blad). SPORT EN WEDSTRIJDEN. De Zwaluwen verliezen met 4—1 van de Roode Duivels. (3do blad). GEEN BURUGERBESTUURDERS IN MARINEBONDEN. Naar nicn ons bericht, heeft de Minis ter van Defensie in een op het Departe ment van Defensie gehouden bespreking met de bestuden van de bij het A. M. B. O. aangesloten bonden den oisch ge steld, dat de burger-bestuurders zoowel van het C. A. M. B. O. als van de daarbij aangesloten bonden binnen veorticn da gen als zoodanig afgetreden. PROF. MR. DR. TRIEBELS. t De R. K. Handelshoogeschool te Tilburg is ernstig getroffen. In den ouderdom van 59 jaar is gisteren te Nijmegen overleden prof, mr. dr. A. B. C. Triebeis, hoogleeraar in de bed rij IV eer en sociale wetgeving aan do R. II. Han delshoogeschool te Tilburg. De heer Triebeis werd 15 Febr. 1874 te Amsterdam geboren. Reeds vóór hij zijn universitaire studies aan de universiteit te Amsterdam beëindigd had. was hij in het bezit van verschillende akten middel baar onderwijs, en was als rechtskundig adviseur werkzaam bij de firma Bontamps te Amsterdam en Jurgcns te Nijmegen. Hij promoveerde tot meester in de rech ten op een proefschrift: „Over de octrooi- wet", en daarna tot doctor in de staatswe tenschap op proefschrift: „De staatsleer van Leo XIII". Prof. Triebelg n is een staathuiskundige van grooten naam, die zitfing had in vele overheids-conimissies, en was adviseur van verscheid ene groote handelsondernemingen. Op 8 Mei 1930 hield hij zijn inuugureelo rede als lioogleeraar aan dc R. K. Han delshoogeschool. Van zijn hand verschenen o.m.: „De leidende beginselen van-den coinniunisti schen heilsstaat", een verhande'ing over kartels en trusts, en „Hoofdlijnen dor en cycliek quadragesimo anno." DE ZOMERTIJD. VAN 15 MEI TOT 8 OCTOBER. De Staatscourant van Dinsdagavond bevatte een Koninklijk besluit, waarbij is bepaald, dat in 1933 do vervroeging met één uur van den wettelijken tijd zal aan vangen den vijftienden Mei en zal eindi gen den achtsten October.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1933 | | pagina 1