24ste Jaargang
WOENSDAG 1 MAART 1933
No. 7445
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Ste £etd4elve(3oii/fca/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 oent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geillustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geillustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103103, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Modedeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit DRIE
bladen.
V Onze politieke eenheid
Eenheid der Katholieken in de politiek
waarom nu juist in ons land zoo noo-
dig geacht, terwij] in andere landen zulk
een eenheid toch ook niet bestaat?
Als men deze opwerping maakt dan
vergeet men, dat uit het feit, dat elders
zulk een eenheid niet bestaat, niet mag
worden besloten, dat ze daar ook niet noo-
dig of gewenscht is!
In landen, waar men mist de eenheid
der katholieken op politiek terrein, in ééne
partij, is men jaloersch op Nederland.
Maar, hoe moeilijk 't ook vaak is, om
een bestaande eenheid te bewaren, veel
moeilijker is het nog om onderlinge ver
deeldheid tot een eenheid te brengen!
Laten we hopen, dat wij zulks in ons land
nooit zullen ondervinden
Dat men ook in andere landen naar een
eenheid der katholieken op politiek ge
bied verlangt, kon men gisteren weer eens
lezen in een herderlijk schrijven van Kar
dinaal Bertram, den aartsbisschop van
Breslau. in verband met de komende ver
kiezingen.
De aartsbisschop schrijft daarin:
„Ik herinner aan de vermaning welke
mijn voorganger in een der meest ernstige
stonden gericht heeft tot de katholieken
van geheel Duitschland: „W eest eens
gezind, eensgezind, oensge-
z i n d".
Dat is ook thans de vermaning van uw
Herder, die niet den politieken partijstrijd
in de kerk wil brengen, dooh die gebeurte
nissen. welke voor het vaderland en de
Kerk van zoo diepe beteekenis zijn, niet
zonder meer kan laten voorbijgaan.
Ik gevoel mij verplicht, gezien de bui
tengewone belangrijkheid juist van de ko
mende verkiezingen, deze vermaning tot
u te richten."
Weest eensgezind! De Bisschoppen van
Nederland hebben Zondag dezelfde verma
ning gericht tot de katholieken van Ne
derland, in verband met de aanstaande
verkiezingen.
Daar zijn er, die blijkbaar zich verant
woord meenen, als zij de politieke partij
eenheid der katholieken verbreken.
Wij willen hun bedoeling niet veroordee-
len maar wij moeten waarschuwen
voor hun daden....
Zoo terecht schrijven ons Bisschoppen:
„Zegt ons de vreugde onzer tegenstanders,
telkens als bij ons eenige verdeeldheid
dreigt of een begin vindt, dan niets? Toont
zij ons niet zonneklaar, wat sommigen der
onzen niet schijnen te beseffen, dat met
verdeeldheid onze kracht wordt gebro
ken
Moge dit inderdaad allen katholieken
in dezen tijd zonneklaar zijn!
ONZE R.K. STAATSPARTIJ
„Wij lijden gelukkig niet onder versplin
tering. Wel zijn, hier en daar. met tamelijk
zwaar gekraak, enkele splinters afgespron
gen van onze organisatie in de R. K.
Staatspartij. Dat „gekraak" behoeft niet
te verwonderen. Het is juist een bewijs van
de hechtheid van het getimmerte. Wij be
treuren dat, voorai omdat wij ongaarne
krachben missen, die met eenige neiging
voor evenwichtige beschouwing van onze
daden, ons werk hadden kunnen blijven
schragen. Wat wij van de zijde van onzo
partij in geen geval zullen ontketenen is
„een frisscho, vrbolijke oorlog, die een lust
is voor de strijdbare manschap". Daarvoor
zijn wij niet militaristisch genoeg aange
legd. Evenmin zullen wij ons ophouden met
negatieve bestrijding, met critiek en anti-
critiek. Maar wat wij niet zullen mogen na
laten, dat is de Katholieken ervan te door-
dringer, dat iedere afscheiding heilloos,
maar tevens dat zij volstrekt ongerecht
vaardigd is. Als iets in s-taai is dit aan i.e
toonen,' dan is het wei de nieuwe marseh-
order, die aan de „strijdbare manschap"
is meegegeven.
Want wij kunnen en mogen niet „af
wachten", of zich een nieuwe phalanx van
TWEEDE KAMER
Indische Begrooting
De communistische Kamercandidaten,
die in het boven-Digoelkamp vertoeven,
zullen hunne telegrammen en telegrafische
postwissels ontvangen. Onmiddellijk na de
opening der zitting deelde de Minister
van Koloniën mede, dat hij den G.G.
opdracht had gegeven voor de overhandi
ging zorg te dragen. Daarmede was de in
terpellatie meteen geëindigd, en kon de
behandeling der Indische begrooting wor
den voortgezet. Uit den aard der zaak kon
de minister niet veel nieuws vertellen. De
ellendige toestand der Indische financiën
is reeds zoo volledig bekend, dat de minis
ter er niet veel van behoefde te zeggen.
Merkwaardig was alleen, dat hij den acn-
teruitgang der middelen van blij venden
aard achtte, omdat ook hij tot het inzicht
was gekomen, dat de crisis, welke zich
thans voordoet, geen gewoon conjunctuur
verschijnsel is, doch aan de structuur dor
maatschappij moet worden geweten. De
minister hoopte, dat binnenkort het even
wicht in de begrooting kon worden her
steld op een basis van ong. 300 millioen
gulden. Daarop zou men voor de naaste
toekomst hebben te rekenen. Tot nu toe
was er in drie jaren tijd 125 millioen bezui
nigd, een resultaat, waarvoor de ministor
den G.G. hulde bracht. Wat den toestand
der bevolking aangaat, zoolang de voedsel
productie van dien aard blijft als op het
oogenblik, behoeft voor een calamiteit niet
te worden gevreesd.
De minister ging dan op verschillende
onderdeelen in, bevestigde, dat de bij op
bod verkochte vrouwen van den heer de
Visser prauwen moesten zijn; sprak als
zijne overtuiging uit, dat dé Westerscne
cultuur ook voor de Oostersche volken van
de grootste beteekenis is en wees zoowel
de motie van den heer Cramer betreffende
opheffing der interneeringskampen als d.e
van den heer K. ter Laan tot terugbren
ging van de salariskorting op 10 pet. als
onaanvaardbaar af. De heer Feber kreeg
de toezegging, dat de regeering alles zou
doen om de industrialisatie der Inlandsche
bevolking te bevorderen en bij de replie
ken, dat ook het heffen van een hoogere
korting der Europeesche ongehuwden, ten
bate van een kindertoeslag voor de groote
gezinnen, ernstig zou worden onderzocht
en overwogen.
Wat die replieken aangaat, deze beston
den voor het overgroote deel uit een on-
derlingen strijd tusschen de rechtsche spre
kers plus den heer Joekes tegen de S.DA.
P. en met name tegen den heer Cramer, die
inderdaad een melijwekkend figuur sloeg.
Hij durfde het aan de rechtsche pers ver
wijten te maken van een hetze tegen hem
en te beweren, dat in de socialistische pers
nog nooit dingen waren gezegd tegen po
litieke tegenstanders als de rechtsche pers
tegen hem zou gedaan hebben. Hij miste
den moed de beruchte woorden, die hij ge
sproken had over de muiterij op „De Ze-
ven Provinciën" te herroepen en had geen
enkel zakelijk argument tegen de vernie
tigende betoogen aangaande zijn vroegere
finanoieele inzichten. Hij zei alleen maar,
dat hij dezen keer toch niet zoo opti
mistisch was geweest als wilde hij zich ver
ontschuldigen. Nogal onbarmhartig werd
door do heeren Van Boetzelaar (C.-
H.), Schouten (A.-R.), Feber (R.K.)
en Joekes (V.D.) het."„betoog" van den
heer Cramer afgemaakt, üok zijn vriend
K. ter Laan (S.D.A.P.) slaagde er niet
in den voor den heer Cramer vernietigen
den indruk van deze debatten weg te ne
men of ook maar te verzachten.
Om half zeven was de Kamer door de
algemeene beschouwingen over de Indische
begrooting heen.
onbaatzuchtigen zal weten te vormen om
nieuwe eenheid uit te dragen. Wij b e-
hoeven ook niet af te wachten en wij
willen het niet. Wij weten, dat de basis
voor vruchtbare samenwerking aanwezig
is in de R. K. Staatspartij, die niet alleen
bereid is op den grondslag van haar pro
gram practisch werk te verrichten, maar
die daartoe ook steeds beter in staat i&*
Gelukkig zit er groei in het werk, dat niet
staat of valt met de medewerking .van en
kelen, maar dat evenmin „uit zijn krach
ten" zal groeien.
Maar wat ook „enkelen" zullen meenen
te moeten doen, de massa zal staan achter
de R. K. Staatspartij. De massa zal begrij
pen, dat het nü geen tijd is voor zoeken
en tasten, voor experiment en avontuur,
voor negatief streven om te verhinderen of
af te breken. Nu minder dan ooit. Nü staan
de kiezers voor hun verantwoordelijkheid,
vervroegd en verscherpt. Ook ver
scherpt".
Uit de radio-rede, door mr. G.
Goseling, Lid der Tweede Ka
mer, Zondag gehouden.
EERSTE KAM EB
Rijk sb eg rooting
Nadat de Voorzitter heeft medege
deeld, dat de openbare vergadering Woens
dag om 12 uur zal aanvangen, worden
voortgezet de algemeene beschouwingen
over de Rijksbegrooting. (Replieken).
De heer v. Embden (V.D.) bestrijdt
den heer De Savornin Lohman en betoogt,
dat hij het optreden der muiters op scher
pe wijze heeft afgekeurd.
De heer Hermans (S. D.) betoogt nog
maals dat het optreden van de rijksregee-
ring tegen gemeentebesturen de waardig
heid van het gezag der plaatselijke over
heid in he t gedrang brengt. Natuurlijk
mag de regeering bij het geven van steun
eischen stellen. Spr. heeft dan ook alleen
gewaarschuwd tegen overdrijving.
De heer Smeengo (Lib.) is dankbaar
voor den door den minister toegezegden
steun voor den veenkolonialen aardappel
teelt.
De heer M e n d e 1 s (S.D.) wijst er op,
dat men soc.-democraten en communisten
niet in één pot moet gooien, zooals in
Duitschland gebeurt. Men heeft ook Troel
stra indertijd beschuldigd van dubbelzin
nigheid, omdat hij in tijden van gevaar de
arbeiders niet in den steek liet. Onder de
genen van uiterst rechts, die nu het hard
ste sohelden op de soc-democratën, zijn er
die sterk sympathiseeren met de activisten
in België. Diezelfde menschen ook hebben
in 1914 de Duitsche soc.-democraten ge
hoond omdat zij den oorlog niet onmoge
lijk gemaakt hadden.
Spr. waarschuwt den minister zich niet
te laten opjagen tegen de marinebonden,
die een belangrijk deel cultuur gebracht
hebben.
De heer Lohman wil een Koninkijk Ka
binet. Daarmee wil hij dus terug naar den
tijd van Willem I. II is dus anti-parle
mentair en behoort in de-Chr. Hist. Unie
niet thuis.
De heer v. Lanschot (R.-K.) ant
woordt op een vraag van den heer Slin-
genberg hoe de Katholieke partij het te
kort wil dekken, dat zij dat wil doen door
meer bezuiniging zoowel als door verhoo
ging der belasting.
De heer De Bruyn (R.-K.) vraagt de
regeering, niet om de 40-uren-wek toe te
passen, maar om voor de groepen over
heidspersoneel, die 51 en 54 uur werken,
de 48-uren-week in te voeren.
Met betrekking tot de contingenteering
van kousen en sokken, van tapijten, van
wollen en halfwollen damesconfectie zet
spr. aan de hand van cijfers uiteen, dat
verschillende anden veel meer in een be
paalde periode hebben ingevoerd, dan was
toegestaan. De regeering neme maatrege
len om dit te voorkomen.
Wat betreft het ingrijpen in de contrac-
tueele verhoudingen, zooals die in de
bouwvakken golden, zcide de regeering,
dat de werkloosheid het gevolg was in de
eerste plaats niet van de crisis, maar van
de hooge loonen. Zij merkte op, dat de par
tijen volkomen vrij waren, maar afwijzing
van de regeeringsvoorstellen beteekende
stopztting van de uitkeeringen der werk-
loosheidskassen en het zich over moeten
geven aan de goedgunstigheid van armen
zorg van plattelandsgemeenten. Het niet
wijzigen van de collectieve arbeidsovereen
komst beteekende een achterstelling van de
bouwvakarbeiders bit de andere groepen
georganiseerde arbeiders en armoede voor
tienduizenden.
Wenscht de regeering nu opnieuw een
herziening van het collectief contract in
de bouwvakken? En als de partijen van
haar „vrijheid" gebruik maken om niet toe
te stemmen in een nieuwe verlaging der
loonen. beteekent dit dan, dat dan de cri
sisregeling niet meer voor de werklooheids
kassen der bouwarbeiders zal gelden? Van
het antwoord op deze vraag hangt spr.'s
stem over hoofdstuk V af.
Minister Ruys de Beerenbrouck
constateert, dat er slechts een gradueel
verschil bestaat tusschen den heer Her
mans en de regeering. Het is in het be
lang der gemeenten zelf, dat zij worden
afgehouden van dwalingen, die haar in een
volkomen afhankelijke positie brengen.
Wat den steun aan de roggo betreft,
deelt spr. mede, dat in voorbereidng is een
steunregeling voor de rogge van maximum
5 per 100 K.G. Ten aanzien van de sui
kerbieten heeft de reeeering nog geen be
slissing over het systeem genomen. Een
regeling voor de kippen- en eendeneieren
is in voorbereiding. Hier zal een garantie
voor minimum-r':"en worden gegeven.
De onderhandelingen, in de bouwvakhen
gevoerd, zijn een gevolg van besprekingen
van j.l. Zaterdag op het departement. Op
het door den heer De Bruyn ten déze op
gemerkte komt spr. bij hoofdstuk V terug.
Nogmaals verdedigde de Minster het op
treden der Regeering tegen de muiters.
De muitende'bemanning is driemaal ra
diografisch gewaarschuwd, dat zij zich
moest overgeven. Men vergelijke hiermee
de wijze, waarop partijgenooten van den
heer Mendels te Berlijn in woelige tijden
de orde handhaafden. Toen vroeg eeu
commandant telefonisch aan de (sociaal
democratische) regeering, hoe moest wor
den opgetreden tegen een schare, en het
antwoord was:- „doodschieten"!
Driehonderd man werden zonder vorm van
proces doodgeschoten.
't Is te begrijpen: familietwisten zijn hef
tiger dan als een regeering alleen de orde
moet handhaven. De muitende bemanning
heeft haar lot aan zichzelve te wijten. Als
militaren wisten zij, wat hun hoven het
hoofd hing.
Het wetsontwerp heffing van opcenten
op de gemeentefondsbelasting en de ver
mogensbelasting over het belasingjaar
19133'3t wordt zonder hoofdelijke stem
ming goedgekeurd.
De algemeene beschouwingen naar aan
leiding van de rijksbegrooting worden ge
sloten.
De vergadering wordt te 4 u. 20 verdaagd
tot hedenmiddag 12 uur.
BINNENLAND
DE MUITERIJ AAN BOORD VAN
„DE ZEVEN PROVINCIëN".
ZEEOFFICIEREN GESCHORST.
Aneta seint uit Batavia:
De kap.-luit. tor zee P. Eikenboom en de
luits. ter zeo 1ste kl. C. Meyer en W. F. J.
Fels zijn met ingang van 24 Februari j.l. in
hun betrekkingen geschorst op grond van
het 1ste i.d van artikel 17 van het roglcment
op den rechtstoestand der militairen bij de
Zeemacht (Nederl. Staatsblad 1931 No. 377).
Naar Aneta-Holland verneemt luidt, het
eerste lid van artikel 17 van hei reglement
op den rechtstoestand der mi.itairen bij de
Zeemacht als volgt:
„Onverminderd het bepaalde in de Wet
op de Krijgstucht en bij de rechtspleging bij
de Zeemacht, kan een militair in zijn be
trekking geschorst worden wanneer dit
door een dienstbelang wordt gevorderd, in
bet bijzonder wanneer hij ernstig wordt
verdacht zich te hebben schuldig gemaakt
aan gedragingen, handelingen of tekortko
mingen die aanleiding kunnen geven tot
onts ag uit den dienst".
Het tweede lid van genoemd artikel
luidt
„De schorsii-0 kan geschieden hetzij in
gevolge opdracht van onzen Ministor, hetzij
op last van den Vlootvoogd of van den com
mandant van betrokkene''.
TEGENSPRAAK.
GEEN OVERROMPELING.
Er zijn thans nieuwe bijzonderheden los
gekomen over de muiterij op „De Zeven
Provinciën".
In „Het Volk'* van hedenochtend wordt
nog volgehouden, dat de muiters door de
bom „vo komen overrompeld" werden. Te
gelijkertijd spreekt het blad evenwol deze
conclusie door mededeeling van dit feit:
„een dertigtal drenkelingen dobberdo in de
zee, allen gehu'd in zwemvesten, welke op
last van de muitersleiding werden aange
trokken, toen de aanval te duchten was".
De muiters, die eerst op de officieren
schoten en later de kanonnen op de Alde-
baran richtten, wisten derhalve na de zes
maal herhaa de sommatie om zich over te
geven, drommels goed, dat „de aanval te
duchten was'' na hun pertinente weigering
tot dade.ijke overgave.
RECHTSKUNDIGE BIJSTAND
AAN DE MUITERS.
Op de vragen van het Tweede Kamer
lid Albarda betreffende het verleenen van
rechtskundigen bijstand aan de schepelin
gen van „De Zeven Provinciën", bij de te
gen hen te voeren processen, heeft Minis
ter De Graaff. Minister van Koloniënë,
geantwoord, dat overeenkomstig de des
betreffende bepalingen van de Rechtsple
ging bij de Zeemacht, een beschuldigde bij
de behandeling zijner zaak door een
krijgsraad, zich door een gekozen of toe-
gevoegden raadsman kan doen bijstaan.
Staat de beschuldigde niet terecht voor
een krijgsraad binnen het Rijk in Europa,
dan mogen als raadslieden slechts optre
den officieren bij de zeemacht. Komt de
zaak in honger beri ep in behandeling bij
het Hoog Militair Gerechtshof van Neder-
landsch-Indië, dan mogen als raadslieden
mede worden gekozen of toegevoegd daar
bij toegelaten advocaten.
Het zou riet op den weg liggen van den
Minister stappen te doen tot wijziging van
de op dit stuk bestaande wettelijke bepa
lingen.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Noodverordening afgekondigd in Duitsch
land met buitengewoon scherpe bepalin
gen tegen de communisten, (lo pagina).
Anti-geweldformule opgesteld te Ge
rt ève. (£de blad).
Japan nog steeds niet uit den Volken
bond getreden. (2do blad).
BINNENLAND.
Voorbereidende maatregelen voor steun
aan land- en tuinbouw. (1ste blad).
Te Nijmegen overleed prof. mr. dr. L.
Triebeis, hcogleeraar der R. K. Handels-
hoogeschool. (1ste blad).
De zomertijd begint dit jaar op 15 Mei
en eindigt 8 October. (1ste blad).
Op een te Rotterdam gehouden vergade
ring van de Melkfederatie Zuid-Holland,
ter bespreking van de consumpticmelk-rego-
ling, is meegodeeld, dat voor het tijdvak
van 5 tot 19 Maart de zuivelwaarde van de
melk is vastgesteld op 5 cent per liter.
(Land- en Ttuinbouw, 2do blad).
Levenslang geëischt tegen den hoofdver
dachte in de moordzaak-Eschauzier. (Recht
zaken 3de blad).
Vechtpartij met dootlelijken afloop te
's Hertogenbosch. (Gem. Ber. 3de blad).
Geval van gasverstikking te Wester
Blokker. (Gem. Ber. 3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De Zwaluwen verliezen met 4—1 van de
Roode Duivels. (3do blad).
GEEN BURUGERBESTUURDERS
IN MARINEBONDEN.
Naar nicn ons bericht, heeft de Minis
ter van Defensie in een op het Departe
ment van Defensie gehouden bespreking
met de bestuden van de bij het A. M.
B. O. aangesloten bonden den oisch ge
steld, dat de burger-bestuurders zoowel
van het C. A. M. B. O. als van de daarbij
aangesloten bonden binnen veorticn da
gen als zoodanig afgetreden.
PROF. MR. DR. TRIEBELS. t
De R. K. Handelshoogeschool te Tilburg
is ernstig getroffen.
In den ouderdom van 59 jaar is gisteren
te Nijmegen overleden prof, mr. dr. A. B.
C. Triebeis, hoogleeraar in de bed rij IV eer
en sociale wetgeving aan do R. II. Han
delshoogeschool te Tilburg.
De heer Triebeis werd 15 Febr. 1874 te
Amsterdam geboren. Reeds vóór hij zijn
universitaire studies aan de universiteit
te Amsterdam beëindigd had. was hij in
het bezit van verschillende akten middel
baar onderwijs, en was als rechtskundig
adviseur werkzaam bij de firma Bontamps
te Amsterdam en Jurgcns te Nijmegen.
Hij promoveerde tot meester in de rech
ten op een proefschrift: „Over de octrooi-
wet", en daarna tot doctor in de staatswe
tenschap op proefschrift: „De staatsleer
van Leo XIII". Prof. Triebelg n is een
staathuiskundige van grooten naam, die
zitfing had in vele overheids-conimissies,
en was adviseur van verscheid ene groote
handelsondernemingen.
Op 8 Mei 1930 hield hij zijn inuugureelo
rede als lioogleeraar aan dc R. K. Han
delshoogeschool.
Van zijn hand verschenen o.m.: „De
leidende beginselen van-den coinniunisti
schen heilsstaat", een verhande'ing over
kartels en trusts, en „Hoofdlijnen dor en
cycliek quadragesimo anno."
DE ZOMERTIJD.
VAN 15 MEI TOT 8 OCTOBER.
De Staatscourant van Dinsdagavond
bevatte een Koninklijk besluit, waarbij is
bepaald, dat in 1933 do vervroeging met
één uur van den wettelijken tijd zal aan
vangen den vijftienden Mei en zal eindi
gen den achtsten October.