24ste Jaargang
DINSDAG 14 FEBRUARI 1933
No. 7432
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
VOLKSPARTIJ CONTRA STAATSPARTIJ
3)e£eicbdi^Sou/fca/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geillustreerd Zondagsblad is voor de Abonnó's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geillustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
V Een debatvergadering.
Over het nut van debatvergaderingen
kan men verschillend denken.
"Wij zijn er geen voorstanders van
tenzij in bijzondere gevallen. Wij hebben
debatvergaderingen bijgewoond en meege
maakt, waarvan wij aangename herinne
ringen hebben bewaard, waarvan wij de
overtuiging hebben meegenomen, dat er,
hoewel waarschijnlijk niemand „bekeerd"
was, meer ktaaiheid was gebracht. Maar
die debatvergaderingen, welke wij bedoe
len, werden gehouden in een vrij rustige
sfeer, werden niet beschouwd door de be
zoekers of een deel van hen als een soort
sensatie
Er is gisteravond in Leiden een debat
vergadering gehouden tusschen een spre
ker van de R.-K Staatspartij en een spre
ker van de R.-K. Volkspartij. Op een
geruimen tijd geleden gehouden vergade
ring der R.-K. Volkspartij was door een
der debaters, lid van de R.-K. Staatspartij,
deze debatvergadering toegezegd. En zij is
gisteren, onder leiding van de R.-K. Pro-
pagandaclub „Dr Schaepman", gehouden
in de Stadsgehoorzaal.
Wij hebben gisteravond bijgewoond een
avond van begrootingsdebat in den Leid-
schen gemeenteraad, waar sprekers van
verschillende partijen hun beginselefii en
opvattingen tegenover elkaar hebben ge
zet. Maar, als wij dan de stemming, die er
op deze Raadsvergadering heerschte, ver
gelijken met de opwinding, welke zoo
als wij vernamen vele bezoekers van de
tegelijkertijd gehouden debatvergadering
had aangegrepen, dan moet toch worden
geconstateerd, dat de sfeer in de Raads
vergadering aangenamer was en beter
geschikt of wil men minder onaange
naam en minder ongeschikt voor een ge-
dachtenwisseiing, dan de feer in de Stads
gehoorzaal
En door dit te constateeren ligt open
voor ons het bezwaar tegen debat-vergade
ringen, speciaal ook tegen debatvergade
ringen als tusschen R.-K. Staatspartij en
R.-K. Volkspartij.
Toch kan een uitzondering op den regel
goed zijn. En de gisteravond, onder goede
leiding, gehouden debatvergadering zal wel
een nuttig effect hebben gehad bij meer
dere aanwezigen.. Zij heeft n.l. voor wie de
R.-K. Volkspartij nog niet goed kenden,
deze beter doen kennen in haar voorzit
ter en in de geestesgesteldheid van vele
harer leden. En dat achten wij nuttig.
Meer willen wij er niet van zeggen.
BINNENLAND
DE REGEERINGSCRISIS.
MINISTER-PRESIDENT BIJ DE
KONINGIN.
Naar men ons bericht heeft de Konin
gin Maandagnamiddag den premier jhr.
mr- Ch. J. M. Buyo ae Beerenbrouck in
audiëntie ontvangen. H. M. bad een onder
houd met minister Ruys, dat ongeveer
twee uren duurde.
MINISTERRAAD BIJEEN.
Maandagmiddag na de audiëntie van
den minister-president bij de Koningin
om vijf uur is een buitengewone vergade
ring van den Ministerraad gehouden.
HEDEN GEEN KAMERZITTING.
Van bevoegde zijde verneemt het „Han
delsblad", dat het niet in het voornemen
schijnt te liggen tegen heden een vergade
ring der Tweede Kamer bijeen te roepen.
De heer Albarda heeft alleen, naar wij
hooren, het verzoek tot met spoed bijeen
roepen der Tweede Kamer aan den voor
zitter dier Kamer gezonden. Aan dit ver
zoek van een enkel lid der Kamer behoeft
de voorzitter echter niet te voldoen. Hier
in kan de oorzaak schuilen dat de voor
zitter de Tweede Kamer niet tegen heden,
14 dezer bijeen heeft geroepen.
Nu verluidt echter, dat de soc.-dem.
Tweede Kamerfractie hedenmiddag om
half drie in het Kamergebouw in spoed
vergadering bijeen is geroepen.
Het ligt voor de hand dat uit die frac
tie-vergadering een verzoek tot spoedige
bijeenroeping der Kamer, door dc ver-
eischte tien of meer leden ceteekend, zal
worden verzonden.
NIEUWE EBURGEMEESTER VAN
MIDDELBURG.
Kaar wij vernemen zal de Staatscou
rant van hedenavond bevatten een K. B.,
houdende de benoeming van den heer M.
Fernhout, burgemeester van Kampen tot
burgemeester van de gemeente Middel
burg.
STAKING TE AALSMEER.
Bij brandstoffenhandel.
Maandagmiddag is staking uitgebroken
onder het personeel van den brandstoffen-
handel der firma Jongkind, waarvan de op
slagplaatsen te Aalsmeer en te Aalsmeer-
Oost gevestigd zijn. Het betreft hier een
loonconflict, waarbij 20 arbeiders betrok
ken zijn.
NIEUWE LEENINGEN
NEDERLAND.
Tot een bedrag van ƒ350.000.000.
Iagediend is een wetsontwerp tot het
aangaan van één of meer geldleeningen
ten laste van het Rijk.
Hierbij wordt de minister van Finan-
gemachtigd tot het te gelde maken van
schuldbewijzen ten laste van het rijk tot
zoodanig bedrag, als noodig is ter verkrij
ging van een som van ten hoogste
350.000.000.
Die tegeldemaking kan geschieden het
zij ineens tot het geheele beloop van dit
bedrag, dan wel achtereenvolgens bij ge
deelten er van op de tijdstippen, die de
minister van Financiën dienstig zal ach
ten.
In de Memorie van Toelichting wordt
gezegd, dat door do uitgifte der 4 pet.
leening 1933, groot ƒ296.000.000, en de
plaatsing der 4.4 pet. leening 1933, groot
3.723.000, welke krachtens art. 6 der be-
leggingswet bij het Invaliditeitsonds is
opgenomen, gebruik is gemaakt van de
machtiging, vervat in de derde leenings-
wet 1932 tot het te gelde maken van
schuldbewijzen ten laste van het rijk, ter
verkrijging van ten hoogste 300 millioen.
Het valt te voorzien, dat eerlang op
nieuw een beroep op de geldmarkt zal moe
ten worden gedaan. Het beloop der vlot
tende schuld maakt het opnemen van
nieuw geld ter consolidatie wensohelijk,
terwijl daaraan een verdere conversie van
schuld ware te verbinden.
Ten einde op het geschiktste tijdstip
tot één en ander te kunnen overgaan,
vraagt de minister de in het ontwerp ver
vatte machtiging. De bepalingen van het
wetsontwerp stemmen overeen met die
van vorige leeningwetten.
.EEN VERGADERING VAN MARINE
PERSONEEL.
Deernis met de slachtoffers
van „De Zeven Provinciën".
Maatregelen voor de toekomst
Vrijdagavond kwamen de hoofdbesturen
van den Bond van Christelijk Marineper
soneel, de Ver. van Technici der Kon. Ma
rine en de R.K. Ver. van Marinepersoneel
„St. Christophorus" te Den Helder bijeen.
Mede aanwezig waren de beide geestelijke
adviseurs der confessioneele bonden
Bij den aanvang van deze bijeenkomst
'werd met een enkel woord gememoreerd de
dien morgen in Straat Soenda plaats ge
had hebbende ontmoeting tusschen de in
handen van muiters zijnde „Zeven Provin
ciën" en het Ned. Eskader waardoor het
optreden van de muitende bemanning tot
een ramp is geworden voor onze Marine.
Groote deernis had men voor de slachtof
fers die op zoo tragische wijze hebben moe
ten ervaren waartoe volharden in afkeu
renswaardig optreden leiden moet.
Het aanvankelijk doel van deze bijeen
komst was door de ontknooping van dit
drama voor een deel vervallen. Vandaar
dat thans hoofdzakelijk besproken werd,
maatregelen te nemen opdat gebeurtenis
sen als hebben plaats gehad voorkomen
kunnen worden. Verschillende denkbeelden
werden daarbij besproken en practische
middelen aangegeven.
Verder werd besproken welke maatrege
len moeten worden genomen om minder
juiste denkbeelden welke thans de publie
ke opinie beheerschen, weg te nemen, waar
bij vooral naar voren diende te komen dat
de bijna 1100 leden van bovengenoemde
organisaties niet alleen in woorden maar
ook metterdaad zich achter de regeering
R.-K. KAMER-CENTRALE LEIDEN.
Met het oog op den politeken toestand,
ingetreden door het votum der Tweede
Kamer op 9 Februari j.l., tengevolge waar
van een Kamerontbinding als een ernstige
mogelijkheid moet worden beschouwd,
heeft het Partijbestuur besloten, op grond
art. 3 Kiesreglement, de termijnen van het
Kiesreglement te wijzigen en voor de pro
cedure een versneld tempo vast te stellen.
In verband hiermede is devergadering
.n de R.-K. Kamer-Centrale Leiden niet
op 25 Februari, doch op a.s. Zaterdag 18
Februari op plaats en tijd als is aangege-
PASPOORTEN.
Verhooging der kosten.
De regeering stelt voor bet vroeger be
staande onderscheid tusschen paspoorten
voor één persoon en paspoorten voor twee
of meer personen weder in te voeren en
de kosten te verhoogen tot resp. 5 en
7.50. Geldigheidsduur blijft gehandhaafd
NEDERLAND EN DE GOUDEN
STANDAARD.
De Regeering acht het behoud van den
gouden standaard een der voorwaarden
tot herstel.
De regeering deelt in de Memorie van
Antwoord op het voorloopig verslag der
Eerste Kamer over de rijksbegrooting me
de, dat zij met groote kracht meent te
moeten vasthouden aan den gouden stan
daard, zij acht dit een der voorwaarden,
waaronder op den duur een gezonde we
deropbouw van het economisch leven mo
gelijk is.
WAT CONSUMPTIE MELK IS.
In vervolg op de beschikking van den
minister van Economische Zaken en Ar
beid, waarbij de gemeenten werden aange
wezen, in welke een vergunning noodig is
om met consumptiemelk te venten, is een
nieuwe beschikking verschenen, waarin het
begrip consumptiemelk aldus nader wordt
omschreven:
geheel of gedeeltelijk ontroomde melk;
karnemelk;
yoghurt;
acidophilus melk en producten, verkregen
door geheel of gedeeltelijk ont-roomdo melk
met bacteriën te enten;
room, onafhankelijk van het vetgehalte;
karnemelkspap;
havermoutpap;
rijstpap;
mengsels van melk, al dan niet geheel
of gedeeltelijk ontroomd, en cacao;
voor zoover deze producten kennelijk be
stemd zijn om, zonder tot een ander pro
duct te worden verwerkt, al dan niet recht
streeks aan verbruikers te worden afgele
verd
alle melk en de hier genoemde producten,
weike kennelijk bestemd zijn om al dan
niet rechtstreeks te worden afgeleverd aan
hotels, restaurants, lunchrooms, kantoren,
fabrieken, ziekenhuizen en daarmee gelijk
te stellen inrichtingen, bakkers, banketbak
kers, boreiders van consumptie ijs.
INVOERREGELING VAN BOTER.
Ter bekrachtiging van het Kon. besl.,
waarbij de invoer van boter opnieuw aan
een tijdelijke beperking werd onderworpen
en wel voor den tijd van een jaar en op de
zelfde basis als zulks geschiedde in dc per
31 December j.l. afgeloopen regeling, is
thans eens wetsontwerp ingediend.
I In de toelichting wordt o.m. gezegd:
I Voor eon verlaging van het percentage
moet thans geen aanleiding aanwezig wor
den geacht, omdat gedurende de afgeloo
pen contingenteeringsperiode dc invoer on
geveer 50 pCt. van het totaal contingent
bereikte, hetwelk op zich zelf reeds een
zeer gering percentage van het totaal ver
bruik hier te lande uitmaakt.
Bovendien laat het thans voorgestelde
percentage de mogelijkheid van normale
handelsbetrekkingen met de belanghebben
de landen onverlet, hetgeen zeker niet het
geval zou kunnen zijn bij een effectieve ver-
Dit nummer bestaat uit DRIE
bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Viering van den verjaardag van 's Pausen
kroning. Opening van den nieuwen Vati-
caanschen radio-zender. (2de Blad.)
Een interview met Adolf Hitler. ((2de BI.)
Het Fransche saneeringsplan met 359—
225 stemmen door de Kamer aangenomen.
(2de Blad).
Heden begrafenis van de slachtoffers te
Neunkirchen. (Buitenl. Bcr. 2de Blad).
BINNENLAND.
Minister Ruys bij de Koninging. (1ste
blad.)
De regeling voor consumptiemelk. (lste
blad.
De schade aan boord van de „Zeven Pro
vinciën" valt mee. (Ned. O-Indiö 2de Blad).
OPENBAAR DEBAT IN DE STADSGEHOORZAAL.
Intensiever samenwerking van genoemde
organisaties zal aan een en ander nog meer
kracht bijzetten. Een comité werd gevormd
om de op deze bijeenkomst besproken plan
nen nader uit te werken.
INVOERBEPERKING VLEESCH.
Ingediend is een wetsontwerp tot rege
ling van den invoer van versch, gekoeld en
bevroren rund- en kalfsvleesch, waarbij het
K.B. tot beperking van den invoer wordt
bekrachtigd.
Een opgewonden en rumoerige
avond.
Er was overweldigende belangstelling
voor den „bokswedstrijd", voor het open
baar debat tusschen Staatspartij en Volks
partij, dat gisteravond in de Stadsgehoor
zaal werd" gehouden. De zaal stroomde vol
met enthousiasten en nieuwsgierigen; er
heerschte een rumoerige stemming alsof
het werkelijk om een bokswedstrijd ging.
Mot Argus-oogen bespiedden de leden
der Propaganda-club, of er schapen, die
niet tot de ééne kudde behoorden, in de
ruime schaapstal wilden binnendringen.
Er zullen wel enkelen listig door de con
trole zijn gekomen, niaar velen kunnen het
niet geweest zijn.
Zoo zaten daar vele honderden mannen
en vrouwen, alleit één van geloof, maar
verdeeld in politieken zin. Do Volkspar-
tijers hadden voor een sterke „claque" ge
zorgd en daarvoor leden uit alle deelen
des lands, zelfs tot uit Leeuwarden bijeen
geroepen. Deze groep had in rechterzijdo
van het spreekgestoelte plaats genomen en
maakte het den debater van de Staats
partij zeer lastig. Hun optreden was som
tijds zóó storend, dat de voorzitter der
bijeenkomst, mr. Donders, cnkolo malen
met schorsing der vergadering dreigde.
Het was een opgewonden avond. Van
weerszijden waren instemming en afkeu
ring beiden al naar gelang de spreker
die aan het woord was uitbundig. Dc
Staatspartijers hebben zich tegenover den
heer Wes-seling uitermate behoorlijk ge
dragen, wanneer men hun houding verge
lijkt met die dor Volkspartijers.
Een aardig moment was het kort maar
puntig debat tusschen den heer Wesse-
ling cn het Kamerlid den heer Engels, die
waar do spreker zijn persoon noemde
alle recht had om te intorrumpoeren.
Toen de debater van de Staatspartij,
Piet Kasteel, rcplioeerde en in de laatate
rondo zijn tegenstander „legde" kon dc
heer Wesseling zich niet meer inhouden.
Hij trad naar voren cn wilde wederom
het woord nemen, wat het echter door het
publiek werd belet. De volle maat van
spreektijd was hem immers reeds toege
meten.
Het kan niet anders, of de voorzitter,
mr. Donders, heeft zich de sympathie van
beide partijen verworven, door het lank
moedige, maar vooral strikt en partijdig
leiden van deze rumoerige vergadering.
De Christelijke groet
Dc avond werd goopend door don voor
zitter der Propagandaclub ,.Dr. Schacp-
j man", mr. H. F. A. Donders, die de bijeon-
I komst opende met den chr. groet, welke,
eenstemmig uitgesproken, door do zaal
I daverde.
Dit zoo vertrouwde eeresaluut aldus
de voorzitter is een duidelijk blijk, dat
wij hier to zamen gekomen zijn als broe-
1 ders en zusters in één geloof. (Toejuichin
gen). Dit legt bijzondere verplichtingen
op niet alleen tegenover elkaar, maar ook
tegenover de buitenwereld. Want het staat
vast, dat een deel der buitenstaanders
uiteraard niet bet beste deel zich bui
tengewoon zou verlustigen in tweedracht
tusschen hen, die door de heiligste bin
den verbonden zijn en dat, ondanks alles,
willen blijven.
1 Daarom drukte spr. met klem op 't hart
rustig overtuiging tegen overtuiging te
1 hooren plaatsen. Het doel van dezon avond
is, nu niet eens op een afstand, maar on
der één dak van man tot man met open
vizier te zeggen, wat op den grond des
harten leit, en zoo mogelijk nader tot
elkaar te komen.
De kampioen der Volks
partij C. D. Wesseling.
Het woord was allereerst aan den deba
ter der R. K. Volkspartij, den heer C. D.
Wesseling uit Den Haag.
Er wordt zoo vaak beweerd, zeide spr.,
dat er geen belangstelling meer bestaat
voor politiek, maar als men deze zaal ziet,
dan zijn er geen artiston die een voller
gebouw kunnen trekken dan de lieer Kae-
teel en ik. Spr. bracht dank aan de Pro
pagandaclub voor dezen avond en vertel
de, dat de Volkspartijers gekomen waren
niet alleen uit stad en omgeving, maar
zelfs uit stedon als Leeuwarden.
De politieke splitsing der Katholieken
beschouwde spr. als natuurlijk en ver
wees hierbij naar Liberalen en Vrijz.-De-
mocraten. Anti's on C. H„ S. D. A. P, en
O. S. P. De Staatspartij heeft nu eenmaal
do Volkspartij naast zich. Dit is geen
groot bezwaar, want beide partijen heb
ben één basis, één geloof. Do beide par
tijen staan naast elkaar als het gaat ora
de behartiging van godsdienstige, zedelij
ke en kerkelijke belangen. Veronderstellen
wij, dat Mgr. Nolens nog loefdo, dan zou
den do Volkspartijers, wanneer zij in de
Kamer komen, zich gaarne in die zaken
bij zijn leiding hebben neergelegd.
Waarom is men beangst, dat wij, Volks
partijers, minder serieus in deze kwesties
zouden zijn. Tegenover deze gedachte, wil
spreker do stelling zetten, dat de Volks
partij méér en krachtiger juist voor deze
belangen opkomt dan de Staatspartij.
Groote grief van ons is, dat, ondanks dab
de Staatspartij daartoe de macht had, «r
niets gekomen is van eon wijziging van
art. 177 L R., van opheffing van proces
sieverbod of van horstel van het Gezant
schap bij de H. Stoel.
Waarom heeft de Staatspartij dat niet
gedaan? Omdat zij zich coaliseert met par
tijen die diametraal tegenover het Katho
licisme staan. Do Volksjjartij zou zoo gaar
ne zien, dat de katholieken hun eerstge
boorterecht niet voor een dergelijke kwan
sel verdeden.
Spreker komt nu tot de programma's d*r
Staatspartij. Met terughoudendheid zal
spreker zich daarover uiten, omdat heb
toch niets geeft wat voor programma do
Staatspartij heeft. Men voert het een
voudig niet uit.
Spr. wijst op groote leuzen bij de ver
kiezing in 1929 maar wat heeft het volk
ondervonden van Jhr. Ruys, „den edel
man die voor het volk werkt?" Spreker
weet, dat de crisis geen nationaal vraag
stuk is, maar wat heeft men gedaan om
de gevolgen van dat vraagstuk te lenigen:
Niets anders dan met mondjesmaat werk
verschaffing en een schamele uitkocring.
Waar is van de genomen maatregelen een
spoor te ontdekken van naastenliefde, of
van een vóóropstellen zooals do Volks
partij doet van den arbeid.
Nimmer is het kapitalisme zoo verschrik
kelijk naar voren getreden als na den oor
log. Spr. wijst op verschillende schandalen;
spr. had een staatsingrijpen gewenscht bij
b.v. het uitkoopen der Draadnagclfabriek
Van Tien te lie mond. Er zijn geen groote
werken aan de orde gesteld, geen groote
'ndustrieën opgericht of in het leven ge
houden. Moeite heeft het gekost om van
dit Christelijk Ministerie onder Kath. sig
natuur gedaan te krijgen, dat de demping
der Zuiderzee wordt voortgezet.