24ste Jaargang VRIJDAG 3 FEBRUARI 1933 No. 7423 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN HITLER VERSCHIJNT VOOR DEN RIJKSRAAD. 3)e £eicbelve Gou/ta/nt DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal Franco per post f 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnés ver krijgbaar tegen betaling van 50 eer per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geillustreerd Zondagsblad 9 cent. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor ingezonden Mededeelmgen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop f 0.50. Hij krijgt de vermaning zich aan de Grondwet te houden. GEEN COMMUNISTEN MEER IN DEN RIJKSDAG? EERSTE CONTACT HITLER—RIJKSRAAD. In de plenaire zitting van den Rijksraad heeft de nieuwe rijkskanselier Hitier zich gisternamiddag aan de vertegenwoordigers der landen voorgesteld. De belangstelling van het publiek en de pers voor deze zit ting was zeldzaam groot. Rijkskanselier Hitier verscheen in gezelschap van den rijksminister voor Binnenlandsche Zaken, dr. Flick, en begroette eerst de afzonder lijke gevolmachtigden van den Rijksraad met een handdruk. De rijkskanselier nam op den voorzitters zetel plaats en hield een rede, waarin ftij den Rijksraad namens de Rijksregeering begroette. „Wij hebben de regeering op ons genomen", aldus Hitier, „in den wellicht moeilijksten tijd der Duitsche geschiedenis. Er is zeer veel geloof noodig om in zulk een tijd niet te wanhopen, maar integen deel de toekomst met vertrouwen en hoop tegemoet te zien. Hierbij ^worden wij ge leid door drie redenen: Ten eerste vertrou wen wij op de kracht en de vlijt van het Duitsche volk, in de tweede plaats op de capaciteiten en de genialiteit van dit volk en ten derde zien wij, ondanks alle crises en catastrofen, onveranderd voor ons de Duitsche aarde, den Duitschen bodem. En wanneer het vroegeren generaties mogelijk is geweest, uit deze drie bronnen ten slotte het groote rijk te vormen, dat wij eens ge kend hebben, dan moet het dat is de overtuiging der nieuwe regeering ook ons mogelijk zijn, uit dezelfde wortels weer hetzelfde te vormen". „Wij willen niet in de fout vervallen", vervolgde Hitier, „alles te reglementee ren en centraliseeren, wat men maar regle menteeren en centraliseeren kan, maar wij willen steeds voor oogen houden, dat eens gezind dat gedaan moet worden, wat; on- oorwaardelijk noodig is. Wij zouden hier bij gaarne op de hulp der landen rekenen; wij willen niet alleen ideëel, maar ook daadwerkelijk gesteund worden om de his torische bouwsteenen van het Duitsche rijk intact te houden. Hoe meer het rijk en de landen samenwerken, des te eerder zal ons dit gelukken. Ik zelf kom uit het Zuiden, behoor als staatsburger tot een Noord- Duitschen staat, maar voel me Duitscher en leef in de Duitsche geschiedenis. Ik wil de groote en historische daden en presta ties van deze geschiedenis niet negeeren, maar integendeel ^alles eerbiedigen, wat vroegere geslachten ook in de geschiedkun dige vorming van onzen staat volbracht hebben, in de hoop, dat latere geslachten des te meer zullen respecteeren, wat wij zelf denken te doen". Pruisen herinnert aan de grondwet. Namens den Rijksraad antwoordde de vertegenwoordiger der Pruisische staats- regeering, Ministerialdirektor dr. Bracht, den rijkskanselier. Hij zei o.a.: De zaal, waarin wij ons bevinden, is de zaal van den ouden Duitschen bondsraad. Steeds nog, zooals ten tijde van Bismarck, zitten de landen op dezelfde plaats in den Rijks raad. Wij verzoeken u, aldus wendde dr. Bracht zich tot den rijkskanselier, u bewust te zijn van de hooge waarde ran den Rijksraad en van dit instituut zoo gebruik te maken, als die den Rijksraad volgens de grondwet en zijn taak past. Het werk van den Rijksraad is echter bemoeilijkt, doordat als gevolg van de maatregelen, welke het rijk ten aan zien van Pruisen heeft genomen, ook de verhouding tusschen he rijk en de overige Duitsche landen is aangetast. De Rijksraad koestert den wensoh, dat deze abnormale situatie zoo spoedig mogelijk wordt opge helderd. Ten slotte wees dr. Brecht erop, dat Hitier op grond van den door hem af ge legden eed de taak op zich heeft geno men, zijn krachten te gebruiken voor het welzijn van het geheele volk, dat hij zich voorts verplicht heeft de grondwet en de wetten van het riik te eerbiedigen, de eruit voortspruitende plichten naar beste weten t® vervullen en de bestuurszaken op onpar tijdige en tegenover ieder rechtvaardige wijze te behartigen. Bij de vervulling van deze zware taak zou de geheele Rijksraad voor den rijkskanselier een krachtigen steun zijn. Nadat dr. Bracht zijn rede had beëindigd, maakte Hitier een lichte buiging. Daarop gaf hij den Pruisischen vertegenwoordiger een hand, waarna hij de zaal verliet. ZULLEN DE COMMUNISTEN BELEMMERD WORDEN IN HUN VERKIEZINGSACTIE? Naar aanleiding van de jongste maatre gelen tegen de communisten, de huiszoekin gen en de verboden om te demonstreeren en te betoogen, acht men het te Berlijn niet onmogelijk, dat de regeering aanstuurt op een onderdrukking van de communistische vërkiezing&actie, ten einde het aantal com munistische afgevaardigden in den Rijksdag tot een zoo klein mogelijk getal te redu- ceeren. Op een vraag, of men de communisten vrij zal laten kiezen, werd geantwoord, dat de regeering loyaal zal handelen, maar dat zich gebeurtenissen kunnen voordoen, die haar zouden dwingen, bijzondere maatrege len te nemen. Indien geen communistische afgevaardigden in den Rijksdag zitting zou den hebben, zou het voor de nationale groepen aanzienlijk gemakkelijker zijn, de meerderheid te verwerven. Waarschijnlijk zal het Hitler-leger bij de verkiezingen een groote rol spelen. Het neemt thians reeds een half-officieele po sitie in. Te Homberg aan den Beneden- Rijn werd bij een gevecht tusschen politie beambten en nationaal-socialistische storm troepen een wachtmeester der politie ge dood. Hoewel de eerste berichten zeggen, dat de Hitlerianen de schuld voor het in cident dragen en in geen geval het onder zoek naar het gebeurde reeds kon plaats hebben, werden op grond van een verorde ning, door Göring als Pruisisch commissa ris uitgevaardigd, alle politiebeambten, die op de nationaal-socialisten hadden gescho ten, in hun functie geschorst. Deze maatre gel zal ten gevolge hebben, dat de politie volkomen machteloos komt te staan tegen over de Hitleriaansche stormtroepen. An- derijds is het geenszins buitengesloten, dat volgens Italiaansche methode de stormtroe pen verkiezingsvergaderingen van andere partijen onmogelijk maken Naar aanleiding van haar 25-jarig be staan heeft de aeroclub van Duitschland gisteren een feestavond georganiseerd, waar de rijksminister en rijkscommissaris voor luchtvaart Göring een redevoering hield, welke veel heeft van een program. Het nieuwe kabinet aldus Göring, heeft in zijn eerste zitting met algemeene stem men en ondubbelzinnig den wil tot uiting gebracht, de Duitsche luchtvaart het uit gebreide financieele kader te geven, dat haar belang voor de veiligheid des volks toekomt. Het is zaak, in het binnenland het bestaande uit te breiden, de verscheur de krachten des volks in de luchtvaart tot gemeenschappelijken arbeid weer saam te brengen en, tegenover het buitenland de boeien los te maken, die de Duitsche lucht vaart nog belemmeren. De voornaamste taak van de nieuwe re geering is, in herinnering aan de talrijke doode kameraden, ook in het vliegwezen een Duitschland van eer, waardigheid en vrijheid te scheppen, gelijk het eens ge weest is. „Ik wensch, aldus Göring, dat de vrede gedijen moge, doch moet constateeren, dat de andere volkeren dategene, wat zij van Duitschland geëisoht hebben, tot dusverre niet gelijk zij beloofd hebben zelf hebben uitgevoerd. Geëisoht moet worden, dat de andere mogendheden ontwapenen. Het gaat echter niet om de kwestie her- of ontwa pening, maar het gaat om de veiligheid van het Duitsche volk, die boven alles moet staan. Wij kunnen, zoolang de rechtsgelijk heid in de lucht niet bereikt is onmogelijk de waardevolle technische uitvindingen ter beschikking stellen aan de geheele wereld. Eerst wanneer de andere landen, zoo als Italië dit gedaan heeft, den eisch tot rechtsgelijkheid hebben erkend, kunnen wij voor hen onze fabrieken en laboratoria open stellen". DE ONDERHANDELINGEN MET HET CENTRUM. HITLER'S CORRESPONDENTIE MET MGR. KAAS. Wat de mislukte onderhandelingen tus schen de nationaal-socialisten en het Cen trum betreft, is heden de briefwisseling gepubliceerd, welke ter zake tusschen Hit- Ier en den leider der Centrum-partij, mgr. Kaas, is gevoerd. In antwoord op de vra genlijst, welke op 31 Januari in aanslui ting aan het onderhoud van denzelfden dag door den Centrum-leider aan Hitier werd toegezonden, deelde laatstgenoemde per schrijven van 1 Februari aan mgr. Kaas o.m. het volgende mee: „Het doel van ons onderhoud was na te gaan, of en zoo ja, op welke voorwaarden het Centrum bereid zou zijn aan de nieuwe regeering der nationale concentratie toe te staan, om gedurende een periode van een jaar te werken, zonder bij haar arbeid door parlementaire wisselvalligheden te worden belemmerd. Uit het verloop van dit onderhoud heb ik m. i. terecht de con clusie getrokken, dat het Centrum in de huidige samenstelling van het kabinet geen voldoende basis aanwezig acht, óm zelf tot deze regeering toe te treden, doch dat het onder alle omstandigheden bereid zou worden gevonden, te overwegen of het de regeering zou telereeren. Om die redenen verzocht ik u na te gaan, of uw par tij wellicht principieel bereid zou zijn, de nieuwe regeering, bijv. door verdaging voor den duur van een jaar, in staat te stellen haar taak te volvoeren. Een uitvoerige beantwoording der door u gestelde vragen zou slechts dan zin heb ben, wanneer de bedoelde principieele kwestie tevoren ware opgehelderd. Daar zulk een opheldering echter achterwege is gebleven, concludeer ik, dat de bedoelde toezegging van den kant van het Centrum niet kan worden verwacht. Hierdoor wordt een bespreking der door u opgesomde pun ten overbodig, daar zij tot onvruchtbaar heid zou zijn gedoemd en noodeloos ver bittering zou scheppen. Want ik geef mij nog altijd over aan de hoop, dat wellioht in een niet te ver verwijderde toekomst een verbreeding van ons front tot stand gebracht zal kunnen worden. Aangezien ik dus de vorenvermelde toezegging niet van u heb verkregen, zie ik mij genoodzaakt, den rijkspresident te verzoeken, een laat ste beroep op 't Duitsche volk te doen". ANTWOORD VAN DEN CENTRUM- LEIDER. In antwoord op dit schrijven van den rijkskanselier wees mgr. Kaas er in een schrijven op, dat zoowel het Centrum als do Beiersche volkspartij welbewust buiten de beraadslagingen over de vorming van het nieuwe rijkskabinet zijn gehouden, zoodat het Centrum ook geen kennis kon dragen van de voorwaarden, op grond waar van de huidige regeering haar taak wenscht te verrichten^ Wanneer zoo gaat dit schrijven voort uw antwoord ook maar in hoofd trekken in overeen stemming ware geweest met de eischen. die ons geweten ons zegt te moeten stellen als waarborg tegen experimenten, welke in- druisc-hen tegen de grondwet, aan de volks huishouding schade berokkenen, reaction- nair zijn ten aanzien der sociale wetgeving en het Duitsche betaalmiddel in gevaar brengen, dan zou het Centrum in over eenstemming met haar politieke principes op onbaatzuchtige wijze bereid zijn ge vonden, de regeering haar arbeid te ver gemakkelijken. Het was haar bekend, dat ook de Beiersche volkspartij deze gedrags lijn zou volgen. Het is dan ook in hooge mate betreurenswaardig, dat de aan den gang zijnde onderhandelingen werden afge broken, dat men na lange weken van tijd verspilling geen voldoende geduld aan den dag heeft gelegd, om nog één- of twee maal vier en twintig uur te wachten bin nen yelken termijn een opheldering der door ons gestelde vragen absoluut moge lijk ware geweest. De verantwoordelijkheid hiervoor berust bij anderen, niet bij ons. NIEUWE SCHIETPARTIJEN. Twee dooden, talrijke gewonden. Te Bretten bij Karlsruhe is het tijdens een door communisten georgainseerden op tocht tot een schietpartij met nationaal- socialisten gekomen, waarbij verscheiden personen werden gewond en één gedood. Te Sinzheim, eveneens in Baden, vond een fakkeloptocht van Hitlerianen plaats. Daarbij ontstond tusschen leden der storm troepen en een geneesheer uit Steinbach een dispuut, dat zóó hoog liep, dat de arts zijn revolver trok en een der nationaal- socialisten zwaar verwondde. Te Altona kwam het tot een hevigo schietpartij tusschen communisten en na tionaal-socialisten. Daarbij zijn zeven per sonen gewond en één nationaal-socialist gedood. Te KeulenDeutz losten Hitlerianen een aantal schoten op den nachtwaker van het Ernst-BebeWiuis, waarin de „Rheinische Zeitung" is gevestigd. Do schoten troffen echter geen doel. Eenige nationaal-socia listen zijn gearresteerd. Wat de bloedige relletjes te Koningsber gen betreft is gebleken, dat drie Hitleria^ TWEEDE KAMER Wijziging in de Kieswet Wijziging van het rechtsgebied. Allereerst kwam aan de orde de stem ming over de amendementen op het ont werp tot wijziging van het kiesrecht. Met 46 tegen 40 stemmen werd het amen dement-van den Bergh aangenomen. Dit amendement op artikel III van het ont werp strekte tot volledige .invoering van het stelsel der hoogste gemiddelden voor iedere lijst. Hierdoor vervielen de amen dementen der hoeren Snoeck Henkemans, Oud en Eerdmans, cn eveneens dat van den heer van den Bergh op artikel V van het wetsontwerp. Daarna werd het wets ontwerp zelf met 46 tegen 41 stemmen aangenomen, met de Katholieken en So ciaal-democraten vóór,, en de kleine par tijen tegen. Al moge het schijnen, dat hier het belang der groote partijen voor hen de doorslag heeft gegeven, bij de Katho lieken was dit zeker niet zoo. Indien dit wel zoo ware geweest, zouden zij tegen heb ben moeten stemmen daar door 't amende ment-van den Bergh ook de partijen die den kiesdeeler niet halen nog een zetel kunnen veroveren. Het wetsontwerp tot nieuwe vaststelling van het rechtsgebied en de zetels der rechtbanken en kantongerechten, behoo- rende tot de gerechtshoven te 's-Hertogen- bosch, Arnhem, 's-Gravenhage, Amsterdam en Leeuwarden, dat nu aan de orde kwam, heeft, zooals men weet, in den lande een niet geringe beroering gewekt. Een vloed van adresen heeft de Kamer bereikt. Het was dan ook te verklaren dat het eenigs- zins onrustig werd in de Kamer toen het aan de orde kwam. De bezwaren komen over het algemeen hierop neer, dat men vreest voor een slech tere rechtsbedeeling wegens verminderd contact tusschen rechter en beklaagde, ontluistering van het platteland door het verdwijnen der kantongerechten en intel- lectueele en culturecle benadeeling van ge westelijke cultuurcentra. Men trekt wegens uitbreiding van gebouwen en hoogere ge- tuigenkosten in twijfel of er inderdaad wel bezuiniging zal zijn. Ten slotte wordt het nut van concentratie betwist en ziet men andere oplossingen die nuttiger en doelma tiger zijn. Deze bezwaren werden ten berde ge bracht door mevr. BakkerNort (V. D.) en den heer Boon (A.-R.). Daar men wist, dat de partijen waartoe d,eze sprekers behooren tegen het wetsvoorstel waren wekte hun tegenstand geen verwondering. Anders was dit toen. de heer Dambrink (A.-R.) zich een overtuigd tegenstander van het ontwerp toonde. Al was hij van mee ning dat men de regeering zooveel moge lijk in haar bezuinigingsmaatregelen moest steunen, had hij toch tegen dit voorstel te veel bezwaren om dit nu to doen. Hij be pleitte een verhooging der griffiersrechten, hetgeen volgens spr. wel een paar ton zou opbrengen. Tegenstanders waren verder de heeren F 1 o r i s Vos (Wild) en V a n Voorst tot Vo o r s t (R.-K.), welke laatste benadeeling van het platteland be speurde, dus tegen was. De heer Van W ijnbergen (R.-K.) was bezweken voor het bezuinigingsmotiefanders ware hij ook tegen het voorstel geweest. De heer v. Rappard (V. B.) toondo zich even eens een tegenstander. Hij gaf een aantal bezuinigingsmaatregelen aan, die volgens hem minder de cultureele belangen zouden treffen. Wij noemen onder meer: vermin dering van het aantal politicbootcn der ri- nen, een commissaris van politic en vier brigadiers van politie werden gewond. De communistische „Echo des Ostens" is voor den duur van veertien dagen verboden. Ook te Erfurt zijn bij diverse organisa ties der communistische partij huiszoekin gen verricht, waarbij een groote hoeveel heid hoogverraderlijk materiaal in, beslag wérd genomen, o.a. documenten waarin tot een massastaking wordt opgeroepen. Daarentegen hebben de te Maagdenburg verrichte uhiszoekingen geen bezwarend materiaal aan het licht gebracht. Ook te Hallc, waar eveneens talrijke huiszoekin gen werden verricht, heeft men niets bij zonders ontdekt. In Mecklenburg-Schwerin heeft de re geering den politie-autoriteiten instructie gegeven, alle door de communistische par tij beoogde meetings in de open licht en optochten te verbieden. Te Berlijn heeft de socialistische partij thans tegen Dinsdag 7 dezer opnieuw een meeting in den Lustgarten bijeengeroepen, in plaats van de verboden bijeenkomst op Zondag. Dit nummer bestaat uit VIER bladen. VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. Gisteren is Hitier voor den Rijksdag ver schenen. De correspondentie tusschen Hit- Ier en mgr. Kaas gepubliceerd. (Ie pagina). Te Genève zijn de besprekingen begon nen over het Fransche Ontwapeningsplan. (2e blad). Roosevelts vermoedelijk plan inzake de oplossing der schuldenkwestie. (2e blad). BINNENLAND. Te Amsterdam heeft gisteravond een zware fabrieksbrand gewoed in een erts malerij. (Gem. Ber. 3de blad). Hotel te Eist afgebrand. (Laatste Bcr.). Twee dooden bij een gasverstikking te Amsterdam. (Gem. Ber. 3do blad). Auto in het Noord-Hollandsch Kanaal en te Nieuwerkerk ad. IJssel te water gere den. Twee personen verdronken. (Gcm. Ber. 3de blad). Bestrijding van het brandgevaar op sche pen. (Gem. Bcr. 3de blad). SPORT EN WEDSTRIJDEN. Nederland heeft voor het tournooi om den Daviscup tegen Polen geloot. (3do blad). De biljartwedstrijden om het kampioen schap van Nederland begonnen. (3de blad).. vierpolitie, besparing op do diensten der Rijksveldwacht. Volgens zijn meening vor men de locale belangen het algemeen be lang. Dat hij dit algemeen belang tot uit gangspunt van zijn betoog heeft genomen zouden wij niet graag ontkennen, maar dat het feit, dat dit. ontwerp zoo diep in zijn positie als president dor Tielschc recht bank ingrijpt geen invloed op zijn houding gehad heeft, evenmin. M e j. K a t z (C. II.) ziet in het ontwerp een vermindering van de kwaliteit der rechtsbedeeling. Ten kosten hiervan wil zij niet bezuinigen cn evenmin deelt zij 's mi nisters voorliefde voor concentratie. Dc heer Pccreboom ziet ook veel bezwa ren. Hij ziet in dc opheffing van somiuigo rechtbanken een achteruitzetting van zijn geloofsgenooten, maar wil alvorens zijn vonnis over het ontwerp te vellen nog den minister hooren. Een overtuigd voorstan der is dc heer Goscling (R.-K.). Niet alleen als bezuinigingsmaatregel zal 't ont werp zijn vruchten afwerpen doch ook op zichzelf is het een verbetering, althans een middel tot verbetering der rechtspraak Door de centralisatie zal het vclo werk der rechtbanken gemakkelijker worden Het mooie in het ontwerp is volgens spr., dat het: voor nu een bezuiging, voor later een verbetering is. Dc heer Smcenk acht vele, ja bijna alle bezwaren en critiek overdreven. Ilij kan zich moeilijk indenken dat de uitvoe ring van het wetsontwerp een hccle volks- vorschuiving van het platteland naar de groote stad ten gevolge zal hebben. Eerder plausibel leek hem de opvatting dat menig plattelander er zijn volle instemming in zal betuigen dat dc reis naar het getuigen- bankje wat langer is geworden zoolang het vergoed wordt. De ^linister van Jus titie vond dat de tijd te ver gevorderd was om nog een uitvoerige renliek op dit alles te geven, en vroeg dit de volgende vergadering te mogen doen. Hierin stemde de voorzitter volgaarne toe.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1933 | | pagina 1