24ste Jaargang MAANDAG 23 JANUARI 1933 No. 7413 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN VOORNAAMSTE NIEUWS. 2)e DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 oent per week f2.60 per kwartaal Franco per post f 2.95 per kwartaal Het Geillustreerd Zondagsblad is voor de Abonnés ver krijgbaar tegen betaling van 50 een per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geillustreerd Zondagsblad 9 oent. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be- trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop f 0.50. Dit nummer bestaat uit DRIE bladen. V Niet eerlijk. Er is dezer dagen al heel wat over ge schreven, dat de koning van Bulgarije, die tot de orthodoxe kerk behoort, en ua dispensatie een huwelijk heeft aangegaan met prinses Johanna van Italië, zijn eerst geboren kind buiten de Katholieke Kerk heeft laten doopen, ondanks het door hem gegeven woord, dat zijn kinderen Katholiek zouden worden. In „Vooruit'' en andere socialistische bla den doet A. B. K. het onzen lezers bekende verhaal van deze woordbreuk en wat daar aan is voorafgegaan, en de schrijver be sluit dan: Al welke gedragingen in een gewo- n e familie bijzonder onfatsoenlijk zouden worden gevonden, maar voor een Vorst, die zijn gezag ontleent aan de Voorzie nigheid zelve, gelden hoogere begrippen dan trouw aan een gegeven woord.... Do schrijver A. B. K. is geen gewone man; hij is lid der Tweede Kamer en neemt een élite-plaats in in de rijen der S. D. A. P. Maar daarom mogen ons inziens voor hem geen andere begrippen gelden, dan voor den gewonen man, die, wanneer, hij beschuldigt, 't zich terecht tot plicht acht, zich duidelijk uit te drukken, opdat er geen blaam worde geworpen op mensohen, die hij bij zijn beschuldiging niet mag en niet wif treffen, omdat zy het niet verdienen 1 A. B. K. neemt 't echter niet zoo nauw. Hij zegt, dat wat de koning van Bulga rije heeft gedaan in een „gewoon" mensck zou worden afgekeurd, niet in hem. Hij zegt, dat de eischen der moraal, die aan anderen worden gesteld, niet gelden voor den koning. En hij zegt er niet bij, dat in de Katho lieke Kerk, dat naar Katholieke opvattin gen voor een koning dezelfde moraal geidt als voor een „gewoon" mensch! Hij zegt er niet bij, dat de Katholieke Kerk, die aan koning Boris evengoed als aan ieder ander de onverbiddelijke eisoh heeft ge steld, dat de kinderen Katholiek zouden worden, nu ook diens"gedrag éven krachtig afkeurt en veroordeelt als zij dat bij an deren zou hebben gedaan! En A. B. K. had <^it aan zijn opmerkingen moeten toevoegen, als hij e e r 1 ij k heeft willen zijn 1 Daar en hier. Bij een Nationaal-Socialistische demon stratie, gisteren te Berlijn gehouden, heb ben botsingen met de communisten plaats gehad. En nu staat er in het ochtendblad van de soc.-democr. „Vooruit" een photo van den Pruisischen rijkscommissaris, met •het onderschrift: De scherpslijper Bracht, Pruisens rijkscommissaris, is voor een groot deel verantwoordelijk voor de botsingen te Berlijn. Hij adviseerde Schleicher de fascis tische betooging niet te verbieden. Wij willen het besluit, om die fascisti sche betooging te Berlijn toe te staan, hier volstrekt niet verdedigen. Maar wij willen alleen opmerken, dat in hetzelfde „Vooruit" immer en altijd, per se en onder alle omstandigheden tegen de overheid in ons vaderland wordt opgetre den en geageerd, als deze 'ns een enkele keer hier of daar een betooging verbiedt, waarbij zij botsingen verwacht. Dè,n wordt altijd de valsche leuze van de vrijheid uit geblazen 't Is misschien een tactiek.... maar dan tooh een vreemde tactiek! Wat aan een christen echt is De meeste menschen, christenen of niet, zien goed, wat aan een christen echt is, wat innerlijk uit hem groeit of wat slechts gelijkt op de versiering, gehangen aan de takken van den kerstboom, die overigens slechts naalden produceert. Zij nemen een werkelijk vromen mensch zyn religieuze oefeningen volstrekt niet kwalijk. Zijn vroomheid beoordeelen zij echter naar zijne gezindheid enzijne naastenliefde. Wan neer eene ziekenzuster in een arbeiderswo ning de zieke vrouw verpleegt, het eten kookt, de twee vertrekken veegt en de kin deren verzorgt, alles voor Gods loon en met een opgewekt gezicht, en de zuster zegt, dat zij een half uurtje wil bidden, dan kan de man rood, zelfs zeer rood zijn, hij zal lachen noch spotten, maar op de teenen loopen en de muts afnemen, zelfs wanneer hij ze niet eens afneemt bij het eten. Uit „Defensive oder Offensive" van den Oostenrijkschen Priester Emil Fiedler. KLOOSTERS IN ENGELAND. NAAR HET VOORBEELD VAN DE BENEDICTIJNEN. In het „Benedictijner Maandblad" ver meldt pater Honoratius Millemann van een bezoek, dat hij aan eenige „protestantsche kloosters" in Engeland heeft gebracht. Deze inrichtingen zijn uitvloeisels van de katholiseerende strooming in de Engelsche Staatskerk. Zij worden bewoond door sees- telijken uit de hoogkerkelijke groep, die in naam nog protestant is, maar die het verst naar Rome is opgeschoven. Bij Ox ford bezocht Millemann de „Cowley Fa thers", in 't geheel een 30 man. Het kloos ter is in 1865 begonnen, oorspronkelijk met drie broeders. Het volgend jaar, op het feest van Johannes den Evangelist, ver bonden zij zich voor elkaar tot het houde* van de drie geloften van levenslange kuischheid, armoede en gehoorzaamheid. Hun bloosterconstitutie is een synthese van oude en nieuwe elementen. In het be rin stond het klooster open voor excerci- tiën van vier weken, die nu door het talrijk bezoek tot den duur van twee weken ver kort zijn. De paters geven zich bij uitzondering voor pastoraal werk: als hun hoofdtaak beschouwen zij het H. Officium, dat ze in navolgintr van Benedictus Opus Dei noe men, meditatie, gebed, biecht hooren, enz. De schr. had gelegenheid in het mooie re fectorium den eenvoudigen maaltijd mee te maken, waarbij de oude Benedictijnsche ta felliturgie werd in acht genomen, waarvan bijbellezing en voorlezing uit de stichte lijke literatuur der Oxford-beweging de hoofdelementen zijn. BINNENLAND DE INVOER IN DUITSCHLAND. Belangrijkste wijzigingen voor ons land. De directie van den Landbouw deelt mede, dat blijkens van den Rijkslandbouw- consulent te Berlijn ontvangen berichten bij verordening van 19 dezer een aantal wij zigingen in het Duitsche douane-tarief zijn gebracht, welke met ingang van 1 Feburari а.s. in werking treden. De voor Nederland belangrijkste dier wijzigingen zijn de ver hoogingen van het invoerrecht op witte kool. thans sinds 1 Januari j.l. 4 R.M., wordt dan 6 R.M. per 100 K.G.; dat op aardappe len wordt van 1 Februari tot 15 Februari 4 R.M.. van 15 Februari31 Maart 2; van 1 April31 Juli 1.50; van 1 Aug.31 Aug. van 1 September1 Februari 4. CR1SIS-SLUITZEGELS. Verkoop bij 100 stuks. Het Nationaal Crisis Comité deelt mede: Eenige weken geleden hebben wij bekend gemaakt, dat de sluitzegels van ons co mité, die in het seizoen 19311932 een omzet bereikten van ruim G millioen, in een andere uitvoering verkrijgbaar werden gesteld bij minimum-afname van 1000 stuks Gezien het aantal aanvragen voor klei nere hoeveelheden, hebben wij thans beslo ten deze zegels ook te verkoopen bij hoe veelheden van 100 stuks k ƒ1.— (storting op giro no. 1S6000, onder vermelding: sluit zegels). Wij zijn er van overtuigd, dat velen van deze gelegenheid gebruik zullen maken om door een groote afname_ van deze zegels ons werk te steunen. Zij komen dan tevens in het hezit van een artistiek uitgevoerden sluitzegel. DE KIESWET. Wijziging voorgesteld. De heer van den Bergh c.s. heeft eenige amendementen op het wetsontwerp tot wij ziging van eenige artikelen der Kieswet by de Tweede Kamer ingediend. Het eene strekt om bij de aanwijzing van de zetels voor de verkiezingen van Tweede Kamer, Provinciale Staten en gemeenten boveu 20.000 ingezetenen het stelsel-D'Hont in te voeren. Het andere beoogt het invoereu van een vóór-stemming, wat de verkiezing voor de Tw-sede Kamer betreft, door een tiende deel der kiezers. Deze voorsiemming bedoelt te voorko men, dat duizenden stemmen, die anders worden uitgebracht op een lijst, die niet voor een zetel in aanmerking komt, ver loren gaan. De hoofdgedachten, in het amendement neergelegd, zijn de volgende: er wordt een geheime vóór-stemming gehouden, waarbij de lijsten, die niet het vereischte aantal stemmen verkrijgen, afvallen. De eigenlijke stemming heeft vervolgens alleen over de overgebleven, niet-afgevallen lijsten plaats. „Het Huisgezin" oordeelt over deze amendementen als volgt: De sociaai-democratusche kiesrecht-spe cialiteit mr. dr. Van der Bergh wil, kort en goed, bij Kamerverkiezingen het verloren gaan voorkomen van tal van stemmen, uit gebracht op lijsten, die voor een zetel niet in aanmerking komen. Bij de verkiezingen van 1929 dienden 36 partijen candnlatenlijsten in; van deze ver wierven maar 12 één of meer zetels, zoodat niet minder dan 24 lijsten met over de honderdduizend stemmen geen effect had den. Die lijsten en die stemmen wil de heer Van den Bergh buiten gevecht stelien. Hoel Door een „vóór-stemming", waaraan voor het geheele land een tiende deel van de kiezers kan deelnemen. Een loting maakt uit, met welke letter zal worden üegonnen. Zeg dat R ue getrokken letter is, dan zullen in alle gemeenten de kiezers wier naam met een R begint en verder, zoo noodig, de kiezers wier naam met een S aanvangt tot zoo Lang men a-an een tiende van het aantal kiezers toe is worden opgeroepen om te komen stemmen op de ingediende Candida teni ij sten. Men is niet verplicht te gaan stemmen; men kan ook wachten tot de definitieve, do „echte" stemming; maar wie den eersten keer opkomen, mogen aan de tweede stem ming niet meer deelnemen, daar de resul taten der eerste bij die der tweede worden gevoegd. En de candidatenlijsten van de kleine partijtjes, zal men vragen. De candidatenlijsten, welke bij de „voor- stemming" geen 2000 stemmen hebben be haald (2000 is genomeu omdat dit, zoo neemt de heer Van den Bergn aan, bij een volledige stemming van het geheele kie zerskorps 20.000 zou worden, en dit getal in geen geval-aanspraak meer geelt op een Kamerzetel), worden voor de definitieve stemming van de stembiljetten weggelaten. De lijsten der kleine partijtjes verdwij nen hiermee practisch van de vlakte, en de verkiezingsstrijd zal feitelijk beperkt worden tot de partijen, die nagenoeg zeker één of meer zetels zullen verwerven. Wat van deze methode te zeggen? Dat ze ons niet toelacht. De dubbele stemming, al is het de eersto maai slechts voor een tiende van het kie zerskorps, zal heelwat administratieven om slag en kosten meebrengen. De groote partijen, die gemakkelijk aan het minimum van 2000 stemmen kunnen ko men, zullen zich niet inspannen (al zou ver regaande zorgeloosheid ook hier tot een on- gewenscht resultaat kunnen leiden), maar de kleine zullen tot de uiterste krachtsin spanning en ook tot betrekkelijk aanzien lijke uitgaven (nu én eventueel straks) worden genoopt. Is door de eerste stemming uitgemaakt welke candidatenlijsten van het stembil jet zullen verdwijnen, dan zal men deze weinig fraaie figuur beleven, dat, zeg, hon derdduizend kiezers tot een verplichten gang naar de stembus worden gedreven (we hebben immers stemdwang!) zonder dat zij op hun stembiljet een lijst en candidaten aantreffen, waarmee ze sympathiseerden: zulk een dwang is niet redelijk. Bovendien ware niet onmogelijk dat de honderdduizend in figuurlijken zin buiten de wet gestelden zich, bij wijze van protest, vereenigden op de lijst van, zeg, Braat of Floris Vos, en deze op die manier vier of vijf zetels bezorgden, waarmee het heele spelletje van den heer Van der Bergh werd bedorven. Neen, wij zien we schreven het reeds eeider geen andere, in een evenredig kiesstelsel rechtvaardige zetelsverdeeling, dan aan elke partij te geven wat haar toe komt en de zetels waarvoor geen vertegen woordiger is aan te wijzen onverdeeld te laten. TWEEDE KAMER, f Op 31 Jan. bijeen. De Tweede Kamer is bijeengeroepen te gen Dinsdag 31 Januari, des namiddags te één uur. Aan de orde zijn trekking der afdeelin- gen en regeling van werkzaamheden. De voorzitter zal voorstellen om de be noeming van de voorzitters en de tweede voorzitters der afdeelingen te doen plaats hebben dadelijk na het trekken der afdee lingen. Voorts zal de voorzitter voorstellen, in deze vergadering een aanvang te ma ken met de beraadslaging over een groot aantal onderwerpen, os. wijziging van eenige artikelen der kieswet van de artike len 11a, lib en 70d der provinciale wet^. alsmede van de artikelen 17, 20 en 40 der gemeentewetnieuwe vaststelling van het rechtsgebied en de zetels der rechtbanken en kantongerechten; heffing eener weclde- verteringsbelasting; verzekering van mijn arbeiders tegen geldelijke gevolgen van invaliditeit en ouderdom; en de Surinaam- sche begrooting voor 1933. Ook staan ver scheidene conclusies op de agenda. NIEUWE FABRIEK TE V0LENDAM. Opgericht met regeeririgssteun. Naar wij vernemen zal Dinsdag 31 Jan. des voormiddags te elf uur de opening ge schieden van een te Volendam gebouwde fabriek, welke met regeeringssteun is op gericht en waarin volgens een geheel nieuw procédé kunsthaar gemaakt zal worden, ten gebruike aLs vulling voor zitplaatsen van auto's, treinen, voor stoelen, matras sen enz. De regeering heoft haar steun gegeven en zal dit ook in de toekomst blijven doen. omdat met de leiding der fabriek direc teur is de heer J. H. van Veen is over eengekomen, dat in deze fabriek een aan tal personen opgeleid en tewerk gesteld zullen worden, welke belanghebbenden zijn in den zin der Zuiderzee Steun wet. In de fabriek zal in dit verband een belangrijk percentage vroegere visschers aan het werk gaan, dat vrijgekomen is door de werk zaamheden tot drooglegging van de Zuider zee. Het thans te openen gebouw is nog een proeffabriek; laboratorium-proevea hebben echter uitgewezen, dat het te leve ren product fabriekmatig te fabriceeren is. In de proeffabriek, die geopend zal wor den door den heer Ir. Houben in opdracht van den Minister van Waterstaat, is werk gelegenheid voor 'n 50-fcal menschen. Het ligt echter in de bedoeling om zoo spoedig mogelijk aan deze onderneming een belangrijke uitbreiding te geven. DE ZUIDERZEEDIJK TOEGANKELIJK. Namens den Minister van Waterstaat, maakt de Directeur-Generaal der Zuider zeewerken bekend, dat, zoolang de weg op den afsluitdijk van de Zuiderzee tus- schen den Oever en Kornwerderzand nog niet voor het verkeer in zijn vollen om vang kan worden opengesteld, tot nadere aankondiging van Maandag 23 Januari 1933 af bij gedoogen een beperkt verkeer als hierna omschreven op dien weg zal wordgn toegelaten, echter geheel op eigen risico van de weggebruikers. Het verkeer op den weg zal slechts worden toegestaan tusschcn zonsopgang en zonsondergang, doch niet langer dan van 7 tot 19 uur. Toegelaten worden voetgangers, rijwie len en motorrijwielen, voertuigen en mo torrijtuigen zonder aanhangwagens, met geen grooter wieldruk dan 1200 K.G. en met niet meer dan twee assen. Voetgangers en wielrijders hebben vrijen toegangmotorrijwielen, voertuigen en motorrijtuigen worden uitsluitend toegela ten tegen betaling van een bijdrage ten behoeve van het Nationaal Crisis-comité. Personen, die krachtens de door hen be- kleede ambtelijke functie, aanspraak mee- nen te kunnen maken op vrijen toegang, kunnen zich tot het verkrijgen hiervan schriftelijk wenden tot den Directeur-Ge neraal voornoemd. Gewaarschuwd wordt tegen de aanwe zigheid van zachte bermen langs de ver harding en tegen plaatselijke gladheid van den weg, door de aanwezigheid van more- grond tengevolge van nog in uitvoering zijnde grondwerken. Luitenant-Generaal Aberson overleden. Gisteren is op 73-jarigen leeftijd te Hil versum te zijnen huize overleden Z.E. Lui tenant-Generaal O. L. G. F. Aberson. De overledene was in dienst van de artillerie en sinds eenige jaren buiben dienst. De heer Aberscn leed sinds een:ge weken aan bronchitis. Zijn toestand was echter niet ernstig zoodat de dood vrijwel plotse ling is ingetreden. BUITENLAND. Het conflict tusschen Japan en China bogint te Genève scherper afmetingen aan te nemen. (3e blad). Nazi-opmarsch naar Berlijn loopt met een sisser af. (3e blad). Bestorming van een kazerne te Brunn. (3e blad). BINNENLAND Auto op onbewaakten overweg bij Heilo door trein gegrepen. Eén doode, één gewonde. (Gem. Ber. 3de blad). Nog een doodelijk ongeluk op een onbe waakten overweg. (Laatste Berichten). Thans een doodensprong van de hefbrug aan de Koningshaven te Rotterdam. (Gem. Ber. 3de blad). Brand in het gebouw van het Utrechtsch Nieuwsblad. (Gem. Ber. 3de blad). Vier Duitschers in de grensstreek gear resteerd. (Gem. Ber. 3de blad). SPORT EN WEDSTRIJDEN. Nederland voor de eerste maal op eigen terrein door de Zwitsersche voetballers ge slagen met 20. Nederlandsche successen in de schaats wedstrijden te Davos: Heiden vestigt een nieuw wereldrecord op de 5000 M. Van der Scheer tweede, Heiden vierde in het eindklassement. Tevens nieuwe Ned. re cords gevestigd. De Brusselsche Zesdaagsche. Het conflict in het Confectiebedrijf te Amsterdam. Het overleg tusschen de partijen, betrok ken bij het geschil in de confectie-industrie te Amsterdam, heeft nog niet tot een oplos sing geleid. Wij dee'den mede. dat de Bond van Arbeiders(sters) den werkgevers voor gesteld had: le. de loonsverlaging in to trekken en het contract geldend in 1932, gedurende het jaar 1933 te handhaven; 2e. een commissie te benoemen, bestaande voor de ééne helft uit loden van de werk- geversvereeniging en voor de andere helft uit vertegenwoordigers van de arbeiders organisatie, welke tot taak zou hebben, do tarieven aan een herziening te onderwer pen. Heden heeft de Vereeniging van Confec- tie-fabrikanten de werknemersorganisatie bericht, dat wegens redenen van practi- schen aard de voorstellen niet aanvaard kunnen worden. RECHTZAKEN HAAGSCHE RECHTBANK. In hooger beroep stond voor de Haag- sche Rechtbank terecht G. v. d. E., bloo- menkoopman uit R ij n s b u r g, die bij von nis van den Leidschen Kantonrechter was veroordeeld tot 15.subs. 15 dagen hech tenis, terzake dat hij op 30 Augustus van het vorig jaar een aanrijding had veroor zaakt op de hulpbrug nabij do Vink tus schen een door hem bestuurde vrachtauto en een personenauto, bestuurd door een ze keren K. uit Leiderdorp. Voor de Recht bank beweerde verdachte nu, dat hij toen niet de bestuurder was, maar een zeker® Thomas van der M., eveneens uit Rijns burg. Zoowel de President Mr. Feith, als do Officier van Justitie Mr. Asch v. Wyck, stonden er van verbaasd, dat hij nu voor de Rechtbank met dit verweer aankwam en hiervan niet6 had medegedeeld op de zit ting van het Kantongerecht. Een adviseur had verdachte den raad gegeven om aan de Rechtbank mede te deelcn, dat hij op de zitting te zenuwachtig was om te ver klaren at hij niet de bestuur A-as tijdens de aanrijding, v. d. E. gaf toe, dat hij wel in Leiden de vrachtauto had bestuurd,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1933 | | pagina 1