24ste Jaargang ZATERDAG 7 JANUARI 1933 No. 7400 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN 9e DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 oent per week f2.60 per kwartaal Franco per post ...if2.95 per kwartaal Het Geillustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 een per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent. met Geillustreerd Zondagsblad 9 oent. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Medodeelmgen wordt II I het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES,van ten hoogste 30 woorden, waarin be trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop f0.50. V Verdeeldheid in de politiek. Prof. Veraart heeft blijkbaar voor zich zelf weten t© verdedigen en verantwoor den, wat hij tot voor kort krachtig bestreed en als onverantwoordelijk afwees: het oprichten van een politieke partij van Ka tholieken naast de R. K. Staatspartij. Het verschil tusschen Veraart-toen en Veraart-nu is, dat hij toen vóór zich zag. anderen, die, terecht of ten onrechte, onte vreden waren, terwijl hij n u zelf ontevre den is! De professor is n.l. ontevreden over de bejegening, welke zijn denkbeelden bij de leiding der E. K. Staatspartij hebben on dervonden. Deze ontevredenheid is o.i. absoluut on gemotiveerd. Niemand kan ernstig blijven volhouden dat, als op de laatste vergade ring van den Partijraad der E. K. Staats partij de amendementen van den heer Ver aart in het verkiezingsprogram zouden zijn opgenomen, dat dan de E. K. Staatspartij, in tegenstelling met nu, een democratisch program zou Lebben gehad Prof. Veraart heeft opgericht een Kafcho- liek-democratischen Bond. Hoe men 't be grip ,jdemocrafcisch" ook moge omschrijven, 't zal toch niet de bedoeling kunnen zijn, om de democratische opvattingen en prak tijken van leiders in de E. K. Staatspartij, als Aalberse en vele anderen, te diskwalifi- ceeren Df als minderwaardig of minder ka tholiek af te wijzen. Zooals wij ook niet anders hadden ver wacht; er is geen concentratie tot stand gebracht van de Veraart-genooten met de E. K. Volkspartij en met de 'E'. K. Arbei derspartij. En we gelooven ook niet, dat er harte lijke samenwerking tusschen deze groepen komen zal! Men zal met elkanders „de mocratie" niet heel en al kunnen sympa- thiseeren en wat eigenlijk het voornaam ste struikelblok zal zijn een vriendschap pelijke combinatie WesselingVeraart, zou in de praktijk heel wat moeilijkheden ople veren Wij behoeven niet weer 'ns te zeggen, dat in de overgr.oote meerderheid der scheiding in verschillende politieke partijen onder de Katholieken noodlottig is. Dat zijn wij met prof. Veraart van enkele jaren ge leden geheel en ai eens. En wij vertrouwen, dat in een overgroote meerderheid der Katholieken deze overtuiging levend zal blijken. LEIDSCHE PROCESSIE NAAR SCHIEDAM. Het 5de eeuwfeest van St. Lidwina's af sterven zal groots gevierd worden. De bladen hebben er reeds lang over ge schreven en zij hebben de gemoederen wak ker geschud, om cüe bijzondere Heilige van one land een algemeens hulde te brengen. Want het zou toch vreemd zijn, als alleen Schiedam ieest zou vieren en de andere landgenooten zouden achter blij ven. Reeds zijn veel processies aangekondigd, die in dit jubeljaar zullen optrekken, en L e i d e p heeit een plaats weten te ver overen in de groote feestweek van 23 tot 30 April. up Maandag 24 April zullen de Lei- denaars laten zien, welk ©en groote ver eering zij hebben voor de H Maagd Lidwi- na, en hoe zij willen prijzen en willen trachten na te volgen haar vurige lieide tot het Allerheiligst Sacrament en haar groot geduld in het lijden. Bijzonderheden over onze processie kun nen nil nog niet worden meegedeeld, maar dit eerste bericht geldt slechts om uw oe- langstelling op te wekken en om te vra gen, welke parochies van dit dekenaat en van de omliggende plaatsen, of welke groe pen van personen congregaties, bonden, vereenigingen zich zouden willen aan sluiten. Ondergeteekende hoopt spoedig veel ad- haesie-betuigingen en voorloopige toezeg gingen te ontvangen. .TH. M. BEUKERS, Pastoor der St. Petrus-kerk te Leiden. Is Spanje nog katholiek? De Spaansche minister-president heeft onlangs den moed gehad om in het Parle ment te verklaren dat Spanje opgehouden had katholiek te zijn. Het' Spaansche volk echter bewijst iederen dag opnieuw hét te gendeel. Het feest der Onbevlekte Ontvan genis, het „Fiesta Espanolissime per excel- lencia een bij uitstek Spaausch feest" was een goede gelegenheid om aan de vij anden van den godsdienst te bewijzen, dat het geloof in Spanje nog niet is uitgestor ven. De Academie voor rechtswetenschap pen hield bij deze gelegenheid een plech tige feestzitting, zooals dat steeds op den feestdag van haar Patrones gebruikelijk was. In tal van andere steden zooals Barce lona, Cadiz, Cordoba, Jaen, Cuenza, Ciu- dad, Eeal, Avila, Oviedo, Toledo, Salaman ca, Santander, Santiago, Murcia, Valencia, Valladolid en vooral Sevilla, de stad der Onbevlekte Ontvangenis bij uitstek, droeg alles op 8 December het karakter van een hoogen feestdag. Het was als het ware oen onderlinge wedijver wie op de meest waar dige wijze dat feest zou vieren. In sommige steden waren alleen de regeeringsgebouwen geopend. Ook het Parlement kon voor de zen dag haar arbeid niet onderbreken. Daardoor kwam echter de tweedracht tusschen het volk en de 'regeering met haar parlement nog sterker tot uitdrukking. Het was inderdaad ©en feest van 't Katholieke Spaansche volk, dat ondanks alle officieel© vijandige houding van de regeering tegen over den godsdienst wilde bewijzen dat het katholiek is en ook katholiek wil blijven. In verband met het sluiten van winkels en kantoren op het feest der Onbevlekte Ontvangenis is het wel interessant te ver melden, welke verordening het stadsbestuur van Alicante heeft uitgevaardigd. Ingevol ge de bepalingen van deze verordening moeten de winkeliers die op kerkelijke feestdagen hun zaak willen sluiten, een des betreffende vergunning aanvragen en bo vendien hiervoor een bedrag betalen dat varieert tusschen de 35 en 50 peseta's, naar gelang de grootte van de zaak. Iemand, die deze verordening overstreed^ wordt zwaar gestraft. Het behoeft geen betoog dat deze verordêning lijnrecht in strijd is met de meest elementaire begrippen van de vrij heid der Staatsburgers. Het is zelfs een ongehoord feit, dat in Spanje niet iedere winkelier zijn zaak mag sluiten, wanneer hij het zelf verkiest. In andere landen zijn er alleen verordenin gen betreffende winkelsluiting waarin de tijd omschreven wordt, waarop de winkels mogen geopend zijn. De godsdiensthaat is in 't nieuwe Spanje vaak aanleiding voor de meest zonderlinge bes'issingen. Intusschen woedt de godsdienstvervol ging ook op ander gebied onverminderd voort. Ingevolge een besluit van de meer derheid van den gemeenteraad van Toro, was bij de behandeling van de begrooting aan twee katholieke inrichtingen van on derwijs, die reeds jarenlang een weldaad waren voor de stad, een subsidie toege kend. Ieder van de leden van den gemeen teraad, die de misdaad had begaan, om voor subsiie te stemmen, werd door den gouverneur van Zamora gestraft met een boete van zegge en schrijve 2500 peseta's. De Directeur generaal voor het Lager On derwijs heeft bij officieel schrijven meege deeld, dat de „Vereemging van Katholieke Ouders" uitgesloten wordt van den Onder wijsraad (consejos de ensenanza). Deze vereeniging heeft daar echter pro test tegen aangeteekend en in haar be zwaarschrift het Ministerie van Onderwijs de volgende beweegredenen aangehaald: 1. Het schrijven van den minister mist el- ken rechtsgrond; er is geen enkele wette lijke bepaling, waarop het kan steunen; 2. Het is absoluut in strijd met de algemeen door de natuurwet en de rechten van den mensch erkende bevoegdheid der ouders om hun kinderen een katholieke opvoeding te geven; 3. Door een dergelijke maatregel komen de beginselen op losse schroeven te staan. Overigens zij nog bemerkt, dat in Juni 1931 toen bij besluit van de voorloopige regeering het zenden van afgevaardigden naar den Onderwijsraad werd goedgevon den er nog slechts alleen katholieke Ouders vereenigingen, bestonden. Bij besluit van 5 December heeft het stadsbestuur van Villanueva de la Reina verboden om nog ooit de kerkklokken te luiden, alsmede iedere godsdienstige betoo ging of processie op openbare pleinen of wegen. Geen priester mag zich buiten de kerk, vertoonen bekleed met priesterlijk ge waad of teekenen van den katholieken eeredienst. Het meest ergeniswékkende is wel het algemeen streven om te trachten te ver hinderen dat aan de zieken de laatste Troostmiddelen der H. Kerk worden toege- Het vijfde eeuwfeest van Sint Lydwina Er wordt in den lande nog opvallend ge zwegen over Sint Lydwina, ofschoon wij toch over ©enige maanden, 14 April 1933, voor den vijfhonderdsten keer het zalig af sterven zullen herdenken van haar, op wie wij zoo terecht de woorden uit het boek Judith kunnen toepassen: „de roem van Jeruzalem, de vreugd van Israël, de eer van ons volk". Zeker zit het Sint-Lydwina-Comité te Schiedam niet stil mot, zijn voorbereiding van het eeuwfeest en zal er in de a.s. April maand schitterend feest gevierd worden in de eeuwenoude stad aan de Schie. Zeker stelt dit Comité alile pogingen in heb werk om heel het Bisdom Haarlem, ja heel de Nederlandsche kerkprovincie in dit jubeltij te betrekken. Maar het is er toch nog ver van, dat de bèbeekenis van' dit heuglijk feestgetij tot in alle lagen van ons katuo- lie'ke volk zou zijn doorgedrongen. Toen verleden jaar in Orleans, het vijfde eeuw feest van de H. Jeanne d'Arc gevierd werd, deed héél Frankrijk mee. De verklaring hiervan is wel, dat het Fransche volk een beetje beweeglijker is dan het onze. Ons katholieke Nederlandschè volk, hoe goed overigens, is logger, gezapiger, niet zoo makkelijk op dreef te brengen. Het is daar om, dat wij dankbaar de hulp der pers aan vaarden, om wat meer kennis te versprei den over de Heilige van Schiedam en mét die kennis meer belangstelling te wekken voor de dingen, welke in de komende lente te gebeuren staan. Laat ons tenminste voor .één keer de meermalen geuite bewering logenstraffen, dat wij, Nederlandsche ka tholieken, het feestvieren niot zouden ver staan. Toonen we door een intense viering, dat wé van alle calvinistische en jansénis tische infectie genezen zijn, zoo we er al ooit aan leden. De heilige, die van 1380 1433 heur wonderbaar leven sleet, verdient immers zulk een herdenking dubbel en dwars, wat we in de volgende regelen slechts heel in het kort hopen duidelijk te maken. Het is helaas met onze vaderlandsche heiligen net eender gesteld als met onze vaderlandsche liederen. Van deze kennen we alleen maar het eerste couplet en het refrein. Zoo ook kennen we van onze hei ligen maar enkele gegevens. Natuurlijk hebben we allen van Lydwina gehoord, we ten we, hoe zij na een va-1 op het ijs acht- en-dertig jaren lang ziek lag en heur lijden met een bovenaardsch geduld droeg; hoe zij woonde in Schiedam en dat dit wel „©enige" eeuwen geleden moet zijn; mis schien ook nog hoe Picardische soldaten haar op zekeren dag afschuwelijk mishan delden. Maar verder reikt de kennis van verreweg de meesten niet. Is het niet op merkelijk, ja eigenlijk treurig, dat, om ons- tot de boekenmarkt van de laatste tien jaar te bepalen, van Meuffels' mooi werk over onze heilige tot nu toe maar één druk ver scheen, terwijl van 0. Nuijen en J. Merca tor, die beiden het latijnsohe leven van Lydwina door Thomas van Kempen ver taalden, alleen de laatste een tweede uit gave besteld kreeg Huysman's „Sainte Lydwine de Schiedam" daarentegen beleef de meer dan dertig uitgaven!. „Geen pro- diend. In het vroegere „Hospital de la Princesse'' te Madrid heeft men theore tisch nog de mogeiijkheid opengelaten voor de zieken om de laatste H.H. Sacramenten te worden voorzien. De zieken kunnen n.l. een priester aan hun sterfbed krijgen als ze daartoe een schriftelijk verzoek indie nen. Maar praktisch gebeurt zulks natuur lijk niet, omdat ze dan gewoonlijk niet in staat zijn om een pen op papier te zetten, ofwel omdat ze heelemaal niet kunnen schrijven. Thans bestaat er in bedoeld zie kenhuis een algemeen verbod om aan de zieken de laatste H.H. Sacramenten toe te dienen. De vijanden van den godsdienst streven er ook naar om de kerkelijke begrafenis geheel af te schaffen. Tot nog toe hebben ze daarmee echter slechts weinig succes ge had. In de afgeloopen maand zijn er in Ma drid 963 personen gestorven waarvan er slechts 12 een kerkelijke begrafenis wei gerden. De haat tegen den godsdienst heeft dus niet alleen in de kleine steden en dor pen geen wortel geschoten, maar ook niet in de hoofdstad, van waaruit de anti-gods dienstige bewindvoerders hun tyrannieken scepter zwaaien over het geloovige land en volk van Spanje. In de laatste 18 maanden zijn er in Span je 213 kerken opzettelijk in brand gestoken. Tengevolge van de regeeringsmaatrege- len tegen de religieuzen zijn er 30.000 scho len gesloten, waardoor honderdduizenden kinderen van ieder onderwijs zijn verstoken daar de regeering zelf slechts 7000 scholen heeft geopend, waarvoor zelfs nog gebrek is aanbevoejrdc leerkrachten. feet is in zijn eigen land geëerd", ook hier in blijkt Lydwina aan heur goddelijken Meester gelijkvormig. Leefde Chrysostomus in deze dagen, hij zou ons verwijten, beter onze voetballers te kennen dan onze hei ligen, zooals hij eertijds aan zijn gehoor verweet, meer op te hebben met de ren sport dan met de brieven van Pauius. Frankrijk heeft zijn heldin een stand beeld gewijd in Orleans en Rouaan; voor ons land is daar, voor wat Lydwina betreft, voorloopig wel geen denken aan. En toch, hoe wonderschoon was heur le ven en met welke een heldinnenmped heeft zij heur taak volbracht! Zóó, dat paus Be- nedictus XIV haar mèt Lazarus, Job en Tobias in één adem roemen dorst alsspie gels en toonbeelden van geduld, die God voorhoudt aan de zieken en bedrukten van alle tijden. Om de beteekenis van Lydwina te begrij pen en de rol, welke zij van God te vervul len kreeg, in al haar omvang te leeren ken nen, is het beslist noodig, even een blik te slaan op de omstandigheden, waaronder de maagd al lijdende haar leven sleet. Die om standigheden nu waren uiterst droevig, zoo op staat kundig als godsdienstig gebied. Op staatkundig gebied. De H. Lydwina leefde van 13801433. Hoe was de politie ke toestand van dien tijd? Deze toestand werd gekenmerkt door den beruchten oor log tusschen hoeken en kabeljauwen. De oorzaak van dezen strijd moeten wij eens deels zoeken in den naijver tusschen de burgerij, die sedert het einde der dertien de eeuw door handel, nijverheid en visscke- rij machtig geworden was, èn den adel, die door kostbare vermaken, schitterende steekspelen en onderlingeh strijd verarmd was en aan gezag had ingeboet, anderdeels in de veeten tusschen de machtige steden onderling, welke juist op het gebied van handel, nijverheid en visscherij vaak zoo héél verschillende belangen hadden. Zie daar in het kort de oorzaak van een bin- nenlandschen strijd, welke, in wezen eco nomisch, zich spoedig mengde met politie ke, ja zelfs godsdienstige factoren en gedu rende heel de veertiende en vijftiende eeuw zulke verderfelijke gevolgen na zich sleepte. En in Frankrijk, Engeland, Vlaan deren, ja in hee) overig Europa was de toe sband navenant. Overal oorlog en wanorde en alsof dit alles nog niet genoeg ware, teisterde in de tweede helft der veertiende eeuw een vreeselijke pest heel de christen heid en bracht meedoogenloos duizenden in het graf. Ook van godsdienstig standpunt be schouwd was de toenmalige wereld er slecht aan toe. Twee jaar voor Lydwina's geboorte was de groote westersohe scheu ring begonnen, welke zooveel leed over de Kerk zou brengen. Veertig jaren lang, van 13781417, regeerden er gelijktijdig twee pausen, één in Rome en één in Avignon, ter wijl er tot overmaat van ramp van 1409 af zich nog een derde paus aandiende, na melijk te Pisa. Eerst in 1417 werd de een heid hersteld en de scheuring bijgelegd door de keuze van Martinus V, maar de droeve gevolgen van deze scheuring waren hiermede niet verdwenen. De eerbied voor het kerkelijk gezag had er zeer onder ge leden, de tucht was getaand, oorlogen wa ren aangewakkerd, kerkgoederen verkwist, zeden verslapt, niet het minst in de kloos ters. Hoe groot de verwarring was zal ieder beseffen, die overweegt, hoe vorsten noch volken wisten, aan wien zich te houden en afwisselend nu dezen dan genen paus aanhingen. Nooit was er dergelijke okaos onder de christenen geweest en dat veer tig jaren lang! Het was in deze t.reurige omstandighe den, dat onze Lydwina op Palmzondag van het jaar 1380 en wel juist op het providen- tieele oogenblik, dat in de Sint Jan de Mat- thaeuspassie gezongen werd, te Schiedam uit brave, maar arme ouders werd geboren. Niemand sloeg er acht op. Niemand wist, kon weten, dat het vijfde kind van nacht waker Peter, hetwelk daar oogensohijnlijk zoo toevallig tijdens het zingen van het lij densverhaal het levenslicht aanschouwde in dat kleine huisje aan den Achter tv eg. ;-uist dóór beur lijden eenmaal den roem van Nederland zou uitmaken. Tot haar vijftiende jaar verliep Lydwi- na's leven in gladde regelmaat en liet haar gezondheid nagenoeg niets te wenschen over. Eerst in den winter van 1394—1395 wordt Lydwina ziek, waaraan weet men niet, maar zij herstelt. En omtrent Maria- Zuivering (2 Februari) is zij in zooverre ge beterd, dat zij een baantje kan maken op de bevroren grachten der stad. Zij valt, breekt een rechterrib en ziedaar het begin van een mateloos lijden. Rond de wonde zette zioh een gezwel, dat de geneesheeren vergeefs poogden te verwijderen. Kostea noch moeiten werden gespaard. De ouder-. riepen de beroemdste mannen der modi- I sohe wetenschap aan het ziekbed hunner dochter en lieten haar de duurste genees middelen voorschrijven, niets mocht baten. Wat nu? Dit nummer bestaat uit vijf bladen waaronder geïllustreerd Zondags blad. VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. gevaar in Ierland. (3o Bolsjewistisch blad). De Volkenbond en het conflict in Sjanhai- kwan. (3e blad). BINNENLAND. Auto te Amsterdam in de Haarlemmer vaart gereden. De bestuurder verdrenken. (Gem. Ber. 4de blad). Moordaanslag te Amsterdam. Een man gewond. (Gem. Ber, 4de blad). Maar op een goeden dag komt er een nieuwe dokter, even deugdzaam als ge leerd, meester Andries van Delft, bij het ziekbed van het meisje. Hij on dor zoekt Lydwina en begrijpt beter dan zijn colle ga's den bovennatuurlijkdn aard der ziekte. Hij geeft den ouders den wijzeu raad hun uitgaven te staken, wijl geen menschelijke wetenschap deze ziekte, welke klaarblijke lijk van God kwam, zou vermogen te stui ten. En hij voegt er als bij ingeving deze tegelijk profetische en treffende woorden aan toe „God zal met deze maagd zoo groote wonderen doen, dat ik het gewicht van mijn hoofd aan goud zou willen op wegen tegen het geluk van zulk een doch ter te bezitten". Voor ons, lateren, wordt deze uitspraak sterk bevestigd door hetgeen de geschie denis ons meedeelt over ©en voorval, dat eon paar jaar vroeger, toen Lydwina onge veer twaalf jaar oud was, was geschied en waarvan meester Andries waarschijnlijk niets wist. Het gebeurde namelijk op dien leeftijd, dat Lydwina, wier ongewone aan trekkelijkheid het hierin scherpziend oog van welgestelde jongemannen niet ontgaan was, ten huwelijk gezocht werd. Het meisje was arm, maar ridderlijke jongelui hpuden geen rekening met geld als hun aangebe dene goed en schoon is. Vader Peter had wel ooren naar de plannen van die gefor tuneerde jongelieden. Vallen wij hem daar over niet hard. Het is gemakkelijker voor rijke menschen de geldkwestie van de lief de gescheiden te houden, dan voor een ar men nachtwaker, die een bevallige dochter heeft. Vergeten wij ook niet, dat Peter, zooals de geschiedschrijvers uitdrukkelijk verklaren, van adellijken bloede was. Wat wonder, zoo hij gaarne een huwelijk zag, dat hem een stukje van de vergane glorie zou terugschenken. Wie hiermee spotten zou, kende het leven niet. Neen, Petor was niet schraapzuchtig, want als jaren laten, in 1408, graaf Willem VI Schiedam be zocht, en, bewogen door de armoede van Lydwina's vader, dezen uit eerbied voor diens heilige dochter laat aanzeggen, een zóó groote jaarlijksche toelage te mogen aanvragen als voor zijn onderhoud noodig is, dan verzocht Peter, tot verbazing van den graaf, 'slechts om een jaargeld van twaalf fransche kronen. Hoe het zij, Lydwina weigert op de hu welijksaanzoeken in te gaan. Zij geeft het antwoord, dat duizenden vóór en nó haar gegeven hebben, n.l. dat zij heur jawoord aan een goddelijke bruidegom geschonken heeft en dit natuurlijk niet mag breken. En als vader Peter nóg aanhoudt, geeft zij het bescheid, dat haar eensklaps toont in heel heur vastberadenheid en heldenmoed: „ik zal, zoo noodig, God bidden, mij in een staat te brengen, dat niemand mij meer Wie huivert niet bij deze uitspraak van een twaalfjarige? En begrijpen wij nu niet beter de profetie van meester Andries? Lydwina zelf had heur goddelijken brui degom een wapen in handen gegeven, om haar lichaam in alle richtingen te doorker ven en zóó te verruimen, dat, om met paus Benedictus XIV te spreken, een gansch hcirleger van ziekten daar zou kunnen bin nenrukken. De goddelijke Meester, die gaarne gebruik maakt van een edelen wil. greep^ het aangeboden wapen dankbaar aan. Zondebok zou zij zijn, beladen met de zonden der wereld. Boeteling en zoen offer wezen met de grootste heiligen van dien tijd voor de vele groote misslagen, wolke de toenmalige zoozeer bedorven we reld bedreef. Om de misdrijven der eenen. te herstel len, vordert God de verstervingen en ge beden der anderen, en dit tegenwicht te mogen geven, is een der glories van het arme menschdom. Altijd, alle eeuwen door, heeft Hij heiligen gevonden, edeimoe lig genoeg, om door smarten voor de zonden van anderen te betalen, en begeerig, om de vreugde te kennen, welke Paulue blij-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1933 | | pagina 1