24ste Jaargang
DINSDAG 27 DECEMBER 1932
No. V^bu
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
S)e£cidócli^6ou^omt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 oen per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geillustreerd Zondagsblad 9 oent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103C03, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin ba-
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit VIER
bladen.
V Verkorting arbeidstijd?
Wat is de oorzaak van de werkloosheid,
die ongeveer dertig millioen slachtoffers ui
Europa heeft gemaakt?
Een klaar en volledig antwoord op deze
vraag kan moeielijk worden gegeven.
De oorzaak van de werkloosheid is heel
gecompliceerd, heel saamgesteld: er zijn
verschillende oorzaken. En in hoeverre
nu juist e 1 k dezer schuldig is aan de werk
loosheid, is, meenen wij, tot op heden nog
door niemand met eenige beslistheid aan
getoond.
De oeconomische inzinking, als gevolg
van de na-oorlogsche lasten, heeft ook in
landen, die niet direct door de oorlogs
schulden worden gedrukt, een verwarring
in het bedrijfsleven veroorzaakt.
De buitengewone tarieven en kooge tol
muren hebben industrie en handel ver
lamd en neergeslagen.
Een deel der industrie is naar andere
werelddeelen verplaatst. Vooral Indië en
Japan ontwikkelen een grooto bedrijvig
heid op industrieel gebied, waardoor groo
te afzetgebieden van Europeesche landen
zijn verloren gegaan.
Dagelijks worden nieuwe vindingen ge
ëxploiteerd, die onder den naam van ra
tionalisatie en arbeidsbesparing telkens
weer het groote leger der werkloozen ko
men vergrooten.
Ziehier een, niet volledige reeks, der
oorzaken van de werkloosheid aangestipt.
Deze oorzaken kunnen, naar veler mee-
ning, worden weggenomen, althans voor
een groot deel, indien de vele internatio
nale conferenties mèer en beter werk zou
den doen, dan zij, helaas, tot nu toe heb-
gen gedaan....
Den laatsten tijd dringt zich steeds ster
ker in de aandacht naar voren een mid
del, om de vreeselijke wereld-ziekte der
werkloosheid te genezen: verkorting van
den arbeidstijd.
Iedereen ziet onmiddellijk in, dat, i n-
d e n dit een deugdelijk middel zou zijn,
het in geen geval, alle oorzaken van de
werkloosheid zou uit de wereld ruimen!
Maar het kan een middel zijn, om de
werkloosheid, meer of minder aanzienlijk,
terug te dringen en te beperken.
En daarom m o et dit vraagstuk ver
korting van den arbeidstijd worden be
studeerd.
En daarom is ook onverantwoor
de 1 ij k de houding van de Ned. Werkge
vers vereeuiging, die blijkens haar geschrif
ten zelfs van geen bestudeering van dit
vraagstuk zou willen weten. Bij zulk
een verschrikkelijke wereld-ramp is het
plicht, elk middel te bestudeeren, aan
gewezen door ernstige lieden, ook al zou
het nog maar slechts misschien eenige ver
in den toestand kunnen brengen.
Zaterdag hebben wij medegedeeld, dat
er benoemd is een Nederlandsche afvaar
diging naar Genève, waar op een interna
tionale conferentie de bestudeering van het
vraagstuk der verkorting van den arbeids
tijd zal worden ingeleid.
En onlangs heeft de Hooge Baad van
Arbeid in ons land met meerderheid van
stemmen besloten, den voorzitter te ver
zoeken, een commissie te benoemen, welke
den Baad binnen den kortst mogelijken
tijd zal adviseeren omtrent de vraag, of het
al dan niet* noodig of gewenscht is, ter be
perking van de crisis-werkloosheid, tijde
lijke wettelijke maatregelen te nemen, wel
ke kunnen leiden tot verkorting van den
arbeidsduur, geregeld bij de Arbeidswet
1919 en de daarop gebaseerde besluiten, en
eventueel daartoe strekkende voorstellen
zal doen.
Zoo staat dus het vraagstuk van verkor
ting van den arbeidstijd midden in de be
langstelling en bestudeering.
KERSTTOESPRAAK VAN
Z.H. PAUS PIUS XI
EEN NIEUW JUBELJAAR
AFGEKONDIGD.
Zaterdagmorgen heeft de deken van het
H. College van kardinalen, Z. Em. Kardi
naal Granito Pignatelli di Belmonte ds
traditie getrouw, den H. Vader de Kerst-
wenschen van de Prinsen der Kerk aange
boden. Op deze toespraak heeft de H. Va
der met de volgende Kerstrede geant
woord.
Eerbiedwaardige Broeders.
Wij hebben op dit oogenblik het heilig
voorrecht, het H. College te kunnen dan
ken voor de wenschen, die Z. H. Em. de
kardinaal-deken heeft vertolkt.
Wij danken u in het bizonder voor uw
onverdroten ijver, voor uw ge'oedeu, voor
de deelneming van het H. College aan onze
zorgen, moeilijkheden en vertroostingen,
voor den voortdurenden bijstand van uw
gebed en voor uw werk voor de Kerk van
Christus.
Slechts één ding is er wat ons diep be
droeft. Gij kent den allertreurigsten toe
stand waarin de geloovigen en de kerke
lijke hiërarchie zich bevinden in Spanje,
Mexico en Rusland.
Er heerscbt op dit oogenblik ©en anar
chie des geestes, oorsprong van zooveel
verdeeldheid tusschen de volken en staten,
van oorlogsgruwelen en van burgeroorlo
gen en van zooveel ellende in het bijzonder
voor de armen en arbeiders, die de hulp der
christelijke rechtvaardigheid en naasten
liefde in het bizonder noodig hebben.
Wij hebben echter anderzijds toch ook
een vertroosting, de plechtige viering van
het Eucharistisch congres van Dublin, de
ontwikkeling van het Missiewerk en de
bewonderenswaardige ontwikkeling der
Katholieke Actie. Wij spreken verder onze
diepe bewondering uit over de heldhaftige
daden van priesters, religieuzen en een
voudige geloovigen in die landen, waar de
Kerk vervolgd wordt.
Wij moeten hier ook nog spreken over
een andere vertroosting, ons gegeven in de
laatste dagen, namelijk 'de door onze be
middeling gesloten Kerstwapenstilstand
tusschen twee elkaar bestrijdende landen,
Bolivia en Paraguay. Wij drukken de hoop
uit, dat deze wapenstilstand moge leiden
tot een volledigen vrede tusschen beide
landen. Al Onzen Eerbiedwaardigen Broe
ders, allen religieuzen, allen priesters, allen
geloovigen der gansche Christenheid bie
den Wij Onze gelukwenscken aan en den
hemel smeeken Wij voor hen om kracht en
sterkte in den naam van den H. Geest.
Ook allen volken bieden Wij Onze
Kerstwenschen aan en Wij smeeken voor
hen of vrede, rust, wederzijdsch vertrou
wen en voldoende en naar behooren be
loonden arbeid.
Verder verkondigen Wij een blijde bood
schap voor de kinderen Gods, ja voor do
geheele menschheid in naam van den Re-
demptor mundi, namens den Verlosser, die
Zijn leven gegeven en Zijn Bloed vergoten
heeft voor de geheele menschheid.
Deze blijde boodschap bestaat in de
plechtige viering in het komende jaar van
het eeuwfeest van den dood van Christus,
dat voor de negentiende maal hernieuwd
wordt, dus in de viering van een Anno San
to, een heilig jaar, een jubileum-jaar.
Het aangekondigde Heilige jaar zal den
2en April 1933 aanvangen en tot den 2en
April 1934 duren, dus van Palm-Zondag
1933 tot den tweeden Paaschdag van 1934.
Voor de geheele Katholieke wereld zal dit
jaar dus een jaar zijn van gebed en van
boete, waaraan alle weldaden van een
Heilig Jaar verbonden zijn en waaraan te
zijner tijd nog nieuwe gunsten verbonden
zullen worden.
Zoo zijn de wegen Gods en des Hemels
niet alleen voor de geestelijkheid en de
geheele Christenheid, maar voor de ge
heele wereld, welke wij vrede, broederlijx-
heid en naastenliefde toewenschen.
Tenslotte geven Wij aan alle volken,
gezinnen en aan ieder afzonderlijk, in het
bijzonder aan de noodlijdenden en bedruk
ten onzen Apostolischen zegen.
„Maasbode".
DE HERDERS.
Wie niet zóó arm is, dat hij zich geen
tijd gunt of geen lust heeft, om zoo nu
en dan in stilte, te midden van de drukte
van het dagelijksch leven, te genieten van
een diepe gedachte, uitgedrukt in schoo-
uen vorm hij leze met aandacht volgend
gedicht, 't Is van Anton van Duinkerken,
geplaatst in de „Gemeenschap".
Omdat eenvoudigen verstaan
Wat door een ingewikkeld zoeken,
Noch lezen in geleerde boeken
Begrepen wordt of nagegaan.
Zijn herders toen in Uwen stal
Geknield en hebben U aanbeden.
Dit is tweeduizend jaar^ geleden
En nog weet elk het overaL
Geen mensch heeft ooit hun naam
gemeld.
De rest van hun onschuldig leven
Is door geen wetenschap beschreven,
Wordt slechts aan kinderen verteld.
BINNENLAND
DOUANE- EN CR EDI ET VER DRAG MET
DU ITSCHLAND.
Onderhandelingen over een nieuw verdrag.
DE NIEUWE INVOERRECHTEN MET
1 JANUARI.
Naar wij vernemen heeft de Nederland
sche regeering de Duitsche regeering doon
vragen, of laatstgenoemde bereid is te on
derhandelen over de afsluiting van' een
nieuw verdrag, dat in de plaats zou komen
van die gedeelten van het douane- en kre
dietverdrag van 1925 die op 31 December
a.s. ophouden van kracht te zijn.
De Nederlandsche regeering verbond daar
mede de vraag of de Duitsche regeering er
mee zou kunnen instemmen dat gedurende
den tijd der onderhandelingen de zoocven
genoemde afloopende gedeelten van het be
staande verdrag zouden kunnen worden ge
continueerd.
In antwoord hierop werd van Duitsche
zijde medegedeeld, dat de Duitsche regee
ring tot onderhandelen over een nieuw ver
drag bereid was, desgewenscht reeds in
Januari a.s. maar dat tegen het laten door-
loopen van de expireerende gedeelten van
het bestaande douane- en kredietverdrag
overwegende bezwaren bestonden.
De directie van den landbouw deelt
mede, dat de Duitsche regeering heeft ver
klaard, niet bereid te zijn, de tariefverla
gingen, vastgelegd in het Duitsch-Neder-
landsch douane- en credietverdrag van 26
November 1925, na 1 Januari a.s. te besten
digen. In verband hiermede bevat het
Reichszollblatt no. 97, van 21 December
1932, de wijzigingen in het Duitsche tarief
van invoerrechten, welke met ingang van
1 Januari 1933 van kracht worden.
DEVIEZEN REG EL ING MET
DU ITSCHLAND.
Hoe de regeling tusschen Duitschland en
Zweden thans is.
In een officieel communiqué omtrent do
deviezenrege.ing met Duitschland wordt
medegedeeld, dat de betrokken overeen
komst in hoofdzaak neerkomt op het reeds
eenigen tijd tusschen Zweden en Duitsch
land geldende deviezen-arrangement.
Daar de regeling tusschen Zweden en
Duitschland aan weinigen hier te lande be
kend zal zijn. laten wij hieronder de hoofd
punten van deze overeenkomst vo'.gen:
Deze houdt, volgens het officieele Zweed-
sche communiqué van 20 September j.l. in,
dat, voor zoover de deviezen, die ingevolge
de Duitsche bepalingen omtrent de z.g.
„Allgemeine Devisengenehmigung" aan im
porteurs van goedeien in Duitschland zijn
toegewezen, niet toereikend zijn voor de
betaling van uit Zweden ingevoerde waren,
de nog verschuldigde bedragen door den
betrokken Duitschen importeur in Marken
kunnen werden gestort op een bijzondere
rekening, die op naam van de Zweedsche
Rijksbank bij de Duitsche Rijksbank is ge
opend. Zoodra een dergelijke storting heeft
plaats gehad, zal de Zweedsche FJijksbank
daarvan kennis geven aan den betrokken
exporteur, die daarna aan de Zweedsche
Rijksbank moet mededeelen, op welke
wijze hij o&r het gestorte bedrag wenscht
te beschikken, b.v. door het te verkoopen
aan een Zweedschen importeur of bank
Een' overeenkomstige regeling geldt ook
voor het geval, dat een dergelijke „Allge
meine Devisengenehmigung" in Duitsch
land is toegekend aan firma's, gevestigd in
Zweden.
Het Duitsche „Reichswirtschaftsministe-
rium" heeft tezelfder tijd een mededeeling
verstrekt, in overeenstemming met het bo
venstaande, waarin werd medegedeeld, dat
de firma's, die in het bezit zijn van een All
gemeine Devisengenehmigung, de bedragen
niet overeenkomstie die „Devisengenehmi
gung" mogen worden getransfereerd, mo
gen besteden ter betaling van goederenin-
koopen in Zweden door storting bij de
Duitsche Rijksbank ten gunste van de
Zweedsche Rijksbank. De Zweedsche Rijks
bank stelt harerzijds deze bedragen ter be
schikking van de Zweedsche goederen'.eve-
ranciers. Voor elk geval afzonderlijk moet
de toestemming van de betrokken „Devi-
senbewirtschaftungssteUe'' gegeven wor
den, die principieel die toestemming ver
leent.
Aan de hand van het bovenstaande zal
men dus kunnen nagaan hoe de thans ge
troffen regeling tusschen Nederland en
Duitschland zal werken: de clearing zal
plaats hebben voor het restant der bedra
gen, verschuldigd door Duitschland uit im
port van goederen uit Nederland, welk res
tant overeenkomstig de bestaande dcvic-
zenrcgelingen niet getransfereerd mag wor
den Dit restant zal dan worden gestort bij
de Duitsche Rijksbank, op een speciaal tc
openen rekening van de Nederlandse^
Bank, die er dan op gelijke wijze, als is
aangegeven t- a. v. Zeweden mede zal moe
ten handelen.
Wat bijzonderheden betreft, zal men in-
tusschen goed doen de officieele modedce-
DE STEUN AAN DEN TUINBOUW.
Naar wij vernemen zijn dezer dagen on
geveer alle gegevens betreffende den steun
aan den tuinbouw op de veilingen verza
meld en doorgezonden, zoodat verwacht
kan worden, dat half Januari oen eerste
steunuitkccring aan de tuinders kan plaat6
hebben.
STEUN AAN DE BOSKOOPSCHE
CULTURES.
De heer de Wilde heeft aan den Minis
ter van Economische Zaken en Arbeid de
vraag gesteld, of de Regeering kon mede
deelen of (met het oog op de financiecle
moeilijkheden, waarin vele kweekers gaan
verkeeren) binnen zeer korten tijd 'n wets
ontwerp mag worden tegemoet gezien be
treffende den steun aan de Boskoopsche
cultures.
BOTERINVOER.
De beperking van den invoer van boter
zal een jaar verlengd worden.
GRAAF VAN LYNDEN VAN
SANDENBURG. t
Op 59-jarigen leeftijd is op don Eersten
Kerstdag, nadat hij nog kort te voren in
schijnbaar volmaakte gezondheid de Kerst
viering in de Groote Kerk tc den Haag
had bijgewoond, te zijnen huize overleden
mr. dr. Frederik Alexander Carel Graaf
van Lynden van Sandenburg, vice-president
van den Raad van State, Opperkamerheer
van II. M. de Koningin en oud-commissaris
der Koningin in de Provincie Utrecht.
Werkverschaffingspolitiek der Regeering.
Een kleine commissie uit de werkgevers-
en werknemersbonden in het bouwbedrijf
heeft dezer dagen een onderhoud gehad
met den secretaris-generaal van binnen-
landsche zaken, daartoe opgeroepen door
den minister, die evenwel verhinderd was
de commissie-leden te ontvangen.
De Commissie heeft, mede aan de hand
va-n voorbeelden, krachtig aangedrongen
op:
lo. voortaan het juiste onderscheid to
maken tusschen normale werken, welke op
de vroeger gebruikelijke wijze behooren to
worden uitgevoerd en de eigenlijke werk
verschaffing;
2o. Indien tot werkverschaffing wordt
overgegaan dan de leiding niet op te dra
gen aan de Nederlandsche Heide Mij., doch
aan aannemers;
3o. een commissie te benoemen uit werk
gevers- en werknemersbonden uit het
bouwbedrijf, welke de Regeering in ieder
voorkomend geval adviseert op welke wijze
en op welke voorwoorden een bepaald werk
zal worden uitgevoerd.
De secretaris-generaal deelde mede het
voorgestelde met de desbetreffende afdee-
ling te zullen bespreken en in een rapport
aan den minister zijn meening te zullen uit
eenzetten.
De Commissie zegde nog toe schriftelijk
een aantal gevallen ter kennis van den se
cretaris-generaal te zullen brengen, waar
bij van een juiste opvatting der zaak is af
geweken.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Het vijfjacen-plan in Rusland.
blad).
Een oproep van Hindenburg voor *Je
jeugdige werkloozen in Duitschland. (ade
blad).
Vreeselijk mijnongeluk in Illinois. 54
mijnworkers bedolven. (BuitenL Berichten
2do bla-J).
BINNENLAND.
Het verkeer heeft mot de Kerstdagen
heel wat slachtoffers geëischt:
Motor te Soestdijk tegen een afsluitboom
gereden: twee tlooden; te Amsterdam één
doode en één gewonde bij een autoaanrij
ding; jongen te Den Haag bij een aanrij
ding zwaar gewond en overleden; auto
nabij Heerenveen te water, bestuurder ver
dronken; bij een botsing tusschen tram en
auto op den Haarlemmerweg werd de chauf
feur zwaar gewond. (Gem. Ber. 3do blad).
Brand in het Krankzinnigengesticht te
Heiloo; de patiënten gered. (Gem. Ber. 3de
blad).
Roofoverval in Rotterdam. (Gem. Ber.
3de blad).
Moord te Lutterade. Gem. Ber. 3de blad.)
ten roover als douane-beambte. (Laatst*
Bor.).
LEIDEN.
Ruim een ton verduisterd ten nadcele
van het Centraal Isr. Wees- en Doorgangs
huis. (1ste blad).
Timmerfabriek en stoomwasscherij aan
de Aloëlaan door brand vernield (lsto
blad).
Een proefrit van de N. Z. H. T. M.: Lei
den—Haarlem. (3de blad).
DENKT ER NU AAN.
Denkt er nu aan: Wie in het volgend
jaar mede wil werken aan het resultaat
der candidaatstelling voor de Tweede
Kamer in de R. K. Staatspartij, hij moet
vóór 1 Jan. a.s. lid zijn der plaatselijke R.
K. Kiesvereeniging.
Voor niemand kan er een beletsel zijn.
De contributie is overal heel laag. In Lei
den bijv. is de minimum contributie slechts
vijftig cents per jaar, van welke betaling
men ook nog zoo noodig vrijstelling kan
krijgen, maarwaar men ook boven
kan gaan, en, als men het missen kan,
eigenlijk ook boven moét gaan!
Het dagelijksch bestuur van dc R. K.
Kiesvereeniging te Leiden bestaat uit de
heeren: mr. E. J. M. Bolsius, Rijnsbur-
gerweg 165 (voorzitter); J. M. H. Horikx,
Oude Vest 177 (secretaris); P. van Berge
Henegouwen, Beestenmarkt 32 (penning
meester).
Loonsverlaging in de kledingindustrie.
Naar wij vernemen, zijn de onderhande
lingen tusschen de vertegenwoordigers
i van den Bond van Confectiefabrikantei»
1 en den Pond van Arbeiders in de Klee-
dingindustrie over een nieuwe collectieve
overeenkomst afgebroken, omdat van werk-
1 nemerszijde door de werkgevers voorge
stelde loonsverlaging niet is aanvaard. De
werkgevers hebben aan hun arbeiders me
degedeeld, dat met ingang van 1 Januari
I 1933 een loonsverlaging van 10 pet. zal wor-
1 den ingevoerd.
