24ste Jaargang DONDERDAG 1 DECEMBER 1932 No. 7369 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN BINNENLAND DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal Bij onze Agenten '20 cent per week f2.60 per kwartaal Franco per post f 2.95 per kwartaal Het Geillustreerd Zondagsblad is voor de Abonnés ver krijgbaar tegen betaling van 50 een per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent. met Geillustreerd Zondagsblad 9 oent. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelragen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop f 0.50. V Voor de openbare school. Te 's-Gravenhage heeft prof. dr. E^rd- mans gisteravond voor een aantal Ou:ler- commissies een rede gehouden over het verschil tusschen openbaar en bijzonder onderwijs. „Het verschil tusschen Openbaar en Bijzonder Onderwijs zit 'm", aldus prof. Eerdmans, „niet hoofdzakelijk in de leer vakken, zelfs niet in de geschiedenis. Het Bijzonder* Onderwijs wil het gods dienstig en kerkelijk inzicht den geest der kinderen deen beheerschen". Moet dan, naar het oordeel van den Leidschen hoogleeraar, de Godsdienst buiten het onderwijs blijven? Neen zegt hij verder, tot op zekere hoogte niet: „Het kind is vatbaar voor opvoeding in de algemeen christelijke deugden, waar over ten slotte alle godsdiensten het eens zijn". Staat nu de professor zoo ver van de werkelijkheid, dat hij niet weet dat de levens- en wereldbeschouwing van den on derwijzer invloed zal uitoeferen op het onderwijs in verschillende leervakken, dikwijls al beoogt de onderwijzer dat niet. En gelooft hij, dat op bijzond-re scholen de kinderen over Godsdienst en Kerk zal worden gesproke.n op een wijze en in een verband, welke builen her be grip van het kind liggen? Indien dat zou gebeuren, dan zou het kwaad toch im mers zichzelf wreken! Maar vooral: Ge looft hij nu nog werkelijk, dat op de openbare school wij zeggen niet: op geen enkele openbare school de z.g. algemeene Christelijke deugden wor den aangekweekt?Kunnen ook on godsdienstige 'en zelfs antigodsdienstige onderwijzers deze beoefening der deug den in de geesten hunner leerlingen vormen en leiden? En dan zegt de hoogleeraar verder, dat hij blij is, te hebben fce.hoo'gegaan met katholieke en protestantsrlie kinde ren: de bijzondere school geeft eenzijdig- opgevoede menschen; „zij voedt de kin deren niet op voor de samenleving maar voor eigen kring". Wij durven hiertegenover wel de be wering stellen, dat men in den kr.ng van de katholieke bijzondere school een breedheid van opvatting, een waardee ring van andersdenkenden, een p r a c t i- sche verdraagzaamheid aan treft, die men vaak tevergêefs zal zoe ken in den kring van hen, die oud-leer lingen en voorstanders zijn van het oj»enbaar onderwijs TIEN JAAR MINISTER-PRESIDENT. De „Avondpost" brengt in herinnering, dat de heer Buys de Beerenbrouck, die 59 jaar is, onlangs tien jaar minister-president is geweestvan 9 September 1918 tot 4 Augustus 1925, en daarna opnieuw seclerb 10 Augustus 1929. Het liberale blad getuigt, dat de minis ter-president zijn taak met toewijding en bekwaamheid heeft volbracht en, wat het persoonlijke betreft, en zonder de betee- kenis van het hooge ambt ook maar een oogenblik prijs te geven, met een eenvoud en een soberheid, we ke overeenstemmen met onze volks-tradities. DE ZONDAGSSLU IT ING. De opheffing van Zondagssluiting op 4 December. Door den heer Smeenk zijn aan den mi nister van Economische Zaken en Arbeid de volgende vragen gesteld: Is het den minister bekend, dat sommige gemeenteraden, op grond van artikel 9, lid 3, van de Winkelsluitingswet, bes.uiten tot opheffing van het Zondagsregime voor alle winkels, bijv. op Zondag 4 December a.s.? Is de minister niet van oordeel, dat op deze wijze aan artikel 9, lid 3, van de be- doe.de wet. een toepassing wordt gegeven, dat in strijd is met letter en geest van het desbetreffende artikel? Acht de minister, bij toestemmende be antwoording van de tweede vraag, termen aanwezig om dergelijk raadsbesluiten ter vernietiging aan de Kroon voor te dragen? R. K. STAATSPARTIJ. STUDIECLUBS. Verkeerde activiteit. Het dage.ijksch bestuur der R. K. Staats partij heeft onderstaanden brief gericht aan de besturen der 'El. K. Rijkskieskring- organisaties: Het program 1933 is vastgesteld met medewerking van de organen, welke het Partijreglement daartoe heeft aangewezen. Voor het D. B. zou er zonder meer geen aanleiding zijn hiervan nadrukkelijk mel ding te maken, al gebruikt het gaarne deze gelegenheid om zijn voldoening uit te spre ken over de wijze waarop veischeidene or ganen der Partij, m juist begrip van hun taak, hun medewerking hebben verleend. Er is echter ook be.angstelling getoond voor het ontwerp-program op een wijze, die kwalijk overeen te biengen is met de goede orde in de Partij, zooals die in het regle ment is vastgelegd. Wij doelen op de wijze, waarop hier en daar stud:eclubs van haar activiteit heb ben doen blijken Studieclubs zijn in kader van het Partijreglement opgenomen als dee.en van hét partijorganisme, niet als volkomen autonome lichamen. Dit laatste zou in een behoorlijke organisatie ook moeilijk denkbaar en zeker niet toelaat baar zijn. Studieclubs behoeven dan ook de erkenning van plaatselijke kiesvereni gingen of Rijkskieskringorganisaties, en zijn onderworpen aan een bijzonder toe zicht vanwege het bestuur von liet orgaan der Partij, dat de studieclub heeft erkend (art. 9 en 10 P. R.). Dit a-les behoeft studieclubs in gezonde ontplooiing van hun werk geenszins te be lemmeren. Mits er aan wordt vastgehouden, dat niet het doel der clubs uitsluitend stu die zij. Als elk ander doel moet dit woor den nagestreefd met geëigende middelen. Een zoodanig middel kan zijn het zich ver diepen in vraagstukken individueel of ge zamenlijk onder leiding, onderlinge ge dachten wisseling, dil alles met hel deel, de verworven meerdere kennis en het beter inzicht uit te dragen in de vergaderingen van kiesvereeniging of kieskring De behandeling van onderwerpen in openbare aankondiging, waarbij de gele genheid tot debat publiekelijk wordt open gesteld, kan niet alleen met studie niets meer te maken hebben, maar draagt daar entegen een geheel ander karakter Het D. B. is van oordeel, dat de ver houdingen in onze partij zoodanig gezond zijn, dat het geen grond heeft gevonden tijdens de behandeling van het ontwerp- program van zijn inzicht uitdrukkelijk te doen blijken. Een gezonde partij kan een groote mate van vrijheid verdragen. Maar er moet tegen worden gewaakt, dat het on ontbeerlijk onderling vertrouwen wordt ge schokt. Studieclubs, die openbare vergaderingen houden en zoo doende een stuk leiding in de partij naar zich toe trachten te trekken, handelen in strijd met de taak, die hun bij het reglement is toegedacht, en wat er ger is zij ondermijnen het onderling ver trouwen, dat voor een vruchtbare werk zaamheid van elke partij noodzakelijk is. Omtrent dit alles kan geen rede.ijke twij fel bestaan. Daarom vertrouwt het D. B. dat ook de enkeien in onze gelederen, die in onberaden ijver te ver zijn gegaan, dit zullen inzien en dat zij hunne activiteit in goede banen zullen leiden. En zeker zu.len de besturen van kieskringen en kiesver- eenigingen zich hun taak in deze bewust zijn en er voor waken, dat de resultaten van studie waarlijk aan de partij in haar organisatorisch verband ten goede zullen komen. AFSCHAFFING ZOMERTIJD. Wetsvoorstel ingediend. Bij het begin der Tweede Kanier-verga- dering van Woensdag bleek ingediend een voorstel van wet van de heereu Chr. van den Heuvel (C.H.) en J. Bakker (A.-R.) tot intrekking van de wet van 23 Maart 1918 tot tijdelijke afwijking van de wet tot in voering van een wettelijken tijd. Dat de heer van den Heuvel het voor stel mede onderteekende wekt eenige be vreemding, daar hij nog Dinsdag j.l.stemde tegen een motie-Zandt, die om afschaffing vroeg. DE PERSONEELSAF VLOEI ING BIJ DE SPOORWEGEN. Geen herplaatsing te zijner tijd van tijdelijk spoorwegpersoneel, dat ontslagen werd. Bij de Spoorwegen bestaat de bepaling dat aanstelling van personeel in het alge meen niet na het bereiken van den 31-jari- gen leeftijd geschiedt. De personeelraad had de spoorwegdirec tie gevraagd, dit voorschrift niet te doen gelden, als het te zijner tijd zou gaan ;m wederaanstelling van personen, wier tijde lijk dienstverband om bezuinigingsredenen niet verlengd was. In een bespreking met den raad zegde de directie overweging toe. Thans heeft de personeelraad de beslissing ontvangen, die bericht, dat de directie het aantal der be doelde personen te groot acht, om het go- toe te zeggen. UITKEERING ZUIVELSTEUN. Thans 1.6 cent per kilo rr;elk van 3.2 pCt. De Crisiszuivelcentrale maakt bekend, dat met ingang van 4 December a.s. tot na dere aankondiging de uitkeering op alle lot zuivel- of melkproducten verwerkte me.k is vastgesteld op basis van 1.60 per 100 K.G. melk met een vetgehalte van- 3.2 pCt. Deze uitkeering stemt overeen met 12 cent per K.G. boter en 50 oent per K.G. melkvet. De wijze van vaststelling der uitkeering blijft voorloopig geschieden over het in de producten aanwezige melkvet. Daardoor zal b.v. bij verwerking van melk op boter zoodanig, dat uit 100 K.G. melk van 3.2 pet. vet 3.60 K.G.. boter verkregen wordt de uitkeering hierop 3.60 X 42 ct. 1.51 per 100 K.G. bedragen. ARBEID IN WASSCHERIJEN EN STRIJKINRICHTINGEN. De Minister van Economische Zaken en Arbeid heeft goedgevonden: aan hoofden of bestuurders van wasscherijen cn strijk- inrichtingen in alle gemeenten des Rijks onder de gewone voorwaarden te vergun nen, dat in hunne onderneming door de al daar werkzame arbeiders gedurende ten hoogste 9Va uur per dag arbeid wordt ver richt onder voorwaarde, dat: a) de arbeidstijd der betrokken arbei ders op de dagen, waarop ingevolge deze vergunning gedurende 91/., uur wordt ge werkt, in zijn geheel is ge egen tusschen 7 uur des voormiddags w.n 7 uur des na middags b) in de onderneming, waar van deze vergunning gebruik wordt gemaakt, op Maandag 26 December 1932 geen arbeid wordt verricht. WINKELSLUITINGSWET. Minister Verschuur overweegt een tegemoetkoming aan bezwaren. In de Memorie van Antwoord aan de Tweede Kamer betreffende de begrooting van Economische Zaken cn Arbeid wordt meegedeeld, dat de toepassing der winkel sluitingswet inderdaad verschillende be zwaren aan het licht heeft gebracht, die den minister reeas hebben doen overwe gen, of daarin niet door Wetswijziging ware te voorzien. Mede in verband hiermede is thans nog een onderzoek gaande naar de gevolgen, welke deze wét voor den winkel stand heeft. Ofschoon a.le gegevens nog niet in zijn bezit zijn en hij zich dus voor het oogenblik een eindoordeel nog moet voorbehouden, meent hij toch wel te mogen verklaren, dat, naar zijn aanvankelijkcn in druk, de wet voor sommige soorten winkels inderdaad in meerdere of mindere mate schadelijk werkt. Anderzijds schuilt in de algemeen vernomen klacht, dat de wet zoo funeste gevo.gen voor den minkelstand heeft, naar den door den minister tot dus ver verkregen indruk stellig overdrijving, al ontveinst hij zich niet, dat een verrui ming van de verkoopgelegenheid voor som mige soorten van winkels, in het bijzonder voor wat den Zondag betreft, wellicht noo- dig zal blijken. Aan de hand der uitkom sten van het onderzoek zal hij zich te zij ner tijd beraden omtrent wat te doen staat. Zoo noodig xal hij een wijzigingsvoorstel bij de staten-generaal indienen. De toestand met betrekking tot automa ten laat ook naar 's ministers indruk te wen schen over. Hij heeft deze aangelegenheid kort geleden aan middenstandsraad en *iij- verheidsraad voorgelegd met verzoek, hem te adviseeren over de vraag, of op dit punt een wettelijke voorziening aanbeveling ver dient. De minister is bereid te overwegen, in hoeverre er aanleiding bestaat om, hetzij door wetswijziging, hetzij door verande ring in de wijze van uitvoering der wet, te voorzien en in de kwestie, dat de goed keuring door de Kroon van verordeningen volgens art. 8 der wet niet aan een be paalden tijd gebonden wordt, 't Is de vraag, of bij gebreke van een rege'ing dienaan gaande in de wet een dergelijke tijdelijke goedkeuring toelaatbaar zou zijn. De Invloed op de suikerwerk- en chocolade-industrie. Op verzook van den minister van oeeo- nomische zaken cn arbeid hebben de Ne- derlandsche vereeniging van suikerwerk en chocoladefabrikanten cn de Vereeniging van cacao-i en chocoladefabrikanten een on derzoek in gesteld naar de werking van de Winkelsluitingswet. Deze vereenigingen hebben daartoe aan verschillende industri- eelen verzocht een opgave te verstrekken over de maandomzetten in 1931 en van Januari tot en met Augustus 1932. Deze opgavpn heeft het accountantskan toor Th. L. Limp erg verwerkt in het on derstaande rapport. Het rapport luidt: Als resultaat van de gehouden enquête met betrekking tot de omzetten in do cho colade- en suikerwerkbranche deelen wij u het vergende mede. Zooals u bekend is, werd aan belangheb- benófen gevraagd een opgaaf van de maan de. ijksche omzetten, in kilogrammen en in geld, over het jaar 1931 en over de eerste acht maanden van 1932. Elf fabrieken heb ben deze vragen volledig beantwoord, ter wijl 9 fabrieken de gevraagde omzetten al leen in geld opgaven. Wij doen u onderstaand toekomen een opgaaf, vermeldende de tota.en van de ons medegedeelde maandcijfers, welke dus voor wat de opgegeven hoeveelheden betreft be trekking hebbeq op 11 fabrieken en voor wat de geldbedragen betreft op 20 fabrie ken. Achter de maandcijfers van 1932 heb ben wij de percentages vermeld, welke deze omzetten uitmaken van de overeenkomstige maanden van 1931 in kilo's van in geld van 1931 11 fabr. 20 fabr. Januari 615.369 895 849 Februari 610.919 892.653 Maart 572.829 810.321 April 538.503 753.990 Mei 517.976 773.310 Juni 626.725 829,609 Juli 568.711 776.555 Augustus 608.995 802.444 September 711.177 973 238 October 617.153 1.076,752 November 519 34S 875.125 December 439 034 579.178 inpct.v/d in pet. v/d overeenk. overeenk. 1932 rand. v. '31 mud. v. '31 Januari 583.794 94.8 750.705 84 4 Februari 518 446 84 9 701.211 78.3 Maart 496.439 86.6 683.833 84.4 April 566.176 105.- 735.153 97.5 Mei 515.218 94.- 681.352 88.1 Juni 481.857 76.9 631.893 76.1 Juli 382.523 67,2 510.574 65.7 Augustus 434 149 71.2 563.868 70.2 Wanneer de cijfer van de maanden Janu ari/April en Mei/Augustus worden samen gevoegd, verkrijgt met het volgende beeld: Omzet in kilo's Omzet in geld 1931 11 fabrieken 20 fabrieken Jan./April 2.337.650 3.3E2.818 Mei/Aug.2.349.407 3.181.918 In pet. In pet. 1932 van 1931 van 1931 Jan/April 2.164.855 92.6 2.876.935 85.2 Mei/Aug, 1.813.747 77.2 2,387.687 75- Dc cijfers van Mei/Augustus toonen der halve, wat den omzet in kilo's betreft, te genover die van Januari/Apnl bij vergelij king met 1931 een achteruitgang aan van 92 6 pet. tot 77.2 pet., derhalve in verhou ding tot het eerste percentage een achtei- uigang van 16.6 pet.; op gelijke wijze be rekend, blijkt de achteruitgang in ge d 12.6 pet. te bedragen. In bovenvermelde cijfers zijn niet ver werkt de gegevens van twee fabrikanten, omdat deze om verschillende redenen niei geheel op de maandcijfers aans uiten, en van een fabrikant, omdat die ook op ande re artikelen dan chocolade en suikerwerk betrekking hebben, welke artikelen overi gens voor het doe! der gehouden enquête van dezelfde beteckcni? zijn. Wanneer wij de gegevens van deze drie fabrikanten in de laatstvermelde totaalcijfers vóór en na 1 Mei opnemen, bedraagt de gezamenlijke procentsgewijzè achteruitgang van den om zet in kilo's 17 3 pet. en die van den omzet in geld 14.9 pet. VREUGDE IN WATERLAND! Laatste baanvak der Noord- Hollandsche tram geëlectrifi- ceerd. Vreugde keerschte vandaag in Water land! Van vele dorpswoningen, gelegen aan de tramlijn van de Noord-Zuid-Hollandsche Tramweg Maatschappij wapperde de drie kleur. Een groot aantal meuschen, vooral te Edam en Volendam, wa-s op de been, do dorpspolitie surveilleerde in groot tenue en droeg met haar opgepoetste helmen en lange sleepsabels niet weinig tot dc feest stemming bij. De schooljeugd had vrijat. Er was leest. Immers, de N. Z. H. T. M. ging vandaag het laatste haan vak van haar tramnet bo noorden het IJ, de lijn Monnikendam— Edarn—Volendam, welker electrificatie de zer dagen was voltooid, met eenige plech tigheid in gebruik nemen. Daartoe waren ruim 150 genoodigden burgemeesters, wethouders, raadsleden van tal van Waterlandsche gemeenten, inge nieurs, vertegenwoordigers van den Minis ter van Waterstaat en van den Commissa ris der Koningin in Noord-Holland en vele anderen per extra-tram, welke met vlag gen feestelijk was versierd naar Edam ge- Dit nummer bestaat uit 6 bladen. VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. De Ver. Staten wenschen een voorloopig ontv/apeningsverdrag. (2de blad). De kansen van von Schleicher voor het rijkskanselierschap stijgen. (2de blad). De Engelsche nota aan Amerika inzake de schuldenkwestie. (2de blad). BINNENLAND. Een wetsvoorstel-van den Heuvel-Bakker tot opheffing van den Zomertijd. (1ste blad). Oude man in zijn stu'p nabij Westehoeve vorbrand gevonden. (Gem. Berichten 4de blad). Verschillende boerderijbranden. (Glom. Berichten, 4de blad). Landbouwer te Zaandam overvallen en beroofd. (Laatste Berichten). Vechtpartijen tusschen betoopers en po litie te Amsterdam. (Laatste Berichten). SPORT EN WEDSTRIJDEN. Een beschouwing ever de a.s. Zesdaag- sche te Keulen. (Sport, 2e blad). BIJ DIT NUMMER IS GEVOEGD EEN ST. NIC0LAAS-C0URANT. kernen, waar zij in het fraaie 17e eouwsehe raadhuis nadat Neerland'* oudste ca rillon van den pittoreske» klokketoron met vroolijkc toonen hen een welkom had toe gezongen allereerst werden toegespro ken door den burgemeester van Edam, den hoer Th. C. 1'. M. Kolischotcn. Deze bracht hulde aan de voortvarende directie' van Ie N. Z. H. T. M., die thans Edam ui oicu- dam uit hun isolement heeft verlost en sprak de beste wenschen uit voor de nieu we lijn. De heer W. J. Burgersdijk, directeur van genoemde maatschappij, dankte op zijn beurt voor dc feestelijkheden, die men rondom deze opening had georganiseerd en sprak dc hoop uit, dat de samenwerking tusschen de maatschappij en de gemeente Edam mogen leiden tot vermeerdering van beider bloei en vergrooting van de welvaart der geheele streek. Nadat versnaperingen waven rondge diend, begaf het gezelschap zich naar de Groote Kerk, welke momenteel wordt ge restaureerd, waar het werd rondgeleid dooi den'restaurateur architect A. A. Kok. Voor al de prachtig gerestaureerde kerkramen, welke gedeeltelijk gereed zijn, en welker restauratie wordt uitgevoerd door den heer W. Bogtman uit Haarlem, waren een voor werp van algemeene bewondering. Daar op begaf men zich naar Volendam, waar de geheele bevolking te hoop was geloopcn om getuige te zijn van de eerste aankomst van de nieuwe tram. Met het Volcndarosche muziekcorps voorop ging het in gezwinde pas naar Hotel Spaander, waar den deel nemers aan deze teestelijke excursie ecu thee cn een maaltijd werden aangeboden. De IJsselmeer-bot liet zich evengoed Nina- ken als de Zuiclerzee-dito van voorheen 1 Tijdens het diner werd o.a. het woord ge voerd door burgemeester Kolfschoten, den heer Silvergicter Hoogstadt namens den Minister van Waterstaat, mr. J. B. Stuf- kens namens het Provinciaal Bestuur, bur gemeester Drost van Kwadijk, Middel ie en Wardor en den lieer Petersen van dc N.V. van Spoor- en Tramwegpersoneel, welke allen de directie van de N. Z. II. T. M. lof toezwaaiden van de tot stand koming der eiectrisehe tram. Tenslotte dankte de heer Burgersdijk nogmaals voor de aangename samenwer king met de autoriteiten. Om half acht werd de terugtocht door het gezelschap aanvaard. BURGEMEESTER VAN MIDDELBURG. Naar wij vernemen is het lid van de Eerste Kcmer der Staten-Gencraal, de heer Mr. A. A. de Veer benoemd tot bur gemeester der gemeente Middelburg.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1932 | | pagina 1