24ste Jaargang
WOENSDAG 30 NOVEMBER 1932
No. 7368
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geillustreerd Zondagsblad is voor de Abonnés ver
krijgbaar tegen betaling van 50 een per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent. met
Geillustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend."
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
V De dwaling van het liberalisme
Als er een verkeerde toestand wordt
aangewezen, als er een volkskwaad wordt
gesignaleerd, als er „gepreekt" wordt, dan
is het gevaar niet denkbeeldig, dat allen
het heel juist en heel scherp gezegd vin
den, terwijl niemand zijn eigen gedrag en
eigen leven in het licht van die waarschu
wing of vermaning beziet, omdat wat ge
zegd wordt bestemd en bedoeld is voor an
deren.
Zoo gaat 't ook in het bijzonder en
•wel in sterke mate met de vermaningen,
die ons door Paus en Bisschoppen worden
gegeven over den on-katholieken geest van
het liberalisme en met de waarschuwingen,
om het katholieke gedrag en katholieke
leven vrij te houden van met de katho
lieke leer in strijd zijnde liberale dwalin
gen.
Laten wij 't maar eerlijk zeggen: Te
velen onder ons zien te weinig in het Libe
ralisme evenzeer een principieele tegen
stander als in het Socialisme.
Wij citeeren hier een gedeelte van een
artikel uit de laatste aflevering van
„Leering en Leiding"- oorspronkelijk van
pater Berne S.J. en uit het Fransch ver
taald door pater Colse.
„Als we dan de massa der katholieken
beschouwen, of minstens dat gedeelte, wa
het meest op den voorgrond treedt en in
het oog der menigte het katholicisme ver
tegenwoordigt, is het dan niet waar, dat
voor die massa of dat gedeelte der katho
lieke massa de officieeie, door de Kerk
afgekondigde leer op sociaal gebied diep
in het gemoed nog juist schuchter ver
wonderd en beginnend burgerrecht bezit,
dat niet verder gaat dan deze verbazing
wekkende sociale leer op gelijken voet te
stellen met tegenovergestelde denkrichtin
gen en hande.wijzen.... 1 Is het niet
meestal het geval, dat voor vele katholie
ken de eenige tegenstander, die werkelijk
ketter schijnt, de. in hun oogen eenige dwa
ling op sociaal terrein, uitsluitend socia
lisme heet? Zoo sterk, dat die trouwe ka-
tho.ieken verwonderd, neen gansch ver
stomd staan, nu nog, na Rerum Novarum.
zelfs na Quadragesimo Anno, over de
gedurfheden van den paus; ontzet door de
plotselinge ontdekking, dat er in tegen
stelling met het socialisme een andere
dwaling, een ketterij bestaat; de dwaling
van het liberalisme, waarvan we allen iets
meegekregen hebben, en waarvan we, zelfs
na er van te zijn teruggekomen, onbewuste
sporen en afzetsels in ons diepere wezen
vinden.
Zoo sterk doordringt ons een sociaal
stelsel, waarin men vanaf zijn jeugd opge
voed is, van zijn wezen en, wanneer her
ontwricht is, van het wezen zijner ont
wrichting, dat men die ontwrichting ver
strengeld vindt met zijn ziel zelf".
Vrij van socialistische opvattingen,
maar ook en niet minder vrij van liberale
dwalingen moet de katholiek in zijn maat
schappelijk leven den waren geest der
Kerk beleven en voor anderen belichten!
INVOER VAN SCHOEISEL.
Blijkens het voorloopig verslag inzake
het wetsontwerp tot regeling van den in
voer van schoeisel en leestklaar schoen
werk waren verscheidene leden van oordeel
dat de resultaten van de totnutoe genomen
maatregelen tot beperking van den schoe-
neninvoer niet van dien aard zijn, dat een
wederopleving van de schoenenindustrie
is te verwachten.
Op een enkele uitzondering na ge
dacht werd aan de volgens het Bata-sys-
teem werkende Robinson-schoenenfabriek
te Nijmegen verkeeren de meeste fa
brieken en speciaal die in Noord-Brabant
feitelijk in een nog slechteren toestand dan
het vorige jaar.
BEGROOTING VAN
OECONOMISCHE ZAKEN.
Aan de memorie van antwoord op het
voorloopig verslag der Tweede Kamer, in
zake het Xde hoofdstuk der rijksbegrooting
voor 1933 (oeconomische zaken en arbeid)
wordt ontleend, dat, wat betreft de oeco
nomische wapenen waarover ons land be
schikt, naar 's ministers meening, van ge
bruik der voorhanden strijdmiddelen niet
in alle omstandigheden heil moet worden
verwacht.
Slechts enkele gevallen zijn denkbaar,
waarin met name de clearingwet zou moe
ten.worden toegepast. Vooral de handelspo
litieke sfeer rondom ons land eischt een
beleid, waarbij het buitenland de noodza
kelijkheid van eventueele Nederlandsche
maatregelen in billijkheid erkennen moet.
Inmiddels meent de minister binnenkort
voor textielproducten opnieuw te moeten
ingrijpen.
De regeering heeft ingevolge een toezeg
ging cioor haar gedaan bij de interpellatie-
Kupers in Juni j.l., met belanghebbenden,
een overleg gepleegd, dat haar aanvanke
lijke bezwaren tegen een wettelijke verkor
ting van de arbeidsweek tot 40 uur niet
heeft uit den weg geruimd.
De minister zal er gaarne toe meewer
ken. dat Nederland wordt vertegenwoor
digd op de voorbereidende, technische con
ferentie inzake verkorting van arbeidstijd
in Januari a.s. te Genèvc Dit is iets anders
dan een positieve bereidverklaring om tot
een internationale regeling zijn medewer
king te verleenen.
Intusschen zal de minister het vraagstuk
nader ambtelijk doen onderzoeken.
Een algemeene maatregel van bestuur tot
regeling van de arbeids- en rusttijden van
de onder de arbeidswet vallende chauffeurs
is in voorbereiding.
De ervaring leert, dat van een ongegrond
en overmatig gebruik van het instituut der
o verwerk vergunningen geen sprake is.
Een alsemeen verbod voor ambtenaren
en arbeiders om na volbrachte dagtaak el
ders, hetzij voor eigen rekening, hetzij in
loondienst, ai-beid te verrichten, ware vol
gens den minister niet voldoende gemoti
veerd en zou de persoonlijke vrijheid te
zeer aan banden leggen. Er bestaan op dit
punt zekere voorschriften.
Mocht blijken, dat regeling van den ar
beid van jeugdige personen in bepaalde be
drijven in hun belang gewenscht is, dan zal
de minister, lettende op den toestand
van het bedrijf en de bezetting der arbeids
inspectie, overwegen of hier maatregelen
kunnen worden getroffen.
RIJKSWEG AMSTERDAM—
SASSENHEIM.
Met den aanleg thans begonnen.
Men is dezer dagen in den Haarlemmer
meerpolder begonnen met de afbraak van
eenige kuizen, staande in het tracé van
den toekomstigen verkeersweg van Am
sterdam naar Sassenheim.
Dit feit wijst er op, dat thans een aan
vang gemaakt is met den aanleg van den
weg, die voor de verbinding van de hoofd
stad met de residentie van zulk een groot
belaag is.
MISLEIDING IN DEN BOTERHANDEL.
Namens den- Centralen Besturenbond
van ZuivelhandelorganJsaties in Nederland
wordt het volgende medegedee.d:
Door de crisis in den zuivelhandel en de
ingewikkelde Rijksbemoeiing met zuivel
producten acht het bestuur van den Cen
tralen Bond het gewenscht om boterver-
bruikers - te verzoeken bij aankoop van
boter den verkoopers op gezette tijden te
vragen welke soort boter ze leveren. De
mogelijkheid is helaas niet uitges.oten, dat
in dezen tijd behendig wordt getracht om
Koelhuisboter voor versche roomboter te
doen doorgaan, een handeling, die in strijd
is met de belangen der koopers en van den
bonafiden handel. Boter en in het alge
meen alle zuivelproducten als consumptie-
melk, kaas e.d. betrekke men, om tegen
fraude gevrijwaard te zijn, in deskundig ge
leide speciaalzaken met volgens de waren
wet ingerichte hygiënische bewaarplaat
sen (art. 32 Melkbesluit).
Het bestuur voornoemd besloot, in deze
ernstige zaak de medewerking der regee
ring in te roepen.
UIT HET MEUBELMAKERSBEDRIJF.
De Bond van Meubelfabrikanten in Ne
derland, de Nederl. Bond van Behangers-
en meubelmakers patroons, de Nederl. R. K.
Hanzebond St. Reinoldus en de firma
Vroom en Dreesmann hebben de collectie
ve arbeidsovereenkomst, aangegaan met
den Algem. Bond, den Chr. Bond en den
R. K. Bond -van meubelmakers, enz., welke
3 Maart 1933 afloopt, opgezegd.
Het ligt in de bedoeling van de werk
geversorganisaties, een loonsverlaging ter
sprake te brengen.
DE PLANNEN VAN MINISTER
DECKERS GEWIJZIGD.
Een missive van den minister. Behoud
van regimenten en garnizoenen.
Naar de „Avondpost" verneemt, heeft
de minister van defensie aan de betrokken
divisie- en korps-commandanten een mis
sive gezonden, waarin wel spoedig na het
parlementaire debat een nieuwe beslissing
is genomen. Daarin wordt nl. medegedeeld,
dat de minister, „na ampe.e overweging'',
wijziging heeft gebracht in zijn oorspronke
lijke reorganisatie-plannen betreffende de
vredes-samenstelling van de landmacht.
Het resultaat van de wijzigingen kan als
volgt worden samengevat:
le. de 24 regimenten, infanterie blijven
behouden (de opheffing 'van 8 daarvan gaat
dus niet door), doch zij krijgen e.k 2 school-
compagnieën inplaats van 3, zooals thans;
2e. de artillerie behoudt haar 3 school-
batterijen (de minister wilde er eerst 1 op
heffen);
3e. het garnizoen Middelburg vervalt, of
liever wordt gewijzigd, doordat het deel
(mitrailleur-compagnie) van het 14e regi
ment infanterie,.dat daar ligt, naar Bergen-
op-Zoom wordt overgeplaatst, maar in
plaats daarvan wordt in Middelburg ge
vestigd de school voor reserve-officieren
der militaire administratie, die thans in
Breda is gevestigd;
4e. het regiment Onbereden Artillerie in
Gorinchem wordt opgeheven.
Uit het bovenstaande volgt, dat eenige
garnizoenen, die eerst door de voorgeno
men reorganisatie zouden worden opgehe
ven. thans behouden blijven.
Op enkele plannen is dus radicaal terug
gekomen. Het belangrijkste punt is, dat alle
26 regimenten infanterie en als gevolg
daarvan a le garnizoenen ook in de vredes-
samenstelling behouden blijven. Wel wordt
het garnizoen" Middelburg opgeheven,
maar feitelijk is dit slechts op papier, want
van militaire zijde werd verzekerd, dat de
school van reserve-officiëren der Mi itaire
Administratie, welke er zal worden geves
tigd, zeer vermoedelijk meer militairen in
die stad zal brengen dan op het oogenblik
tot de mitrailleurcompagnie behooren.
Door de wijzigingen wordt aan ve'e in
de Tweede Kamer vernomen bezwaren te
gemoet gekomen.
WINKELS OP ZONDAG A.S. OPEN?
Een telegram aan den Minister.
Door de Arnhemsche raadsleden Bouw
meester (C.H.), Holzscherer (H.G.S.), De
Jong (C.H.J, van Munster (A.fi.) en de Win
kel (A.R.) is het volgende telegram gezon
den aan den Minister van Arbeid:
„Ondergeteekenden, leden van den Arn-
hemschen Gemeenteraad, hebben de eer, er
Uwe Excellentie op te wijzen, dat de Raad
van genoemde gemeente met onjuiste toe
passing van art. 9, lid 3 der Winkelsluitings
wet m meerderheid heeft besloten, de win
kels open te stellen op Zonda.g 4 Decem
ber a.s.;
verzoeken beleefd, dit besluit te willen
vernietigen als in strijd met de wet".
Waarom dit besluit genomen zou zijn in
strijd met de wet, begrijpen wij niet.
In den Leidschen raad is Maandag het
zelfde besluit genomen, eveneens gebaseerd
op art. 9 lid 3 der Winkelsluitingswet.
Genoemd lid luidt aldus:
De Gemeenteraad is bevoegd om ten
hoogste 21 dagen in het jaar aan te wijzen,
waarop de bij deze wet voorgeschreven be
palingen omtrent net sluitingsuur niet zul
len gelden, of desgewenscht voor die dagen
een later sluitingsuur, dan bij deze wet aan
gegeven, te bepalen".
Zoowel de Arnhemsche als de Leids-che
Raad hebben dus niet anders gedaan dan
gebruik maken van een hun bij de wet toe
gekende bevoegdheid.
De gemeenteraden van verschillende
groote steden hebben, toen de wet in wer
king wae getreden voordat zij met hun aan
vullende verordeningen klaar waren, inder
tijd wel op minder elegante wijze van deze
bevoegdheid gebruik gemaakt, zonder dat
dit geleid heeft tot een vernietiging.
Invoer van naaigaren.
De minister van oeconomische zaken en
arbeid heeft, gezien artikel 6, tweede lid,
van het K. B. van 24 Augustus, tot regeling
van den invoer van naaigaren, het in voor
melde bepaling bedoelde bedrag, waarvoor
alsnog toewijzing zal worden verstrekt,
vastgesteld op 20 pet. van het bedrag,
waarop de aanvrager overeenkomstig de bij
voormeld besluit gestelde regelen ten hoog
ste aanspraak kan maken.
De invoer van kerstboomen in
Frankrijk.
Van 1 tot 25 December wordt de invoer
van kerstboomen in Frankrijk onbeperkt
toegelaten.
POSITIE SPOORWEGPERSONEEL.
Demonstratief Besturen-congres.
In de groote zaal van den Dierentuin te
Den Haag is gistermiddag gehouden een
demonstratief besturencongres van spoor-
wegpersoneel-organisaties, onder leiding
van den Personeelraad.
Namens den personeelraad, waarin vijf
erkende vakvereenigingen bij de Ned.
Spoorwegen zijn georganiseerd, sprak de
voorzitter van den personeelraad, de heer
P. Moltmaker, een welkomstwoord. De mi
nister van Waterstaat was vertegenwoor
digd door mr. N. C. Couvée, referendaris
van het Departement, de directie der Ned.
Spoorwegen door jhr. dr. E. L. Elias, se
cretaris der Ned. Spoorwegen, de S.D.A.P.
Eerste Kamerfractie door den heer J.
Oudegeest, de R. K. Eerste Kamerfractie
door den heer De Bruijn Van de Tweede
Kamer waren aanwezig de heeren Kupers
en IJzerman (S.D A.P.), de heer Hermans
(R'.K.), de heer H. Ame.ink en mr. Dam-
brink (A.R en van den Vrijheidsbond prof.
ir. C. L. v. d. Bilt.
De eerste spreker was do heer Helle-
mons (Raphaël en P. C. B.) Hij zette uit
een, dat de spoorwegen geen zuivere com-
mercieele bedrijfspolitiek behooien te voe
ren. Het is dan ook onbillijk, het loon af
hankelijk te ste.len van de bedrijfsuitkom-
sten. Daarbij komt, dat het spoorwegper
soneel het strijdmiddel van de staking is
ontzegd. Ook met een beroep op de daling
van de kosten van levensonderhoud is
loonsverlaging niet te verdedigen. De prij
zen der eerste levensbehoeften stijgen nog
dagelijks. Hij zette verder uiteen, dat sinds
1922 de positie van het personeel stelsel
matig is afgebroken. Indien er sprake is
van het brengen van offers voor de ge
meenschap, dan mag gezegd worden, dat
het spqorwegpersoneel zijn deel ruim
schoots gehad heeft (applaus). Spr. wees er
op, dat in tien jaren tijds het spoorweg
personeel reeds 343 millioen geofferd heeft
en laakte, dat in deze omstandigheden het
dividend van 5% gegarandeèrd blijft.
De volgene spreker was de heer Wi!-
lemsen (B.A.N.P), die erop wees, dat de
Spoorwegen feitelijk een Staatsbedrijf zijn.
Daarom behoort het spoorwegpersoneel
niet achter te staan bij het overige Rijks
personeel. Dat dit wel het geval is, lichtte
spr. uitvoerig toe.
ue neer van awaambeek (Ned. Vereeai-
gingy was ae matste s^ie^er. nij zette uit
een, <iat noen ae vaüOomien, noch het per-
sonee. voor den Biecaten tuesiand aor
spoorwegen aanspra^CiijK zijn. /nj nebüen
geen invioed op net Deneer. Nu net ver
keerd is gegaan, moesten zij dus ook niet
ue gevolgen dragen. i>e vakueweging neeit
steeus meuegewerkt het beuryf zoo gezond
mogelijk te maken. Reeds in 1921 werd ge-
waarsctiuwd tegen de concurrentie uer
autooussen. De ïegeenng lieert nog met in
gegrepen. Niet dat de auto geworgd moet
worden of de scneepvaart moet droogge
legd, doca ieder heert een eigen plaats in
het vervoerwezen. In dit verband criti-
seerde spr. het vergunningstelsel en meen
de, dat Ged. Staten en Raad van State on
geschikte col.eges zijn voor deze dingen.
De voorzitter las hierna een resolutie
voor, waarin ae vermindering van de ont
vangsten der N. S. behalve aan de alge
meene economische crisis, geweten wordt
aan de in Nederland bestaande wanorde op
vervoersgebied, o.m geconstateerd wordt,
dat de overheid tot nu toe niets gedaan
heeft om in de vervoerchaos redelijke orde
ning te brengen, dat de personeel sterk te
bij intensievere dienstuitvoering en om
vangrijker taak van het personeel in nau
we, ijks 10 jaren met 12 a 13.000 man ver
minderd is en dat het spoorwegpersoneel
de laatste jaren herhaaldelijk nadeeliger is
behandeld dan het personeel in Rijks
dienst.
In deze resolutie verklaart de vergade
ring zich van oordeel, dat de positie van
het spoorwegpersoneel onafhankelijk dient
te zijn van de bedrijfsuitkomsten.
Op grond hiervan wordt besloten, de
door de directie voorgestelde loonsverla
ging niet te aanvaarden en een dringend
beroep te doen op regeering, volksvertegen
woordiging en directie om gehoor te geven
aan het verlangen van het personeel om
elke verdere aantasting der inkomsten ach
terwege te laten.
Deze motie zal ter kennis worden ge
bracht van de regeering en de directie.
Een afgevaardigde uit Groningen spoor
de aan tot lijdelijk verzet van het personeel
als daartoe het parool gegeven wordt.
De voorzitter antwoordde, dat dit con
gres niet is bijeengeroepen om strijdmidde
len te beramen. Strijdmiddelen als lijdelijk
verzet wil men liever niet. Men moet dit
overlaten aan de organisaties
De resolutie werd geacht te zijn aange
nomen.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Engeland e" Frankrijk staan nog steeds
in twijfel of zij Amerika zul.en betalen.
(2de blad).
Heden wordt te Berlijn weer geconfereerd
met Hitier. (2de blad).
BINNENLAND.
De Tweede Kamer heeft gistermiddag
het wetsontwerp tot wijziging van de La
ger Onderwijswet met 52 tegen 38 stemmen
aangenomen. (2de blad).
De minister van Defensie heeft wijzi
ging gebracht in zijn oorspronkelijke reor
ganisatie-plannen betreffande de vredes-
samenstelling van de landmacht door be
houd van regimenten en garnizoenen. (1ste
blad).
De Minister van Oeconomische Zaken
aan het woord (1ste blad).
De b'oembollen-uitvoer naar Enge'and.
Tegenspraak van een vorig bericht. (L.
en T., 3de blad).
Congres van spoorwegpersoneel tegen
verslechteringen van de arbeidsvoorwaar
den. (1ste blad).
Tal van auto's in Duitschla«d gestolen en
in Holland verkocht. (Gem. Ber. 3de blad).
Een vreemd grensincident te Bourtange
(Gem. Ber. 3de blad).
Zware binnenbrand in Den Haag.
Twee brandweerlieden gewond. (Laatste
Ber.).
Gefingeerde roofoverval te Hilversum.
(Laatste Ber.).
54 Schapen onder Herkingen verdronken.
(Laatste Ber.).
ROGGESTEUN IS IN
VOORBEREIDING.
Aardappelteelt wordt nog sterker beperkt.
In antwoord op de desbetreffende vra
gen van het A.-R. Tweede Kamerlid, de
heer Chr. van den Heuvel, deelt minister
Verschuur mede, dat aan den steun, welke
eventueel in 1933 aan de fabrieksaardap
pelen zal worden verleend, inderdaad voor
waarden voor nog verder gaande beper
king >an de teelt zullen worden verbonden.
Verder deelt de minister nog mede, dat
maatregelen tot steun aan de roggeteelt in
voorbereiding zijn, doch dat hij hierom
trent nog niets kan mededeelen. Wel
schrijft de minister, dat hiermede spoed
wordt betnacht.
In antwoord op do desbetreffende vra
gen van het R. K. Tweede Kamerlid de heer
L. F. J. M. van Voorst tot Voorst deelt
minister Verschuur mede, dat het inder
daad in do bedoeling der regeering ugt
aan te dringen op beperking van deu
veenkiolonialen aardappeloogst voor 1933.
Deze beperking zal echter niet op 50 pro
cent van den oogst van 1932, doch op 65
procent van 1929 worden gesteld.
Ook dezen vragensteller deelt de minis
ter nog mede, dat maatregelen tot steun
aan de roggeteelt in voorbereiding zijn.
DE SENSATIE-UITSPATTING.
Dezer dagen werd door de „Resb." het
vermoeden geuit, dat er toch ook nog wel
sociaal-democraten zouden zijn, die niet
zouden instemmen met de geste der roode
persdirectie, die prijzen uitloofde om üet
dwaze gedoe der zesdaagsche te stijven.
De heer II. Polak, die dikwijls optreedt
als het geweten der S.D.A.P., schrijft nu
in de roode bladen om de „ontstemming te
luchten, die gaande werd gemaakt door do
mededeeling, dat de directie van Do Ar
beiderspers geldprijzen had beschikbaar
gesteld voor den zee dagen durenden wie
lerwedstrijd. Dat aan deze sensatieuitspat
ting dagelijks kolommen druks worden „ge
wijd", is erg genoeg, maar schijnt, gezien
hetgeen het publiek verlangt, onvermijde
lijk te wezen. Doch dat een onzer instellin
gen zich geroepen gevoelt, om deze met
sport niets uit te staan hebbende vertoo
ning door het uitloven van prijzen aan te
moedigen, gaat mijn verstand te boven
en hoe ongaarne ook: ik kan niet nalaten
er mijn ernstig leedwezen over uit te
spreken".