24ste Jaargang
VRIJDAG 25 NOVEMBER 1932
No. 7364
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
HITLER WORDT GEEN RIJKSKANSELIER
VOORNAAMSTE NIEUWS.
S)e£cid6cHe6oii^<Mit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 een per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeehngen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
V Opvoeding tot beleefdheid.
De burgemeester van Botterdam heeft
de hoofden van gemeentelijke scholen voor
V. H. O., M. O., U. L. O. en van de ge
meentelijke kweekscholen er op gewezen,
dat het meer en meer de aandacht trekt,
dat in de trams door schoolgaande jeugd,1
welke veelal thuis behoort op de scholen
voor voortgezet onderwijs, niet altijd de be
leefdheid jegens ouderen wordt in acht ge-
nohien, die men van deze kinderen in ver
band met hun leeftijd en opvoeding zou
mogen verwachten.
De burgemeester verzoekt den hoofden
dier inrichtingen hun invloed aan te wen
den op de leerlingen hunner scholen, opdat
klachten over het optreden dier jongelui
worden voorkomen.
De beleefdheid jegens ouderen't Is
werkelijk opvallend, hoe herhaaldelijk men
kan constateeren, dat de jeugd teneenen-
male schijnt verloren te hebben het respect
voor ouderen; het gezonde, op redelijke
gronden berustend respect, dat als wij
ons niet vergissen de jeugd tot voor kor
ten tijd in veel sterkere mate dan nu eigen
was,
En 't is verdienstelijk, dat iemand als de
burgemeester van Rotterdam daarop 'ns
wijst.
Intussehen zijn in deze de ouders veelal
in niet geringe mate schuldig. Ouders, die
hün kinderen toestaan het verwaarloozen
van eenige vormen in den omgang met hen,
waardoor het respect als noodwendig moet
lijdenouders, die den kinderen niet lee-
ren, met beleefdheid te bejegenen b.v. de
oudere dienstbode of werkster.
De beleefdheid jegens ouderen is een
uiting van innerlijke bescha
ving. Men vergete dat niet.
BINNENLAND
KOLENINVOER IN BELGIë.
Verhooging van contingent.
Naar Reuter seint, is als gevolg van de
Duitsch-Belgische overeenkomst in zake
den invoer van kolen het invoer-contingent
voor alle kolen in België van 1 November
j.l. af van 5.05 op 55.7% van den gemiddel
den maandelijkschen invoer gedurende het
eerste halfjaar van 1931 gebracht. Boven
dien is met ingang van 1 December a.s. een
vermeerdering van het contingent aan alle
landen toegestaan ten bedrage van onge
veer 62%. Dit beteekent dat de vermeerde
ring van den invoer van Duitschen huis
brand in België ongeveer 100.000 ton per
maand zal bedragen.
DE STAATSLOTERIJ,
Een initiatief-voorstel tot uitbreiding te
wachten?
In het Voorloopig Vers-lag der Tweede
Kamer van het hoofdstuk Financiën der
Rijksbegrooting 1933 drongen verscheiden
leden aan op uitbreiding van de Staats
loterij, wegens de vele buitenlandsche loten,
welke hier te lande worden gekocht. Mocht
de regeering ten deze niet met een reor
ganisatievoorstel komen, zoo zou wellicht
van de zijde der Kamer een initiatiefvoor
stel zijn te wachten.
UITVOER VAN KWEEKGOED.
Met intrekking van zijn tevoren genomen
beschikking heeit de minister van Econo
mische Zaken en Arbeid het bedrag ter
bestrijding van de kosten, aan het afgeven
der certificaten voor den uitvoer van boom-
kweekerij-producten, met uitzondering van
planten met kluit, verbonden, vastgesteld
op 50 cent per 100 kg. bruto, met een mini
mum van een gulden; het bedrag ter be
strijding van de kosten, aan het afgeven
der certificaten voor den uitvoer van plan
ten met kluit verbonden, op 25 cent per 100
kg. bruto, met een minimum van een gul
den.
STEUN AAN DE GRIENDCULTUUR.
Ingediend is een wetsontwerp beoogende
steun aan de Griendcultuur in den vorm
van een bijdrage van 2 cent per kg in de
kosten van bewerking der teen van den
oogst-1932, met name van het schillen. Het
benoodigd bedrag uit 's Rijks schatkist is
op een ton gesteld.
VON PAPEN LACHT IN ZIJN VUISTJE.
Mgr. Kaas confereert met Hindenburg.
HINDENBURG WIL HITLER GEEN
PRESIDENTIEELE VOLMACHT GEVEN
In zijn schrijven van 23 November heeft
Adolf Hitler, zooals bekend, geweigerd in
te gaan op het hem gedane verzoek tot vor
ming van een regeering op parlementaire
basis, en heeft hij zijnerzijds voorgesteld,
dat de rijkspresident'hem zonder voorbe
houd en zonder dat de voorwaarde zou
worden gesteld, dat hij over een meerder
heid in den Rijksdag moest beschikken,
met de vorming van een regeering zou be
lasten, die de presidentieele volmachten
zou ontvangen.
De rjjksoresident heeft dit voorstel af
gewezen, daar hij meent het voor 'net Duit-
sche volk niet te kunnen verantwoorden
zijn presidentieele volmachten te geven
aan den leider eener partij, die telkens
weer op haar exclusiviteit den nadruk
heeft gelegd en daar hij vreest, dat een
door Hitler geleid presidentieel kabinet
noodzakelijk zou leiden to een partijdicta
tuur mot.de kans op een buitengewone ver
scherping der tegenstellingen in het Duit-
sche volk. Zulk een verscherping teweeg te
brengen kan de rijkspresident niet in over
eenstemming brengen met zijn eed en zijn
geweten.
Mgr. Kaas geraadpleegd.
Rijkspresident von Hindenburg" heeft
daarna zijn besprekingen met de partijlei
ders voortgezet. Gistermiddag onTving Tiij
prelaat Kaas, den leider van de centrum
partij, welke bespreking heden zal worden
voortgezet. Men neemt aan, dat von Hin
denburg de pogingen, om een parlementair
kabinet te vormen, wil voortzetten en daar
om Kaas gevraagd heeft, of deze als be
middelaar toch nog wil trachten, de ge
dachte van een nationale concentratie te
Prelaat Kaas heeft reeds bij de vroegere
eerste bespreking te kennen gegeven, dat
volgens zijn opvatting in den rijksdag een
meerderheid kan worden gevormd.
Naar verluidt, heeft prelaat Kaas nog
geen definitief antwoord gegeven, daar hij
nog eerst met zijn partij vrienden overleg wil
plegen en misschien ook nog met andere
partijleiders!
Hoewel de directe onderhandelingen
tusschen de nationaal-socialisten en den rijks
president thans afgebroken zijn, is het toch
mogelijk, dat deze onderhandelingen door
bemiddeling van het centrum werden her
vat, hoewel men in politieke kringen het
succes van dergelijke pogingen vilj ongun
stig beoordeelt.
Staatssecrtaris Meissner ontving voorts
in opdracht van den rijksoresident nog. dr.
Hugenberg van de Duitsch-nationa^ partij,
staatsraad Schaffer van de Beiërscbe
volkspartij en Dr. Dingeldey van de Duit-
sche volkspartij.
Standpunt van het centrum.
Wij vernemen, dat men in Centrums-
kringen op het standpunt staat dat, nadat
Hitler in het geheel geen onderhandelingen
heeft gevoerd voor de vorming van een
nationale concentratie, onder alle omstan
digheden getracht, -moet worden, de tot op-
bouwe"den arbeid geschikte krachten van
het volk te vereenigen. Derhalve moet pre
laat Ka,as deze taak overnemen. Het is in
ieder geval buiten gesloten, dat de tot nu
gevolgde regeeringskoers nog kan worden
voorgezet, aangezien het voormalige kabi
net, een uitgesproken strijdkabinet was,
dat geen autoriteit bij het volk bezat en
daarom ook noch in het binnenland noch
in het buitenland vertrouwen genoot.
Prelaat Kaas zal thans in contact treden
met ander partijen en Vrijdag (heden) den
rijkspresident rapport uitbrengen.
Toch von Papen?
Het verluidt, dat in verband met de si
tuatie, welke ontstaan is, na het afwüzend
antwoord van den rijkspresident aan Hitler
het mogelijk is, dat de rijkspresident mor
gen in den'loop van den dag rijkskanselier
von Papen zal ontvangen en hem opnieuw
zal belasten met de vorming eener regee-
ring.
Het nieuwe kabinet-von Papen zou dan
evenwel meer mutaties moeten ondergaan
dan tot nu algemeen wérd aangenomen.
Publicatie van correspondentie.
De correspondentie, die de laatste dagen
tusschen rijkspresident von Hindenburg,
staatssecretaris Meissner en Adolf Hitler is
gevoerd, is officieel gepubliceerd.
Volgens deze publicatie verklaarde Hit-
Ier bij het onderhoud, dat hij Zaterdag
met den rijkspresident had dat hij zijn be
weging slechts ter beschikking kon stellen
van een regcering, aan welker hoofd hij
zelf zou staan. Verder sprak hij de ver
wachting uit, dat bij zijn besprekingen met
de partijen een grondslag zou kunnen wor
den gevormd, waardoor hij een volmachten-
wet van den rijksdag zou kunnen bekomen,
Daarom achtte de rijkspresident het- zijn
plicht, da vorming van een meerderheids-
kabinet onder zijn leiding te. probeeren.
Daarom overhandigde hii bij het tweede on
derhoud op Maandag Hitier schriftelijk
de bekende opdracht.
Uit deze correspondentie blijkt nog, dat
Hitier Dinsdag met- 'voorkennis van dén
riikspresident nog een onderhoud met den
rijksweerminisler heeft gehad, waarin Hit
ier opnieuw beslist geweigerd heeft, met
zijn partij deel te nemen aan een regeering,
waarvan hij zelf niet het rijkskanselier
schap zou bekleeden.
In het schrijven, waarin staatssecretaris
Meissner den brief van Woensdag van Hit-
Ier beantwoordt, wordt vastgesteld dat,
aangezien Hitier weigert, het rijkskanse
lierschap te aanvaarden van een meerder-
heidsregeering hem dit ambt voor een pre-
sidiaalregeering niet kan worden opgedra
gen.
Intussehen verklaart votl Hindenburg,
dat zijn deur te allen tijde voor Hitler open
staat en von Hindenburg steeds bereid is.
Hitler's opvattingen over hangende vraag
stukken te hooren.
Von Hindenburg wil de hoop niet laten
varen dat het op den duur langs dezen
weg toch zal gelukken, Hitier en zijn partij
te winnen voor samenwerking met al die
krachten van bet Duitsche volk, welke aan
den oubouw wille nmeewerken.
In verband met de publicatie van de do
cumenten over de opdracht tot regeerings-
formatie van den rijkspresident aan Hitier,
wordt van nationaal-socialistische zijde een
briefwiselins bekend gemaakt, welke van
13 tot 16 November tusschen den rijkskan
selier von Papen en Adolf Hitler is ge
voerd.
Uitgaande van het feit, dat Hitier inder
tijd met de opdracht tot kabinetsformatie
aan von Papen heeft ingestemd en steun
aan het kabinet heeft toegezegd, heeft de
rijkskanselier in een schrijven den leider
der nationaal-socialistische partij uitgenoo-
digd tot een bespreking, welke beoogde
vast t-e stellen, of een partijsteun voor het
politieke en economische program der
rijksregeering te verkrijgen is, waarbij dfa
bitterheid van den verkiezingsstrijd uit pa
triottische gronden vergeten moet worden.
Hitier beantwoordde deze vraag in een
uitvoerig schrijven ontkennend en wees op
den brief, waarin hij de bekende beschuldi
gingen wegens het optreden der rijksregee
ring op 13 Augustus herhaalt en den steun
aan binnenlandsche, buitenlandsche en
economische maatregelen weigert, zooals
zij tot nog toe door het kabinet-von Pa
pen, volgens zijn meenirig zonder resultaat
zijn genomen
BIJSLAG IN DE WERKVERSCHAFFING
Wanneer in de wintermaanden niet den
vollen tijd gewerkt kan worden.
De verschillende inspecties voor de werk
verschaffing hebben aan de gemeentebe
sturen in opdracht van den minister van
binnenlandsche zaken medegedeeld, dat een
regeling is getroffen in verband met het
korter worden van de dagen.
Indien in de maanden November en Fe
bruari döor het- korten van de dagen geen
471/2 uur op de werkverschaffingen kan
worden ge-werkt, dan kan worden bijgepast
het verschil tusschen het wérkelijk aantal
uren dat gewerkt is en 471/2 uur. Ais bijslag
geldt 80 pet. van het uurloon.
Voor de maanden December en Januari
kan worden bijgepast tot 45 uur.
Wanneer evenwel kan worden doorge
werkt tot 471/a uur dan wel 45 uur, wordt
geen bijslag gegeven. Voorts is door de in
specties *an de gemeenten bericht, dat in
de wintermaanden de arbeiders die tot nu
toe meer dan 15 K.M. heen en meer dan
15 K.M. terug moesten fietsen om naar en
van de werkverschaffing te komen, grat-is
vervoerd zul.en worden.
Wanneer echter niet voldoende arbei
ders aanwezig fcijn om per autobus of tram
vervoerd te worden, dan blijft voor deze
arbeiders de toeslagregeling van 1.25 gel
den.
LAAT DE WERKVERSCHAFFINGEN
DOORGAAN.
De drie landarbeidersbonden adresseeren
aan den minister.
De hoofdbesturen der drie landarbeiders-
bonden hebben den minister van binneu-
lanasciie zaken verzocht te willen beha
len, dat dezen winter bij geschikte weer
gesteldheid de door het rijk gesubsidieerde
werk verschaf tingen doorgaan.
Zij vragen, dat in dat geval de bestaau-
de rouleerregelingen van kracht blijven
voor alle tewerkgestelde arbeiders, mot
dien verstande, dat de tegen werkloosheid
verzekerden zich desgewenscht voor cle
werkloozenkas mogen melden.
DE TARWE-CONTINGENTEERING.
Wetsontwerp verschenen.
Ingediend is thans het wetsontwerp tot
regemig van den invoer van tarweoloem
oi deeg van tarwebloem of tarwemeel, ter
bevesuging van net contmgenteeringsüe-
siuit van z7 October j.l.
In de Memorie van .toelichting deelt de
minister mede, dat het hem is geoieken,
dat de sterx toegenomen invoer van brood
in net iNeuernuius,en-i>eigisciie grensgeoied
toestanden in het leven neeit geroepen, op
grond waarvan tiians toepassing van de
erisis-invoerwet wenscheiija werd.
Tegenover een maanuelijasunen invoer
van ouUU kg. gedurenue ue laatste maanden
van 1930 en de eerste acht maanden van
19bl is de invoer seaert dien maandelijks
in zeer belangnjKe mate toegenomen, zoo
dat deze gemiddelde gedurende de laat
ste maanden bedroeg 145.470 kg. per maand.
Deze vermeerdering van den uivoer van
brood is toe te schrijven aan het verscml
in brpodprijzen in Deigié en hier te lande.
De bij veie belangnedbenden heerscnen-
de meening, dat ais oorzaak van dit prijs-
verscnil dient te woiden aangemerat do
werking van de Tarwewet 1931, kan de mi
nister niet geneel deelen. Ten gevolge van
minder druiotende sociale lasten en ver
plichtingen en iage-ren levensstandaard,
waren cle broodprijzen in België reeds la
ger. Wel werd door de werking van uo xai-
wewet dit verschil nader geaccentueerd.
Het speciale karakter van de te regelen
materie eischte het zoeken naar een van
de gebruikelijke contingenteerings-metho-
den afwijkende regeling. Ten eniue eon
overbodige administratie te vermijden en
deze contingenteering zoo soepel en prac-
tisoh mogenjk te doen geschieden, is deze
thans opgedragen aan het regeeringsbureau
voor de .uitvoering van de Tarwewet. Bo
vendien zijn bij deze contingenteering de
gebruikelijke formaliteiten eenigszins ver
eenvoudigd.
Het henen van bedragen ter bestrijding
der onkosten zijn facultatief gesteld. Hot
ligt in de bedoeling voorshands van deze
bevoegdheid geen gebruik te maken, om
deze contingenteering op de, voor belang
hebbende importeurs, minst bezwaarlijke
wijze uit te voeren, gezien de omstandig
heid, dat het meerenueel der importeurs
behoort tot de minder financieel draag-
krachtigen.
Onze naam op kunstgebied in gevaar?
Het Tweede-Kamerlid J. H. A. Schaper
heelt aan minister Terpstra gevraagd of
deze de gebeurtenissen heelt gevolgd in
zake de vervalsching van schilderstukken,
etsen enz. in het proces-Wacker te Beri jn
en van de kunstveiling der firma A. Mak
te Amsterdam.
Is de minister alsdan niet van oordeel,
aldus den heer Schaper dat de naam
van ons land op kunst- en handelsgebied
internationaal zeer wordt geschaad door
de praktijken van zoogenaamde „deskundi
gen" en handelaars in „kunst", die meer
worden geleid door winstbej-ag dan door
werkelijke liefde voor de kunst 1
Tén slotte vraagt de heer Schaper of de
minister bereid is, desnoods in overleg met
zijn ambtgenooten van Buitenlandsche Za
ken en van Justitie, een onderzoek te de
zer zake in te stellen, zoo noodig en moge
lijk een vervolging uit te lokken en een en
ander te publiceeren.
Uitvoering van de crisisvarkenswet.
In antwoord op een aantal vragen van
den heer Braat, betreffenden bezwaren te
gen de wijze van uitvoering der Crisis-Var
kens wet deelt minister Verschuur mede,
dat deze vragen te algemeen zijn gesteld,
om een onderzoek mogelijk te maken, doch
dat de aanvankelijk ondervonden moeilijk
heden inmiddels zijn overwonnen.
De K. J. V. in het Aartsbisdom.
Gistermiddag is door Z. H. Exc. Mgr. J.
H. G! Jansen, Aartsbisschop van Utrecht,
het oblatenhuis op de Maliebaan, dat als
Centrale voor het K. J. V.-werk in het
Aartsbisdom kan gelden, ingewijd.
BUITENLAND.
Hitier wordt geen rijkskanselier. Komt
thans von Papen weer terug? Hindenburg
confereert met den Centrumsleider mgr.
Kaas. (2e blad).
Ontstemming in Engeland en Frankrijk
over Hoover's weigering tot verlenging van
het moratorium. (2e blad).
Hcngeronlusten in den 0era| en in Si
berië. (2e blad).
BINNENLAND.
Wetsontwerp inzake de Tarwe-contingen-
teering. (1ste blad).
Nieuwe aardschok in Noord-Brabant.
(Gem. Ber. en Laatste Berichten).
Het Tweede Kamerlid Lou de Visser te
Antwerpen gearresteerd, (lsto blad).
Het strcopersdrarra te Egmond-Binnen.
(Gem. Ber. 3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De Zesdaagsche te Amsterdam door Piet
van KempenPijnenburg schitterend ge-
i. (2de blad).
HET COMMUNISTISCHE TWEEDE KA
MERLID L. DE VISSER TE ANTWERPEN
GEARRESTEERD
Gevaarlijk voor de openbare orde en
veiligheid.
Het Tewde Kamerlid, de heer L. de, Visser,
vertoefde deze week in verband met de ver
kiezingen aldaar in Beigië, waar hij eenige
politieke redevoeringen zou houden, n.l. Ie
Antwerpen, Mechelen en Gent.
Woensdagavond werd hij op een communis
tische verkiezingsvergadering te Antwerpen
gearresteerd ten gevolge een koninklijke beslis
sing, die reeds 1 Februari van dit jaar ten
aanzien van hem was genomen, waarbij is be
paald, dat hij moest worden uitgewezen en niet
meer in België mag vertoeven omdat zijn aan
wezigheid aldaar gevaarlijk werd geacht voor
de openbare orde en veiligheid, onder politiv-
geleide via ssen over de grens naar Neder
land gebracht.
HET WEER OP ZONDAG.
EEN NIEUWE STORMACHTIGE
PERIODE 3EG0NNEN EN DE VORST
OP DE VLUCHT.
Een week geleden werd in de bespreking
van den algemeencn weerstoestand gewe
zen op de mogelijkheid van een geheele
ommekeer, die het terugdringen van het
gebied van hoogen druk en van winter
vorst naar het Oosten ten gevolge zou heb
ben. Het tijdstip, waarop die ommekeer
verwacht kon worden, was toen nog vrij
onzeker. Zeer actieve weerstoestanden bre
ken echter meestal snel en met grooto
krdcht door. Zoo ook nu. Maandag j.l. was
van een grooto verandering in het Noord
westen nog niet veel te bemerken, Dins-
dagmoi'gen was een zeer krachtige, warm-
vochtige luchtstroom, uit het Zuidwesten
komende, in het gebied tusschen Groenland
en Schotland doorgedrongen en trok een
buitengewoon diepe stormdepressie over
IJsland Oostwaarts. Deze bracht over ge
heel West- en Noord-Wost-Europa zwaar
stormweer.
Met deze ommekeer in den algemeenen
weerstoestand is waarschijnlijk een nieu
we periode van stormachtig weer ingeluid.
In deze periode is de strijd tusschen den
warmen Z.-W.-lijken en don zeer kouden
Noordelijken luchtstroom in volle kracht te
verwachten en daarmede zeer actieve
weerstoestanden in onze omgeving.
De zeer koude Noordelijke luchtstroom
was Donderdag reeds ver in Zuidelijke
richting doorgedrongen maar hij kreeg niet
den vollen invloed in ons land. Daar tege
lijk een nieuwe depressie ten Z.-W. van
IJsland gesignaleerd werd kan voorloopig,
en dus ook bij het begin der nieuwe week
gerekend worden op regenachtig, zwaar be
wolkt, stormachtig weer, waarbij opklarin
gen slechts van korten duur zullen zijn.
Temperatuur meest eenige graden boven
nul en zeer veranderlijk.
