24ste Jaargang
WOENSDAG 26 OCTOBER 1932
No. 73
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
VERSLAG DER TWEEDE KAMER.
BINNENLAND
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent pef week f2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geillustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 een per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geillustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per rege
Voor Ingezonden Mededeclingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30' woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur er
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
V Naar den bedrijfsvrede.
De Bedrijfsradenwet is door de Tweede
Kamer aangenomen.
En daarmede is betreden de weg, die lei
den kan tot bedrijfs vrede; tot een toe
stand, waarin de arbeider verzekerd is van
een positie in het bedrijf, welke hem toe
komt.
De wet is aangenomen met groote meer
derheid met een meerderheid, die men
b.v. tien jaar geleden niet had kunnen ver
onderstellen en die toen ook zeker' niet in
de Tweede Kamer gevonden zou zijn.
Dat. er zoo'n groote meerderheid was
voor dit wetsontwerp, bewijst wel, dat de
zuurdeesem van liberale opvattingen, waar
mede het denken óók van zoovelen, die
niet uitgesproken liberaal zijn, is
doortrokken, van z'n kracht begint te ver
liezen
Het wetsontwerp is aangenomen met 67
tegen 19 stemmen.
Tegen stemden de Liberalen, de Staat
kundig-Gereformeerden, de Communisten,
Dh. Kortenhorst (R.-K.), Dh. Peereboom
(Herv. Geref. Staalsp.), Dh. Visschers
(A.-R.), Dh. Braat (Plattelandpartij) £n
Dhn. Weitkamp en Lingman (Chr. Hist.).
De heer Kortenhorst had zich van den
beginne af tè fel tegen het wetsontwerp
gekant, dan dat men nu van hem had kun
nen verwachten, dat hij zijn stem daaraan
zou geven. Zijn tegen-stemmen wekte geen
verwondering. Hij legde voor de stemming
de volgende verklaring af:
„De Minister heeft toegegeven, dat i n
beginsel het erkennen boven het
instellen van organen de voorkeur
verdient, doch dat in casu de eerste me
thode niet kon worden gevolgd wegens
vrees voor versnippering en wegens gebrek
aan particulier initiatief. Aangezien deze
practische redenen om van het juiste be
ginsel af te wijken in het debat niet aanne
melijk zijn gemaakt en naar mijn overtui
ging deze afwijking tot gevolg zal hebben,
dat een bestaande rechtsnoad blijft bestaan
en het herstel der maatschappelijke orde
zal worden belemmerd, zie ik mij genood
zaakt, mijn stem aan het wetsontwerp tc
onthouden".
Het nu aangenomen wetsontwerp is o.i.
ook een daad van voorzichtigheid er
wordt o.i. voldoende rekening gehouden
met de feitelijk bestaande toestanden, met
de feitelijke mentaliteit en ontwikkeling
van werkgevers en werknemers.
Wij vertrouwen, dat.allen, die daartoe
geroepen zijn, de nieuwe wet in de prak
tijk een goede kans zullen geven!
Samenwerking tusschen
Christenen.
Onlangs is in Leipzig liet eeuwfeest ge
vierd der Gustaaf-Adolf-vereeniging,
Onder degenen, die daar mondeling hun
gelukwenschen kwamen aanbieden, viel
op, zoo meldt de „Nederlander", de Bor-
lijnsche pastoor dr. Scheerer, een gezag
hebbend spreker.
„Wij beleven een tijd", aldus de Roonisoh
Katholieke geestelijke „waarin, meer dan
ooit te voren, de eendrachtige samenwer
king van allen, die op den bodem van het
positief geloovig Christendom staan, te
genover de aanstormende macht van het
verwoestend ongeloof als gebiedende nood
zakelijkheid en nationale plicht aan den
dag treedt." Met hartelijkheid bepleitte
dr. Scheerer een onderlinge op waardee-
ring berustende samenwerking.
In ons land moge deze geestelijk gezon
de, sociaal-zegenrijke opvatting 'ns ernstig
overwogen worden door de leden van de
Evangelische Maatschappij, den Protestan
tenbond en anderen, wier evangelie vaak
voor het openbare leven voornamelijk
schijnt te bestaan in de belijdenis en bele
ving vananti-papisme
DE BEDRIJFSRADEN AFGEHANDELD EN AANGENOMEN AAN DE
ORDE IS HET WETS-ONTWERP TOT VERHOOGING
INVOERRECHTEN. ER HANGT CRISIS-
LUCHT IN DE TWEEDE KAMER
(Van onzen parlementairen medewerker).
Nadat de Kamer de niet zeer ingrijpen
de amendementen van den heer Kuiper
zonder hoofdelijke stemming had aange'nu-
m'en, werd zij, dqor een stel amendemen
ten van de heeren v. d. Bergh (SJD.A.P.)
cn K u p e r s (S.D.A.P.) voor de gewichtige
vraag gesteld of aan de op te richten oe-
drijisraden het recht van enquête diende
te worden toegekend. Men moet de betee-
kenis van dit recht niet onderschatten.
Buys noemt het een geducht recht; en dit
is het ook, als men bedenkt dat het recht
van enquête de bevoegdheid omvat van de
enquêteurs om allerlei personen voor zich
op te roepen, hen onder eedsdwang te Iijo-
ren en zelfs hen, indien zij onjuiste verkla
ringen afleggen, met de gevangenis te doen
kennis maken. Bij zijne verdediging van
het amendement gleed de heer Kupers
wel wat al te gemakkelijk over het zeer
uitzonderlijke karakter van dit recht heen.
Hij deed alsof het hier alleen maar gold
een recht voor de bedrijfsraden om een on
derzoek in te stellen, wanneer zij dit uoo-
dig zouden achten. Maar zulk een recht
van onderzoek, dat de Franschen noemen
le droit de s'en guérir, in tegenstelling met
le droit d'enquete, zullen de bedrijfsraden
ongetwijfeld hebben. De vraag is, of zij de
verregaande bevoegdheden moesten krij
gen, welke zelfs de regeering mist, althans
in hun vollen omvang, en welke tot nu
volgens onze grondwet alleen in het bezit
zijn van de Sta ten-Gene raai.
Dit werd door de heeren Korten-
h o r s t (R.K.) en A m e 1 i n k (A.R.) ont
kend, niet alleen op staatsrechtelijke doch
ook op practische gronden. De voornaam
ste van die practische gronden was wel,
dat de ondernemers indien dit recht werd
toegekend aan de bedrijfsraden kopschuw
zouden worden, terwijl toch ook van nun
goeden wil een behoorlijke werking van liet
wet geworden wetsvoorstel afhankelijk zal
zijn. Nu moet worden erkend, dat dit ar
gument niet al te sterk was, nademaal de
voorstellers er voor gezorgd hadden, hun
amendement zoo te wijzigen, dat het in
overeenstemming was met het aangenomen
amendement Herinans-Goseling ten aanzien
van de verordenende bevoegdheid. Ook het
enquêterecht zou alleen bij afzonderlijke
wet aan een Bedrijfsraad kunnen worden
toegekend; cn dan moesben zich eerst nog
2/3 der werkgeversleden en 2/3 der werk-
nernersleden met het houden eener enquête
accoord verklaren. Bovendien was zulk een
besluit aan de goedkeuring der Regeering
onderworpen. De Kamer zag echter blijk
baar groot bezwaar om aan lichamen, die
alleen nog maar op het papier bestaan en
waarvan nog niet is te overzien welke be-
teekenis zij zullen krijgen, een zoo ge
wichtig recht principieel nu reeds toe te
kennen. Het amendement werd verworpen
met 56 tegen 29 stemmen. De sociaal-demo
craten en de Vrijzinnig-democraten stem
den vóór. Het geheele .wetsontwerp werd
aangenomen met 67 tegen 18 stemmen.
Na de afhandeling van eenige juridische
ontwerpjes, waarbij een amendement-
Ti 1 a n u s (C.-H.) om de leeftijdsgrens der
reclïters niet te bepalen op 70 doch 65 jaar,
na bestrijding door den Minister die
het „zeer bepaaldelijk" ontried met 62 te
gen 22 stemmen werd verworpen, kwam
aan de orde het wetsontwerp tot tijdelijke
heffing van opcenten van alle ïnvoerrech-
tenen op den accijns op bier alsmede her
ziening van het tarief. Het geldt hier weer
eens een wetsontwerp, waaraan, als alle
teekenen niet bedriegen, op zijn minst een
ministerieel leven verbonden is en mis
schien zelfs het leven van het geheele ka
binet. Men kan er zeker van zijn dat de
geheele linkerzijde eensgezind legen dit
ontwerp zal stemmen. Tot nu toe heeft al
leen de heer B i e r e in a (V.B.) het bestic-
den met. de van oud bekende argumenten
tegen beschermende maatregelen. Volgens
spreker gold het hier inderdaad zulbo
maatregelen en mocht, men niet. zeggen,
dat dit wetsontwerp alleen maar fsicaaj is.
Hij oordeelde' dit ontwerp zelfs onrecht
vaardig. Indien straks de Vrijzinnig-demo
craat gesproken heeft en daarna de so
ciaal-democraat, zal wel blijken dat ook
deze beide groepen tegen het ontwerp zijn
gekant. Bovendien heeft de heer Kersten
(St. Ger.) zich reeds tegen het ontwerp
verklaard al scheen hij ook niet zijne stem
volstrekt vast te leggen. Een eenvoudige
optelling wijst uit dat. 44 stemmen tegen
het ontwerp zeker zijn, indien de Kerstia-
ncn er hunne stem aan onthouden, wat
waarschijnlijk is. Men moet bovendien ver
wachten, dat de drie eenlingen, de heeren
Braat, Floris Vos en Peereboom, ook hunne
stem tegen zullen uitbrengen. In dit ge
val komt men reeds aan 47 stemmen te
gen het wetsontwerp. Aangezien er een
vacature is en de Ohr.-Hist. heer Rutgers
van Roosenburg het bed moet houden, zijn
49 stemmen voldoende om de helft van de
Kamer tegen het wetsontwerp te doen zijn.
Nu wordt algemeen aangenomen, dat ook
de heer Colijn en eenige anti-revolutionai
ren tegen zullen stemmen en dat men zelfs
van alle Katholieken niet zeker is. Men be
grijpt dus dat er crisislucht hangt. Welis
waar heeft gisteren de heer F1 e s k e n s
(RK.) vóór het wetsontwerp gesproken en
het vooral verdedigd op dezen grond, dat
alle andere denkbeelden die aan de hand
werden gedaan om de schatkist te spek
ken niet aannemelijk zijn hij deed het ech
ter blijkbaar geheel op eigen verantwoor
delijkheid en sprak niet namens de Ka
tholieke fractie.
Ofschoon dus naar den schijnt te oordec-
len de kansen voor Minister de Geer slecht
staan, moet het toch nog de groote vraag
heeten, of, als puntje bij paaltje komt, de
heer Colijn en zijne getrouwen er toe zul
len overgaan aan het uitbreken van een
Ministercrisis, misschien wel van een Kabi
netscrisis, mede te werken.
PROV. STATEN VAN ZUID-HOLLAND.
De voorzitter van het Centraal Stem
bureau voor de verkiezing van de leden dei
Prov. Staten van Zuid-Holland heeft in de
vacature, ontstaan door het ontslag-nemen
van mr. dr. J. van Bruggen te Dordrecht
in verband met zijn benoeming tot voor
zitter van den Raad van Arbeid te Am
sterdam, tot lid van de Prov. Staten van
Zuid-Holland benoemd verklaard den heer
Joh. Reyers te Zwijndrecht.
Tweede Kamervacature-Guit.
Bij de Tweede Kamer is ingekomen een
missive, waarin wordt medegedeeld, dat de
heer W. Steinmetz te Amsterdam zijn be
noeming tot lid der Tweede Kamer in de
vacature-Guit niet heeft aanvaard.
De voorzitter van het Centraal Stembu
reau heeft thans in de vacature-Guit tot
lid der Tweede Kamer benoemd verklaard
mevr. A. Steenhof f—Smulders le Baarn.
Te verwachten is, dat deze zal bedanken
om gezondheidsredenen. Dan is aan de
beurt om benoemd verklaard te worden
mr. C. P. M. Rn mm a to Amsterdam.
DE VERKORTING VAN DEN
ARBEIDSDUUR.
Een voorstel aan den Hoogen Raad van
Arbeid.
Naar de „Volkskrant" verneemt, hebben
de leden van den Hoogen Baad van Ar
beid de heeren de Bruijn, Loerakker, van
der Mcijs en Schutte, tot den voorzitter van
dit college schriftelijk de vraag gericht, op
de agenda van een binnen niet al te langen
tijd te houden vergadering van den raad
het volgende voorstal te willen plaatsen:
„De raad besluite het vraagstuk van den
arbeidsduur in studie te nemen en ver
zoekt den voorzitter een commissie te be
noemen. welke:
a. dne raad binnen den kortst mogelij
ken tijd zal adviseeren omtrent de vraag,
of het al dan niet noodig of gewenscht is,
ter beperking van de crisiswerkloosheid,
tijdelijke wettelijke maatregelen tc nemen,
welke kunnen leiden tot verkorting van
den arbeidsduur, geregeld bij de Arbeids
wet 1919 en de daarop gebaseerde beslui
ten en eventueel daartoe strekkende voor
stallen zal doen;
b. onder het oog zal hebben tc zien de
vraag, of de tijd reeds gekomen is voor
het nemen van wettelijke maatregelen tot
definitieve verkorting van den arbeids
tijd, in welken, vorm dan ook, en eventueel
voorstellen, welke daartoe kunnen leiden,
aan den raad zal voorleggen."
DE VOORGESTELDE KORTING VAN
DE RIJKSSALARISSEN.
Het tegenvoorstel der organisaties.
J.l. Dinsdag heeft, zooals bekend is, in
Den Haag het nader overleg plaats gehad
tusschen de centrales van overheidsperso
neel. Het moderne comité had schriftelijk
medegedeeld, dat het aan dit nader over
leg niet wenschte deel te nemen.
De besprekingen hebben, naar „De
Morgen" meldt, tot volledige overeenstem
ming inzake een tegenvoorstel geleid.
In verschillende bondsorgananen wordt
nu medegedeeld, wat dit tegenvoorstel in
hield.
De regeeringsvoorstellen beoogden een
verhooging van de pensioenpremie van het
eigen pensioen niet 5 pet. over het volle
salaris en verhooging van den bjestaanden
3 pct.-aftrek voor ongchuwden tot 5 pet.
Als gemeenschappelijk voorstel van de
vijf centrales hebben zij ter tafel gebracht
een tijdelijke verhooging van de pensioen
premie (ingaande 1 Maart 1933 en eindi
gende 1 Maart 1935) ten bedrage van 3 pet.
voor het eigen pensioen, met vrijstelling
van de eerste 500.
In dit tegenvoorstel ligt opgesloten, dat
ton aanzien van de ongehuwden geen ver
dere maatregelen mogen worden genomen.
Het voorstel geeft door de grens van
500 verzachting ten behoeve van het
laagst bezoldigde personeel.
De eentrales zijn er zich van bewust, dat
op deze wijze de beoogde 14.500.000 be
sparing niet bereikt wordt.
Zij meenen echter, dat haar voorstel een
offer beteekent, dat grooter is dan in het
bedrag tot uitdrukking komt, omdat reeds
het doen van een voorstel moeilijk in over
eenstemming is te brengen met de inniee
overtuiging, die zij koesteren, dat nog tal
van andere wegen mogelijk zijn om in den
nood der schatkist te voorzien, cn mede,
omdat de salarispositie van het rijksperso
neel en van de onderwijzers, ten aanzien
van de hen omringende bevolkingsgroepen,
onvoldoende mag worden genoemd. Zij zijn
overtuigd, dat het voorstel, in geld uitge
drukt, misschien gering is te achten, docb
in werkelijke beteekenis het geldbedrag
verre te boven gaat.
DE UITVOER VAN VERSCHE
GROENTEN NAAR FRANKRIJK.
De uitgifte van certificaten van
regeeringswege.
De minister van oeconomischo zaken en
arbeid heeft bepaald, dat voor den uit
voer van versche groenten naar Frankrijk
met ingang van 26 Octol>er certificaten zul
len worden afgegeven en met het uitgeven
daarvan belast ryr. L. Nicmöller te 's-Gra
venhage.
Verder is het in het Kon. Besluit tot re
geling van den uitvoer naar Frankrijk be
doelde tijdvak voor versche groenten be
paald op dat van 15 October 1931 tot 15
Maart 1932.
In de commisie voor den uitvoer van
versche groenten naar Frankrijk heeft de
minister benoemd tot voorzitter ir. J. M.
Riemens te 's-Gravenhage en tot lcdpn
C. Minnaar te Kruiningen. mr. L. Nicmöl
ler te 's-Gravenhage, P. Slot A.P.zn. te
Broek op Langend ijk, F. V. Valstar te Den
Haag, C. Minnaar Kzn. te Broek op Lan-
gendijk en C. Zwaan te Rotterdam.
Het model van het certificaat is vast
gesteld overeenkomstig het in de Staats
courant van gisteravond No. 207 opgeno
men formulier.
Ten slotte is bepaald, dat het bedrag
ter bestrijding van de kosten, aan het af
geven der certificaten verbonden, zal be
dragen 5 cent per 100 K.Cr. met een mi
nimum van ƒ0.50 per certificaat.
GEEN STEMPELVACANTIE.
Op de vragen van het Zwolsohe gemeen
teraadslid A. Leusink (S.D.A.P.) of B. en W.
bereid waren te bevorderen, dat modcin
georganiseerde arbeiders, welke wenschen
deel te nemen aan de betooging te Den
Haag op 8 November a.s., ontheffing wordt
gegeven om op dien dag te stempelen, heb
ben B. en W. van Zwolle geantwoord, dat
deze betooging, georganiseerd door N. V.
V. en S. D. A. P., volgens het plaatselijk
weekblad „Palvu" betoogt „een demonstra
tie van de dreigende aanklacht der moder
ne arbeidersbeweging tegen den door de
regeering voorgenomen aanslag op het le
venspeil van de arbeidersklasse". Het zou,
volgens B. en W., niet juist zijn van ge
meentewege een betooging te bevorderen,
die tegen de door de regeering in de huidi
ge moeilijke tijdsomstandigheden onvermij
delijk geachte maatregelen gericht is, door
de deelnemers met gelden uit de openbare
kassen te steunen, daargelaten hoe ieder
persoonlijk over die maatregelen denkt.
Bovendien achten zij een dergelijke onthef
fing in strijd met tie voorwaarden, door
den minister bij besluit van 15 Januari 1932
gesteld voor de subsidie van Rijkswege in
den steun aasn werkloozen, welke
den door de gemeente zijn aa.nvaa.rd.
VOORNAAMSTE NIEUW
BUITENLAND.
Het Belgische parlement zal worden oi
bonden. (2e blad).
Het merkwaardige vonnis van het Rijk
gerechtshof te Leipzig. (2e blad).
BINNENLAND.
De Tweede Kamer heeft het ontwerp-B
drijfsradenwet met 67 tegen 19 stemme
aangenomen. (1ste blad).
De Tweede Kamer heeft een begin g
maakt met de behandeling van het wet
ontwerp tot tijdelijke heffing van opcente
op alle invoerrechten. (1ste blad).
Het 0. M. bij de rechtbank te 's-Gravêr
hage heeft gisteren tegen den „directeur
van een maandblad wegens oplichting va
een aantal ingezetenen van Wassenaar ee
jaar en zes maanden gevangenisstraf gt
eischt. (Rechtzaken, 3de blad).
Oude Ind'sch gepensionneerde te Puttei
vermoord. (Gem. Berichten, 3de blad).
Verscheidene verkeersongelukken. (Gem
Berichten, 3de blad).
Het gevonden vliegtuig op de Zandvoort
sche kust. (Gem. Berichten, 3do blad).
OMGEVING.
Te Alphen aan den Rijn zijn twee woon
huizen afgebrand. (1ste blad).
DE CRISISVARKENSWET.
Bija Kon. Besluit is bepaald, dat op 21
October in werking is getreden do bepa
ling, dat geslachte varkens niet mogen
worden voorzien van merken als bedoeld
in art. 70 van de Veewet en in art. 16 van
de Vleeschkeuringswct 1919, indien zij niet
voorzien zijn van een oormerk, overeen
komstig de bepalingen, krachtens art. 13
onder a der Crisisvarkenswet 1932 vastge
steld.
Voorts treedt niet dien datum in wer
king dp bepaling, dat het in voorraad hou
den, afleveren, vervoeren of doen vervoe
ren van varkens, zwaarder dan een door
den minister te bepalen levend gewicht,
slechts is toegestaan, indien zij voorzien
zijn van een door hem vast tc stellen oor
merk.
De Nederlandsche Varkenscentrale
brengt onder de aandacht van belangheb
benden, dat ingevolge de beschikking van
den Minister van Economische Zaken cn
Arbeid, vanaf 2! October j.l hot in voor
raad houden, afleveren, vervoeren of doen
vervoeren van varkens zwaarder den 10
K.G., verboden is, wanneer de varkens
niet voorzien zijn van de oormerken van de
Nederlandsche Varkenscentrale.
Aan degenen, die hun varkens tol beden
niet hebben laten merken, wordt dus in
hun eigen belang aangeraden hiervoor zoo
spoedig mogelijk zorg te dragen, aange
zien zij zich anders aan gerechtelijke, ver
volging blootstellen.
De merking moet geschieden door do
merkers der Gewestelijke Varkenscentra-
les. Het op ander wi'ze aanbrengen of aan
laten brengen der merken is verboden en
strafbaar.
Verlof aan werkloozen of R.-K. feestdagen.
De minister van binnenlandschc zaken
heeft aan de gemeentebesturen meege
deeld, dat aan de in werkverschaffing te-
werkgestelden van den R.-K. godsdienst,
dfe dan rt-oe den wensch te kennen geven,
op de R.-K. feestdagen Maria Hemelvaart
(15 Augustus) en Allerheiligen (1 Novem
ber), de gclecenhpid moet worden ge,ge
ven, de H. Mis bij te wonen. Hiervoor
dient des morgens gedurende twee tot ten
hoogste drie uur gelegenheid te worden gc-
L'c ven.
Als vergoeding voor het verzuim wordt
aan deze tewerkgesteld en uitgekeerd een
bedrag, hetwelk overeenkomt met dat,
wat wordt vergoed voor verzuim wegens
repen.
(Zou nu dat verzuim niet geheel betaald
kunnen worden eigenlijk niet geheel be
taald móeten worden, als ware er ge
werkt
