24ste Jaargang
MAANDAG 24 OCTOBER 193*
No. 7337
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
e £eidóeHe(2oii/ta/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 oent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geillustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 een per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geillustreerd Zondagsblad 9 oent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Ad vertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
V Wat de goede zede eischt.
Onder de rubriek „Gemengde Berich
ten" lezen we wel 'ns van een of ander
vreemd geval, waarbij iemand, blijkbaar in
een al dan niet schuldige ontoereken
baarheid, een ander, dien hij toevallig ont
moet, en met wien hij niets te maken heeft,
plotseling aanvalt en beleedigt
Aan zulk 'n optreden zijn we menig keer
herinnerd, toen we eenigen tijd geleden
lazen en vernamen, hoe werden beschuldigd
en gegriefd vele personen, die staan (en
ook van wie men slechts méénde, dat ze
staan!) in eenigerlei relatie met de Lemvog,
de Leidsche Exploitatie-maatschappij van
Onroerende Goederen, van welke maat
schappij zoo ongeveer niets zou deugen!
En dit geschiedde dan vaak óók door
menschen, die eigenlijk niets met de heele
zaak te maken hadden, en die er ook niets
van wisten, tenzij van hooren zeggen.
Wij hebben in onze courant onmiddellijk
deze campagne als onredelijk en immoreel
afgekeurd en veroordeeld.
Niet omdat wij daartegenover positief een
pleidooi wilden voeren voor de financieele
en commercieele soliditeit en stevigheid
van genoemde maatschappij wij gevoel
den ons niet daartoe geroepen en wij doen
dat ook niet in de courant voor eenige an
dere financieele en commercieele onderne
ming. De reden, waarom wij ons hebben
gesteld tegenover de beschuldigers
van Lemvog, die, zooals we zeiden, vele
personen met grievende insinuaties be
kladden de reden was, dat wij een der
gelijke insinuatie-campagne veroordeelden
als onrechtvaardig voor de aangevallen per
sonen en verderfelijk voor de publieke zede.
En nu werpe niemand ons tegen, dat wij
verkeerde daden zouden willen recht pra
ten; dat wij publiek gestelde afkeurens
waardige handelingen niet ook publiek als
zoodanig zouden willen gekwalificeerd zien.
Niets is minder waaT.
Onze verontwaardiging gaat uit tegen
die kletsers en kladderaars, die beschuldi
gen en insinueeren zonder feiten te noe
men. Dezulke begaan een onrechtvaardig
heid tegenover hun mede-menschen en hun
handeling is ook verderfelijk voor de pu
blieke zede, als zij niet algemeen wordt
gediskwalificeerd. Wij hebben onze afkeer
van een dergelijke optreden daar om niet
ommanteld, maar klaar te kennen gegeven.
En nu heeft, zooals gemeld, de Officier
van Justitie bij de Arrondissemente-recht-
bank te 's Gravenhage verklaard uit de
hem overgelegde insinueerende beschuldi
gingen tegen den directeur van de Lemvog,
en een anderen eveneens beschuldigden
persoon, geen feiten te hebben kunnen
constateeren, welke reden geven voor een
gerechtelijke vervolging. En hiermede 's
de zaak dus voor den Rechter uit!
Hoe zullen zich nü gedragen de lieden,
die deze en andere personen in en
buiten de krant hebben gehoond en ge
griefd met hun insinueerende beschuldi
gingen Zullen zij voortgaan of zullen
zij zwijgen?
Zullen nu zwijgen die paar leden van de
S. D. A. P., die in de socialistische pers
een hartelijk welkom ontmoetten, omdat
die pers bij zijn huidige redactie nu een
maal een voorkeur heeft voor alles wat
jsensatie" wekt, ook al is het leugen en
laster.
Zullen zij nu zwijgen. Dat zou laf zijn. Zij
moeten óf nu zelf bewijzen geven voor hun
geuite beschuldigingen óf die beschuldigin
gen intrekken bij gebrek aan bewijs. Zoo
eispht het de publieke-zede! Dat en dat al
leen kan de houding zijn van de bedoelde
lieden, als zij prijs stellen op eer en goeden
naam.
WIE ZIJN TIJD BEGRIJPT,
PROPAGEERT DE
KATHOLIEKE PERS
BESTRIJDING WERKLOOSHEID.
VERMEERDERING VAN WERK
GELEGENHEID BEPLEIT.
Vrij uitvoerige beschouwingen zijn in
het afdeelingsonderzoek der Tweede Kal
mer over de Rijksbegrooting 1933 gehou
den over het in dezen tijd sterk op den
voorgrond tredend vraagstuk der werk
losheid. Algemeen hechtte men als hulp
middel ter bestrijding van den crisisnood
de allergrootste waarde aah de vermeer
dering van werkgelegenheid.
Het is beter zoo drukten zich ver
soheiden leden onder instemming van
vele anderen uit 200.000.000 uit te
geven voor nuttige werken dan
100.000.000 voor ondersteuning vian
werkloozen. Bij zeer vele leden had het
in dit verband teleurstelling gewekt, dat
de regeering de Zuiderzeewerken niet
wenscht voort te zetten. Eveneens werd
voortzetting of ter handneming van an
dere groote werken bepleit. Aanleg van
wegen, bruggenbouw, verbetering der
spoorwegtoestanden bij Amsterdam^ Rot
terdam en Den Haag, bebossohing van
de duinen, werden met name aanbevolen.
Enkele andere leden weifelden of ver
dere inpoldering van Zuiderzeegronden
wel in overeenstemming zou zijn met de
groote kosten. Verscheiden leden zagen
ook in verkorting van den arbeidsduur
een uitnemend middel om de werkloos
heid te verminderen.
Van verschillende zijden werd het ver
trouwen uitgesproken dat de regeering
het vraagstuk van de jeugdige werkloo
zen, in de Troonrede vermeld, met den
grootsten spoed zal ter hand nemen.
Verscheiden leden wezen er op, dat
in menig ander rijk de economische toe
stand van den arbeider veel ongunstiger
is dan in Nederland.
Sommige leden waarschuwden tegen
het doen verrichten in werkverschaffing
van gewone werken, welke in elk geval
tot stand zouden moeten worden ge
bracht zooals herhaaldelijk geschiedt.
Immers heeft dit tengevolge dat de loon-
standaard in de bij die werken betrok
ken bedrijven tot het .peil der werkloos-
heidsuitkeeringen wordt teruggebracht,
hetgeen zij alleszins ongewensoht achten.
Ook de steunverleening aan werkloo
zen maakte een onderwerp van gedach-
tenwisseling uit. Verscheiden leden be
treurden, dat de commissie-Weiter, op
grond van cijfers welke op een zeer be
langrijk punt onjuist waren, een verla
ging der steunnormen heeft aanbevolen.
Andere leden verklaarden niet te kun
nen beoordeelen of het voorstel van de
commissie-Weiter al dan niet aanbeve
ling verdient.
Verscheiden leden verklaarden zich
geenszins te kunnen vereenigen met. het
denkbeeld, een gedeelte van de uitkee-
ringen aan de werkloozen te vervangen
door verstrekkingen in natura. Andere
leden waren van meening, dat zoodanige
verstrekking aanbeveling zou verdienen.
Sommige leden achtten het dringend
noodig, dat naast de Rijkssteunregeling
een algemeene regeling zal worden tot
stand gebracht met betrekking -tot de
uitkeeringen van dien aard uit andere
openbare kassen, met name die der ge
meenten.
Verscheiden leden wenschten, dat de
regeering ten spoedigste de regeling der
werkloozenzorg aan een nader onderzoek
zou onderwerpen om daarna de noodige
maatregelen te treffen.
CUMULATIE VAN INK0MTEN.
Uit Overheidskassen.
In het afdeelingsonderzoek der Twee
de Kamer over de Rijksbegrooting 1933
is ook bovengenoemde kwestie ter spra
ke gebracht.
Volgens vele leden blijft een algemee
ne bij de wet vastgestelde regeling noo
dig. Andere leden gevoelden hiervan de
noodzakelijkheid niet.
Sommige leden gaven als hun mee
ning te kennen dat onderscheid behoort
te worden gemaakt tusschen inkomsten
waarvoor men werkt en die waarvoor
men niet werkt. Verscheiden leden von
den in deze bespreking aanleiding be
denking te doen hooren tegen de her
haaldelijk voorkomende vervulling van
vacatures door de benoeming van per
sonen, die uit hoofde van andere door
hen vervulde betrekkingen salaris of
pensioen genieten.
BEVORDERING UITVOER TUIN-
BOUWPRODUCTEN.
De actie van particulieren en K. v. K.
Het lid van de Tweede Kamer de heer
Kampschöer heeft den Minister van 'Eco
nomische Zaken en Arbeid gevraagd:
1. Heeft de minister kennis genomen van
de actie welke door particulieren en Ka
mers van Koophandel wordt gevoerd om
door middel van een georganiseerden in
ternationalen goederenruil o.m. den uitvoer
van tuinbouwproducten te bevorderen?
2. Is de minister van oordeel, dat deze
actie krachtig gesteund dient te worden?
3. Is de minister niet van meening, dat
het beter ware dat deze actie gecentrali
seerd geschiede en onder toezicht van de
overheid
DE FINANCIEELE TOESTAND DER
GEMEENTEN.
B. en W. van R o 11 e r d am stellen
den gemeenteraad voor, inzake de Ge
meen tefondsbelasting de gemeente van
de eerste in de tweede klasse te plaat
sen en tegelijkertijd het aantal opoenten
te brengen van 80 op 85.
Verder achten zij het noodig, op een
nader te bepalen wijze de loonen en sa
larissen van het gemeentepersoneel met
900.000 gld. te verminderen.
B. en W. van Enschede stellen
den gemeenteraad voor, de opcenten op
de gemeentefondsbelasting te verhoogen
tot 80, hoogere pensioenbijdrage van het
gemeentepersoneel, verhooging van ver
schillende schoolgelden en heffingen.
DIRECTIE EN PERSONEELRAAD
NED. SPOORWEGEN.
Conferentie uitgesteld.
De tegen a-s. Dinsdag uitgeschreven
conferentie tusschen de directie en den
personeelraad van de Nederlandsohe
Spoorwegen, waar de kwestie van de door
de directie ingediende loonsverlagingsvoor-
stellen zeer waarschijnlijk aan de orde
zou worden gesteld hoewel zulks niet
uit de agenda blijkt ia uitgesteld tot
Woensdag 9 November a.s.
PRIJSDALING HOUDT HALT.
Indexcijfers voor arbeidersgezinnen stijgen
De indexcijfers van het gemeentelijk
Amsterdamsch bureau van statistiek over
de laatste drie maanden vertoonen weer
een zekere stijging.
Vergeleken met Juni van dit jaar waren
de kosten van het levensonderhoud in Sep
tember van het levensonderhoud gestegen
met 0.1 pet.voor de gezinnen der meer-
gegoeden vertoonen zij nog een daling, en
wel met 0.6 pet. Terwijl de posten brood,
kaas, kruidenierswaren, kleeding, schoei
sel en toilet-, wasch- en schoonmaakartike
len nog gedaald zijnterwijl de prijs
daling voor rund- en schapenvleeseh, de
door de regeeringsmaatregelen veroor
zaakte prijsstijging van het varkensvleesch
nog heeft opgevangenzijn de posten
brandstoffen, (verhooging van den petro-
leumprijs), en eieren en vetten belangrijk
gestegen. Vooral de vetten zijn ten ge
volge van de jongste wettelijke maatrege
len veel duurder geworden.
PROPAGANDA VAN DE FASCISTEN
ONDER KATHOLIEKE JONGEREN.
De St. Joseph Gezelienvereeniging wil geen
leden, die fascist zijn.
In het Kolpingsblad, het orgaan van het
Centraal Verbond der St. Joseph Gezelien
vereeniging in Nederland, ^cHrijft de cen
trale praeses, rector Van Galen, dat de fas
cistische organisaties onder de jongeren
werken om hen voor de fascistenbeweging
te winnen.
De centrale praeses waarschuwde ernstig
tegen die beweging en schrijft als con
clusie:
Met machtiging van Z.H.Exc. den Bis
schop van Haarlem, Mgr. J. D. J. Aenge-
nent, verbied ik eiken gezel lid te worden
of te zijn van de fascistische beweging in
welken vorm ook.
Ik verzoek dringend de leiding der Ge-
zellenvereenigingen alle aandacht aan deze
zaak te wijden en onherroepelijk eiken ge
zel uit het Verbond te verwijderen, die,
ondanks waarschuwing, lid wil blijven van
den Fascisten Jongerenbond.
SECRETARIS-GENERAAL DEPARTE
MENT VAN DEFENSIE.
Tot secretaris-generaal van het departe
ment van Defensie is met ingang van 1 Jan.
a.s. benoemd de heer C. P. van Ginkel, ad
ministrateur, hoofd'der derde afdeeling B.
(personeel Landmacht).
R.-K. MIDDENSTANDSBOND IN HET
BISDOM HAARLEM.
De Najaars-Centrale Raad 1932.
Naar wij vernemen is als definitieve da
tum voor den Najaars-Centralen Raad van
den R.-K. Middenstandsbond in het Bisdom
Haarlem thans bepaald Woensdag 16 No
vember a.s.
De vergadering vindt plaats in Den
Haag, Gebouw Amicitia, Westeinde.
Des avonds zal aan de deelnemers door
de afdeeling Den Haag van den Bond een
gezellig samenzijn worden aangeboden.
ONTHULLING VAN EEN CHRISTUS
MONUMENT TE NIJMGEN.
Tocht van 10.000 mannen.
Zondagmiddag werd de jaarlijksche bo-
detocht van de mannen van katholiek Nij
megen gehouden naar het Klooster K.o-
ningsgaard op Berg en Dal bij Nijmegen
voor de jaarlijksche audiëntie bij den Chris
tus Eucharisticus.
Deze bedetocht droeg ditmaal een bijzon
der karakter door de onthulling van het
monument van den Eucharistischen Ko
ning, welke plechtigheid geschiedde door
Z. H. Exc. Mgr. A. F. Diepen, Bisschop van
Den Bosch.
In deze zwijgende biddende stoet van
duizenden mannen, allen boven de achttien
jaar, werd geen enkel vaandel of symbool
medegedragen.
Omstreeks half drie waren de eerste
groepen op Koningsgaard aangekomeu,
waar onmiddellijk het Christusmonument
door Mgr. A. Diepen werd onthuld en ge
wijd.
Bij deze plechtigheid waren wel 10 A
15000 menschen tegenwoordig.
Na de onthulling van het monument hield
Mgr. A. Diepen een treffende toespraak,
waarbij hij allereerst hulde bracht aan de
duizenden katholieken van Nijmegen, die op
zoo spontaan en vrijmoedige wijze een tref
fende hulde brachten aan den Koning
Eucharisticus. De onthulling van het mo
nument was een heerlijk blijk van diepe
vereering voor den Koning der Koningen,
die als zoodanig moet heerschen in de ge
wetens der katholieken, in de kerk, in de
gezinnen en ook in staat en maatschappij,
wanneer geloof en zeden gemoeid zijn met
het staatsbestuur de staatsregeling.
De feestrede werd tijdens het Lof uitge
sproken door dr. Feron uit Roermond, die
zijn bewondering uitsprak over de groot-
sche huldiging welke hij hier mocht bijwo
nen en hij nog zelden had aanschouwd.
Spreker hield in een schitterende rede een
treffende beschouwing over het Koning
schap van Christus. Spreker noodigde de
duizenden uit neer te knielen en in een
vijfminuten stilte een gebed te storten voor
den Troon des Konings en als een stille
audiëntie te houden met Hem, die over
alles heerscht en allen regeert tot bestwil
van het geheele menschdom.
Na deze stille audiëntie werd het Tan
tum Ergo gezongen en werd aan de dui
zenden de Zegen met het Allerheiligste ge
geven.
De ontelbaren, die het laatste uur der
plechtigheid den guren regen hadden ge
trotseerd, verdrongen zich om het monu
ment, waarvoor bloemen gelegd waren.
Het monument is vervaardigd door den
beeldhouwer Everaerts.
„Maandagmorgen".
SOCIALISTISCHE BETOOGING OP
8 NOVEMBER.
Inmenging van den minister
gevraagd.
Het Tweede-Kamerlid, de heer Keestra,
heeft den minister van Binnenlandsche Za
ken gevraagd:
1. Heeft de minister kennis genomen van
de berichten in verschillende bladen, blij
kens welke van communistische en onaf-
hankelijk-socialistisehe zijde gedreigd wordt
met verstoring der betooging, welke op 8
November a.s. te 's-Gravenhage door de
S. D. A. P. en het N. V. V. zal worden ge
houden?
2. Ziet de minister in de feiten, zooals
deze zich ontwikkelen, en die er op wijzen
dat op dien dag weder ernstige ongeregeld
heden zullen plaats hebben, geen aanlei
ding om alsnog te bevorderen of invloed
aan te wenden, dat de toestemming voor
het houden der genoemde demonstratie
wordt ingetrokken, opdat het dreigende
gevaar voor de politieambtenaren en de
monstranten alsnog wordt afgewend?
3. Is de minister bereid, ook in het ver
volg het mogelijke te doen om het geven
van toestemming te voorkomen voor het
houden van betoogingen, waarbij de kans
op ernstige ongeregeldheden klaarblijkelijk
is, en derhalve zijn bemiddelenden invloed
op het bevoegde plaatselijk gezag aan te
wenden, nu het niet tot de directe ma-cht
van het centraal gezag behoort, voor orde
en gezag gevaarlijke betoogingen te ver
bieden?
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De Broqueville vormt een nieuw Belgiscn
kabinet. (2e blad).
Rede van Mussolini te Turijn. (2e blad).
De werkloosheid in de V. S. en de a.s.
winter. (2e blad).
Groote brand in Japaa (Buitenl. Ber. 2e
blad).
BINNENLAND.
Regeeringssteun aan den tuinbouw. (3de
blad).
Een botsing tusschen tram en auto te
A'dam. Eén doode drie gewonden. (Gem.
Ber, 3de blad).
Zware fabrieksbrand te Zaandam.
Ongeveer een ton schade. (Gem. Ber. 3de
blad en Laatste Ber.).
Brand in een drogisterij te A'dam. (Laat
ste Ber.).
Stuwdam te Smitde doorgebroken. (Gem.
Ber. 3de blad).
4. Indien de laatste vraag onverhoopt
ontkennend wordt beantwoord, op welken
grond meent de minister dan, dat zijn in
menging ongewenscht is?
Radio-raad adviseert den mi
nister verzoek van de Vara
in te willigen.
„Het Volk" meldt, dat in een telegrafisch
bijeengeroepen spoedvergadering van den
Radioraad ter sprake is geweest het ver
zoek van den minister van Waterstaat om
advies omtrent de aanvrage van de V.A R.
A., die op 8 November beschikking wilde
hebben over zendtijd, zulks in verband met
de Houtrust-demonstratie; en dat de Ra
dioraad met groote meerderheid van stom
men besloten heeft den minister te advi-
seeren op het verzoek van de V.A.R.A. in
gunstigen zin te beslissen.
HET H00GER ONDERWIJS IN ONS
LAND.
Statistiek 1930—1931.
Bij het. Centraal Bureau voor de Statis
tiek te 's-Gravenhage is verschenen de sta
tistiek van het hooger onderwijs in Neder
land over 19301931. Het is een goed over
zichtelijk werk, waar veel uit te halen is.
De toelichtende tekst is bewerkt dgor dr.
Philip J. Idenburg, chef der afdeeling on-
derwijs-statistiek.
We vinden eerst een historisch statistisch
overzicht over 1830—1930 met tabellen en
grafieken.
In 1909 kwamen er per millioen inwoners
799 studenten van de universiteiten en hooge
scholen, in 1930 was dat aantal 1520 per mil
lioen inwoners. Het percentage meisjesstu
denten steeg van 13 9 in 1913 tot 21.3
in 1930.
Het aantal studenten der universiteiten
en hoogescholen was in 1930—1931 in totaal
9465 benevens 251 toehoorders en 21 met
alleen een studentenkaart, dat der hooge
scholen 2596 en 69 toehoorders, dus ruim
12.000, de toehoorders niet meegerekend.
Staat 18 dor statistiek geeft de aantallen
hoogleeraren en docenten aan. Daaruit
blijkt, dat er waren te:
Leiden: 64 gewone, 4 buitengewone en 11
bijzondere hoogleeraren, 36 privaat-docen
ten, 15 lectoren en 3 andere docenten.
Utrecht: 69 gewone. 8 buitengew., 24 bijz.,
27 privaatdoc. en 15 Rectoren.
Groningen48 gewone, 2 buitengew., 3
bijz., 12 privaatdoc., 9 lectoren.
Amsterdam: (Gem, Univ.) 66 gew., 16
buitengew., 8 bijz., 32 privaatdoc., 21 lec
toren.
Amsterdam: (vrije) 21 gew., 4 buitengo-
ACTIE RIJKS PERSONEEL.
„St. Paulus" aanvaardt het compromis
voorstel.
De centrale groep rijkspersoneel van den
Ned. R. K. Bond van Overheidspersoneel
„St. Paulus'' kwam Donderdag te
Utrecht onder leiding van haar voorzitter
den heer L. F. Guit bijeen.
Uitvoerig werd besproken de positie
waarin „St. Paulus" kwam te verkeeren
door de besprekingen in dc Centrale Com
missie en de daaruit voortvloeiende onder
handelingen met de Regeering.