HET 75 JARIG FEEST DER
LEIDSCHE „VOORZIENIGHEID"
VERSLAG DER TWEEDE KAMER.
Z4ste Jaargang
ZATERDAG 15 OCTOBER 1932
No. 7330
e Staidócbd 0ou/£a/nt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per poet f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad* 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32. LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per
Voor ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden ot gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
regeL
ii 1
st I
Hoe de „Blauwe Zusters" naar Leiden kwamen.
Uit de eerste dagen van de stichting der Congregatie
Het heden en de toekomst.
De Zusters van de „Voorzienigheid" vie
ren feest in deze maand. Want het is 75
jaar geleden, dat haar Congregatie werd
bevestigd, terwijl het tevens 75 jaar gele
den is, dat bet. Leidsche Voorzienigheids'-
gesticht werd opgericht.
Wat is er al geschied in die 75 jaren 1
Klein, onbeduidend klein, haast wanho
pig nietig was het eerste begin, ook van
het huis te Leiden. En thans is de oude
„brei-school" uitgegroeid tot een reuzen-
complex van de meest moderne schoolge
bouwen, waar de „blauwe zusters" de jeugd
onderwijzen in alle mogelijke vakken, het
geheele voorbereidend-lager, het lager en
meer uitgebreid lager onderwijs bestrij
kend.
Onlangs is het onderwijs nog uitgebreid
met een school voor buitengewoon lager
onderwijs. En wie het imposante zusterhuis
op de Hoogewoerd ziet, met de witte hei
ligenfiguur hoog in den gevel, kan zich
nauwelijks voorstellen, hoe bekrompen ae
eerste huisvesting van de jeugdige Con
gregatie geweest is. Hier is inderdaad de
bekende parabel van het mosterdzaadje,
dat tot een geweldige boom uitgroeit, van
toepassing.
Een voorbeeld van de echt Katholieke
mentaliteit: „er moet iets gedaan worden,
geld hebben wij niet, toch maar aanpakken,
Dominus pro videbit; de Heer zal wel zor
gen". De stichters der Congregatie hebben
vertrouwd op de Voorzienigheid en zij zijn
niet beschaamd geworden.
Voor de duizenden uit Leiden en omge
ving, die het onderwijs of de opvoeding van
zich zelf of van hun kinderen aan de blau
we zustertjes te danken, hebben, zal een
kleine terugblik op dit 75-jarig feest naar
de eerste tijden der Congregatie interes
sant zijn.
Zóó was het begin.
Het was in het jaar 1852, toen pastoor
Hesseveld te Amsterdam het plan maakte
om een huis te stichten, waar verwaarloos
de meisjes konden worden opgevoed. Als
er nu eens veertien mensohen zijn, die iede
re week 1.geven, redeneerde pastoor
Hesseveld, dan is zooiebs mogelijk. Hij vond
veertien menschen, die daartoe bereid wa
ren, noodigde eenige pieuze juffrouwen uit
om het opvoedingswerk op zich te nemen
en huurde een huisje op de Lauriergracht.
Hij noemde dit gestichtje „de Voorzienig
heid".
Dat was 'het begin.
Met 14 gulden in de week is het echter
geen vetpot, vooral niet als er nog 8.
per week voor de huur af moet. Het gevolg
was dan ook, dat de edelmoedige juffrou
wen, die het liefdewerk op zich- genomen
hadden, wegens het nijpende gebrek de een
na de ander het bijltje er bij neer moesten
leggen. Er bleef ten slotte maar één juf
frouw over, die in den strengen winter van
1852—53 dikwijls niet eens naar de kinde
ren kon toe komen, zoodat de meisjes zich
maar onder elkaar moesten vermaken.
Ook deze laatste juffrouw verliet ten
slotte het „gesticht" en nu dreigde de heele
inrichting ten ondergang gedoemd te zijn.
Maar men kent het speekwoord: „Als de
nood het- hoogst is, is de redding het meest
nabij". Pa-stoor Hesseveld dac-ht er reeds
over om de kinderen maar uit te besteden,
toen de redding kwam in de persoon van
mej. Maria Stroot. Deze vrouw, die zich tot
het kloosterleven voelde aangetrokken,
hoorde van de bedreigde stichting en meld
de zich aan bij pastoor Hesseveld, die de
aangeboden hulp dankbaar aanvaardde.
„Ik heet juffrouw Mietje, zei ze tot de kin
deren, en ik blijf bij jullie; is dat goed?'
Het- was goed en zij bleef. Zij zou de eerste
algemeene overste van de nog te stichten
Congregatie worden.
Inmiddels hadden zich nog een paar da
mes aangeboden, zoodat het gesticht weer
„marcheerde". De kinderen noemden juf
frouw Mietje weldra Zuster Maria en zus
ter Maria zorgde voor het huishouden. Dat
was aan den eenen kant een lichte, maar
aan den anderen kant een zeer zware taak,
Er viel weinig te doen, want er was zoo
weinig. Maar juist omdat het gesticht van
den eenen dag in den andere leefde, viel
de zorg ontzettend zwaar. Met naai- en
6topwerk moesten de bewoonsters van het
gesticht zich in hun onderhoud voorzien.
Het eerste „k!ooster"-k!eed.
Inmiddels naderden zij langzamerhand
Laat ons U de Slüoderne
In R Pl*i\/Plessen met dames of heerenassistentie.
III O r llVcies is goedkooper dan clubles
Langebrug 6a, Tel. 3S07 Dans-lnsi
P.S. Reseeveer 26 Nov. Bal Printemps Stadsgehoorzaal. ïfe ad<
ns Heeren
Cursus voor R.K. inschr.
—10, Zondags 3—10 uur
TCASTELEIN
Igende week 7909
den religieuzen staat. Den naam van „zus
ter" droegen de juffrouwen reeds, weldra
zouden zij zich- ook meer „kloosterlijk" gaan
kleeden. Zij gingen een zwart kleed met
mantille en een plooimuts dragen.
Daardoor werd „de Voorzienigheid" meer
bekend onder de Amsterdammers. Er zat
groei in de stichting en langzaam kwam de
uitbreiding. Een naaischool werd opgericht
en een bescheiden huisje naast het oor
spronkelijke „gebouw" werd gehuurd, ter
wijl het aantal interne meisjes steeg tot 35.
In 1856 was de wordende Congregatie al
lover, dat de toenmalige bisschop van
Haarlem, mgr. v. Vree, aan de vier zus
ters, die er het langst waren, toestond om
zich door tijdelijke geloften aan God te
verbinden.
Het was de eerste Vrouwencongregatie
na de Hervorming, welke in het jaar 1857
haar bevestiging kreeg.
In dat jaar verleende mgr. v. Vree, die
thans overtuigd was, dat de Congregatie
levensvatbaarheid bezat, aan de commu-
nauteit een naam en deze luidde: Congre
gatie der Arme Zusters van het Goddelijk
Kind.
De regels en constitutiën der nieuwe Con
gregatie werden op 26 September 1857 door
Mgr. v. Vree vastgesteld.
Nu was de Congregatie gevestigd, op 4
October, feestdag van den H. Rozenkrans,
trad zij in volle werking. Vijf nieuwe zusters
legden haar tijdelijke geloften af en vorm
den nu met de vier reeds eerder tot deze
geloften toegelatenen de 9 zuilen waarop het
gebouw der Congregatie zou worden opge
trokken. Onnoodig te vermelden, dat de
mantille en de muts reeds lang vervan
gen waren door het blauwe kloosterkleed,
dat de tegenwoordige religieuzen dezer
Congregatie nog kenmerkt.
De Leidsche brei-schooL
Intusschen was de Congregatie niet al
leen bevestigd, maar had zij zich ook uit
gebreid naar Leiden.
Reeds in 1856 hadden de dames Volle-
bregt in overleg met den toenmaligen de
ken Quant, de taak op zich genomen om
arme meisjes, die zonder opvoeding en on
derwijs rondliepen, eenig godsdienstig on
derricht te geven. De meisjes moesten ech
ter ook bezig gehouden worden en tot dit
doel richtte bovengenoemde dames een brei-
school op. Toen rees het idee om een toe
vluchtsoord te openen voor eenige der on-,
gelukkigste kinderen, wier opvoeding aan
religieuzen zou worden toevertrouwd. Men
vond toen de Amsterdamsche Congregatie
bereid, om dit liefdewerk op zich te ne
men,
Op 16 October 1857 kwamen drie zusters
naar Leiden, n.l. zuster Francdsca als over
ste, zuster Magdalena en zuster Barbara.
En op 26 October ontvingen de zusters een
afschrift van de nog niet in druk versche
en Regels en Constitutiën der Congregatie.
Hoe arm de „Arme Zusters" het hadden
blijkt wel uit de omstandigheid, dat zij
geen kapel konden inrichten. Alles moest
geschonken worden. Pastoor Hesseveld
leende o.a. een ciborie, mej. A. Vollebregt
gaf een communiebank, pastoor l'Ami uit
Zand voort schonk een missaal en zoo kwam
tenslotte in November van 1858 het hoog-
noodige bijeen tot inrichting van een ka
pelletje, dat wij kunnen het ons voor
stellen nog aan zeer bescheiden eischen
voldeed en een groote gelijkenis vertoon
de met het stalletje van Bethlehem.
De armoede van de Leidsche Voorzienig
heid berokkende moeder Theresia groot©
zorg. De heeren regenten wilden betalen
de kin-deren opnemen en de breizaak voort
zetten, terwijl moeder Theresia verlangde,
dat de stichting hetzelfde karakter zou
dragen ala de Amsterdamsche, welke een
inrichting was voor arme meisjes.
De moeilijkheden werden nog grooter,
toen eenige dames, die altijd voor den ver
koop gezorgd hadden, ziek werden en de
kloosterzusters zelf er op uit moesten,
waardoor de vervulling van haar klooster
lijke verplichtingen in het gedrang kwam.
Tengevolge van al die moeilijkheden ging
de breischool achteruit en daarmede de
bron van inkomsten. Er moest raad ge
schaft worden. Door het oprichten van be
waar- en leerscholen meende het bestuur
nieuwe bronnen van welvaart te kunnen
aanboren, maar dan moest er een gebouw
met localen komen en daartoe leende zich
de breischool niet.
In de maand Juni van 1871 werd toen
het heerenhuis met groote tuin aan de Hoo
gewoerd aangekocht en hierin had men
ruimte genoeg om er schoollokalen in on
der te brengen. Nu er echter aan ruimte
geen gebrek was, was er weer gebrek aan
leerkrachten. Zuster Lucia, die jarenlang
hoofS der school en overste in de Leidsche
„Voorzienigheid" geweest is, deed wat zij
kon om onderwijzeressen te vormen, doch
men kwam aan alle kanten handen te kort.
Toen de Staat subsidie verleende, werd
de toestand beter; de school begon te
bloeien en groeide uit, na een groote ver
bouwing eenige jaren geleden, tot het be
kende complex dat wij thans kennen en
waarop de „bla-uwe zusters" terecht zoo
trotsoh zijn.
En de voortvarendheid van het Bestuur
der Inrichting met de toegewijde kunde
der Zusters hebben nu weer een nieuw plan
tot uitbreiding gevormd.
Zooals men weet, verzorgen de zusters in
een internaat een groot aantal voogdij
meisjes en anderen. En nu is men voorne
mens daarnaast op te richten een internaat
voor achterlijke voogdij-meisjes, hetwelk
za-1 zijn het eerste hier te lande, en waar
naar door zeer velen verlangend wordt uit
gezien.
Hoe dit plan zal slagen; dat hangt mede
voor een groot deel af van de offervaardig
heid van Leidens Katholieken I Dezer da
gen is reeds een schoon voorbeeld gegeven
door een onbekende, die het bestuur een
gift van 250 gld. heeft toegezonden. Dat
dit voorbeeld in deze dagen navolging wek-
ke, wensohen wij van ganscher harte toe
aan het Bestuur der Inrichting, welks
energiek streven op aller daadwerkelijke
sympathie ten volle aanspraak maakt.
Dat is de geschiedenis van de „blauwe
zusters" van de Hoogewoerd, een geschie
denis, die in deze maand een mijlpaal heeft,
nu het 75-jarig feest herdacht kan worden.
De feestviering zal plaats vinden op 25
Oct. a.s.Dan zal in de St. Petruskerk van
pastoor Th. M. Beukers, die voorzitter is
van het bestuur, een plechtige Pontificale
H. Mis worden opgedragen door Z. H. Exc.
mgr. J. D. J. Aengenent, den opvolger van
mgr. v. Vree op Haarlems bisschopszetel,
en zal na afloop daarvan een officieel©,
waarna van 46 uur een a-lgemeene recep
tie gehouden worden. Dan zal er jubel zijn
en dankbaarheid bij de Regenten en Zus
ters en zullen zij zeker niet vergeten de
nagedachtenis van hen, die het gestioht op
richtten en hun best krachten gaven in zoo
moeilijke dagen.
De Vroedvrouwenschool te Amsterdam -
Aanvang van het Bedrijfsradenontwerp.
(Van onzen parlementair© medewerker).
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Duitsch-Fransche tegenstelling omtrent
de plaats van de toekomstige Vier-mogend-
heden-conferentie. (3e blad).
Een proefstemming in cte Vereen. Staten.
(3e blad).
Aanslag op een Japanschen militaire
trein. (Buiten!. Berichten 3e blad).
BINNENLAND.
Bedrijfsradenwet in de Tweede Kamer
(1st© blad).
LEIDEN.
Prijzen Leidsche Winkelweek. (3de blad).
OMGEVING.
Ongelukken te Alphen a. d. Rijn. Een
jongen verdronken. Een kind verbrand.
(1st© blad).
STOMPWIJK—VEUR.
Het eerst© bezuinigingsdebat heeft een
eigenaardig verloop gehad. Veel nieuws
over de Amsterdamsche Vroedvrouwen
school werd ook gisteren niet te berde ge
bracht. Dan kon ook moeilijk. Maar de Mi
nister is ten slotte zeer plooibaar geble
ken, al geschiedde dit ook op zulk een
wijze, dat op het oogenblik niemand kan
zeggen hoe het eigenlijk met de zaak staat.
Mejuffrouw Frida Katz (C.-H.) be
toogde opnieuw op de bekende gronden
dat het algemeen belang bij het behoud
der Vroedvrouwenschool betrokken was, en
dat er veel minder bezuinigd zou worden
dan de Regeering zich voorstelde. Van de
mentaliteit van deze Minister had zij met
verwacht, dat hij de school op grond van
haar ouderdom het eerst voor opheffing in
aanmerking zoude doen komen. Veeleer
had zij het tegendeel verwacht. De spreek
ster die haren tijd overschreed, verklaar
de telkens opnieuw, dat zij aan het slot
kwam; maar de voorzitter legde zich
daarbij niet neer en maakte haar verder
spreken onmogelijk.
Ook de heeren Peereboom (Herv.
Ger.) en Zandt (Stk. Ger.) namen üet
voor de Amsterdamsche Vroedvrouwen
school op; doch, kan het wel anders, vooral
op dezen grond, dat de Katholieken Vroed
vrouwenschool te Heerlen veel meer subsi
die kreeg dan alle onkosten der Amsterdam
sche Vroedvrouwenschool te zamen. Het
beaende repertoir, dat dit geld de heer
schappij van Rome bevorderde werd bij de
heeren weer eens afgedraaid, die fijntjes
recht gezet werden door den heer S 1 o t e-
maker de Bruyne (G.-H.) welke hun
voorhield dat het subsidie van Heerlen
niet 250.000 is, zooals Dominee Zandt be
weerde, doch slechts 80.000 gulden en dat
de directeur der Vroedvrouwenschool te
Rotterdam geen Katholiek was, wat de
•heer Peereboom had opgesnuffeld doch
©en „doodgewone" protestant.
Het einde van de discussie was ©en cij-
ferduel tusohen D r. Vos (V.B.) en den
Minister gevolgd door een poging van
dezen Laatste, om vast te houden aan zijnen
opzet: dat de Kliniek en de Kraamvrou
wenverzorging geen Rijksbelang doch
slechts een gemeentebelang waren, want.
ook al dient deze Kliniek de artsopleiding
aan de Amsterdamsche Universiteit, ook
deze Universiteit is een gemeentelijke. Hier
van de Minister echter algemeene te
genspraak; van allerlei zijden riep men
hem toe, maar de Universiteit is toch een
algemeen belang.
Met de mededeeling dat de onderhande
lingen met Amsterdam alsnog voortduur
den besloot de Minister zijne rede. Mevrouw
d e V r i e s-B ruyns (S.D.A.P.) kreeg zelis
nadat zij den Minister verzekerd had, dat
deze op schromelijk verkeerde cijfers af
ging, de toezegging van een geheel nieuw
onderzoek, indien mocht blijken dat deze
hare bewering juist is.
Aangevangen werd vervolgens met de
behandeling van het Bedrijfsraden-ontwerp.
Als eerste spreker kwam wederom Dr. Vos
in het vuur, die het bekende liberale stand- j
punt ontwikkelde, dat hij heelemaal niet
tegen bedrijfsraden is, maar dat deze na- i
tuurlijk uit de maatschappij moeten groeien.
Het ontwerp-Verschuur wil van overheids
wege bedrijfsraden opleggen en daarvoor
is spreker niet te vinden. Hij zou een motie
hebben ingediend ware het niet dat de heer
Kortenkorst amendementen had voorge
steld, die ten deele aan zijne bezwaren te
gemoet komen. Hij zou de stemming daar
over afwachten, alvorens zijne houding te
genover het wetsontwerp te bepalen.
De rede van den dag was wel die van
den sociaal-democratischen woordvoerder
v. d. Berg h. Deze, die in de materie door
en dopr thuis is en zich nooit of te nimmer
aan eenige demagogie te buiten gaat, con
stateerde dat de sociaal-democraten in dit
wetsontwerp allerminst ©en stap zien naar
de socialisatie, doch wel een stap naar de
medezeggingsschap der arbeiders in het be
drijfsleven. Men voelt algemeen dat de
oude organen op publiekrechterlijk terrein
die in onze grondwet voor 100 jaren werden
opgenomen, onvoldoende zijn geworden.
Zonder verordenende bevoegdheid en een
ruimer uitvoerende taak ten aanzien van
de sociale wetgeving hebben deze organen
echter weinig zin. In het wetsontwerp Ver
schuur is echter noch van deze verordenen
de bevoegdheid, noch van die uitvoerende
taak iets te bespeuren. De heer Kortenhorst
heeft dit wetsontwerp suf en reactionair
genoemd. Dit wil spreker niet doen, ook
al niet omdat hij het tegenover dezen Mi
nister onvriendelijk acht. Zoo iets schijnt
alleen aan partijgenooten voorbehouden.
Hij noemt echter het ontwerp dor en
schijndood, doch het kan door amendemen
ten ten leven worden gewekt, en daarvan
zal het afhangen hoe zijne partij zal stem
men.
Nadat nog de heer A m e 1 i n k (A.-R.)
uit het verleden der Anti-Revolutionaire
partij met name uit Kuipers werk had aan
getoond, dat men daar steeds op bedrijfs
organisatie had aangedrongen en nadat hij
de strekking* van dit ontwerp had geken
schetst als te stimuleeren tot overleg, waar
bij hij verklaarde verordenende bevoegdheid
der bedrijfsraden ontijdig te achten en
geen ondernemingsraden te wenschen, werd
de vergadering verdaagd.
AMBTSJUBILEUM
BURGEMEESTER KEIJZER.
De Burgemeester der gemeenten Stomp-
wijk en Veur, de edelachtb. heer W. J.
H. M. Keijzer, herdenkt heden zijn ko
peren ambtsjubileum.
Hedenmorgen werd in de parochie
kerk van Leidschendam voor den jubi
laris een plechtige H. Mis opgedragen.
Vanmiddag was er receptie en offi
cieel© huldiging door de beide gemeen
teraden en het eerecomité.
Hedenavond te 8 uur défilé der mu-
ziekvereenigingen langs het huis van
den Burgemeester.
ST. CLEMENS-^MTENHUIS
TE NOCtóDWIJKERHOUT
22—25 Oct. Jon
25—28 Oct. Ge
29 Oct.—1 Nov.
25 Nov. Hoo
ten v. 15-17 j. 6 50
uwdév Vrouwen 6.50
Jonge Middenst. 10.
M.U.L.O.
jondbiïs 6.50
58 Nov. St. 'oosephgez6.50
1215 Nov. M»incn 6.50
1922 Nov. Mannen 6.50
2629 Nov. Mannen 6.50
29 Nov.1 Dec. Heeren L.T.B. „10.
1013 Dec. St. Josephgezellen 6.50
