HET 7634
LEIDSCHE WONDER
Fa. PELTENBURG van 1793
1
Fa. G. BRUSSEL
Fabrikaat STEGEMAN (fo., DEVENTER
Kruschen-Salts met /Picjief pakket
DORDRECHT GA$
TOREN
SINT BAVO
leidscheweg 13 - Voorschoten
Het is toch maar heerlijk
DONDERDAG 6 OCTOBER 1932
DE LE1DSCHE COURANT
TWEEDE BLAD PAG. 8
DE TOESTAND IN DEN
LAND- EN TUINBOUW.
RECHTVAARDIGE PRIJZEN EN
CRISISWEELDE.
Toen schrijver dezer in 1921 de R. K.
Landbouwschool te Boxtel ging verlaten,
is hem en ook de anderen door den Direc
teur voorgehouden, waar noodig en ge
vraagd, ook anderen van voorlichting te
dienen. De B. K. Landbouwschool te Box
tel was de eerste R. K. Landbouwsohool in
Nederland en er waren er dan ook uit ge
heel Nederland, onder de 84 leerlingen,
zoowel uit Friesland, Groningen, als uit
Zeeland of Limburg en Holland.
Hoe geheel anders is de taak geworden,
die we ons zelf als oud-leerlingen der school
hebben moeten stellen. Reeds na enkele
jaren begon het al duidelijker te worden,
dat steeds meer verbeteringen in het be
drijf, die geld kostten, niet meer rendabel
waren, dat het hoog tijd werd, dat ieder,
mingslust zwaar gestraft. Het behoeft dan
ook geen verwondering te wekken, dat op
de oud-leerlingen-vergadering, op 27 Sept.
te Oirschot allen eenparig van meening
waren, da tket hoog tijd werd, dat ieder,
die zich daartoe bij machte voelde, elk m
z'n eigen omgeving, tot taak had, de ellen
de van het platteland aan de kaak te stel
len en bij herhaling verkeerde voorstellin
gen te bestrijden en recht te zetten. De
boeren en tuinders, ook vele landarbeiders,
zij voelen wel wat er gaande is, maar vele
zijn niet bij machte dit onder woorden te
brengen. Cijfers liegen niet en spreken
duidelijker dan woorden. En, nu de
cijfers van de landbouw weer gepubliceerd
zijn, is het goed enkele onder het oog te
brengen. Vergeleken met de jaren 1924
1929 staan thans de landbouwproducten
gemiddeld op 52. Alles gaat dus weg voor
halve prijzen. De eieren op 50, het varkens-
vleesch nog niet op 40, de melk op 44, do
aardappelen op 42, nu weer lager, de sui
ker op 46. In de tuinbouw is de toestand
nog veel slechter. En vergelijken we nu
eens met de laatste 4 jaren voor den oor
log 19101914, stellen we dat op 100, dan
krijgen we voor akkerbouwproducten 70,
voor veeteeltproducten 78, voor alle land
bouwproducten 75, voor de tuinbouwpro
ducten nog minder. De boeren en tuinders
ontvangen dus voor hun producten nog
geen 3/4 deel van voor den oorlog. Zelfs
degene, die op een schuldvrij bedrijf zit
ten, vinden daarop geen bestaan. De crisis
ontnam hun alles, de waarde van hun bezit
en hun inkomen beide. En vergelijkt men
dan de loonen en salarissen (de landarbei-
dersloonen uitgenomen) met die van voor
den oorlog, dan wordt de tegenstelling wel
zeer schrijnend. Velen in overheidsdienst,
in vrije beroepen of aan stedelijke instellin
gen verbonden, hebben een salaris twee
maal zoo hoog als voor den oorlog. In geld
uitgedrukt. In land- en tuinbouwproducten
uitgedrukt, steeg hun inkomen tot het 3
of 4 voudige.
Gij allen, wier toestand in deze bevoor
recht is, die protesteert (velen, die dit niet
doen, niet te na gesproken) tegen enkele
procenten aftrek van salaris of loon; die
zoo gauw smaalt op den immer klagenden
„boer en tuinder", hoe zou het u te moede
zijn, als men u, eens niet een heel jaar,
maar een heele week hard liet werken on
der die voorwaarde. En gij „voorlichters"
op landbouwgebied, verbonden aan de ste
delijke bladen, die uw schoone taak zoo
vaak tot een ergerlijke aanfluiting maakt,
door altijd nog maar productieverhooging
te propageeren, en die nalatigheden be
speurt, welke de oorzaak zouden zijn van
de bestaande toestanden, terwijl gij niets
van den noodtoestand schijnt te weten,
zoudt gij het beeld van den zwoegende
boer en tuinder, die worstelt tegen den
stroom, maar onherroepelijk afdrijft, eens
niet ten voete uit-teekenen, zoodat het
doordringt in het brein van den stedeling,
dat het een leugen is, dat het op het plat
teland nogal schikt, dat het laster is, dat
de steun is voor den rijken grondeigenaar.
En daarbij ook, dat de landarbeiders him
toch al schamel loon, als gevolg van de
onhoudbare toestanden, in vele gevallen al
met 50 pet. verminderd zien. Daar gaat een
roep op in onze dagen, die vraagt om een
rechtvaardig loon, een loon, in overeen
stemming met de moeite, de inspanning, de
prestatie van den werker. Ieder waardeert
zijn diensten hoog. En, waar sprake van
verlaging is, verweert hij zich. Maar, zoo
vraag ik, geldt dit recht dan niet voor het
landvolk (boer, tuinder, landarbeider en
wie daarmee samenhangen)? Behooren die
tot een minderwaardige klasse? Zoo neen,
men toone het met de daad. En deze daad
kan alleen hier bestaan, dat men mede
werkt om land- en tuinbouw- en veeteelt
producten op een rechtvaardigen prijs te
brengen. Alleen dan kan van een behoor
lijk loon, ook voor die groepen, sprake zijn.
De uitzonderingspositie, de stiefmoederlij
ke behandeling van den land- en tuinbouw,
ze zijn al veel te lang geduld. De encycliek
„over het herstel der sociale orde" is één
doorloopeiide aanklacht tegen de onrecht
matige verdeeling, een aaneenschakeling
van voorschriften en raadgevingen, om
door een juiste verdeeling der lasten de
economische crisis te bezweren en op te
lossen. Over de toestand van het bedrijf
als factor bij de bepaling van het loon
wordt o.a. gezegd: Wordt echter het bedrijf
zelf door onrechtvaardige lasten gedrukt
of gedwongen zijn producten beneden de
gerechtvaardigde prijs te verkoopen, zoodat
er niet zooveel geld binnen komt als voor
de uitbetaling van een billijk loon aan de
arbeider toereikend is, dan maken zij die
deze druk uitoefenen zich aan zware zon
den schuldig. Zij immers ontrooven het
rechtvaardig loon aan de arbeiders.
Niemand zal toch willen beweren, dat de
tegenwoordige prijzen der producten recht
vaardig zijn en bestendigd kunnen worden,
integendeel moeten zij veel omhoog, om op
rechtvaardig aanspraak te kunnen maken.
Wat de lasten aangaat is het niet zonder
beteekenis, dat de staatsleeningen nog
steeds 5 pot. rente blijven opbrengen, waar
door het crediet in den land- en tuinbouw
ook te hoog rente dragend wordt gesta
biliseerd. Waar Engeland een leening van
2100 millioen Pond Sterling van 5 pet. op
3 Yi pet., in Frankrijk een nog grootere ver
laging van z'n leening te zien geeft, valt
het op, dat converteeren op lager niveau
hier nog niet in de bedoeling schijnt te
liggen. De houders van Nederlandsche
Staatsleeningen genieten crisisweelde.
Voorts is het aantal personen, wier inko
men nog niet af weinig is geslonken, nog
niet zoo heel klein. Ook dezulken hebben
crisisweelde. Wij meenen dat het in een
tijd als deze, nu overal en op alles moet
bezuinigd worden, juist geacht moet wor
den, hen aan een extra-belasting te onder
werpen, om met de opbrengst daarvan de
ergste wonden welke de crisis slaat althans
iets te verzachten. Juist tegenovergesteld
aan de oorlogswinstbelasting. Wanneer
we zien, dat geheel onze land- en tuin
bouw worstelen om boven te blijven, doch
onherroepelijk afdrijven, dan achten we
het noodzakelijk, dat van diegenen, die cri
siswinst maken of gemaakt hebben, een
behoorlijk offer wordt gevraagd, opdat an
deren de crisis kunnen doorkomen. Want,
het Nederlandsche volk moge zich verbeel
den, dat bet al wonder wat deed voor zijn
boeren- en tuindersstand, cijfers liegen niet.
Het D. L. G. geeft een overzicht over de
landbouwboekhoudingen en de uitkomst is,
dat per gemiddeld bedrijf, ondanks
steunwetten en als het bedrijf geheel in
onbezwaard bezit is, 369 verlies
wordt geleden. Deze cijfers toonen met
groote duidelijkheid aan, dat het platte
land als geheel steeds meer moet verarmen,
zoolang in de verhouding van alle prij
zen niet een groote verbetering komt ten
bate van de land- en tuinbouwproducten.
Akkerbouw, Tuinbouw en Veehouderij wor
den steeds meer in extensieve richting ge
dreven. Duizenden bedrijven gaan reeds ten
onder of staan op den rand van den af
grond behoorlijke loonen kunnen niet meer
aan de arbeiders worden uitbetaald. De
middenstand in de grootere en kleinere
dorpen gaat gelijk mee ten gronde aan de
zen toestand. Denkend aan den slechten
toestand in de tuinbouwstreken spreekt
men van „stervend Noord-Holland". Wel
haast past dit voorvoegsel op heel ons
platteland. Het is overal versoberen en De-
krimpen in zoo sterke mate, en daarbij
zulke onmenschelijk lange werkdagen, dat
de meeste stedelingen er niet het flauwste
begrip van hebben. Hiertegenover ziet men
in onze groote steden nog een bijna mis
dadige weelde. Loopen niet de dancings
en bioscopen dag in dag uit vol? Is het u
bekend, dat alleen in Amsterdam geduren
de 3 maanden 2y2 millioen gulden aan bios
coop, schouwburg, sport- en circusbezoek
werd uitgegeven of 3 per hoofd der Am-
sterdamsche bevolking. Zou niet het groote
leed worden geleden op 't platteland waar
de land- en tuinbouwcrisis elk mensch-
waardig bestaan onmogelijk gaat maken.
Aan wie de schuld?
Naar mijn meening is voor een deel aan
dezen toestand de boeren- en tuindersstand
zelf schuldig. Hij heeft zich niet ingespan
nen, om z'n organisaties zoo sterk moge
lijk te maken; terwijl alle anderen dat wel
deden. En te veel leent hij er zich voor, dat
anderen het „verdeel en heersch" op hem
toepassen. Ik denk hierbij niet aan het feit,
dat we in Nederland hebben neutrale, ka
tholieke en protestantsch-christelijke orga
nisaties. Ook niet aan het feit, dat er een
bond is voor landpachters en een voor hy-
pot'heekboeren, enz. enz. Dat alles is op
zich zelf geen bezwaar, omdat er, naast de
belangen, voor verschillende
groepen ook nog speciale belangen zijn,
verschillend voor boer, tuinbouwer, pachter
of wat dies meer zij. Maar, wanneer som
mige groepen die belangen beginnen te
zien als hoofdzaak en de algemeene belan
gen als bijzaak, dan zien we, dat'boer en
tuinbouwer en landarbeider of pachter of
hypotheekboer optrekken in nuttelooze
worsteling tegen elkaar en dan vormen de
overige bevolkingsgroepen de lachende
derde. Waar reeds sedert de oorlogsjaren
feitelijk ons g e h e e 1 e platteland het
stiefkind is van onze volkshuishouding,
daar moet ook langzamerhand het inzicht
zich baanbreken, dat een basis ge
vonden moet worden, waarop dit platte
land als geheel kan samenwerken. Welke
die basis moet zijn gaf ik reeds eerder aan,
toen er gehandeld werd over de op de bin-
nenlajidsche productiekosten en daarmee
overeenstemmende prijzen.
Oude Wijsheid Valsche Wijsheid.
Zoo langzamerhand begint zelfs de ach
terlijkste boer of tuinder te begrijpen, dat
het er met hen niet al te best voorstaat.
Een arbeider in de stad zonder vakkennis
verdient doorgaans meer dan een bekwame
boer of tuinder. De stedelijke werklooze
ontvangt meer. aan steun, dan de bests
boerenarbeider met een 7080-urige werk
week verdienen kan. Inderdaad het platte
land is in onze samenleving achter geraakt
en heel ver zelf9.
Moeten wij dit alles nu aan de Regee
ring verwijten? Zeker, de politiek van de
regeering' ten opziohte van de land- en
tuinbouw is ergerlijk en zij heeft groote
schuld aan het treurige bestaan van onze
plattelandsbevolking. Maar niet minder
groot is eigen schuld, door tekort aan so
ciaal gevoel, door onze zelfzucht en ons in
dividualisme. Met het politiek besef van
onze plattelandsbevolking is het treurig
gesteld. Wij moeten wel begrijpen, dat onze
grootste tegenstanders zijn niet de Regee
ring en de politieke partijen, maar de on
wetende of onverschillige boeren en tuin
ders zelf. Als zij zelf niet veranderen, is
ons werk zonder toekomst.
„Schoenmaker hou je bij je leest en boer
bij je beest". Dit was tot dusver althans
zoolang alles nog ging een „onbestreden
wijsheid". Het is echter een valsche
wijsheid. Sinds wanneer gaan de zaken
van Rijk en Provincie en ook van de Ge
meente ons niet meer aan? Sinds wanneer
betalen wij geen polderlasten, grondlasten
met opcenten, bundergeld, personeele be
lasting en tot slot, de veelal met gedwon
gen kreugeriaansche boekingen in elkaar
gezette, vermogens- en inkomstenbelas
ting? Het droevige gevolg van deze oude
wijsheid is, dat van alle standen het plat
teland het minst ontwikkelde volksdeel is
en zijn arbeid het slechtst betaald krijgt.
Onder deze omstandigheden zou een boe
ren- en tuindersstand die zich alleen ver
DE AVONTUREN VAN EEN VERKEERSAGENTJE.
595. Het matroosje, dat goed met de pen kon omgaan,
schreef een briefje, waarin hij mededeelde> dat men den
sultan terug kon krijgen, in ruil voor het prinsesje. En
denk er om, schreef hij, er mag geen haar van het prin
sesje gekrenkt worden, want dan loopt het met jullie
sultan niet goed af.
596. Na den brief te hebben opgevouwen en aan een
steen gebonden, ging het matroosje met zijn paardje bo
ven het paleis. Hij keek naar alle kanten en toen hij
twee lieden zag, pratende in den tuin van het paleis
liet hij den steen vallen. Het is maar te hopen, dat de'
steen niet op hun hoofd neerkomt, zei het matroosje.
diept in het bedrijf en de landbouwweten
schap, toonen de nooden en de behoefte
van dezen tijd niet te verstaan. Wie kan
nog ontkennen, dat kennis en begrip van
economisch-politieke zaken voor hem niet
van belang is, nu zelfs meer nog dan kennis
op technisch gebied. Maar hier krijgt de
boer of tuinder geen officieels voorlichting,
nog niet eens in zijn landbouwblad, ook
niet genoeg op de landbouwscholen, waar
hieraan nog veel te weinig uren besteed
worden.
Daarom is het zoo goed, dat de heer Wes-
selingh met eenige anderen het initiatief
namen, om een groote politieke actie onder
de plattelanders op touw te zetten, en er
voor te werken, dat door onze R. K.
Staatspartij meer practische men-
schen zitting zullen krijgen in de Staten-
Generaal.
M. P. VAN DER WEYDEN.
STOOMVAARTBERICHTEN
STOOMVAART MIJ. NEDERLAND.
POELAU TELLO arr. 25 Sept. van
Amsterdam te Batavia.
KON. NED. ST00MB. MIJ.
BERENICE vertr. 4 Oct. van Calamata
naar Piraeus.
CLIO vertr. 4 Oct. van Puerto Plata n.
Puerto Barrios.
COLOMBIA vertr. 4 Oct. van Barbados
naar Plvmouth.
HEBE vertr. 5 Oct. van Amsterdam n.
Rotterdam.
IRIS arr. 5 Oct. van Aarhus te Gothen
burg.
JUNO arr. 5 Oct. van Puerto Plata te
Se tubal.
NEREUS vertr. 5 Oct. van Amsterdam
naar Kopenhagen.
NER.0 vertr. 5 Oct. van Amsterdam n.
Rotterdam.
ORANJE NASSAU (thuisr.) wordt 6 Oc
tober nam. te Plymouth verwacht.
ORION. Algiers naar Amsterdam, pas®.
5 Oct.. Gibraltar.
PERSEUS vertr. 5 Oct. van Danzig n.
Stettin.
SATURNUS arr. 5 Oct. van Malta te
Alexandrië.
TITUS vertr. 5 Oct. van Amsterdam
naar Hamburg.
TRITON arr. 5 Oct. van Bourgas te
Istanbul.
KON PAKETV. MIJ.
TASMAN arr. 4 Oct. van Batavia te
Kaapstad.
HOLLAND—AFRIKA LIJN.
HEEMSKERK (uitr.) vertr. 4 Oct. van
Lorenzo Marques.
RIETFONTEIN (thuisr.) vertr. 3 Oct.
van Port Natal.
HOLLAND—AMERIKA LIJN.
DINTELDIJK, Pacifickust n. Rotterdam
vertr. 5 Oct. nam. 5 uur 30 van Londen n.
Rotte rdam.
VEENDAM, New York naar Rotterdam
3 Oct. op 1000 mijl W. van Scilly.
HOLLAND-AUSTRALIE LIJN.
TANIMBAR (thuisr.) pass. 4 Oct. Perim
HOLLAND—00ST-AZIE LIJN.
OUDERKERK (thuisr.) arr. 4 October
te Sjanghai.
ROTTERDAMSCHE LLOYD.
DEMPO (thuisr.) vertr. 5 Oct. van Co
lombo.
KOT A TJANDI (thuisr.) pass. 5 Oct.
Perim.
PALEMBANG (thuisr.) pass. 5 Oot. Port
de Galle.
ROTTERDAMZUID-AMERIKA LIJN.
ALPHACCA (uitr.) pasg. 4 October St*
Vincent.
STOOMVAART MIJ. OCEAAN.
ALCINOUS vertr. 5 Oct. van Amster
dam naar Londen.
HECTOR, JapanRotterdam, arr. 4
Oct. te Tientsin.
EMZETC0 LIJN.
JONGE JOHANNA, Rotterdam naar
Valencia pass. 4 Oct. Gibraltar.
De kleine David met de stom
Een moderne radio R. 0. F
fijn massief noten handggi|
Alle Stations op éi
Het geheel slechts 1
3 jaar distributie kost ook I. 1$0. ~ën dap
maar 2 stations en niets (n^wgendora dan
een simpele luidspreker.
Vraagt inlichtingen ovor de aangename
betaling in rekening-courant, bij:
HOFLEVERANCIER
BREESTRAAT 109
Het bezwaar van een onverwacht bezoek vervalt,
wanneer U er voor zorgt, steeds eenige bussen
BOONENSOEP.O
GROENTESOEP',
ERWTENSOEP 7//
KIPPENSOEP, 1/
thuis te hebben.
DrogisKrij/bQË
VERKRIJGBAAR BIJ
S. A. BROERSE,
Haarlemmerstraat 68
631
RHAAVE",
Telef. 784
BUITEN GUUR,
BINNEN GEZELLIG
Een lucifer de kraan open en.^n
is uw kamer heerlijk en gezellig vei
stof voor weinig geld met
In- en uitwendig geëmaill0ëj<f en Veiligheidskraan.
Nederl. Fabrikaat Zie de Etalage Vraagt prijscourant
E. VOCKING, Hoogewoerd 27, Tel. 505
VOOR RECLAME^
te Haarlem en Omstrel&»1h is de
het aangewp/Èn --^jbliciteitsmiddel
1 ^-OPLAGE I7SP&^ T
Telef. Int. 13866
bij inzetting en afslag op
Vrijdagen 21 en 28 October
1932 telkens des morgens
11 uur in het Notarishuis
té Leiden, van: 7628
DE BOUWMANSWONING
met diverse perceelen uit
muntend weiland in den
Achthovenpolder a. d. Lage
Rijndijk te Leiderdorp, als
mede het Burgerwoonhuis
a. d. Lage Rijndijk aldaar,
tezamen groot 20 Hectaren,
9 Aren, 9| cdhtiaifen en de
perceelen I weiland) in den
Barrepold^fr fcndejf Zoeter-
woude tfzaAen J grojft 3
Hectaren, 4>IAreri 4cen
tiaren. I
Te veilen fin 7 perceelen.
Aanvaardi/g bij de beta
ling der koqpsom op 15 De
cember 1932.
Te bezichtigen: Het Bur
gerwoonhuis op elkeh
Woensdagmiddag van 25
uur; de woning met lande
rijen alle dagen, behalve
Zaterdag) Zondag en Maan
dag.
Inlichtingen te bekomen
ten kantore van notaris M.
OELE Jz. te 's-Gravenpol-
der en van ondergeteeken-
de, alwaar ook veilingnoti
ties zijn te bekomen.
S. J. RUI ZE VELD,
Notaris te Zoeterwoude.
tegen la{
Huwelijjtsbtieven
in de nie ulv tfteVmodellen.
Bestekken i- Dissertaties
BruiloftsdrnkwerK, enz.
Haarl.straat 222, Leiden
iwerkd.arme
■chiën.
Per/^ maandefa f 100
VRAAGT PROEFNCtelMERS.
Administratief*
als je 's avonds, nu het wat kouder wordt, een lekkere
warme wollen deken op het bed hebt^ vooral als je de
overtuiging hebt, dat h
krijgt U als U uw dekeis koefct
ons geen bazar of manlifactiyen
winkel; waar kunt U u* dekens
menschen, en dat is de|3 Eefien
Dekens. Onze zuivere Wollens D^
geen kunstzijde voor wJl vefJocbl
wel verklappen: wol isL<eK)f®r
2-pers. 2.95, 3.25, 3.75; Flnta.-
4-40, 5-25, 6.25; extra zwaar JL groot, thans 6.90, 7.90, 8.40.
Pracht Dekens 200 X 230 "hans 8.90, 9.90, 10.50, 'l 1.90.
Iets bijzonders geschoren pracht Dekens 200 X 230 van
24-voor 16.50. Maar kom U eens kijken, kijken kost
niets en dan: Vij dringen U niets op. Maar let op de
3 EENEN, 111 HAARLEMMERSTRAAT 111. 7638
duur is. Die overtuiging
n de 3 Eensn. Het is bij
inkel, maar een bedden
eer koopen dan bij vak-
wn verkoopen al 30 jaar
enk (let goed op, dat U
wfirdt, dit kunnen wij U
ty glans dan kunstzijde),
s Dekens 2-pers. 4.15,
