23ste Jaargang
VRIJDAG 30 SEPTEMBER 1932
No. 7313
e£<2idóch&(3outia/ni
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per poet f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regeL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit vier bladen
WETTELIJKE REGELING
VAN DE HUISINDUSTRIE.
De regeering heeft aan de Tweede Ka
mer der Staten Generaal aangeboden een
ontwerp-Huisarbeidswet, d.i. een wet tot
regeling van de huisindustrie.
Het doel van dit ontwerp is bepalingen
vast te stellen tot bestrijding van de mis
standen in de huisindustrie.
De huisindustrie is vanaf den tijd, dat de
huisarbeid dezen naam kreeg om industri-
eelen loonarbeid buiten de inrichting van
den ondernemer in de woning van den ar
beider aan te duiden in tegenstelling tot
den arbeid van den zelfstandigen kleinnij-
vere in zijn woning, een bron van schade
voor de arbeiders geweest.
De huisindustrie maakt het den onder
nemer mogelijk kosten te besparen voor
werklokalen, vuur, licht en toezicht; zij ver
gemakkelijkt het voor hem om zich te ont
trekken aan Arbeidswet, Veiligheidswet,
Ongevallen- en Invaliditeits- en Ziektever
zekering enz.; zij wentelt alle risico van on
regelmatige werkgelegenheid op de arbei
ders af; zij maakt alle beïnvloeding van de
arbeidersvoorwaarden door» de vakorgani
saties uiterst moeilijk.
Maar de huisarbeiders hebben van dezen
bedrijfsvorm bijna niets dan groote nadoe
len. Zij verrichten hun werk in kleine, niet
voor bedrijfsarbeid geschikte ruimten. De
mogelijkheid om overmatig lang te werken
en vrouw en kinderen te doen medehelpen,
leidt tot het zich schikken in steeds lager
loonen, die ten slotte op langen arbeids
duur en op gratis of goedkoope hulp bere
kend zijn. Zij missen alle aanraking met
vakgenooten, in wie zij mededingers zien.
Zij dragen het volle risico van de conjunc
tuur, want de werkgever heeft er geen en
kel belang bij de hoeveelheid uib te geven
werk naar iets anders te regelen dan naar
zijn afzet op het voor hem gunstigste
oogenblik. Een fabrikant moet rekening
houden met de capaciteit van zijn fabriek
en heeft er voordeel bij het werk zooveel
mogelijk, regelmatig te doen voortduren.
De woning van den huisarbeider wordt
door het gebruik als werkplaats voor be
woning nog minder geschikt. Ieder verslag
over huisindustrie schildert den algemee-
nen wantoestand, dat gemerkt wordt in
woon- en slaapvertrekken. Het minst on
gunstig is het nog, waar een dakkamertje
overschiet als uitsluitend werkplaats, doch
hygiënisch staan die vertrekjes verre ten
achter bij zelfs middelmatige fabrieksloka-
len.
Al deze en meerdere oorzaken maken,
dat met huisindustrie onafscheidelijk ver
bonden zijn: la-ge loonen, lange arbeids
duur, kinderarbeid, ongezonde werkplaat
sen, slechte bewoning, ontoegankelijkheid
voor organisatie, benadeeling van het ge
zinsleven.
De bedoeling is, deze mistoestanden zoo
veel mogelijk weg te nemen door de arbei
ders met hun gezinnen daartegen te be
schermen.
In de eerste plaats is gedacht aan de
vaststelling van minimum loo
nen.
Het minimumloon doemt ten doode alle
huisindustrie, die haar eenige bestaans
reden heeft in de uiterst lage loonen van
heele gezinnen. Hebben minimum-loon-be-
palingen dus de bedoeling de ernstigste
nadeelen der huisindustrie voor de huisar
beiders weg te nemen, zij hebben tevens
tot bijkomstig gevolg, dat de huisindustrie
geen ernstige bedreiging meer vormt voor
de fabrieksnijverheid.
De grondgedachte van het stelsel, dat
aan het ontwerp ten grondslag ligt, is, dat
in een bedrijfstak waarin de huisarbeiders
loonen verdienen die in vergelijking met
loonen/ voor gelijksoortigen arbeid in fa
brieken of werkplaatsen, abnormaal laag
zijn en hierdoor oorzaak worden van over-
matigen arbeid, kinderarbeid en benadee
ling van het gezinsleven, een raad of com
missie kan worden ingesteld, waarin ver
tegenwoordigers van ondernemers en ar
beiders zitting hebben en die tot taak heeft
te onderzoeken of het gewenscht is mini-
mumloonen vast te stellen en bij bevesti
gende beantwoording van deze vraag zoo
danige loonen vast te stellen, dan wel daar
toe strekkende voorstellen te doen aan de
bevoegde overheid.
Naast vele andere, vraagt de kledingin
dustrie wel het meest de aandacht met het
oog op de loondrukkende werking, die de
huisindustrie op het georganiseerde bedrijf
uitoefent en op de exploitatie der huis
naaisters.
Het ontwerp eisght, dat de arbeid moet
geschieden voor 'n onderneming; deze
eisch dient om uit te sluiten, dat arbeid
voor een huishouden, bestaande in b.v. het
herstellen van schoenen, het wasschen, strij
ken en repareeren van kleeren e.d. onder
het wettelijk begrip huisarbeid zou komen.
Behalve het vaststellen van minimum-
loonen worden nog andere maatregelen ge
troffen ter bestrijding van de misstanden
in de huisindustrie. Afgescheiden toch van
de loonen zijn aan dezen bedrijfsvorm ern
stige nadeelen, inzonderheid van hygiëni-
schen aard verbonden, omdat de uitoefe
ning van het bedrijf in hoofdzaak geschiedt
in woningen of in gebouwen, 'welke tevens
geheel of gedeeltelijk bewoond worden, al
thans niet in behoorlijk ingerichte werk
plaatsen. Om deze nadeelen tegen te gaan
is de mogelijkheid geschapen om op grond
van gevaar voor de gezondheid, de zede
lijkheid of het leven, bepaalde soorten van
arbeid in dergelijke ruimten te verbieden
of alleen toe te staan onder bepaalde voor
waarden. De daartoe strekkende voor
schriften zullen niet beperkt blijven tot de
eigenlijke huisindustrie, omdat in 'het zelf
standig kleinbedrijf, zooals het sigarenma-
ken, het sohoenmaken, mandenmaken en
meubelmaken rechtstreeks voor verbrui
kers, zich soortgelijke misstanden voordoen
als in de huisindustrie.
Vier administratieve hulpmiddelen wor
den voorgesteld om te bereiken, dat de
huisarbeider en de arbeidsinspectie be
kend zijn met het loon en de arbeidsin
spectie kan nagaan, welke huisarbeiders
voor een werkgever werkzaam zijn, waar
zij arbeid verrichten en welke loonen zij
eventueel moeten ontvangen en welke zij
uitbetaald hebben gekregen. Er zullen in
gesteld worden een loonboekje, een huisar
beiders-register. een loonlijst en een loon-
register.
Het loonboekje wordt afgegeven door
den burgemeester der Gemeente, binnen
welke de huisarbeider woont. Daarin moet
het adres van de werkplaats van den huis
arbeider vermeld worden, terwijl de huis
arbeider verplicht is er de namen van zijn
hulparbeiders in te vermelden. Deze loon
boekje mogen niet aan jeugdige personen,
d.w.z. personen beneden IS jaar, worden uit
gegeven. Gezien de zwakke positie, die de
huisarbeider in het algemeen tegenover den
werkgever inneemt, is deze bijzondere be
scherming van jeugdige personen, naar de
Bégeering meent, onmisbaar te achten.
Het huisarbeidersregister berust bij den
werkgever en vermeld de namen en adres
sen van al zijn huisarbeiders en de adres
sen hunner werkplaatsen, benevens naam,
geslacht en geboortedatum van hun hulp-
arbeiders. De loonlijst moet goed zichtbaar
in de daarvoor bestemde lokalen worden
opgehangen en vermeldt de bedragen wel
ke worden uitbetaald per ingeleverde een
heid of in tijdloon voor te noemen presta
ties en voorwerpen of stoffen.
Het loonregister moet ook door den
werkgever aangelegd en bijgehouden wor
den. Het vermeldt de door iederen huis
arbeider ontvangen loonen, met datum van
uitbetaling en de verrichte arbeid in soort
en hoeveelheid.
Ten slotte is de huisarbeider verplicht
bij het ontvangen en inleveren van werk
den werkgever zijn loonboekje ter invulling
aan te bieden en het nader op aanvrage
der opsporingsambtenaren onmiddellijk ter
beschikking te stellen.
V Te goeder trouw.
De socialistische pers had er haar ver
bazing over uitgesproken, dat op een ka
tholieke bijeenkomst besloten was, een H.
Mis te doen opdragen voor Albert Thomas,
den sociaal-democraat, die op internatio
nale conferenties veel vruchtbaar werk
heeft verricht.
De „Maasbode" merkte naar aanleiding
van deze verbazing o.m. het volgende op.
Men schijnt nog niet te weten, dat
de Kerk wel stelsels veroordeelt, maar
geen menschen, die immers te goeder
trouw kunnen zijn. En wie zal ooit uit
maken, wat er, zelfs nog op het uiter
ste moment, in een ziel kan zijn omge
gaan.
Hierop reageert de „Vooruit'' weer als
volgt
Het zal wel aan onze onwetendheid
liggen, maar wij begrijpen onder die
omstandigheden niet goed, dat de
Kerk de begrafenis van socialisten
naar ongewijde aarde verwijst.
Dat begraven van socialisten op ongewijde
aarde zit de socialistische pers wat dwars
evenals het niet toelaten tot het ont
vangen der Heilige Sacramenten van
katholieken, die zich bij het Socialisme
hebben aangesloten! Telkens en telkens
weer opnieuw wordt daarop gehakt, daar
tegen gefoeterd en gefulmineerd.
En toch is het niet vanzelfsprekend,
dat iemand, die zich niet houdt aan de door
het bevoegde kerkelijk gezag gestelde voor
waarden, om als katholiek te leven, om lid
te zijn van de Kerk dat zoo iemand niet
Langer als katholiek kan worden be
schouwd, noch tijdens zijn leven noch bij zijn
begrafenis
En, als die voorwaarden niet naar den
zin zijn van de socialisten dan moeten zij
er zich toch maar bij neerleggen. Wij heb
ben ook geen zeggenschap in de woorwaar-
den, die de S.D.A.P. stelt voor het lidmaat
schap harer partijen wij begeeren zulk een
zeggenschap ook, natuurlijk, niet!
Maar het niet meer lid zijn van de
Kerk, het niet meer als katholiek be
schouwd en bejegend worden, is niet in
strijd met de leer en opvatting der Kerk,
dat „menschen te goeder trouw kunnen
zijn"; dat niemand ooit kan uitmaken,
„wat er, zelfs nog op het uiterste moment,
in een ziel kan omgaan". Dit moest toch
ook voor een socialistische redactie klaar
zijn als de lichtste dag! Haar onwetend
heid in deze is wel heel erg grof.
BINNENLAND
UITVOERING CRISIS-ZUIVELWET.
De consumptie-melk.
Bij Kon. besluit (Stbl. 475) is bepaald, dat
het verkoopen, vervoeren en afleveren van
oonsumptiemelk in de door den minister
van Economische Zaken en Landbouw aan
gewezen gebieden slechts is toegestaan op
voorwaarde, dat daartoe vergunning is ver
leend door de Crisis-7 jivel-Centrale.
De Centrale is bevoegd voor die vergun
ning de door den minister vastgestelde
voorwaarden te stellen. De vergunning
kan, ingeval van niet-nakoming van de
daarvoor gestelde voorwaarden of indien
de houder overigens de juiste uitvoering
van de wet ernstig in gevaar brengt, to
allen tijde door de Centrale worden gewei
gerd of ingetrokken.
Van dó weigering of de intrekking der
vergunning staat den belanghebbenden bin
nen 7 dagen na de mededeeling daarvan
beroep open bij den minister. Het instellen
van beroep heeft echter .geen schorsende
werking ten aanzien van de oorspronke
lijke beslissing. Wordt in beroep deze be
slissing gewijzigd,, dan treedt de gewijzigde
beslissing in de plaats van de aangevochten
beslissing.
Dit besluit kan worden aangehaald on
der den titel van: Crisis-Zuivel-Besluit III
en treedt in werking met ingang van he-
UITVOERING CRISIS-VARKENSWET.
De Minister van Economische Zaken en
Arbeid heeft bepaald, dat voor het tijdvak
tot 30 October de heffing, bedoeld in arti
kel 6 van de Crisis-Varkenswet 1932, zal
bedragen 9 cent per K.G. geslacht gewicht
(evenals voor den vorigen termijn).
MARGARINEPRIJS VERHOOGD.
Met ingang van Maandag a.s.
Op de Woensdag in Utrecht gehouden
vergadering van den Alg. Ned. Zuivelbond
deelde de regeeringscommissaris van de
Rijkscrisis-zuivel-centrale mede, dat met
ingang van Maandag a.s. de margarine in
den handel zal kosten minstens 1.04
per K.G. Bovendien zal de uitkeering per
liter melk met 3/4 vet gebracht worden
op 5 1/2 cent.
DE HUISSLACHTINGEN.
Een schrijven van het R.-K. Werklieden-
verbond.
Het R.-K. Werkliedenverbond heeft zich,
naar de „Volkskr." meldt, tot de regeering
gewend met een schrijven, waarin het ver
zoek „zoodanige maatregelen te willen
treffen, dat eveneens degenen, die twee
varkens houden en deze beiden zullen slach
ten voor eigen gebruik, van de heffing zul
len zijn vrijgesteld". Bovendien wees het
Verbondsbestuur er op, dat voor grootere
gezinnen (negen of meer personen b.'v.) het
zeer wel te verdedigen zou zijn, töo te
staan, dat drie varkens voor eigen gebruik
gehouden worden, zonder dat bij slachting
de heffing zal plaats hebben.
Gezien de omstandigheid, dat de slacht
tijd snel nadert, hoopt het Verbondsbe
stuur, dat de minister spoedig een beslis
sing ten gunste van de plattelanders neemt
Boter.
De crisis-zuiveloentrale deelt mede, dat
de Leeuwarder-commissie-noteering voor
boter is vastgesteld op 83 cent per K.G.
ZEEVISCH EN GEZOUTEN HARING
NAAR FRANKRIJK.
Het contingent vastgesteld.
Het met 1 October a.s. ingaande contin
gent voor versche zeevisch en gezouten ha
ring is door de Fransche regeering vast
gesteld:
Fijne versche zeevisch tijdvak 1 Octo
ber31 December 1932 2850 uintalen; fijne
versche zeevisch tijdvak 1 Januari31
Maart 1933 2850 quintalen; grove versche
zeevisch tijdvak 1 October31 December
1932: 14000 quintalen; grove versche zee
visch tijdvak 1 Januari31 Maart 1933
14000 quintalen; gezouten haring tijdvak 1
October31 December 1932: 10600 quin
talen; gezouten haring tijdvak 1 Januari
31 Maart 1933 7000 quintalen.
CONTINGENTEERING VAN
STEENKOLEN.
Onder de Belgische steenkoolproducen
ten, vooral in de provincie Henegouwen,
heerscht, aldus meldt men aan de „Tel.",
groote onrust over een aan de Nederland-
sche regeering toegeschreven plan om den
invoer van Belgische, Duitsche en Engel-
Bche steenkool te contingenteeren.
De Haagsche correspondent van ge
noemd blad verneemt bij informatie, dat
inderdaad besprekingen gaanoe zijn over
het vraagstuk van den import van buiten-
landsche steenkolen.
DE DUITSCHE C0NTINGEN-
TEERINGEN.
Besprekingen met de Duitsche Commissie
zullen volgende week beginnen.
Naar de „Msbd." verneemt zullen de be
sprekingen tuaschen onze Regeering en een
Duitsche Commissie over de nieuwe Duit
sche Contingenteeringen begin volgende
week te 's-Graven'hage een aanvang ne
men.
EEN VERZEKER INGSMOEILIJKHEID.
De Nieuwe Boerhaave.
De proefprocedure, gevoerd tusschen de
curatoren van de gefailleerde verzekering
maatschappij De Nieuwe Boerhaave eener
zij ds en een verzekerde, aangewezen door
de algemeene commissie tot behartiging
van de belangen van de verzekerden bij die
maatschappij anderzijds, is geëindigd.
Zooals men zich zal herinneren, hebben
curatoren de verzekerden bij genoemde
verzekeringsmaatschappij aansprakelijk ge
steld voor het liquidatie-tekort, dat bij de
uitspraak van het faillissement aanwezig
bleek te zijn
De kantonrechter te Amsterdam was blij
kens zijn vonnis van meening dat de ver
zekerden niet als lid van een Onderlinge
Verzekering Maatschappij konden worden
beschouwd en derhalve ook niet aanspra
kelijk konden worden gesteld voor het te
kort.
Curatoren gingen van dit vonnis in be
roep bij de Amsterdamsche rechtbank,
doch deze bevestigde het vonnis van den
kantonrechter op dezelfde gronden.
Van dit vonnis, dat 31 Mei j.l. werd uit
gesproken, zijn curatoren niet in cassatie
gegaan, zoodat het vonnis thans in kracht
van gewijsde is.
DE AARDAPPELMEEL-INDUSTRIE.
Steun voor den oogst 1932 in
overweging.
Naar wij vernemen overweegt de Re
geering een steunverleening aan den oogst
1932 van fabrieksaardappelen.
Omtrent het door het „Hbld." gemelde
plan der Regeering om 600.000 balen aard
appelmeel uit de markt te nemen, valt,
naar ons bij informatie bleek, nog niets
met zekerheid te zeggen.
Centrale Besturenbond van Zuivelhandel
organisaties.
Onder leiding van den heer W. Nijmeyer,
voorzitter van den 's Gravenhaagsohen
meikslijtersbond, vergaderden te Utrecht
bestuurderen van een twintigtal organisa
ties in den detailhandel van zuivelproduc
ten, teneinde ingevolge den oproep, te ko
men tot stichting van den Centralen Bond.
Alle aanwezigen verklaarden zich in be
ginsel bereid aan de oprichting van den
oentralen besturenbond hun medewerking
te verleenen en hun organisaties daartoo
te adviseeren.
De heer Nijmeyer stelde 1 October als
definitieven beslissingsdatum, opdat begin
October, wederom te Utrecht de bond de
finitief kan worden geconstitueerd, waar
toe inmiddels de noodige stappen zullen
worden gedaan.
Het secretariaat is gevestigd te 's Gra-
venhage, Prinses Mariestraat 21.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De algemeene beschouwingen ter Vol
kenbondsvergadering gesloten. (3de blad).
Opstand in BraziliëT geëindigd? (3de
blad).
Een Russische duikboot met 35 man ge
zonken. (BuitenL Berichten, 3de blad).
BINNENLAND.
De consumptiemelk onder de crisiszui-
velwet gebracht, (late blad).
Het R. K. Werkliedenverbond over het
rapport-Weiter en de Regeer'ngsplannen.
(2de blad).
Contingenteering van steenkolen? (lete
blad).
HULDIGING GENERAAL SNIJDERS.
De oud-opperbevelhebber van leger en
vloot, generaal C. J. Snijders, is bij het be
reiken van diens 80-jarigen leeftijd in het
Kurhaus te Scheveningen gehuldigd.
De huldiging werd bijgewoond door
Prins Hendrik en door de Ministers
Deckers en Dunner.
Oud-Minister Van Dijk sprak namens
een buidigingscomité den jubilaris toe en
heriirfierde eraan, hoe onder leiding van
generaal Snijder» de mobilisatie 1918 tref
fend snol en regelmatig werd volbracht.
Bpr. bood den generaal een legpenning aan
in edel metaal, vervaardigd door Toon Du-
pius met het inschrift: „Gij waakte van
Augustus 1914 tot November 1918 voor
's lands veiligheid".
Generaal önijders betuigde in een dank
woord zijn erkentelijkheid voor do koning-
lijko belangstelling en voor het grootsclie
eerbetoon.
Na deze huldiging „binnenshuis" werd
de viering op de boulevard voortgezet bij
het monument voor Leger en Vloot, in welk
monument een gedenkplaat zou worden
onthuld met de beeltenis van generaal
Snijders.
Do onthulling van do plaquette had
plaat» door mevrouw Snijders. Vanaf een
estrade werd vervolgens het defiló van mi
litairen en burgers gadegeslagen.
Na afloop van het défilé werd in het
Kurhaus een drukbezochte receptie gehou
den, waarbij vele burgerlijke en militaire
autoriteiten den tachtig-jarige kwamen ge-*
lukwenschen.
DERTIG OPCENTEN OP DE
INVOERRECHTEN.
Alsof het wetsvoorstel reeds is
aangenomen.
Het Verbond van Nederlandsche Werk
gevers deelt mede, dat gevraagd is op
grond waarvan reeds thans Nederlandsche
importeurs 30 opcenten op het tarief van
invoerrechten moeten betalen. Geant
woord kan worden, aldus wordt aan het
Corr. Bureau gemeld, dat dit een indirect
gevolg is van het voornemen van den mi
nister van Financiën om de voorgestelde
30 opcenten op de invoerrechten na te vor
deren van 29 September j.l af. Met het
oog hierop zullen degenen, die aanvanke
lijk de invoerrechten hebben te voldoen,
dat zijn meestal de exporteurs, convooi-
loopers en anderen, ter vermijding van ri
sico en moeite reeds terstond van hun
opdrachtgevers behalve de bestaande in
voerrechten, .storting van 30 opcenten vra
gen, Zij zijn dan zeker dat zij aan hun
toekomstige verplichtingen tegenover de
douane-autoriteiten kunne voldoen. Zoo
doende heeft in dit geval de aankondiging
van het voorstel tot navordering ten ge
volge, dat gehandeld wordt, als ware het
betrokken wetsvoorstel reeds aanvaard.
Nieuw R.-K. Ziekenhuis te Venray.
Naar de „Msbd." verneemt zijn er plan
nen gerezen om in Venray een R.-K. Zie
kenhuis te stichten. Dit ziekenhuis zou ge
ëxploiteerd worden door dc Ecrw. Zusters
Franciscanessen uit Roosendaal.