„Zij" Crème BERICHT. 23ste Jaargang DONDERDAG 15 SEPTEMBER 1932 No. 7305 3)e Êeicbehe (Boiutant DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij ?ooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal Franco per poet 12.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regeL Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet dubbele van bet tarief berekend. Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop 10.50. Dit nummer bestaat uit drie bladen GRONDBEZITTERS TEGEN WIL EN DANK Rondom de onteigening der Spaansche Grandes MADRID, in September. Het is wel de grootste parlementaire sensatie geweest sedert langen tijd, dat de Spaansche Cortes zoo plotseling het besluit namen, om het geheele bezit der Spaansche grandes te onteigenen en hun grondbezit in de omlijsting der agrarische hervorming te verdeelen. Oorspronkelijk zou de agra rische hervorming slechts in veertien der vijftig provincies worden doorgevoerd. Na de contra-revolutie van 10 Augustus be sloot men echter het grondbezit der adelij- ken, die aan de beweging hadden meege daan, in beslag te nemen en op het laatste oogenblik ging men in een vloek en een zucht nog verder en strekte de onteigening althans in naam over alle grandes van het land uit. De Cortes hebben wel een geprononceerd revolutionnair karakter, maar met de be sloten wetten loopt het zoo'n vaart niet. Ook met de onteigeningswet. Van tevoren reeds waren uitzonderingen bepaald. In de practijk vallen maar ongeveer 20 van de 332 grandes onder de agrarische hervor ming. Grandes, wier grondbezit de 400 H.A. niet te boven gaat, vallen al op de eerste plaats met onder de nieuwe regeling. Hun bezit wordt niet onteigend, voor zoover zij niet medegedaan hebben aan den Augus- tus-opstand. Maar er zijn nog meer, heel eigenaardige uitzonderingen. Ook het grondbezit van die grandes blijft onaangetast, die vroeger geen gebruik hebben gemaakt van de voorrech ten van hun stand. Ook zal men waar schijnlijk het bezit van die grandes niet in beslag nemen, welke ook de republiek als weidoeners van Spanje beschouwt. Men mompelt bijvoorbeeld, dat aan het vermo gen van den reeds overleden markies Vol- decilla niet zal worden geraakt. Tot de vermoedelijke slachtoffers der confiscatie behooren echter de hertog van Alva en graaf Romanones Het bericht over de onteigening van de grandes werkte wel sensationeel, maar toch zijn de oorzaken, die er toe leidden en in een zwenking naar links zijn te zoeken, van veel meer beteekenis. De radicale toon, waarop de minister-president Azana voor de onteigening opkwam, verwekte algemee- ne verrassing en vond bij de meerderheid der Cortes levendigen bijval. „Het is nu eindelijk tijd", zeide hij, „om op te ruimen met de verouderde, corrupte grondslagen van den staat en te beginnen met den op bouw van een nieuw, volslagen veranderd Spanje. Later, in een interview met de United Presse": Dit is de eenige weg, om een werkelijke agrarisohe hervorming tot stand te brengen, en hij heeft nog het voor deel, dat men geen schadevergoedingen be hoeft te betalen". De minister van Landbouw, Marcelino Domingo, liet zich ook interviewen en ver klaarde: „De nieuwe wet biedt voldoende mogelijkheden voor een radicale en volsla gen verandering van ons economisch systeem en stelt de wenschen der bevolking van het platteland tevreden, zonder andere legitieme belangen al te zeer op het spel te zetten''. Het totstandkomen van deze algemeene agrarische hervorming zal natuurlijk in de practijk groote moeilijkheden opleveren. Er heerscht geen eensgezindheid van opvat ting over de wenschen der boeren. De boe ren van Aandalusië geven er bijvoorbeeld de voorkeur aan, heden ten dage voor vast loon te werken, wijl de exploitatie van een boerderij voor eigen rekening hun bestaan in gevaar zou brengen. En dit temeer, daar het al heel moeilijk zou zijn, den nieuwen boerderijen het benoodigde bedrijfskapitaal te verschaffen. Als uiterlijk teeken van een zwenking naar links moet ook een besluit van de Postadministratie worden beschouwd. In 't vervolg mogen de adressen van alle post stukken namelijk geen adellijke titels meer bevatten, maar alleen burgerlijke namen. Poststukken aan den hertog van Alva bij voorbeeld zullen het volgende adres moeten hebben: Don Jacoba Stuart Fitzjames Por- tocarreo. (United Press). BINNENLAND werkt als een late, warme herfstzon met haar gouden kleurenpracht; zij toovert een ongekende fraaie teint op uw huid. In prijzen van 203045 en 75 sent. DE STAKING IN DE KOOPVAARDIJ OPGEHEVEN. Geen loonsverlaging en geen wraak- maatregelen. De besprekingen, welke dezer dagen hebben plaats gehad tusschen den Bond \an Werkgevers in de Koopvaardij en de Contactcommissie, hebben geleid tot over eenstemming in zake de voorwaarden om tot opheffing van de staking te komen. Het resultaat is samengevat in een vijf tal punten: lo. De bestaande loonen en arbeidsvoor- waarden geregeld in het collectief contract van 16 Augustus, zullen gehandhaafd wor den tot 31 Maart 1933 voor de volgende reederijen: Stoomvaart Mij. Nederland, Rott. Lloyd, Ver. Scheepvaart Mij., Scheepvaart Mij. Oceaan, HoLlandsehe Stoomvaart Mij., Ba- tavierlijn, en wat de Kon. Holl. Lloyd be treft tot 31 Dec. a.s. zulks in verband met de bijzondere positie, waarin deze Maat schappij verkeert en voor de Holland Amerika Lijn tot 31 Januari 1933, ook in verband met haar bijzondere positie. 2o. Ten aanzien van de Vrachtvaart Maatschappijen in het algemeen zal de sta tus quo gedurende één maand geconti nueerd worden met ingang van morgen. 3o. Gedurende dien tijd zullen partijen onderhandelen, waartoe zij zich gezamen lijk zullen wenden tot de regeering ter ver krijging van medewerking om een zoo ruim mogelijke werkgelegenheid te verkrijgen. 4o. a. De reederijen verklaren geen en- kek«u rancune-maatregel te zullen nemen ten ijaanzien van personen, die ontslagen zijn pf bij de staking betrokken zijn. b. Bij het wederom in de vaart koonen van /de schepen hebben leden van de oude bemanning voorrang op hun oude schip. Ditzelfde geldt ook ten aanzien van werk te verrichten op schepen, die opge legd zijn. Officieren worden tewerkgesteld in hun oude functie en voorzoover dit niet mogelijk is, hebben ze voorrang naar anciënniteit. 5o. Geschillen betreffende den status quo en de rancune-maatregelen zullen worden onderworpen aan een soheidsgerecht, inge steld volgens het oude collectieve arbeids contract. De vergaderingen der verschillende or ganisaties hadden gisteren plaats te Rot- teram en Amsterdam. Te Rotterdam werd een druk bezochte vergadering gehouden door den Oentr. Transportarbeidersbond. Na discussie zijn de boven vermelde voorstellen met 392214 stemmen verworpen. Er werden 12 blanco stemmen uitgebracht. Een incident. Na afloop van de vergadering in Odeon hebben buiten op wacht staande personen den heer E. Esveld, bestuurder van den Centralen Bond, aangevallen. Deze moet in de vergadering, toen hij een rede hield o.a. hebben gezegd, dat z.i. een gezin er van 80 wel kon komen. Hieröver werd hij bij het verlaten van de zaal „onderhou den". Men riep„Daar gaat-ie nou met zijn 80 per maand en een fijne jas over zijn arml" Tegelijker tijd sloeg men hem tegen den grond. Op hetzelfde oogenblik werd een andere be stuurder eveneens aangevallen. Deze is te gen den muur geworpen en daarbij met zijn rechterarm in een ijzeren pen van een hek je terecht gekomen, waardoor hij is gewond geraakt. De heer E. heeft voorts een paar slagen in het gezicht gekregen. Beiden zijn een woning binnen gevlucht en later per auto naar huis gegaan. De Contactcommissie van werknemers in het koopvaardijbedrijf heeft hedennacht een communiué verspreid, dat tusschen den Bond van Werkgevers in de Koopvaardij en de Contactcommissie van organisaties van werknemers ter koopvaardij na lang durige onderhandelingen een overeen komst is getroffen. Vandaag vertrekken reeds 20 schepen uit Amsterdam. Uit Amsterdam meldt men nog, dat nu i de staking is opgeheven, vandaag reeds uit j de Amsterdamsche haven 16 schepen van de Kon. Ned. Stoomvaart-Mij. en 4 van de i Hollandscke Stoomboot-Mij. zullen vertrek- ken. STATEN-GENERAAL. Tweede Kamer. De Tweede Kamer is bijeengeroepen tegen Dinsdagmiddag om kwart over drie. Aan de orde is dan: aanbieding der Ttijksbegrooting voor 1933 en het opmaken van de nominatie voor het voorzitterschap. Eerste Kamer. Na afloop van d«. gemeenschappelijke vergadering van de beide Kamers der Sta- ten-Generaal op Dinsdag a.s., komt de Eerste Kamer bijeen dienzelfden dag om half vier, Woensdag cm elf uur, Donderdag om twee uur en Vrijdag om elf uur. In de vergadering van Dinsdag wordt het nieuw benoemde lid mr. C. H J. A. Janssen de Limpens beëedigd. De vergaderingen van Woensdag, Don derdag en Vrijdag houden o m. verband met de beantwoording van de Troonrede. DE VOORGENOMEN VERHOOGING VAN DE INVOERRECHTEN. Van 10 tot 15 percent. Naar de N.R.Ct. verleemt zal de verhoo ging van de invoerrechten, welke de regee ring aan de Staten-Generaal zal voorstel len, een heffing zijn van 50 opcenten op het bestaande tarief. Daar voor de meeste goederen het tarief bij de wet van 19 December 1931, St.bl. no. 530, reeds verhoogd is van 8 tot/ 10 percent, zou de nieuwe verhooging dit laatste per centage tot 15 opvoeren. Ook voor 1933 750.000. Het Nationaal Crisis-Comité heeft bij circulaire aan de gemeentebeturen mede gedeeld, dat de Rijksbijdrage van ƒ750.000, welke ter beschikking van het Nationaal Crisis-Comité is gesteld voor verstrekking van extra-hulp aan werkloozen, uitsluitend bestemd is voor het kalenderjaar 1932. Gevolg hiervan is, dat de bijdragen voor extra-hulp, die door de gemeenten en het Nationaal Crisis-Ofcnité voor of in den loop van 1932 zijn beschikbaar gesteld, al leen gedurende dit kalenderjaar mogen wor den. gebruikt. Naar de „Tel." vei int bee de regee ring voor het kalenderjaar 1933 wederom een bijdrage ter beschikking van het N. C. C. gesteld van ƒ750.000. De wijze, waarop uitkeeringen uit dit bedrag zullen worden gedaan, zal nog na der bekend gemaakt worden. DE WERKLOOZEN-UITKEERINGEN IN DE GROOTE STEDEN. Over de door de Regeering voorgestelde wijziging van de werkloozenuitkeeruig in de vier groote steden maakt De T ij d en kele opmerkingen. Het blad geeft de gis teren door ons gepubliceerde regeling, en vervolgt „In de toelichting tot deze punten zegt de Minister omtrent de eerste bepaling, dat hij de bestaande regeling minder ge lukkig acht: „De gezinnen met. werkende kinderen toch hebben reeds meer inkomen dan die, welke uitsluitend van den steun moeten leven. Eerstgenoemde gezinnen gaan dus bij werken van een of meer der leden dub bel vooruit, en zijn daardoor in een meer bevoorrechte positie ten aanzien van de andere gezinnen. Dit is niet Langer te ver dedigen, nu de financieele toesband van het Rijk en de gemeenten niet toelaat, dat gezinnen, welke zich door werken reeds meerdere inkomsten mochten verwerven, nog eens extra worden geholpen". Deze zienswijze lijkt ons in zóóverre juist, als zij streeft naar een rechtvaardige verdeeling van het totale steunbedrag over de werkloozen; niet de verlaging is het directe doel, maar de evenredigheid. Ge zinnen met werkende kinderen kunnen echter vaak grootere behoeften hebben, dan andere en dat versohil kan grooter worden dan het loon der betreffende kin deren bedraagt. Eenige bewegingsvrijheid komt ons ook hierin gewenscht voor. Minder gelukkig lijkt ons de toelichting bij het tweede punt, die uitsluitend baseert op het feit, dat er misbruik wordt ge maakt van den bestaanden toestand en op de overweging, dat het den arbeidslust bij de mannen wegneemt, wanneer de vrou wen 5 gulden kunnen bijverdienen, zonder dat dit bedrag precies tot den laatsten cent wordt afgetrokken van den steun. Naar onze meening is het omgekeerde bet geval en vermindert juist het systeem van alles aftrekken den werklust in het gezin. Wanneer de regeering meent, dat de bij verdienste van de vrouw den werklust van den man vermindert, laat zij dan liever den man zelf ook in de gelegenheid stellen het bedrag van zijn steun dat hem werke lijk niet lui maakt! nog een beetje te verhoogen. Reeds meermalen is erop aan gedrongen dat men met het aftrekken van extra-verdiensten niet zoo precies zou zijn. En als het over moreele gevolgen gaat, laat men dan denken aan de clandestiene karweitjes, die in het thans bestaande stel sel zoo graag worden aangenomen Het derde punt is eenvoudig een kwes tie van uniformiteit. De regeling van den huurbijslag is in de vier betreffende ge meenten verschillend. Van een verminde ring over de heele linie is hierbij, voor zoo ver wij het zien, geen sprake. Het laatste is een tragisch uitvloeisel van het feit, dat noch de gemeenten, nóch het Rijk een werklooze tot het eind van zijn dagen volledig kunnen onderhouden. Bij een oorspronkelijke algemeene regeling was dan ook bepaald, dat de werklooze arbei ders na een zekeren tijd werden afgevoerd en dus van de steunregeling bij Maatschap pelijk Hulpbetoon terecht kwamen. Voor nagenoeg alle gemeenten is deze bepaling afgeschaft, om plaats te maken voor een stelsel van dubbel-uitgetrokkenen, volgens welke de betreffenden na een jaar welis waar minder kregen, doch ook weer verze kerd waxen van hun steun, daar de ge meenten voorloopig gedurende onbepaal- den termijn voortgaan subsidie te ontvan gen. De vier gemeenten hebben nu ver zocht de afschaffing van het „Armenzorg- stelsel" ook voor haar te doen golden. Het Rijk is daartoe slechts bereid onder de voorwaarde, dat ook de groote gemeenten het stelsel van de dubbel-uitgetrokkenen aanvaarden. Als wij de zaken goed zien, zal het Rijk dus méér geven en stelt de Minister voor ook bij te springen voor hen, die langer dan een jaar werkloos zijn, wat tot nu toe bij die vier gemeenten niet gebeurde. Deze maatregel lijkt ons in elk geval beter, dan het stelselmatig overhevelen van de blij- vend-werkloozen naar de armenzorg, waar zij vermoedelijk niet veel meer steun krij gen dan de Minister thans verlangt hun te geven. Om het geringe bedrag echter, dat deze steun tóch zal uitmaken, zouden wij nog eens op een speling willen aandrin gen voor hen, die niet met de handen in den schoot willen zitten en er iets „bij" trachten te verdienen. DE LOONEN IN DE BOUWVAKKEN. Het advies voor den R. K. Bouwv.A- arbeidersbond. De R. K. Bouwvakarbeidersbond St. Jo seph zal het advies van het Bondsbos^tuur inzake deze aangelegenheid behandelen: voor de bouwvakarbeiders en schilders in een gecombineerde landelijke vakgroeps vergadering Zaterdag a.s. om 11 uur in ho tel de l'Europe te Utrecht en voor de stu- cadoors-afgevaardigden in een vergadering op Maandag a.s. om 11 uur in het gebouw der R. K. Werkliedenvereeniging aan het Janskerkhof. Het advies van het Bondsbestuur van St. Joseph luidt: aanvaarding van de verla gingen voor alle drie de contracten. Voor wat het landelijk collectief contract voor het bouwbedrijf betreft, is dat een ad vies, dat door alle besturen der gecontrac teerde organisaties wordt gegeven. Voor het schilders- en stucadoorsoon- tract wordt dat advie-s gegeven door den R. K. Bouwvakarbeidersbond en het be stuur van den Ned. Christelijken Bouwar- beidersbond. Argumenten voor het advies. De argumenten voor dit advies zouden wjj schrijft het Bondsbestuur van St. Jo seph willen samenvatten in de volgen de punten: 1. De noodtoestand, waarin duizenden bouwvakarbeiders verkeeren. Peil de ellen de en het leed, wat in zeer vele gezinnen van .onze leden geleden wordt, nu reeds weken en maanden lang. Dat behoeft niet nader uiteengezet te worden. 2. Onze werkloozenkas kan wederom functionneeren. Dat is èn voor onze leden èn voor onzen bond van de grootst moge lijke beteekenis. Niet alleen nu, maar ook voor deD toestand na 1 Januari a.s. 3. Er wordt, voor dit jaar nog, door de regeering 20.000.000 beschikbaar gesteld. Dat zal medewerken de werkgelegenheid te bevorderen, wat van niet te onderschatten beteekenis is. Werkloosheid tegengaan is immers een belang van de eerste orde. 4. De toestand van onzekerheid in het bedrijf verdwijnt. Er wordt momenteel niet gebouwd, mede omdat er een sfeer van onzekerheid is. Men denkt: het wordt goedkoopor en men wacht dus. Dien toe stand wegnemen door wederom voor een jaar arbeidsvoorwaarden af te sluiten, is van niet te onderschatten beteekenis. 5. De collectieve arbeidsovereenkomsten blijven intact. Het is voor de arbeiders van het groot ste belang, dat wij de collectieve contrac ten veilig door de branding van deze crisis heenhelpen. Dan immers kan daarop wor den voortgebouwd, wanneer de tijden ver anderen en behouden wij de rechtspositie onzer leden. 6. Met Maart a.s. zal de toestand, in dien er niets gebeurt, veel ongunstiger zijn. Dit ligt voor de hand. De regeering zal dan immers geen gel den beschikbaar stellen de toestand van on gewisheid blijft voortbestaan, tengevolge waarvan de werkloosheid nog zal toene- men. In den meest ongunstigen toestand Zij die zich vanaf heden abonneeren op „De Leidsche Courant", ontvangen de nog verschijnende nummers tot 1 October a.s. gratis. DE ADMINISTRATIE. VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. De controle-commissie van den Rijksdag zet haar oppositie tegen von Papen voort. (2de blad). De socialistische rijksdagfractie tegen de Duitsche bewapeningspolitiek. (2de blad). Trein van het Fransche vreemdelingen legioen in een afgrond gestort. Er zouden 100 dooden zijn. (Buitenl. Ber., 2e blad). Weer een geslaagde (Luchtv., 2de blad). Oceaanvlucht. BINNENLAND. Een man te Vreeland door rattenkruid vergiftigd. (Gom. Ber. 3de blad). Weer een geheime zender. Thans te Hen- elo. (Gem. Ber. 3de blad). zal dan over de vernieuwipg der oollectie- ve arbeidwovoreenk» .v;t moeten wordori on derhandeld, terwijl van eenig ckiadwcrkelijk verzet geen sprake kan zijn. Voeg daarbij, dat die onderhandelingen govoerd moeten worden in een sfeer, waarin de minder goed willende elementen in de werkgeverswereld zich uitstekend thuis gevoelen en hot slaat vast, dat dan óf geen nieuw contract óf een oontract tot stand komt, dat slechter is dan nu kon worden afgesloten. Gevolgen van verwerping. Wanneer ons advies niet zou worden aanvaard, dan verandert er uiteraard niets in den bestaanden toestand. Dan worden onze leden of die groep die het advies ver werpt, niet onder de crisisregeling ge bracht; wordt onze werkloozenkas niet ge holpen; zullen zij uit die gemeentelijke steunregelingen, waaronder een gedeelte nu valt worden gezet en ontvangt het De- drijf geen hulp van de regeering. Daar komt bij, dat een gunstiger collec tieve arbeidsovereenkomst met 1 Maart zeker niet zal worden afgesloten, daar de werkgevers nu reeds hebben verklaard dan ook nog met voorstellen tot klaasenwijzi- ging en wijziging der sociale bepalingen te moeten komen. Zij meenden aan dien drang van hun leden dan niet te kunnen weer staan, al gevoelden zij, als leiding, daar ook weinig of niets voor. Een en ander zet dus aan tot aanvaar ding van het advies van het bondsbestuur en wij vertrouwen, dat dat advies in den zelfden geest zal worden behandeld, als waarin het is gegeven. Het bondsbestuur is er zich volkomen van bewust, dat tusschentijdsche wijziging ©ener arbeidsovereenkomst zijn groote be zwaren heeft; dat hier door de regeering ruw en ongemotiveerd is ingegrepen; maar indien men zijn gezond verstand laat wer ken, zal men deze dingen als feiten heb ben te aanvaarden, waaraan niets te ver anderen viel. Alles is daaromtrent gedaan, maar, zooals reeds eerder betoogd, zon der resultaat. „Volkskrant". Christus Koning-monument te Nijmegen. Do commissio van organisatie van den stillen hu'.dctocht welke duizenden Nij- meegsche mannen jaarlijks doen vanuit het hartje der stad Nijmegen naar Ko- ningsgaard ter cere van Christus Koning, heeft het initiatief genomen tot oprichting van een monument van Christus Koning in den voortuin van Koningsgaard, welke ligt op de scheiding van Berg en Dal- schen weg en weg naar het H. Land. Het monument dat vervaardigd wordt door den beeldhouwer Evcraers, zal onthuld worden door Z.H.Exc. Mgr. A. Diepen, op Zondag 23 October a.s. don dag van den grooten bedetocht. De Bedrijfsraden-wet. Naar do „Msbd." verneemt, wordt 't re- geringsantwoord aan de Tweede Kamer be treffende do Bedrijfsradenwet nog vóór de Troonrede verwacht.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1932 | | pagina 1