23ste Jaargang
MAANDAG 5 SEPTEMBER 1932
No. 7296
^e^idóch^Sou/imit
DAGBLAD VOOR LEDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per poet f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regeL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
V Veel succes toegewenschtl
Als industrie en handel bij de pakken
gaan neerzitten, dan raken we nóg dieper
in crisis en malaise.
Het oeconomisch herstel eïscht .bedrij
vigheid. Daardoor alléén zal de toestand
niet verbeterd zeker niet radicaal ver
beterd kunnen worden, maar het is één
der voorwaarden, welke aanwezig moeten
zijn, om de oeoonomie, die diep in het moe
ras is verzakt, er te kunnen, uittrekken,
weer op den normalen weg te kunnen bren
gen.
En daarom hebben wij met waardeering
kennis genomen van berichten en versla-gen
betreffende hier en daar gehouden win
kelweken.
En daarom ook willen wij ons gaarne ver
oorloven, hulde te brengen aan degenen,
die het initiatief hebben genomen, om dit
jaar wederom ook in Leiden een winkel
week te doen houden.
En aan deze hulde verbinden wij de op
roep aan de Leidsche winkeliers, om da/t ini
tiatief om te zetten in een daad; er van te
getuigen, dat er ondanks neerdrukkende
en in vele gevallen met zorgen overstelpen
de malaise nog frissche energie onder
hen leeft
Morgenavond om half negen zullen de
bovenzalen van „In den Vergulden Turk"
gevuld zijn met velen, die door hun aanwe
zigheid verklaren, dat, wie er ook a-1 in de
zen tijd moed en levenslust moge verliezen,
niet de Leidsche winkelstand
Wij willen geen woord kwaad zeggen van
den winkelstand in verscheidene gemeenten
in Leidens omgeving; integendeel. Er zijn
gemeenten, waar bekwame koopmansschap
zaken heeft opgericht, welke met de best-
geoutilleerden in een stad als Leiden kun
nen wedijverenMaar 't is toch óók waar,
dat men niet in alle gemeenten rondom Lei
den voor alle artikelen terecht kan; en dat
daarom Leiden ook voor vele inwoners van
onder haar rook liggende gemeenten voor
vele artikelen de koopstad is en zal blij
ven, indiende Leidsche winkelstand de aan
dacht tot zich blijft trekken door de recla
me, die een eisoh des tijds is!
Wat wij hier opmerken betreffende de be
woners van omliggende gemeenten, kan
óók worden gezegd van de inwoners van
Leiden zelf, op wie eveneens zaken in ande
re gemeenten, in andere steden, door haar
reclame een zekere, natuurlijk alleszins ge
oorloofde, aantrekkingskracht kunnen uit
oefenen.
't Is het goed recht en een plicht van
zelfbehoud voor de Leidsche winkeliers,
om de koopers er van te doordringen, dat
dezen bij hen goed en goedkoop terecht
kunnen.
Adverteeren is daarvoor het eerste en
het beste middel. Zonder dat wij houden,
om het klassieke woord te gebruiken: een
oratio pro domo, d.w.z. een pleidooi
voor eigen zaak, mogen wij wel dit feit
consta toeren
Een advertentie in de „Leidsche Cou
rant" zal de aandacht van tienduizenden
personen in Leiden en omgeving (er zijn
dórpen, waar bijna geen andere courant-
wordt gelezen) vestigen op een bepaalde
zaak, op een bepaald artikel.
En de advertenties hebben in dezen tijd
zooveel meer waarde, omdat de couranten
zooveel meer waarde hebben voor de lezers.
Alle couranten zijn uitgebreider en meer ge
varieerd van inhoud, dan enkele jaren ge
leden; aan alle couranten wordt véél meer
geld besteed, dan enkele jaren geleden, om
aan steeds méér lezers in de gezinnen méér
aantrekkelijke lectuur te schenken.
Onze courant is 't moge met passende
bescheidenheid terloops worden geconsta
teerd niet achtergebleven in den wed
ijver van de pers, om het lezend publiek
zooveel mogelijk te gerieven.
Waar de courant meer belangstelling
trekt, met meer interesse wordt bekeken en
gelezen, daar heeft ook, vanzelfsprekend,
de advertentie een grootere waarde gekre
gen. Maar hierover willen wij eigenlijk
nu niet schrijven. Behalve advertenties zijn
er ook andere doeltreffende reclame-midde
len. En onder deze neemt een winkel
week een eerste plaats in.
Een winkelweek is van belang voor de
winkeliers zelf; is van belang voor de ge
meenschap, omdat zij de bedrijvigheid be
vordert; is van belang speciaal ook voor de
gemeente, waarin zij wordt gehouden.
Op dit laatste wilden wij ook even voor
al de aandacht vestigen.
Wij hebben hooren verluiden, dat de or
ganisatoren van de Leidsche Winkelweek
rekenen op de daadwerkelijken steun van
de gemeente, speciaal van de Leidsche
Lichtfabrieken inzake straatverlichting enz.
En, ons inziens, mogen zij t e r e c h t op
die medewerking rekenen. Wij zouden ons
ten zeerste vergissen in het Leidsoh Ge
meentebestuur, als dit niet zou inzien, dat
om de hierboven genoemde redenen het
houden van een winkelweek ook is een alge
meen en een gemeentelijk belang dat niet
onderschat mag worden!
BUITENLAND
duitschland
STAHLHELMBETOOGING.
Rijksregeering er bij vertegenwoordigd.
Gisteren is te Berlijn een groote Stahl-
helmbetooging gehouden. Beeds om 5 uur
's morgens begon de opmarsch der leden
van de Stahlhelm naar het Tempelhofer
Feld en-eerst tegen 10 uur was de op
marsch beëindigd.
Toen waren naar schatting 195.000 man
met circa 6000 vaandels bijeen uit alle
deelen des Rijks.
Het dichtst bij 't redenaarsgestoelte
stonden de Saarlanders, de Zuid-Tirolers
en de mannen uit Dantzig.
Een eerecompagnie legde kransen neder
bij het gedenkteeken Unter den Linden,
het standbeeld voor Frederik de Groote
en het Nationale Gedenkteeken voor het
slot.
Als eeregasten waren aanwezig de Rijks
minister van Binnenlandsche Zaken Frei-
herr von Gayl, die van Buitenlandsche Za
ken von Neurath, die voor de voedselvoor
ziening von Braun, de rijksweerminister
von Schleischer, de rijksminister van Fi
nanciën Graaf von Schwerin, de Pruisiche
Rijkscommissaris voor Binnenlandsche Za
ken dr. Bracht, en die voor Handel dr.
Ernst, de Berlijnsche politie-president dr.
Melcher, de commandant der Berlijnsche
Schutzpolizei Poten, de vroegere kroon
prins met zijn echtgenoote, Prins Walde-
mar van Pruisen, hertog Eitel Friedrioh v.
Mecklenburg, Majöor Pabst, Vorst Star
hemberg, benevens een groot aantal hooge
officieren van de oude leger- en vloot-
macht. en ook Rijkskanselier von Papen
verscheen op de eere-tribune en werd storm
achtig toegejuicht.
Nadat een feestrede was gehouden en
55 nieuwe vaandels waren gewijd, begon de
afmarsch voor welke vele uren noodig wa
ren.
EEN REGEERINGSPARTIJ IN
DUITSCHLAND?
Plan van v. Papen.
Het orgaan van het Wurtembergsche
centrum, het „Deutsche Volksblatt", wijdt
een artikel aan de plannen van den Rijks
kanselier, waarin het blad er aan herin
nert, dat pogingen in het werk worden ge
steld om een nieuwe partij to stichten.
Deze nieuwe partij zou allen moeten ver
eenigen, die de grondslagen van het auto
ritaire staatsgezag, waarop het kabinet
von Papen is gebaseerd, erkent.
Men gelooft vooral in Stahlhelmkringen
vele aanhangers voor de nieuwe partij te
kunnen winnen. Welken naam de partij
zal krijgen weet men nog niet, doch in elk
geval zou zij een uitgesproken regeerings-
partij worden. In dit licht bezien wint het
voornemen van de Rijksregeering om den
Rijksdag te ontbinden aan beteekenis. De
nieuwe partij zou n.l. indien de verkiezin
gen gunstig uitvallen, een sterke parle
mentaire steun voor het kabinet kunnen
worden Misschien waren ook deze plannen
aanleiding voor de nationaal-socialisten
om de onderhandelingen met het centrum
zoodanig te gaan voeren, dat aan hun ernst
niet meer -getwijfeld kan worden.
ALS HINDENBURG NAAR BERLIJN
TERUGKEERT.
Rijkspresident von Hindenburg zal 8 of
9 September a.s. naar Berlijn terugkeeren.
Te dien tijde zal ook het presidium van
den Rijksdag door von Hindenburg ont
vangen worden. In dit onderhoud zullen
hoogstwaarschijnlijk ook besprekingen
plaats vinden inzake den binnenlandschen
politieken toestand.
Yoorloopig zullen dan ook geen bindende
afspraken worden gemaakt tusschen de
N.S.D.A.P en het centrum en daarvoor zal
ook Goering den rijksdag niet bijeenroe
pen.
CHINA
RAPPOtrv-LYTTON OPGESTELD.
De commissie per vliegtuig uit Sjanghai
vertrokken.
Vernomen wordt dat het rapport van de
commissie-Lytton met algemeenheid van
stemmen is opgesteld. De inhoud ervan zal
niet worden meegedeeld vóórdat de publi
catie te Genève geschiedt. Afschriften van
het rapport zijn achtergelaten te Nanking
en te Tokio. De tekst daarvan wotrdt ge
heim gehouden en de regeeringen van Chi
na en Japan zullen van de documenten
eerst inzage krijgen op hetzelfde oogenblik
dat het rapport te Genève wordt inge
diend.
Lord Lytton en zijn collega's, behalve
het Fransche en het Duitsche lid van de
commissie, hebben gisteren per vliegtuig
Sjanghai verlaten voor de terugreis naar
Europa. De Franschman en de Duitscher
reizen over Siberië per spoor terug.
NIEUWE BANDIETEN-AANVAL IN
MANDSJOERI JE.
Toenhoea in brand gestoken.
Aan de „Times" wordt gemeld, dat Toen
hoea, ten Oosten van Kirin, door bandieten
op verschillende plaatsen in brand is ge
stoken. Japansche troepen en soldaten van
Mandsjoekwo trachten den aanval van de
bandieten af te slaan
De >Daily Express" meldt, dat de waar
schuwing, die de regeering vau Mand
sjoekwo tot Nanking heeft gericht, in ver
band met den toestand in de provincie Je-
hol en het optreden der bandieten in
Mandsjoerije, in Peking en Nanking groo
te opwinding heeft veroorzaakt. Men be
schouwt de waarschuwing als een bedrei
ging, die ten doel heeft Japan een voor
wendsel te verschaffen, de provincie Jehol
binnen te dringen en zelfs over den Groo-
ten Muur China zelf binnen te vallen.
amerika
GEN. RODRIGUEZ PRESIDENT VAN
MEXICO.
Eenstemmig Congres-besluit.
Naar de Ass-ociated Press uit Mexico ver
neemt heeft het Mexicaansche Congres het
ontslag van president Ortiz Rubio aan
vaard en met algemeene stemmen generaal
Rodriguez, die 36 jaar is, tot zijn opvolgei
benoemd.
Naar United Press verneemt, is de afge
treden president Ortiz Rubio per specialen
trein naar de Vereenigde Staten vertrok
ken. Vóór zijn vertrek publiceerde hij een
verklaring, waarin hij het voorwendsel,
dat ziekte hem tot aftreden zou hebben
gedwongen, laat vallen. Hij verklaart, dat
de grondwet het den president verbiedt,
af te treden, tenzij hij hiervoor zeer ern
stige motieven heeft. Ortiz Rubio verklaart,
dat de huidige politieke situatie een der
gelijk ernstig motief oplevert, en voegt er
aan toe, dat de regeering den laatsten tijd
niet in staat is geweest, tusschen de ver
schillende departementen die samenwer
king tot stand te brengen, welke met het
oog op de heerschende economische moei
lijkheden noodzakelijk zou zijn.
B0NIFAZ BRENGT ZICH IN VEILIG
HEID.
Bonifaz, die door de insurgentën tot pre
sident van Ecuador was gekozen, heeft zijn
toevlucht gezocht in de legatie van de Ver
eenigde Staten.
Men schat het aantal dooden dat gedu
rende de revolutie is gevallen op meer dan
duizend.
buitenl. berichten.
ERNSTIG BOUWONGELUK TE
MILAAN.
Drie dooden en zeven gewonden.
Van een in aanbouw zijnd huis te Mi
laan is een vier meter hooge muur inge
stort) waardoor tien werklieden werden
bedolven. De brandweer slaagde er pas
na uren in de bedolvenen te voorschijn
te halen. Drie van hen stierven kort na
hun opneming in het ziekenhuis, terwijl
de zeven anderen zwaar gewond wer
den.
ZEILEIS SLACHTOFFER VAN EEN
AUTO-ONGELUK,.
Zijn vrouw dood.
Vrijdag is in Gallsbach het bericht bin
nengekomen, dat aan dr. Fritz Zeileis, den
bekenden promotor van ziektenbehande-
ling door middel van hoogfrequentie-appa-
raten, in de nabijheid van Monfalcone (Ita
lië) een ernstig auto-ongeluk is overko
men. Tengevolge van het weigeren der
remmen stortte de wagen in een afgrond
van meer dan vijftig meter diepte.
De echtgenoote van den doctor bleef
met een schedelbreuk dood liggen, terwijl
de doctor zelf slechts licht werd gewond.
SPOORBRUG INGESTORT AAN GRENS
VAN MEXICO.
Tien personen omgekomen.
De internationale spoorbrug over de Rio
Grande (aan dé grens van de V. S. en
Mexico) is ^ten gevolge van een overstroo
ming, wefke ook verwoestingen heeft aan
gericht te Piedras Negras, Eagle Pass en
andere steden van deze streek, ingestort.
Tien personen zijn hierbij om het leven ge
komen.
GROOTE ELLENDE IN
MANDSJOERIJE.
Als gevolg van de overstroomingen.
Ten gevolge van de overstroomingen
in Mandsjoerije zijn volgens officieele
mededeelingen niet minder dan een mil-
lien mensohen verstoken van de aller
noodzakelijkste voeding, kleeding en be
schutting. De indruk van den corres
pondent van de „Daily Tel." is echter,
dat dit getal waarschijnlijk nog hooger
zal zijn en dicht bij de twee millioen
zal liggen. Eerst het voorloopig rapport
van de hulpcommissie braoht den ernst
van den toestaand aan het lioht. De
Soengari, de Nonni, de Liao en de Hoela
hebben groote gebieden tusschen Tau-
nan, Charbin en Tsitsihahr onder water
gezet, welke gebieden thans door leden
van de commissie per vliegtuig zijn be
zocht. Het gebied gelijkt een groote zee,
waaruit eilanden, gevormd door de hoog
ten, opsteken. Aangenomen wordt, dat
de schade door de overstrooming te weeg
gebracht gelijk staat met de waarde van
de helft van den normalen uitvoer van
Mandsjoerije. Een vierde van den ge-
heelen wereldoogst aan sojaboonen is
vernield. Het uitbreken van ernstige
ziekten wordt verwacht. Ook plunderin
gen beginnen hoe langer hoe menigvuldi-
ger te worden. Verschillende steden heb
ben krachtige maatregelen genomen te
gen heht opdringen der vertwijfelde be
volking en hebben electrisohe draden
rondom de stad gespannen om haar af
te weren.
De financieele moeilijkheden waarvoor
de regeering door de overstrooming komt
te staan, zijn buitengewoon groot, daar
het pias gereorganiseerde muntwezen^ in
dien niet voldoende hulp wordt verleend,
ernstig in gevaar zal worden gebracht.
Het is absoluut noodzakelijk dat door
het buitenland hulp wordt geboden.
De premier Tsjeng Hsiau-hsu heeft
een oproep om hulp gericht tot de ge-
heele wereld. Uitgezonderd groote be
dragen van Japan heeft de regeering tot
dusver echter nog geen noemenswaar-
digen steun van het buitenland ontvan
gen. Wanneer vóór den winter geen
hulpactie op groote schaal wordt geor
ganiseerd, wordt de veiligheid van de
steden en dorpen in Noord-Mandsjoerije
ernstig bedreigd.
NOODWEER BOVEN BOSNIË.
Serajewo door een wolkbreuk
overstroomd.
Naar uit Serajewo (Bosnië) gemeld
wordt, heeft boen de Oostelijke gebieden
van Bosnië een hevig onweer gewoed. Tij
dens storm en den regen, tegen 10 uur des
avonds, werd een hevige aardschok waar
genomen, die enkele minuten later door een
tweeden gevolgd werd.
Daken stortte in, muren vielen om, ven
sterruiten sprongen in splinters. Ondanks
het noodweer vluchtten de bewoners naar
buiten.
Nader wordt gemeld, dat de aardbe
ving in Turje, in het district Bihac drie
slachtoffers heeft geëischt, n.l. drie meisjes
die onder de puinen van een ingestort
huis bedolven werden. Een vierde meisje
kon levend geborgen worden, doch werd
zwaar gekwetst,
Serajewo zelf is door een wolkbreuk
overstroomd. Aan het Drina-meer in de
omgeving van Visegrad is een personen-
trein aan beide kanten afgesneden door het
water, zoodat hij versoheidene uren ter
plaatse moest blijven staan.
Ook in de omgeving van Prob-'ï wasA d*
VOORNAAMSTE NIEUWS,
buitenland.
Groote Stahlhelm-betooging te Berlijn.
(le blad).
Een nieuwe regeeringspartij in Duitsch-
land? (le blad).
De „vliegende familie" zit vast op Groen
land. (Luchtv. 2e blad).
binnenland.
De crisis-varkenswet. (3de blad).
Twee dooden bij een motor-trambotsing
op den Muiderstraatweg. (Gem. Ber. 3de
blad).
Belgisch schipj op de Wester Schelde ge
strand. Een passagier door een vuurpijl
gedood. (Gem. Ber. 3de blad).
sport en wedstrijden.
Nederland verliest met 9—1 den hockey
wedstrijd tegen Britsch-lndië.
De Europeesche roeikampioenschappen
te Belgrado.
De Europeesche wielerkampioenschappen
te Rome.
De Singellcop van Rood-Wit.
De kampioenschappen van het K.N.S.V,
De terugkomst van de Ned. Olympische
ploeg.
spoorlijn over een afstand van versohei
dene honderden meters vernield, zoodat
het treinverkeer stop gezet moest wor
den.
LUGUBERE VONDST TE BRUSSEL.
Vrouwenlijk in een waterput.
Sinds geruimen tijd stegen uit een wa
terput van een autogarage te Elsone on
aangename geuren op, die den eigenaar ten
slotte deden besluiten don put te laten
reinigen. Bij de reinigingswerkzaamhedon
vonden, naar wordt gemeld, do arbeiders
een groot pak, dat er zoo verdacht uitzag,
dat zij zich genoodzaakt gevoolden de po
litie to waarschuwen, Deze constateerde,,
dat het pak een in staat van ontbinding
verkeerond vrouwelijk bevatte, gewikkeld
in linnen windsels en zakdoeken. De om
het hoofd gebonden lappen waren stevig
vastgeknoopt met een touw.
Bij de onmiddellijk door de politie inge
stelde onderzoek bleek, dat den '21sten
Maart van dit jaar een 44-jarige vrouw is
verdwenen met den naam Amelic de Guel-
dere, winkelierster to Elsene. Men herin
nerde zich nog vagelijk, dat de vrouw op
^den dag van haar verdwijning een bezoek
had gebracht aan don huisbewaarder van
deze garage, aan wien zij geld had geleend,
met de bedoeling dit geld thans terug to
vragen.
De politie was er indertijd niet in ge
slaagd eenig spoor van de vrouw te vin
den.
Deze huisbewaarder is inmiddels ver
huisd, doch de politie heeft hem weten op
te sporen en ter beschikking van het ge
recht gesteld. De vader van de vermisto
vrouw heeft het lijk herkend.
AFSCHUWELIJKE MISDAAD.
Te Herbern bij Munster zijn de land
bouwer Sudhoff, diens vrouw en het
dienstmeisje des nachts vermoord. De da
ders zijn tot nu toe onbekend.
De boerenknechts hoorden des nachts de
vrouw om hulp roepen dooh toen zij aan
kwamen, vonden zij de vrouw reeds ver
moord in een grooten bloedplas liggen.
De politie werd gewaarschuwd en toca
deze ter plaatse verscheen, bleek het, dat
ook de boer en het dienstmeisje vermoord
waren. Alle lijken waren vreeselijk ver
minkt. Het dienstmeisje was niet minder
dan 7 maal gestoken. De dood bij haar
was door een steek in het hart veroorzaakt
Waarschijnlijk heeft tusschen het dienst
meisje en do moordenaars een hevige strijd
plaats gehad, want in de hand van do doo-
de vond men nog een bos haar.
Verder zijn nog een met bloed bevlokt
zakmes, een pet van één der moordenaars
en een oud jachtgeweer gevonden.
Men hoopt met behulp van deze voor
werpen de daers op het spoor te kunnen
komen
