Willem Kardinaal van Rossum
Z3ste Jaargang
DINSDAG 30 AUGUSTUS 193a
No. 7291
S)e£cid6cHe6ou^omt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per port f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL.. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 l
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
5
HEDENNACHT IS TE MAASTRICHT
OVERLEDEN ZIJNE EMINENTIE WIL
LEM MARINUS, KARDINAAL VAN
ROSSUM, IN DEN LEEFTIJD VAN
BIJNA 78 JAAR.
Z.Em, was eerst gisterenavond te 9 uur
in het ziekenhuis „Calvariënberg" te Maas
tricht opgenomen wegens volkomen uit
putting van den hoogen kerkvorst na de
vermoeienissen van de laatste weken en
van de bisschopswijding van mgr. Joosten
op Zondag jongstleden. Z. Eminentie was
reeds jaren lijdende aan suikerziekte. Bij
de bisschopswijding was de algeheele uit
putting van den Kardinaal reeds aan het
licht gekomen in een voorbijgaande bewus
teloosheid. In den loop van den Maandag
'heeft de toestand zich vefergerd, zonder
echter dat de toestand van den zieke een
zoo spoedig verscheiden deed verwachten.
Op het veld van eer is hij gestorven, Wil
lem, Kardinaal van Rossum, in de volle uit
oefening van zijn verheven en gewichtig
ambt. Hij heeft vervuld in zijn gebeele le
ven dag aan dag, wat de Paus van hem
verwachtte, toen de toenmalige Redempto
risten-pater op 27 November 1911 tot het
purper verheven werd: ,,een krachtige
steun van onze Moeder de H. Kerk''.
In Kardinaal Van Rossum is een groot
Nederlander heengegaan, die tijdens zijn
levens de roem was van zijn vaderland en
thans, na zijn zaligen dood, in roemrijke
gedachtenis zal blijven door alle eeuwen
heen.
Op den grond waar hij geboren is, bin
nen de grenzen van zijn dierbaar vader
land, heeft deze NederLandsche kerkvorst
zijn doodsbed gevonden. Veertig jaren van
zijn rijke leven bracht Z.Em, door in de
Eeuwige Stad. Maar Nederland heeft hij
nooit, en Nederland heeft ook hem nooit
vergeten.
Kardinaal van Rossum hij was de pur
peren glorie van de emancipatie der Ka
tholieken in ons Vaderland.
Zijn eenige voorganger, Willem Van
Enckevoirt, stierf in 1534. Stormen van ket
terij en vervolging woedden sindsdien over
onze lage landen. Eeuwen lang leefden
onze geloofsgenooten in verdrukking en
verachting. Tot langzaam het plantje weer
vaste wortel schoot, de Bisschoppen terug
keerden en, als kroon op het werk der vrij
wording, een Nederlander tot het Kardina
laat werd verheven.
En welk een Kardinaal!
Hij werd uitverkoren, zooals de Paus in
het consistorie mededeelde, „propter im-
men&am scientiam", „wegens zijn uitsteken
de kennis". Die kennis heeft hij niet eng-
Kartig voor rich gehouden, maar laten
schitteren in vele theologisohe werken o.a.
„Commentarius de judicio sacramentali
Joannis B. Eghi ad trutinam vocatis", „De
Essentia Saeramenti Ordinis", „Opusculum
de Praedestinatione Christi S. Alphonsi de
L. Primum edidit, et commentano auxit",
„Doctrina S. Alphonsi de Immaculata Con-
ceptione B. M. V." Verleden jaar nog ver
soheen te Rome wederom een nieuw werk
van Z. Em., hetwelk een tweede, veel uitge
breider uitgave is van het eerste werk over
het wezen van het Priesterschap.
Zijn groote lauweren heeft Kardinaal
Van Rossum echter niet zoo zeer geplukt
als geleerde, maar als prefect van de Con
gregatie tot Voortsplanting des Geloofs,
van het college van Kardinalen, dat spe
ciaal belast is met de vooruitgang der Mis
siën.
Hij werd genoemd „de Roode Paus", een
titel waarop Z. Em. in 't geheel niet ge
steld was! Aan hem, als voorzitter van de
Propaganda, was de overzware taak toebe
deeld leiding te geven aan de uitbreiding
van het Koninkrijk Gods in die streken,
waar het Evangelie nog niet of nauwelijks
gepredikt is. Vanuit zijn bescheiden ap
partementen in het Paleis der Propaganda
te Rome overzag hij de geheele wereld,
ontving hij de rapporten slecht of gun
stig zoowel over de zwarte binnenlan
den van Afrika als over de ontelbare volke
ren van Azië en Indië. Wie 't voorrecht had
op de Piazza di Spagna ter audiëntie te
komen en daar de rij van wachtenden be
studeerde, kreeg in éen oogopslag een denk
beeld van de wereldomvattende werkzaam
heid van Kardinaal Van Rossum: priesters
en prelaten in alle habijten en uit alle
rassen kwamen daar hun opwachting ma
ken.
Het „paleis" legde een stil getuigenis af,
hoe het geheele leven van den Kardinaal
was vastgegroeid aan het Missiewerk: er
was geen schilderij aan de muur, of het was
een missie-schilderij; er lag geen boek tus-
schen de stapels, of het handelde over de
voortplanting des geloofs.
Aan den nieuwbouw van het Instituut
der Propaganda had Z. Em. zijn hart ver
pand. Het was algemeen bekend, dat de
Kardinaal over niets liever sprak dan over
zijn nieuw instituut in de nabijheid van St.
Pieter.
Het is ontroerend-typeerend voor de
wilskracht en de arbeidzaamheid van den
Kardinaal, dat hij, grijsaard van bijna tach
tig jaren, gestorven is in de volle uitoefe
ning van zijn ambt als -de M i s s i e-K a r-
dinaal. Zijn laatste reis voerde naar het
hooge Luthersche Noorden, waar de H.
Kerk zoo goed als uitgeroeid werd, om
daar, door zijn purperen verschijning, luis
ter bij. te zetten aan het Eucharistisch Con
gres te Kopenhagen, om door zijn zeldzame
aanwezigheid de aandacht der andersden
kenden van Scandinavië te trekken op de
ééne Ware Kerk. Dat was propaganda naar
het hart van den Prelect der Propaganda.
Terugkeerend uit het Noorden, wat
steeds zijn bijzondere belangstelling had
(eenige jaren geleden reisde Z. Em. alle
Scandinavische landen af tot IJsland toe),
heeft Kardinaal Van Rossum volgaarne ecu
Missie-pater t-ot Missie-bisschop gewijd,
daarmede, in navolging van den Zaligma
ker, door de oplegging zijner handen, een
nieuwe apostel wijdend voor het ambt, dat
hij zoo spoedig, door den dood gescheiden,
aan anderen zou moeten overlaten.
Als zoon van eenvoudige ouders werd
Willem Marinus van Rossum op 3 Septem
ber 1854 te Zwolle geboren. Ondanks zijn
uitverkiezing tot „Emiuentissimus priu-
peps", tot Verheven Kerkvorst, is hij steeds
eenvoudig gebleven. Ieder, die dat weasch-
te, had toegang bij den Kardinaal. Zijn gas
ten, al waren zij geen prelaten of wereld
lijke hoogwaardigheidsbekleders, ontving
Z. Em. met een hartelijkheid, dat iemand
zich onmiddellijk thuis voelde in zijn hooge
tegenwoordigheid.
De levensweg van den overleden Kerk
vorst was in diens jeugd niet rooskleurig.
Op zeven-jarigen leeftijd verloor hij zijn va
der, enkele jaren later ook zijn moeder. In
1867 ging hij naar het Klein-Seminarie te
Culemborg en trad zes jaar later in de
Congregatie van den Allerheiligsten Ver
losser.
Nog gisteren heeft men kunnen lezen in
onze krant, hoe kloosterlijk sober het leven
van dezen Kardinaal-Redemptorist was in-
In 1874 legde hij te Den Bosch zijn kloos
tergeloften af. In dat jaar werd de jonge
kloosterling naar Wittem (L.) gezonden,
waar hij zijn hoogere studies maakte, om
op 17 October 1879 tot priester te worden
gewijd. Na zijn priesterwijding was hij ach
tereenvolgens als leeraar verbonden aan de
studiehuizen zijner Congregatie te Roer
mond en te Wittem. In 1893 volgde zijn be
noeming tot rector van het bekende Re
demptoristenklooster te Wittem, doch
reeds twee jaar later werd hij door zijn
Oversten naar Rome geroepen, waar hij
werd benoemd tot consultor van het H. Of
ficie. In 1904 werd hij lid van de commissie
tot Codificatie van het kerkelijk Recht en
in 1909 volgde zijn benoeming tot Consultor
Generalis van zijn Congregatie voor Neder
land en België.
Op 27 November 1911 werd hij door Paus
Pius X verheven tot kardinaal-diaken en op
30 November d.a.v. ontving hij den hoed
met de Diaconie van den H. Caesarius in
het Paleis. Een jaar later vertegenwoordig
de Kardinaal van Rossum den Paus als
Pauselijk Legaat op het Eucharistisch Con
gres te Weenen, in welk jaar tevens zijn be
noeming volgde tot voorzitter der Pause
lijke Bijbelcommissie. In 1913 bracht Kardi
naal van Rossum voor het eerst in zijn
nieuwe waardigheid een bezoek aan zijn va
derland, waar hij met den grootsten geest
drift o.a. te Warmond werd ontvangen.
Door Paus Benedictus XV werd Kardi
naal van Rossum in het jaar 1915 tot Groot-
Penitenciër benoemd, terwijl hij tevens
werd verheven tot den rang van kardinaal-
priester met den titel van het H. Kruis in
Jeruzalem.
In Maart 1918 werd Z.Em. benoemd tot
kardinaal-prefect van de Congregatie „De
Propaganda Fide" en genoot hij het voor
recht om op 19 Mei van dat jaar door Paus
Benedictus XV tot titulair-aartsbisschop
van Caesarea in Mauritanië te worden ge
wijd.
Nadat Kardinaal van Rossum in 1923 een
bezoek had gebracht aan Scandinavië en
IJsland, schreef hij kort daarop „Aan mijn
Katholieke Landgenooten" een opwekking
voor de Missie in de Scandinavische lan
den.
Nog versch in 't geheugen liggen de
glonevolledagen van het Eucharistisch
Congres te Amsterdam in 1924, toen de Kar
dinaal als Pauselijk Legaat met groote luis
ter omstraald zijn intocht deed in Amster
dam.
In deze opeenhooping van waardigheden
en onderscheidingen, bleek duidelijk de al-
gemeene waardeering voor de persoon van
Zijne Eminentie. Maar de grootste dank ont
ving de Kardinaal in het schrijven dat Z. H.
de Paus hem zond bij zijn gouden priester
feest, twee jaren geleden:
„Immers, het kan niet anders, of wie
uw groote daden herdenkt en vermeldt,
moet de Goddelijke liefde en goedheid er
kennen en verkondigen, door welke het U
gegeven werd gedurende deze langdurige
priesterlijke levensbaan, zoo gewichtige en
vruchtdragende werkzaamheden te dragen
en te verdragen, der Kerke ten groei en
den zielen ten heil; vooral toen gij, door het
aan uwe verdiensten verschuldigde purper,
werd geëerd".
Schooner lof voor een strijder der H.
Kerk is niet denkbaar dan deze lofprijzing
van Christus' Plaatsbekleeder.
Schooner krans bij het sterfbed van on
zen Kardinaal is niet te maken dan deze
lauwerkrans op het hoofd van onzen grijzen
en nóg te vroeg ontslapen Kerkvorst: de
Goddelijke goedheid te erkennen, ons in
zijn voorbeeldig heilig en arbeidzaam leven
gegeven.
Willem, Kardinaal van Rossum hij
ruste in vrede.
Omtrent ket overlijden van Kardinaal
van Rossum wordt nog nader gemeld:
Na zijn reis door het land was Kardi
naal van Rossum oververmoeid in Wit
tem aangekomen. Desondanks heeft hij
gistermorgen nog de H. Mis opgedragen
en daarna trad een geweldige inzinking in.
Op advies van dr. Hinsen, directeur-ge
neesheer van het ziekenhuis te Maastricht
is toen de hooge lijder ter observatie in
het ziekenhuis opgenomen. Zijn secretaris,
dr. Lijdsman, vergezelde hem op dien tocht.
Blijkbaar heeft de auto-rit den Kardinaal
ernstig vermoeid, zoodat het raadzaam
werd geacht hem nog 's avonds de H.H.
Sacramenten der Stervenden toe te die-
Na ontvangst van het doodsbericht is de
Provinciaal der Redemptoristen, vergezeld
door den rector uit Wittem, onmiddellijk
naar Maastricht gegaan tot het treffen van
maatregelen in verband met de begrafenis.
De plechtige uitvaartdiensten voor Kar
dinaal van Rossum zullen a.s. Vrijdag te
Maastricht in de St. Servaaskerk gehou
den worden. Daarna zal het stoffelijk over
schot worden bijgezet in den grafkelder
te Wittem.
„Welk een kracht zit er in
sommige menschenlevens 1"
Gisteravond schreef A. B. Kleerekooper
in de „Vooruit" en andere socialistische
bladen:
De kardinaal Van Rossum is een
wonder van een ouden man. Acht en
zeventig jaar oud reist hij ambtelijk van
Rome naar den kop van Europa. Op
den terugweg maakt hij een uitstapje
naar het vaderland, trekt in die paar
dagen van de ééne plaats naar de
andere, en staat 's morgens om half
aoht voor het altaar om voor te gaan
in den kerkdienst. Toen hij hier aan
kwam in Amsterdam, ging hij zóó van
den nachttrein naar de stampvolle
kerk. En dan te bedenken, dat hij in
zijn jeugd den zwaren weg heeft moe
ten afleggen van het Zwolsche wees
huis naar het allerhoogste am'bt
welk een kracht zit er in sommige
menschenlevens
Eenige uren, nadat het bovenstaande
was geschreven en gezet, is deze krachtige
mensc'h, die kardinaal van Rossum was,
overledenEn wij, Katholieken van Ne
derland, zijn door dit verlies Van één onzer
grooten zoo onverwachts getroffen, dat wij
het moeielijk kunnen realiseeren; de ge
dachten aan het ontzaglijk vele werk, door
kardinaal van Rossum verricht voor de
Kerk, voor de Missie, voor Katholiek Ne
derland, woelen door elkaar en de eene
verdringt de andere.
Daar heeft een kracht gewerkt in
dit menschenleven, dat geschonken en ge
wijd is geweest aan gebed en arbeid,
in sterke wilskracht, onafgebroken zelfbe
dwang en religieuzen offergeest, tot
den laatsten dag, tot het lichaam,
dat den geest iederen dag en ieder uur van
den dag moest dienen, niet meer dienen
kón, zijn dienst moest opzeggen. En de
geest is gestegen uit het lichaam, naar
zijn Schepper.
Zondag verrichtte de Kardinaal nog de
Bisschopswijding van Mgr. F. Joosten, te
Vught nog geen twee dagen later ligt
het lichaam, van uitputting bezweken, ont
zield neder.
Yan een „armen jongen", die niets be
zat, is de overledene opgeklommen tot do
Dit nummer bestaat uit drie bladen
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Nadere toelichting van von Papen's eco
nomisch program. (2e blad).
Heden komt de Duitsche Rijksdag bijeen.
(2e blad).
Za! Amerika weldra Rusland erkennen?
(2e blad).
BINNENLAND.
OVERLEDEN IS Z. EM. W. M. KAR-*
DINAAL VAN ROSSUM. (1ste blad).
Overleden is Mgr. dr. A. C. M. Schaep-
man, oud-president van het Seminarie
Rijsenburg. (1ste blad).
Koninklijke onderscheidingen. De
jaarlijksche reeks. (1ste blad).
Aanrijding met doodelijken afloop te
Den Haag. (Gem. Berichten, 3de blad).
Tal van branden. (Gem. Berichten, 3de
blad en Laatste Berichten).
Paillard wint te Rome het wereldkam
pioenschap der stayers. (2de blad).
Het Ned. waterpolo-zevental verliest met
43 te Weston Super Mare.
hooge waardigheid van Kardinaal „van
het Zwolsche weeshuis naar hot allerhoog
ste ambt", merkt de boven geciteerde so
cialistische schrijver op. Voor een niet-
Kafcholiek kan dit iets bijzonders schijnen;
de Katholiek weet, dat in de Kerk nooit
bij het bekleeden van een waardigheid
stand of afkomst, als zoodanig, van den
betrokkene in aanmerking komt. Evenmin
als voor Gods rechterstoel de waardigheid
van den mensoh die geoordeeld moet worden
verschil maakt in de maatstaf van recht
vaardigheid, waarnaar de Eeuwige Rech
ter oordeeltEen Kardinaal is, naar
rede en Geloof ons leeren, in dit opzicht
gelijk aan zijn laagsten kamerdienaar....
Van wien veel gegeven is zal eohter
veel worden verlangdKatholiek Ne
derland moge dit, aan den iijkbaar van den
hoogen Doode, godenken
BINNENLAND
VERHOOGING VAN RECHTEN IN
DU ITSCHLAND.
O.m. op plantaardige vetten.
Nog voordat zij haar economische plan
nen heeft bekend gemaakt, heeft de Duit
sche regeering de invoerrechten verhoogd
op komkommers, vruchtensappen, ganzen,
eigeel en eiwit', plantaardige vetten en
wijnen.
Het invoerrecht op komkommers wordt
voor den tijd van 16 September tot 15
April gebracht van 10 op 30 Mark, voor
vruchtensappen met gering suikergehalte
van 12 op 60 Mark, voor eigeel van 8 op 65
Mark en voor eiwit, dat tot nu toe vrij van
rechten was, wordt een invoerrecht geheven
van 50 Mark per 100 kg. Het invoerrecht
op plantaardige vetten, die niet voor con-
sumtie geschikt zijn, wordt met 2 Mark op
100 kg. belast, plantaardig vet, dat bij de
vervaardiging van margarine wordt ge
bruikt, met 2.50 Mark per 100 kg., terwijl
plantaardig vet voor de zeepindustrie vrij
van rechten blijft. »Tel."
R. K. Tuinbouwwinterschool te Beverwijk.
Zaterdag 17 September a.s. zal bet toe
latingsexamen worden afgenomen voor
nieuwe leerlingen der R. K. Tuinbouw
winterschool te Beverwijk. Tot voormelden
datum is nog gelegenheid om zich te laten
inschrijven.
Ter verkrijging van onderwijs-progra*»-
ma, internaalprospectus en aangifteformu
lier wende men zich tot den Directeur <4er
school, die ook gaarne bereid is ahe ge-
wenschte inlichtingen te verstrekken.