De autobus niet van den weg gewerkt!
23ste Jaargang
WOENSDAG 17 AUGUSTUS 1932
No. 7280
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Fra-noo per port f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
V Het rapport-Weiter.
Het Dagelijksch Bestuur van de R.-K.
Staatspartij heeft in zijn Maandblad (men
zie elders in dit nummer) zijn oordeel uit
gesproken over het rapport-Weiter.
Het is een „algemeen oordeel" „Met
het oog op een gedetailleerde behandeling,
die elders volgen moet, heeft het nut, en
kele groote lijnen te trekken", zegt ge
noemd bestuur.
En wij hebben nagegaan, of bij het trek
ken van die groote lijnen ook concreet
naar voren is gekomen, wat, zij 't dan ook
niet gedetailleerd, naar het oordeel van
het Dagelijksch Bestuur der R.-K. Staats
partij in het rapport-Welter goed en aan-
vaardbaard of verkeerd en te verwerpen is.
En dan is dit wel concreet, dat een ver
laging van de bestaande steunnormen,
naar het oordeel van genoemd Bestuur,
niet kan worden aanvaard.
Verder wordt er niets concreets uit het
rapport-Weiter naar voren gebracht, om
er een besluit „voor" of „tegen" bij te
plaatsen.
Over de verlaging van loonen en sala^
rissen wordt gezegd, dat geëischt moet
worden: een nauwkeurig onderzoek naar
het toelaatbare van deze bezuiniging, met
name in den geest van ons ontwerp-pro-
gram, dat „gezinspolitiek het geheele
staatsbeleid moet doortrekken". Men be
treurt hier waarschijnlijk het gemis van
een meer concrete meening op dit punt,
maar men zal toch ook wèl willen erken
nen, dat men zeer bezwaarlijk zonder al-
leste overzien als men niet in demagogie
wil vervallen zulk een meening kan vor
men èn volhouden. Men zal dit willen er
kennen, als men bedenkt, dat het totale
bedrag aan loonen en salarissen zeker 40
tot 50 pet. vertegenwoordigt van de voor
bezuiniging vatbare 400 millioen.
400 millioen want niet voor bezuini
ging mogen in aanmerking komen aldus
het Dagelijksch Bestuur der R.-K. Staats
partij de pensioenlasten, welke met in
begrip van de Rijksbijdragen aan de so
ciale fondsen, een som van rond 118 mil
lioen gulden bedragenen de rente en af
lossing der schuld, waarmede rond. 74 mil
lioen is gemoeid, Dit zijn ook twee con
creet aangegeven wenschen. En deze laat
ste wensch (geen verlaging van rente der
schuld) wordt geargumenteerd tegenover
hen, die, vaak zonder nadenken, een verla
ging dier rente propageeren, als waren
daaraan geen lasten verbonden óók voor
velen, wien deze lasten boven hun draag
kracht gaan.
Verder verwijzen wij den lezer naar de
uiteenzetting van het Dagelijksch Bestuur
der R.-K. Staatspartij zelf, elders in dit
nummer opgenomen heel voorzichtig
saamgesteld, ontwijkend alles wat maar
zweemt naar demagogie....
Het R.-K. Werkliedenverbond heeft in
een brochure „Door de duisternis naar 't
licht" zich gewend tot de Katholieke ar
beiders en bedienden van Nederland. Wij
ontleenen aan deze brochure de volgende
bladzijde:
„De commissie-Weiter bevatte vrij
wel uitsluitend mannen, die als gang
makers voor positie-vermindering der
arbeiders reeds naam hebben gemaakt.
Het rapport, draagt dan ook voor
een belangrijk deel het karakter der
commissie-zelf.
Dat in verschillenden vorm een aan
slag zou worden voorgesteld op de po
sitie van het overheidspersoneel stond
reeds te voren vast, maar dat de com
missie den euvelen moed zou hebben
om ook nog te tornen aan de schamele
ondersteuning der werkloozen en be
houdens de mogelijkheid van verhoo
ging hier en daar op het platteland
zelfs tot een vermindering van vijftien
procent zou durven adviseeren, moet
den grootsten pessimist zijn tegenge
vallen.
Het rapport heeft, behoudens ver
schillende bezuiningsvoorstellen, die
aanvaardbaar schijnen, de tendenz, die
in de heele loonsverlagings-actie zit:
degenen, die op den rand van den nood
of nog erger leven, te dwingen tot ver
sobering, ten bate van degenen, die
werkelijk versoberen kunnen.
Men kome niet met de opmerking,
dat de commissie slechts om bezuini
gingsmaatregelen werd gevraagd, want
zij heeft de grens van het bloot-aange
ven van bezuinigings-objecten over
schreden en zich gewaagd aan allerlei
beschouwingen en bespiegelingen van
sociaal-economischen aard. Waar zij
zoo over de grens ging, daar had zij
zich tevens de kleinigheid wel kunnen
veroorlooven, de regeering te beduiden,
dat ook op andere wijze, althans ten
deele, het tekort in de schatkist kon
worden weggewerkt, namelijk door een
noodoffer, een crisisbelasting van al
len, die nog over een behoorlijk inko
men beschikken.
En dan niet alleen van degenen, die
boven de f 10.000.per jaar verdienen,
zooals de Onafhankelijk Socialistische
Partij blijkbaar wil, maar ook nog ver
daar beneden, veel liever dan het geld
af te troggelen van de werkloozen of
ambtenaren ten bate van die even goed
of beter betalen kunnen".
Wij hebben meermalen in ons blad op de
redelijkheid van een dergelijke crisis-belas
ting, als hier bedoeld, gewezen. Maar ook
wij willen er eerlijkheidshalve bijvoegen,
dat men daardoor alléén er niet zal ko
men; dat er toch bezuinigd zal moeten
worden, en wel in sterk-ingrijpende mate,
om 's lands begrooting kloppend te kunnen
maken. En daarom verstaan wij goed, wat
wij lezen op de bladzijde, volgende op de
hier uit bedoelde brochure geciteerde:
„Een belangrijk deel van het rapport
(Welter) is voor ons niet te aan
vaarden, wanneer niet (wij spatieeren,
Red. L.Crt.) de regeering besluit door mid
del van een crisis-belasting ieder naar de
mate van zijn krachten de lasten van den
nood der tijden mee te willen doen dragen".
BINNENLAND
VERLAGING VAN SPOORWEG
TARIEVEN?
De plannen verkeeren nog in
het eerste stadium. De
directie in overleg met den
minister getreden.
Naar de „Msbd." verneemt, overweegt de
directie der Ned. Spoorwegen sinds eeni-
gen tijd de mogelijkheid om door middel
van een verlaging der tarieven het perso
nenvervoer van de Spoorwegen te stimu-
leeren.
Naar de heer J. D. Evers, chef van den
Dienst v. Exploitatie der Ned. Spoorwegen
ons dienaangaande meedeelde verkeeren
deze plannen echter nog in het eerste sta
dium. Voor men aanvangt met deze plan
nen uit te werken zal men immers in prin
cipe de toestemming moeten hebben van
den minister. De directie is dan ook reeds
in overleg met den minister getreden.
Overigens zal het nader uitwerken der
plannen nog geruimen tijd in beslag nemen,
daar bij een gecompliceerd bedrijf deze
Ned. Spoorwegen de tarieven natuurlijk
niet maar zoo met een bepaald percentage
kunnen worden verlaagd. Daardoor is het
momenteel nog onmogelijk zelfs bij bena
dering te zeggen hoe groot de verlaging
eventueel zal zijn.
OPBRENGST RIJKS MiDDELEN
's Rijks middelen hebben gedurende
Juli 1932 opgebracht 25.910.018.39, tegen
36.694.281.90 in dezelfde maand van 1931
Overzicht van gegevens inzake
werkloozenzorg
Het departement van binnenlandsche
zaken heeft aan alle gemeenten verzocht,
in de eerste week van Augustus op te
geven, hoeveel geheel en gedeeltelijk
werkloozen op 30 Juli 1932 als werkzoe
kenden bij de plaatselijke organen der
arbeidsbemiddeling (inclusief het aantal
tewerkgestelden bij de werkverschaffin
gen) waren ingesohreven.
Bij het samenstellen van dit overzicht
waren gegevens ontvangen van 901 ge
meenten met 7.357,388 inwoners. In die
gemeenten stonden op 30 Juli j.l. inge
sohreven: 253,304 geheel werkloozen en
19.424 gedeeltelijk werkloozen. Van 176
gemeenten met rond 563.000 inwoners war
ren nog geen gegevens binnengekomen.
Op 25 Juni stonden bij 1065 gemeenten
met 7.874.561 inwoners ingeschreven,
247.688 geheel en 19.099 gedeeltelijk werk
loozen.
De Commissie-Weiter heeft op blz. 334
van haar rapport het deficit van de Spoor
wegen voor het dienstjaar 1932 berekend
op niet minder dan elf millioen.
Voor de tramwegen worden geen cijfers
opgegeven, maar men weet, dat zij goed
deels met overheidsgeld van Rijk, pro
vincie en gemeente zijn aangelegd, en
dat zij in vele gevallen bovendien met jaar-
lijksche subsidies en rentelooze voorschot
ten moeten worden gesteund, om de ex
ploitatie-verliezen te dekken.
Vergelijkt men, aldus merkt R. L. in een
artikel in de „Maasbode" op, met dezen
achteruitgang van he raiivervoer den snel
len groei van het motorverkeer, dan wordt
men getroffen door het schrille contrast.
Immers blijkens de statistiek van de
personeele belasting is de opbrengst
naar den grondslag: motorrijtuigen van
1.041.000, in 1923 gestegen tot 2.068.000
in 1930. In zeven jaar tijds is het bedrag
dus bijna verdubbeld.
En als wij, zoo vervolgt bovengenoemde
schrijver, het aantal van de motorrijtui
gen nagaan, die tot de wegenbelasting bij
dragen, dan zien wij, dat op 1 Januari 1928
belastingplichtig waren: 95.883 voertuigen
met een opbrengst van 7.884.000 gulden, en
op 1 Augustus 1930 niet minder dan 143.922
voertuigen met een opbrengst van 10.887.000
gulden, terwijl voor 1932 de opbrengst
wordt geraamd op twaalf millioen gulden.
De Commissie-Weiter schrijft dit con
trast toe aan de „bevoorrechte positie",
die het motorverkeer zou genieten, en het
wil daarom dat verkeer extra gaan belas
ten. Dit is de eenige bron van iijkom-
sten, welke wordt voorgesteld in het rap
port, dat overigens, krachtens de aan de
Commissie gegeven opdracht, alléén bezui
nigingen onder de aandacht brengt.
De schrijver in de „Maasbode" verzet
zich tegen deze soort „bezuiniging" van
het rapport-Weiter. En wij zijn het volko
men met hem eens. Hij merkt o.m. daar
tegenover het volgende c/:
„Voor zoover deze bevoorrechte positie
(van het motorverkeer) bestaat, is zij een
natuurlijk gevolg van den voorsprong, dien
de vlugge benzine-motor, technisch zoowel
ais economisch, zich op het meer logge
stoomtuig heeft weten te verzekeren.
Slechts voor personenverkeer over lan
gen afstand en voor massaal goederenver
voer heeft de locomotief haar vroegere be-
teekenis nog goeddeels behouden.
Maar zoowel in het buurtverkeer, als in
het transport van stuk- en bestelgoederen
toonen de autobussen en vrachtauto's be
slist hare meerderheid.
In het buurtverkeer is deze meerderheid
zelfs zoo onloochenbaar, dat in den laat-
sten tijd de eene stoomtramwegmaat-schap
pij na de andere overgaat tot het aan
schaffen van autocars, teneinde juist op de
trajecten met het geringste verkeer in de
behoeften van het reizend publiek te voor
zien.
Zelfs in streken waar het railverkeer
nooit een schijn van kans heeft gehad, is
de autobus zegevierend doorgeurden en
heeft laten wij hopen voorgoe^een
einde gemaakt aan het eeuwenheugende
isolement van het platteland.
Geen dezer autobuslijnen wordt gesub
sidieerd: integendeel, zooals wij nog nader
zullen toelichten, dragen zij zoowel direct
door de wegenbelasting, als indirect door
den benzine-a-ccijns, ruimschoots bij tot de
kosten van wegen-onderhoud en verbete
ring.
En nu zou de Regeering op deze voor
spoedige ontwikkeling remmend gaan in
werken door een extra-belasting van het
motorverkeer! Nu zou zij den technischen
vooruitgang tegenhouden en de exploitatie
voorwaarden van de doeltreffender en eco
nomischer vervoermiddelen door belasting
druk gelijk pogen te maken met die van
'het minder economische en voor het buurt
verkeer ongeschikte apparaat der Neder-
landsche Spoorwegen!
En dit zou dan „Bezuiniging" moeten
heeten1
Wij zouden hot veeleer een belemmering
der natuurlijke groeikracht van het mo
torverkeer willen noemen, waarbij de fis
cus zich bovendien zou blootstellen aan de
kwade kans, dat de te hooge heffing in
dezen wrangen tijd op een finantieele mis-
lukkig zou uitloopen."
VOORNAAMSTE NIEUWS.
HULP VOOR DEN NEDERL.
FRUITTELER
De drie centrale landbouworganisaties
vragen hooger invoerrecht
SUBSIDIAIR CONTINGENTEER ING
VOOR BUITENLANDSCH FRUIT.
De drie centrale Landbouworganisa
ties schrijven in een adres aan den mi
nister van Economische Zaken en Ar
beid:
Volgens de gegevens van het Cen-
traal-Bureau van Veilingen in Neder
land, zouden ruim 33.000 H.A. in ge
bruik zijn voor de teelt van fruit voor
den handel, wat 1 pet. is van de totale
oppervlakte cultuurgrond in Nederland.
Deze oppervlakte is groot genoeg om
Nederland van voldoende fruit te voor
zien en zelfs nog een belangrijk over
schot te leveren voor export.
Op grond van in het a-dres verwerk
te berekeningen komen de landbouwor
ganisaties echter tot de slotsom dat de
gemiddelde invoerwaarde ruim pl.m. 20
cent per K.G. bedraagt, terwijl de ge
middelde uitvoerwaarde nog geen 7 ct.
per K.G. is.
Dit wordt, volgens adressanten, ver
oorzaakt door het feit, dat het goede
fruit alleen in het binnenland geplaatst
wordt en minderwaardig uitgevoerd. In
goede bedrijven in Nederland zijn de
laatste jaren de resultaten zoodanig
geweest, dat gebleken is, dat ook een
goede kwaliteit vruchten geteeld kan
worden, die bovendien wat smaak betreft
de voorkeur geniet.
Wijzende op de groote hoeveelheden
fruit, die uit het buitenland ons land
worden binnengebracht en een overzicht
gevende van de in andere landen van
Nederlandsoh fruit geheven invoerrech
ten, betogen adressanten dan de noodza
kelijkheid van hoogere Nederlandsche in
voerrechten op buitenlandsch fruit, wel
ken wensch zij als volgt toeliohten:
Wil de Nederlandsche fruitteler in de
toekomst aan meer menschen een bestaan
geven, dan is daartoe noodig, dat steun
geboden wordt en wel in den vorm van
een verhoogd invoerrecht op buiten
landsch fruit, geheven per K.G. en niet
van de waarde. De prijzen zullen daar
door op peil blijven en de
Nederlandsche consument zal
er weinig van merken,
want, zoo goed de Nederlandsche teler
de verhooging van het invoerrecht in En
geland betaalt, zal de Amerikaansche
fruitteler het verhoogde invoerrecht op
zijn producten te betalen hebben.
Ook al zou men van de veronderstel
ling uitgaan, dat het heffen van een in
voerrecht van 10 pet. per K.G. tengevol
ge heeft, dat de groothandelaar hier 10
ct. duurder moet inkoopen, dan beteekent
dit nog slechts een geringe verhooging
voor den consument, want de winst van
den tussohenbandel zal dezelfde blijven.
Met de gelden, die aan invoerrechten
worden geheven, zou dan gezorgd kun
nen worden voor verbetering van de Ne
derlandsche fruitteelt.
Indien bezwaar mocht bestaan tegen
een invoerrecht op buitenlandsch fruit,
dan verzoeken adressanten den minister
te willen overwegen, of niet thans de tijd
is aangeboken, om, gezien den s.erk ge
stegen invoer van 1930 vergeleken bij
dien van 1931, over te gaan tot contin-
genteering van den invoer van fruit, spe-
i ciaal van de appels en peren.
Wijziging Tarwe-beschikking 1931
De minister van Economische Zaken
en Arbeid heeft bepaald, dat, met ingang
van 1 September 1932 artikel 1 van de
Tarwe-beschikking 1931, zooals die is ge
wijzigd, zal luiden als volgt:
„Tarwemeel of tarwebloem A" is alle
tarwemeel of tarwebloem, waarvan de
samenstelling voldoet aan de volgende
eisohen
lo. elke hoeveelheid bestaat voor ton
minste 25 pet. uit meel of bloem, uitslui
tend afkomstig van inheemscho tarwe;
2o. deze 25 pet. is gelijkmatig door de
hoeveelheid verwerkt;
3o. de inheemsohe tarwe, bedoeld on
der lo. is geleverd door bemiddeling van:
a. een gewestelijke tarwe-organisatie, bin
nen welker gebied de tarwe is geteeld
en b. de centrale tarwe-organisatie en c.
de Vereeniging voor Inheemsohe Tarwe
Afnemers (V.I.T.A.), alle op haar daar
toe strekkende aanvragen als zoodanig
door hem toegelaten.
Waar in de toelichtende verklaringen
op de modellen I tot en met IV B., be-
hoorende bij zijn voormelde beschikking,
wordt gesproken van „tarwe-organisa-
ties", moet worden gelezen organisaties".
BUITENLAND.
Hitler in de oppositie. (2de blad).
Het werkverschaffingsprogram der
Duitsche regeering. (2de blad).
Het echtpaar Lindbergh verblijd met de
geboorte van een zoon. (Buitenl. Berich
ten, 2de blad.)
BINNENLAND.
R. K. Staatspartij en R. K. Werklieden
verbond over het rapport-Weiter (2de en
lste blad).
Is een verlaging van de spoorwegtarie
ven in voorbereiding? (lste blad).
Contingenteeringswetten afgekondigd
Gisteren zijn in het Staatsblad afge
kondigd de wetten tot regeling van den
invoer van porselein, fijn en sanitair aar
dewerk en muur- en wandtegcls en van
lecstklaar sohoenwork.
Naar men ons mededeelt, zal de
N. Z. H. T. M. met ingang van den win-
sneldienst N o o r d w ij kS c h e v e n i n-
g e n weder invoeren.
KERKNIEUWS
De Apostolisch Prefect van Bandoeng
geïnstalleerd.
Te Bandoejig luid aldus de „Msbd."
op plechtige wijze de installatie plaats van
den Apostolisch Prefect van Bandoeng, pa
ter J. H. Gounians.
Bij deze plechtigheid waren tegenwoor
dig Mgr. N. van der Pa-s, mgr. A. van Vel-
sen, mgr. Th. de Backere, mgr. N. Visser,
de Missie overste Pator V. Beekman O.F.
M., pater van Kalken SJ. Voorts represen
tanten van wereldlijke autoriteiten.
De nieuwe Apost. Vicaris te Oslo.
Naar de „Msbd." verneemt, aaJ de'Zeer-
eerw. Pater Mangers, benoemd tot Aposto
lisch Vicaris van Oslo, op Woensdag 24
Augustus te Luxemburg worden geconsa
creerd.
Benoemingen in het Aartsbisdom.
Z. H. Exc. de Aartsbisschop van Utrecht
heeft benoemd tot pastoor te Huissen (O.
L. Vr. ten Homolopn.) dén Weleerw. heer
Th. J. van Wijk; tot pastoor to Woudsend
den Weleerw. heer W. G. Welsing, en tot
Rector te De Lage Vuu~ J~
heer H. S. Brugman.
UIT DE OMGEVING
OEGSTGEEST.
VERDUISTERINGEN BIJ DE
BOERENLEENBANK.
Tot een bedrag van ruim f 100.000.
Uit officieele bron vernemen wij, dat v. d.
H., de gewezen kassier der Coop. Boerenleen
bank alhier, aangesloten bij de Centr. Boeren
leenbank te Eindhoven, wegens verduistering
in verzekerde bewaring is gesteld.
Het tekort bedraagt meer dan 100.000. De
verduisteringen loopen reeds sinds 1920. De
vroegere kassier bediende zich daarbij van
valsche handteekeningen. Het bestuur der
Bank deelt mede, dat het tekort tenvolle is
gedekt door vaste en roerende goederen en
door borgstelling.
Gemeenteraad. Vrijdagavcond te 7 uur
komt de Raad dezer gemeente in openbare
vergadering bijeen.
RIJNSBURG
Bloemenhandel. De maand Augustus was
den bloemisten niet gunstig. Er waren te veel
warme dagen waardoor de prijzen aanzienlijk
daalden. En de aanvoer werd steeds grooter.
Betaald werd: Gladiolen per 100 in de ge
wone soorten 1535, extra soorten 4060,
rozen per bos van 20 stuks 1014, Dahlia's
per 100 501.10, Pompon Dahlia's 2040,
Convili 2030, Margrieten 1520, Montbre-
tia 1020, Zinnia's 4070, Asters in diverse
kleuren 1525, Centaurea 47, Scabiosa 15
25, Galardia 510, Lelie's ƒ3.504 10.
