DE CRISISPACHT
WET 1932
23ste Jaargang
DINSDAG 5 JULI 1932
No. 7244
®e£eid^elie(BotiTa/nt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per poet f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 t
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regeL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
bet dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
V Bezuinigen en Christen-plicht.
Bezuinigen is in onzen tijd vaak noodza
kelijk; en bezuinigen brengt vaak noodza
kelijk mede eenige onaangenaamheden, ook
bittere onaangenaamheden voor personen,
die er bij betrokken zijn.
Maar: dat men toch niet toegeve aan den
drang om te bezuinigen, omdat anderen
't ook doen, omdat 't nu eenmaal in dezen
tijd zóó behoort! Dat kan economisch en
sociaal laakbaar en noodlottig zijn. En dat
men vooral niet bij bezuinigingen, ook
niet bij noodzakelijke bezuinigingen, o n-
n o o d i g niet meer dan n o o d i g is
onaangenaam of hard zij ten opzichte van
anderer persoonlijke belangen.
't Is, om die onnoodige hardheid te voor
komen, heel nuttig, als zij, die bezuinigin
gen voor anderen invoeren, tegelijkertijd
vrijwillig op zichzelf 'n relatief even sterke
bezuiniging toepassen, zoo zij daartoe niet
alreeds door de omstandigheden gedwon
gen worden.
Dat de Gemeenteraad van Amsterdam,
die voor het gemeentelijk personeel een
tijdelijke loonkorting heeft ingevoerd, voor
zichzelf tot een tijdelijke korting vanhet
presentiegeld heeft besloten, juichen wij
toe niet omdat dit besluit op zichzelf
zoo'n geweldige beteekenis zou hebben;
volstrekt niet! maar omdat daarin tot
uitdrukking komt, dat wie anderen bezui
nigingen oplegt zichzelf niet buiten schot
mag stellen
Bij bezuinigen is het van zulk een groote
beteekenis: psychologisch te handelen,
d.w.z. bij zijn handelingen ten volle reke
ning te houden met den levenden mensch,
die er feitelijk bij betrokken is, met de al-
gemeene en individueels menschelij'ke
eigenschappen.
Van een haast ongelooflijk-krasse ver-
waarloozing van psychologische overwegin
gen bij het bezuinigen hebben de Neder-
landsche Spoorwegen een voorbeeld ge
geven.
Het Kamerlid mr. Duys heeft aan minis
ter Reymer gevraagd, of het juist is. dat
aan den stationchef te Hoorn, nadat hij
49 jaar en 11 maanden bij de Nederland-
sche Spoorwegen in dienst, was geweest,
slechts een maand dus voor hij zijn gouden
jubileum in dienst der spoorwegen zou vie
ren, ontslag werd verleend en afwijzend
beschikt werd op daartoe gedane verzoe
ken, om althans het ontslag niet te doen
plaats vinden, voor de betrokkene alsnog
dit gouden jubileum had kunnen vieren.
Minister Reymer beantwoordt deze vraag
bevestigend. De betrokken ambte
naar in dienst houden werd niet vereenig-
baar geacht „met de thans bij het spoor-
wegbeheer geboden uiterste soberheid"!
De „Maasbode" schrijft hierbij:
„Met alle respect voor de sobere spoor
weghuishouding, zijn wij van meening, dat
een dergelijk optreden onpsychologisch, zoo
niet erger, moet heeten. Met eenigen goe
den wil was er wel een weg te vinden ge
weest om een ambtenaar, die vijftig jaar
trouw gediend heeft, zijn jubileum te laten
vieren.
Zuinigheid is goed, maar zij moet de
wijsheid niet bedriegen en elk gevoel van
menschelijkheid niet verdringen!
De zuinigheid mag „elk gevoel van men-
sohelijkheid niet verdringen''! Wij zouden
het liever zóó willen zeggen: Zij mag het
gevoel van menschelijkheid niet in 't
minst verdringen
Vooral de Christenen, de Katholieken
hebben zichzelf deze gedragslijn te stellen.
Het volgen daarvan zal menigeen zware of
fers kunnen VTagen; maar de wereld kan
alleen nog worden gered, als het gevoel
van menschelijkheid wordt beleefd.... En
dkt te beleven, is der Christenen
voorname en allerdringendste plicht; dat
is ons tweede gebod, gelijk aan het eerste.
Op 1 Juli 1.1. is in werking getreden de
wet van 17 Juni 1932, houdende bijzondere
maatregelen ten aanzien van loopende
pachtovereenkomsten, genaamd de Crisis
pachtwet 1932.
Deze wet is tot stand gekomen op voor
stel v^.n eenige kamerleden, die daarmede
getracht hebben, in verband met den nood
in den landbouw, tot ©en oplossing te ge
raken van de tegenwoordige pachtmoeilijk-
heden.
Wij willen hieronder uiteenzetteen ge
let op het groote belang dezer regeling
op welke wijze nu de voorziening is getrof
fen. Van sommige zijden heeft men ge
meend, de oplossing te moeten zoeken in
dezen zin, dat loopende pachtcontracten,
vóór een bepaalden datum aangegaan, het
zij van rechtswege ontbonden moeten wor
den verklaard hetzij op vordering van den
pachter door den rechter moeten kunnen
worden ontbonden. Deze methoden hebben
echter zeer ernstige bezwaren. Wordt een
pachtcontract zonder meer ontbonden, dan
ontstaat er een vacuum. Er bestaat na de
ontbinding tusschen verpachter en pachter
geen enkele rechtsband meer. De pachter
zal verplicht zijn, het gepachte onmiddellijk
te verlaten, tenzij hij het met den verpach
ter eens wordt over nieuwe pachtvoorwaar-
den. Een groot aantal nieuwe pachtcon
tracten zal dus op korten termijn moeten
worden gesloten. De pachter, die zich nu
eenmaal met geheel zijn inventaris op het
gepachte heeft ingericht, zal daarbij niet
in de sterkste positie verkeeren. Het denk
beeld der ontbinding gaat bovendien in
tegen het beginsel, dat de zittende pachter
zooveel mogelijk op zijn plaats moet wor
den gelaten.
Men heeft daarom naar een anderen weg
moeten zoeken.
Deze andere weg, bij de Crisispachtwet
1932 ingeslagen, zal er toe leiden, dat de
verpachter, die niet bereid is, vrijwillig te
doen wat redelijker wijze van hem ge
vraagd mag worden, daartoe zal kunnen
worden verplicht. Deze formuleering opent
de mogelijkheid om met alle omstandighe
den rekening te houden. Men kan niet alle
verpachters, evenmin als alle pachters, over
één kam scheren. Van een kapitaalkrachti
gen verpachter, die staat tegenover een
pachter met weinig of geen inkomsten, kan
iets anders worden verlangd, dan van een
verpachter, die zelf in moeilijke financieele
omstandigheden verkeert en die staat te
genover een pachter, die nog over een vrij
groot weerstandsvermogen beschikt. Ook
zal een belangrijke rol mogen spelen, of de
pachter wellicht in vroegere jaren belang
rijke reserves heeft kunnen ramen. Wan
neer zich het geval voordoet, dat de pach
ter reeds sedert lange jaren hetzelfde goed
in pacht heeft gehad, zoodat hij in den tijd,
toen het landbouwbedrijf uitnemende re
sultaten opleverde, een naar verhouding
zeer lage pacht heeft betaald, dan zal daar
mede, nu de verhoudingen zich in omge
keerde richting gaan ontwikkelen, zonder
twijfel rekening zijn te houden.
De pachter bij een pachtovereenkomst,
aangegaan voor 1 Januari 1932, die van
oordeel is, dat van hem in verband met de
heerschende buitengewone tijdsomstandig
heden niet in redelijkheid kan worden ge
vorderd den bedongen pachtprijs te vol
doen, kan telkens uiterlijk binnen 14 da
gen na het vervallen van eenen termijn,
zich bij verzoekschrift wenden tot den kan
tonrechter binnen wiens kanton het ge
pachte of het grootste deel daarvan ge
legen is, ten einde een geheele of gedeelte
lijke ontheffing van de betaling te beko
men.
Zoolang op een tijdig ingediend verzoek
schrift niet is beslist, wordt de verplichting
tot betaling van den pachttermijn opge
schort.
De noodregeling is derhalve van toepas
sing op alle pachtovereenkomsten, die ge
sloten zijn vóór 1 Januari 1932. Wel is in
sommige takken van bedrijf de crisis reeds
veel vroeger ingetreden, doch met name in
de veehouderij dateeren de moeilijkheden
eerst vooral uit de tweede helft van het
jaar 1931. Een regeling, die een vroegeren
datum zou stellen dan 1 Januari 1932, zou
daarom in tal van gevallen haar doel mis
sen. De wet heeft de zaak verder zoo gere
geld, dat de beslissing telkens afzonderlijk
kan worden gevraagd, wanneer een pacht
termijn vervalt. Telkenjare zal dus opnieuw
kunnen worden bezien, welke pachtvermin-
dering in dat jaar redelijk moet worden
geoordeeld. De eerste pachttermijn, waarop
de wet van toepassing wordt verklaard, is
die, welke na 12 Februari 1932 is vervallen.
Een teruggrijpen tot vroegere pachttermij-
nen, die wellicht reeds lang betaald zijn,
werd een te ingrijpende maatregel geacht.
In tegenstelling met andere crisismaat
regelen behoeft deze regeling geen bepalin
gen te omvatten omtrent het einde van
haar werkingsduur, daar zij vanzelf zal op
houden, wanneer de loopende pachtcontrac
ten zullen zijn geëindigd.
De wet wenscht de beslissing over het
bedrag der pacht vermindering op te dra
gen aan Crisis-pacht-commissies, samenge
steld uit den kantonrechter als voorzitter
en 2 niet tot de rechterlijke macht behoo-
rende personen, die deskundig zijn ten aan
zien van de verhoudingen op landbouwge
bied.
Tegen de beslissing van deze commissie
staat geen enkel rechtsmiddel open, behou
dens cassatie in het belang der wet.
De gang van zaken stelle men zich als
volgt voor: De pachter, die tevergeefs ge
tracht heeft van zijn verpachter de pacht-
vermindering te krijgen, die naar zijn oor
deel de redelijkheid vordert, wendt zich tut
den kantonrechter ter bekoming van ge
heele of gedeeltelijke ontheffing van de be
taling van de pachtsom.
De indiening van het verzoek schort dan
de verplichting tot betaling op. Alvorens
de beslissing van de Crisispachtcommissie
wordt ingeroepen, zal de kantonrechter een
poging doen om partijen door onderling
overleg tot een minnelijke oplossing te
brengen.
Mislukt deze poging, dan moet de zaak
aan de commissie ter beslissing worden
voorgelegd. De commissie zal daarbij heb
ben t© letten op alle omstandigheden.
Het zou onredelijk zijn de wet alleen
van toepassing te verklaren op de pacht-
termijnen, die nog niet betaald zijn. Er is
toch geen enkele reden, om een pachter,
die den vervallen pachttermijn nog niet
heeft voldaan, wel de gelegenheid tot pacht-
vermindering te openen en den pachter, die
wellicht ten koste van zeer groote opoffe
ringen dien pachtprijs wel betaald heeft,
van iedere remissie te versteken. Daarom
is bepaald, dat de wet van toepassing zal
zijn op alle pachttermijnen, die nè 12 Fe
bruari 1932 zijn vervallen, ook al mochten
zij reeds betaald zijn. Hierbij was het ech
ter noodig, dat aan den pachter, die reeds
betaald heeft een termijn wordt gesteld,
binnen welken hij zijn verzoek om vermin
dering moet indienen. Deze termijn is ge
steld op één maand na het in werking tre
den der wet.
De pachter, die reeds betaald
heeft, moet zijn verzoek om pachtvermin-
dering dus indienen vóór 1 Augustus 1932.
BINNENLAND
EERSTE KAMER-VERKIEZING.
Candidaat-stelling in de Provincale Staten.
De Provinciale Staten van Zuid-Holland
zijn bijeengeroepen tegen Vrijdag 29 Juli
om 11 uur in het gebouw der Eerste Ka
mer voor de stemming over de candidaten
voor de Eerste Kamer.
Dien dag zullen eveneens de stemmingen
gehouden worden door de Prov. Staten van
Gelderland, Overijssel, Groningen en
Drenthe.
GEEN SPEK MEER NAAR
DU ITSCHLAND?
ERNSTIGE SLAG VOOR ONS LAND.
Blijkens een officieels mededeeling heeft
de Duitsche regeering besloten- de zgn. in
terimstarieven (Zwischenzölle) voor spek
en reuzel onmiddellijk op te heffen. De
maatregel beteekent, althans wat spek be
treft, een nieuwe bemoeilijking van den Ne-
derlandschen uitvoer naar Duitschland,
daar Nederland verreweg het grootste ge
deelte van den Duitschen spekinvoer ie-
vert.
In officieele mededeelingen wordt er
volgens het „Hbl." nog op gewezen dat de
opheffing van deze interimstarieven juist
voor deze beide producten noodzakelijk was,
omdat de invoer van spek en reuzel den
Laats ten tijd sterk stijgt en daardoor de
Duitsche varkensfokkerij 9teeds meer in het
gedrang komt.
Moeilijkheden in de levensmiddelenvoor
ziening staan niet te vree zen, daar de
Duitsche landbouw te allen tijde in staat
is het binnenLandsch verbruik tegen drage
lijke prijzen te dekken.
Voor spek en reuzel gelden thans gedu
rende den duur van het Duitsch-Zweedsche
•handelsverdrag de in dit verdrag vastge
stelde invoertarieven. Terwijl het interims-
tarief voor spiek 14 mark bedroeg zal het
op grond van het Duitsch-Zweedsche han
delsverdrag automatisch tot 20 mark stij
gen.
Het „Berliner Tageblatt" verneemt ech
ter, dat er van Duitsche zijde reeds stap
pen zijn gedaan om dit handelsverdrag in
vriendschappelijk overleg op te zeggen. In
dit geval zou voor spek het autonome ta
rief van 55 m. in werking treden en bij een
dergelijk tarief valt er natuurlijk aan een
verderen uitvoer van spek naar Duitsch-
land niet meer te denken.
Voor Nederland, voegt de „Tel." aan deze
berichten toe, zijn deze onderhandelingen
van belang, omdat de wijziging van het
Duitsch-Zweedsche handelsverdrag ten doel
heeft, opnieuw de invoerrechten op land
bouwproducten in Duitschland te verhoo-
gen Behalve een verhooging van de invoer
rechten op hout verlangt Duitschland een
verhooging van de invoerrechten op rund
vee, in het bijzonder de opheffing van het
Zweedsche invoercontingent van 6000 stuks.
Verder zullen de invoerrechten op honing
worden verhoogd.
Van Duitsche zijde vreest men, dat deze
nieuwe actie van den rijks-minister van
Landbouw, Freiherr von Braun, tot gevolg
zal hebben, dat Zweden zich nauwer aan
sluit bij het Nederlandsch-Belgische blok,
temeer daar Zweden tot de conventie van
Oslo behoort..
Door de verhooging der invoerrechten op
spek en reuzel wordt in het bijzonder de
Nederlandsche uitvoer naar Duitschland
getroffen. Alleen al in de eerste vier maan
den van 1932 werd 6.611.300 K.G. spek ter
waarde van 3.940.000 mark door Duitsch
land geïmporteerd. Bijna de geheele hoe
veelheid was van Nederland afkomstig.
Voor Duitschland was de post van betrek
kelijk geringe beteekenis, terwijl de maat
regel daarentegen voor de Nederlandsche
boeren opnieuw een emstigen slag betee
kent
Van even groot belang is de verhooging
der invoerrechten op reuzel, waarvan
Duitschland in de eerste vier maanden van
dit jaar 38.809.800 K.G. ter waarde van
25.600.000 mark importeerde. Van reuzel
zijn de Vereenigde Staten de voornaamste
importeurs, maar ook Denemarken leverde
een aanzienlijk contingent, namelijk
7.400.000 K.G.
Zoolang alleen de z.g. tusschentarieven
vervallen en de in het Duitsch-Zweedsche
handelsverdrag vastgelegde invoerrechten
blijven voortbestaan, wordt, de import niet
volstrekt onmogelijk gemaakt. Komen ech
ter de bepalingen in bovengenoemd han
delsverdrag te vervallen, hetgeen met het
oog op de Duitsch-Zweedsche onderhande
lingen alleszins mogelijk is, dan zou voor
spek, zooals reeds gezegd, het prohibitieve
recht van 55 mark in kracht treden, terwijl
voor reuzel nog een tarief moet worden
vastgesteld.
Ook voor mais heeft de Duitsche regee
ring de invoerrechten verhoogd, en wel met
40 mark per ton.
DE WINKELSLUITING OP ZONDAG.
De chocolade- en suikerfabri
kanten wijzen in twee adres
sen aan de regeering er op,
dat de verkoop van cacao en
chocolade pp Zondag in be
langrijke mate is verminderd.
De Vereeniging van Nederlandsche
cacao- en. chocoladefabrikanten en de Ne
derlandsche Vereeniging van suikerwerk
en chocoladefabrikanten hebben twee re-
questen in zake de Zondagssluiting verzon
den aan den minister van oeconomische za
ken en arbeid.
In het eene wordt er op gewezen, dat in
vele kleine steden en dorpen de verkoop
van chocolade en suikerwerken in handen
is van winkeliers die tevens kruidenierswa
ren verkoopen en dus op Zondag moeten
sluiten. Hierdoor gaat een groot debiet ver
loren. Gevraagd wordt door wetswijziging
in dit punt te voorzien.
In het tweede adres wordt meegedeeld,
dat thans, nu de wet nog slechts ruim één
maand werkt, de pnactijk al duidelijk heeft
bewezen, dat de vooraf geuite bezwaren
volkomen gegrond waren. De omzet van
chocolade, suikerwerken en banket is aan
merkelijk teruggeloopen.
Herstel van het debiet op den Zondag
door een stijging van den verkoop op den
Zaterdag en het zich aanpassen van het
publiek aan de bij de wet geregelde ver
koopuien op den Zondag is niet te ver
wachten. Trouwen» de verkoop in deze
uren is van verschillende factoren afhanke
lijk. In de eerste plaats spelen de weers
omstandigheden een belangrijke rol. Verder
houdt de verkoop ten zeerste verband met
de ligging van een zaak en in verreweg de
meeste gevallen heeft juist de oprichting
van een zaak hierin zijn oorzaak gevonden.
Zaken in de onmiddellijke nabijheid van
kerken, sportterreinen, theaters, stations,
vertrekplaatsen van autobussen, booten
enz. kunnen den verkoop niet regelen in een
tijdsbestek van vier uren. Ditzelfde geldt
voor alle zoogenaamde loopzaken.
De verkoop van chocolade en suikerwerk
is veelal een gevolg van een plotseling op
komend verlangen. Kan men dit verlangen
niet bevredigen, omdat een winkel gesloten
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De Italiaansche gedelegeerde te Lau
sanne verwekt sensatie door een eigenaar
dig interview. (2e blad).
Ierland en de betaling der grondannuT-
teiten. (2e blad).
DE PACHTWET Bladz. 1
NA-BESCHOUWING OVER
HET INT. EUCH. CONGRES Bladz. 5
GEMEENTERAAD VAN
LEIDEN Bladz. 9
is, dan is dit debiet voor den winkelier ver
loren.
Weliswaar laat de wet den straathandel
vrij, maar deze beperkt zich tot slechts en
kele artikelen en dupeert bovendien de win
keliers, die veelal op hooge lasten zitten.
Financieele moeilijkheden van den win
kelier wreken zich het eerst op den fabri
kant en waar een groot deel der afnemers
uit niet kapitaalkrachtige, kleinere winke
liers bestaat, komen de financieele moei
lijkheden reeds nu al tot uiting.
Velen zijn door de plotselinge debietvor-
niindering in betalingsmoeilijkheden ge
raakt, waarvan onmiddellijk de fabrikant
de dupe wordt.
Door hooge tolmuren wordt onze indus
trie de export onmogelijk gemaakt. Hier
staat de industrie voor moeilijkheden, waar
voor geen oplossing in ons land te vinden
is. Maar waarom dan in deze tijden door
de wet op de winkelsluiting de moeilijk
heden voor onze industrie nog grooter ma
ken?
Om den landbouw te steunen moet deze
industrie verhoogde suiker- en glukoseprij-
zen betalen. De gevolgen van den steun
aan de veeteelt komen ook weer voor een
groot deel op onze industrie neer.
De besturen vragen geen steun, noch be
scherming, maar zij vragen intrekking van
de wet op de winkelsluiting voor zoover het
betreft den verkoop van chooolade en sui
kerwerken, banket en aanverwante arti
kelen.
De sigarenwinkeliers te
Dordrecht.
Op voorbeeld van Rotterdam heeft men
Zondag in Dordrecht ook een proef geno
men in hoeverre er te tornen valt aan de
Winkelsluitingswet.
De sigarenhandelaar J. had op het kozijn
voor zijn winkel aan het Bagijnhof een kist
sigaren geplaatst, waaruit eventueele klan
ten zichzelf zouden kunnen bedienen. Al
vorens echter tot dit experiment over te
gaan, gaf hij een telefoontje aan het hoofd
bureau van politie met het verzoek een
mannetje te sturen om proces-verbaal op
te maken.
De politie gaf aan deze vriendelijke uit-
noodiging gevolg en stuurde een agent. Een
voorbijganger, met wien de winkelier de
zaak van te voren in scène had gezet, be
diende zich daarop uit de sigarenkist,
waarna de man der wet een overtreding
constateerde en proces-verbaal opmaakte.
Een sigarenwinkelier aan de Voorstraat
plaatste een automaat in zijn winkel en
zette de deur voor de klanten open. Ook hij
ging op de bon. Het is nu maar de vraag,
wat de kantonrechter ervan zal denken.
„N. R. Crt."
Verzoek om tijdelijke ont
heffing.
Naar de „Msbd." meldt, hebben te
Utrecht het hoofdbestuur en de afgevaar
digden der verschillende afdeelingen van
de R. K. Banketbakkersvereeniging verga
derd ten einde uiting te geven aan hun
grieven inzake de gevolgen der Winkelslui
tingswet, vooral op de Zondagen.
Algemeen was men het er over eens, dat
deze voor de bedrijven funest zijn geble
ken.
In overleg met mr. Bach, directeur van
het Nationaal Hanze Bureau, besloot de
vergadering, gesteund en met medewerking
van den R. K. Middenstandsbond, zich tot
den minister te wenden, ten einde te ver
krijgen, tijdelijke ontheffing van de bepa
lingen der Winkelsluitingswet op Zonda
gen voor de banketbakkers, tot betere tij
den zullen zijn aangebroken, en zoo dit niet
mogelijk zal blijken, een beduidende ver
ruiming van de verkoopuren op de Zonda-
i «en-
