23ste Jaargang
DINSDAG 24 MEI 1932
No. 7208
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
Ste ÊcidAelie (Bou/tamt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2-50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL.. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 l
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
R. K. STAATSPARTIJ.
Vereeniging van de leden van
R. K. Statenclubs.
HET POLITIEK ADVIES.
Zaterdag 21 Mei jl. is te Utrecht bijeen
geweest de algemeene vergadering van
afgevaardigden van de leden van R. K.
Statenclubs in Nederland (Kiesvereeniging
ten behoeve van de Verkiezing van Leden
van de Eerste Kamer der Staten-Gene-
raal). Aanwezig waren 30 afgevaardig
den.
De vergadering stond onder leiding van
den heer W. C. J. J. Baron van Voorst
tot Voorst, Voorzitter van de R. K. Sta-
tenclub Zuid-Holland. In de vervulling
van een tweetal bestuurs-vacatures werd
voorzien door de verkiezing van de heeren
Mr. P. H. Loeff en G. W. J. van Koever
den, resp. Voorzitter van de Statenclub
Noord-Brabant en Voorzitter van de Sta
tenclub Gelderland.
Na vaststelling van de notulen van de
algemeene vergadering van 1 Juni 1929,
ging de vergadering over tot uitvoerige
bespreking en vaststelling van het na^
volgende Politiek Advies:
„Op grond van de haar in artikel 8 van
het reglement toegekende bevoegdheid,
adviseert de algemeene vergadering van
de Vereeniging van de leden der R. K.
Statenclubs, dat de R. K. Statenclubs,
welke dezen zomer zullen deelnemen aan
de periodieke verkiezingen voor de Eerste
Kamer der Staten-Generaal, daarbij de
hier gegeven volgorde van candidaten op
de lijsten dezer Statenclubs zullen in acht
nemen:
Voor groep II (Gelderland, Overijssel,
Groningen en Drenthe): 1. J. J. van der
Lande te Nijmegen; 2. H. J. Schoemaker
Jr. te Deventer; 3. H. Huyter te Arnhem;
4. Dr. H. W. Takkenberg te Groningen;
5. J. W. Andriessen te Utrecht, en 6. Mr.
J. R. H. van Sohaik te 's-Gravenhage.
Voor groep IV (Zuid-Holland): 1. Prof.
Dr. A. M. A. A. Steger te Heemstede: 2.
F. L. D. Nivard te Rotterdam; 3. Jhr. Mr.
L. E. M. von Fisenne te Rijswijk (Z.-H.);
4. H. J. Kuiper te Haarlem; 5. W. C. J. J.
Baron van Voorst tot Voorst te Den
Haag; 6. Mevr. F. Steenberghe—Enge-
ringh te Soesterberg; 7. Mr. H. W. J. M.
de Jong te Den Haag; 8. J. D. de Kok
te Loosduinen; 9. Ir. H. W. J. Thunissen
te Den Haag; 10. F. N. V. Quant te Den
Haag.
Besloten werd dit Politiek Advies aan
de betrokken Statenclubs mede te deelen
en te publiceeren in de Katholieke Pers.
Ter naleving van het bepaalde in art. 2
van het reglement, welk art. er van uit
gaat, dat de candidaten voor het lidmaat
schap der Eerste Kamer het program der
R. K. Staatspartij hebben onderteekend,
zullen vanwege het Secretariaat der Ver
eeniging aan deze candidaten ondertee-
keningsformulieren tegelijk met een ex.
van het Partijprogram worden toegezon
den met het verzoek deze stukken getee-
kend te willen inzenden bij den Voor
zitter der betrokken Statenclub.
Na gehouden rondvraag werd de verga
dering gesloten.
LOONSVERLAGING.
In de algemeene bondsvergadering van
den R. K. metaalbewerkersbond hield, zoo
als gemeld, de directeur van de R. K. Arbei
ders-Centrale voor het Ontwikkelingswerk
pater mr. drs. D. Beaufort O.F.M. een
rede, die hij aldus besloot:
„Resumeerende mogen we dus zeggen:
al moet volmondig worden erkend, dat in
concrete, dus in bepaalde gevallen, helaas
wellicht in talrijke gevallen loonsverlaging
onvermijdelijk zal zijn (de „uiterste nood
zaak" worde dan echter overeenkomstig
Quadragesimo Anno met de stukken aan
getoond als geëigend middel om uit
de crisis te geraken kan een daling van
het algemeen loon-niveau niet worden aan
vaard, nationaal niet omdat wij
de verhoopte export-voordeelen niet in
onze hand hebben en anderzijds de nadee-
len voor de binnenlandsche markt onmis
baar zijn; en internationaal niet,
omdat daardoor de bij zooveel rijkdom en
de mogelijkheid tot nog grooter rijkdom
tragische afzetcrisis nog zou worden ver
scherpt".
DE LOONKORTING TE AMSTERDAM.
Waarom waren de drie neutrale
middenstanders tegen?
ZIJ HEBBEN DE S. D. A. P.
ONTMASKERD.
Het „Neutr. Blok aller Middenstan
ders" te Amsterdam heeft eene openbare
vergadering gehouden om de gedragslijn
te verklaren, welke de raadsfractie van
deze partij heeft gevolgd bij de kwestie
van de korting op de salarissen en loo-
nen .van gemeente-ambtenaren en ge
meente-werklieden.
De voorzitter, de heer A. Weiss, zeide,
dat de fractie onder zijn leiding den toe
leg van de sociaal-democraten had door
zien. Zij wilden de loonkorting om met
de opbrengst daarvan het rood-zwarte
programma te kunnen blijven uitvoeren;
maar zij wilden het echec van him geest
verwanten to Rotterdam ontgaan; zij
wilden zich door de burgerlijke partijen
laten overstemmen; en op dezen dan het
politieke odium van de loon- en salaris
korting doen vallen, terwijl zij zelf tegen
over de arbeiders sohoon uit zouden
gaan. Wij hebben, aldus spr. gemeend,
dit spelletje te moeten doorkruisen. Wij
hebben het voordeel tegen het nadeel
van de loonkorting afgewogen, we heb
ben gevraagd of het gevolg een lagere
belasting zou zijn maar daarop een ont
wijkend antwoord gekregen. Hadden we
een bevestigend antwoord gekregen, dan
was er voor ons misschien nog te denken
geweest over het stemmen voor de loons
verlaging. Het doen achterwege blijven
van de loonkorting had allerminst de
consequentie van een hoogere belasting.
Wij hebben het masker afgerukt van hen,
die waren voor loonsverlaging en niet
voor durfden stemmen, zonder daardoor
den financieelen toestand van Amster
dam in groot gevaar te brengen.
Nu de regeering het besluit om de
salarissen van de ambtenaren te korten
vernietigd heeft, stemt de voorzitter der
soc.-democratisehe raadsfractie met drie
zijner leden voor de verlaging der werk-
liedenloonen alleen op het motief, dat er
tusschen de ambtenaren en de werklieden
geen ongelijkheid mag zijn. Waarom die
er niet mag zijn, begrijpt niemand, ze is
in zooveel ander opzicht. Thans hebben
de sociaal-democraten, die voor de loon
korting hebben gestemd en die dus onze
plaats op de wip hadden overgenomen,
de verantwoordelijkheid daarvoor; en wij
zijn erin geslaagd de soc.-democraten te
ontmaskeren.
Maar bovendien hebben we de koop
kracht der gemeente-arbeiders in het be
lang van den middenstand, van de klei
ne winkeliers, op peil willen houden.
Loonsverlaging was heelemaal niet nood
zakelijk, als het gemeentelijk beheer wat
zuiniger gevoerd werd; als er b.v. geen
millioenen werden weggegooid aan markt
hallen, die een mislukking moeten wor
den, alleen omdat het staat op het rood
zwarte program.
Nadat ook de heer Bruinsma had ge
sproken was er gelegenheid tot bet stel
len van vragen, waarvan verscheidene
jonge liberalen een ruim gebruik hebben
gemaakt, maar onder een dergelijk ka
baal in de zaal, dat er niete van terecht
kwam. Toen de politie het noodig oor
deelde, de zaal te ontruimen, had de heer
Weiss de vergadering al gesloten.
EEN NEDERLANDSCHE DEVIEZEN-
REGELING.
Voorstel dezer dagen te verwachten.
De Mem. v. Antw. aan de Tweede Ka
mer in zake het z.g. clearing-ontwerp,
welke één dezer dagen zal verschijnen,
zal vergezeld gaan van een nota van
wijziging, welke niet van beteekenis ont
bloot is. Tot heden bevat het ontwerp
n.l. de bevoegdheid aan de Regeering toe
te kennen, om in zake clearing van
schulden van en aan het buitenland ver
dragen te sluiten. Blijkens de ervaring,
welke in verschillende landen verkregen
is, voldoen dergelijke overeenkomsten
slechte- matig.
Daartegenover staat, dat door de moei
lijkheden, welke onze export ondervindt,
de gedachte is naar voren getreden, om
voor de Regeering de bevoegdheid te
vragen, ook zonder verdrag, dus door
gewone wettelijke bepalingen, een rege
ling van het deviezenverkeer tot stand
te brengen.
In de bij nota van wijziging voorge
stelde aanvulling van het ontwerp is een
bepaling, welke deze bevoegdheid ver
leent, opgenomen.
DE DUITSCHE INVOER-
VOORWAARDEN.
De commissie voor onder
handelingen met Duitschland
ter verkrijging van betere in-
voervoorwaarden. Op voorstel
van haar voorzitter ontbon
den.
Naar de „Stand." verneemt, is de ten vo-
rigen jare onder presidium van dr. Colijn
ingestelde commissie voor onderhandelin
gen met Duitschland ter verkrijging van
betere invoervoorwaarden in dat land,
thans, wegens de onmogelijkheid iets te
bereiken, op voorstel van haar voorzitter,
door den minister van buitenlandsohe za
ken als ontbonden beschouwd.
HET DU ITSCHE INVOERRECHT OP
BOTER.
Verlaging te verwachten?
De Berliner Börsencourier verzekert in
zijn nummer van vanochtend, dat in den
schoot van de rijksregeering ernstig aan
een verlaging van het botertarief wordt
De rijksregeering zon inzien, dat de hoo-
ge botertarieven niet alleen geen 'hulp voor
den Duitschen landbouw beteekenen, maar
bovendien zeer belemmerend voor den
Duitschen uitvoerhandel zijn.
In kringen van de rijksregeering zou het-,
aldus de B. B. C., een zekere bevreemding
hebben verwekt, dat rijksminister Schiele,
die van deze ontwikkeling op de hoogte
was,'zich desondanks in het openbaar voor
het behoud van de hooge botertarieven
heeft uitgesproken.
INSTELLING VAN EEN RIJKS-
ZUIVELCOMMISSIE.
De steun aan de veehouders.
Aan de uitvoering van de maatrege
len in het belang van de veehouderij is
verbonden de instelling van een rijkszui-
velcommissie, welke commissie geïnstal
leerd zal worden zoodra het bedoelde
wetsontwerp door de beide Kamers is-
goedgekeurd.
Als voorzitter van deze commissie,
waarin verschillende deskundigen op zui
velgebied zitting zullen hebben, wordt
benoemd de heer L. Bückman.
GEVAARLIJKE TOEREN.
Een taak van de plaatselijke overheid.
Op de vragen van mevrouw van ItaJlie
van Embden betreffende het nemen van
maatregelen tot strafbaarstelling van het
verrichten van gevaarlijke toeren in inrich
tingen van vermaak, heeft minister Don-
ner het volgende geantwoord:
De plaatselijke Overheid beschikt, door
dat zij aan de vergunning tot het geven
van openbare vermakelijkheden de, noodig
geoordeelde, voorwaarden in voldoende
mate verbinden kan, bereids over de mid
delen om excessen tegen te gaan. De ad
ministratieve controle kan ook van meer
dadelijk effect zijn dan de toepassing eener
strafbepaling, welke bovendien algemeen
gehouden zou moeten worden en ook daar
om een minder deugdelijk middel zou zijn.
In verband met een en ander zal de mi
nister voor deze aangelegenheid, voor zoo
veel noodig, de aandacht vragen van zijn
ambtgenoot van Binnenlandsche Zaken.
UIT HET BAKKERSBEDRIJF.
Naar aanleiding van het bericht, in ons
nummer van gisteren, betreffende een con
ferentie van vertegenwoordigers van werk
gevers en werknemersorganisaties in bet
bakkersbedrijf, vestigt men er onze aan
dacht op, dat het hier betrof onderhande
lingen over het voor 's-Gravenhage gelden
de collectieve contract.
De werkgevers hebben het voorstel ge
daan om het collectieve contract op een
loonbasis van 35 te verlengen, met het
reoht van opzegging met een termijn van
4 weken, mits van het voornemen tot op
zegging den behoorlijken tijd van tevoren
is kennis gegeven, over de redenen tot op
zegging is geconfereerd en gebleken is dat
geen overeenstemming is te bereiken.
De besturen van de vier betrokken werk
nemers-organisaties hebben toegezegd deze
voorstellen in hun ledenvergaderingen te
zullen verdedigen.
DE CRISISPENNING.
Het secretariaat van het Nationaal Cri
sis Comité deelt mede:
De crisispenning, welke door de Ver
eeniging voor penningkunst in 100 exem
plaren ter beschikking gesteld is van het
N. C. C. vindt veel aftrek; nadat het eer
ste bericht omtrent de verkrijgbaarstelling
in de avondbladen van Zaterdag jj. was
verschenen, bracht de eerste post van
Maandag reeds 15 bestellingen, zoodat men
verwachten mag, dat het beperkte aantal
van 100 exemplaren spoedig zal zijn uitver
kocht.
De aandacht wordt er op gevestigd, dat
onder geen omstandigheid meer exempla
ren van dezen penning gegoten zullen wor
den.
R.K. METAALBEWERKERSBOND.
Bondsvergadering te Utrecht.
(Vervolg).
Naar aanleiding van eenige vragen, ge
daan door de afdeeling Haarlem, hield de
penningmeester een langdurige en door
verscheidene cijfers verduidelijkste uiteen
zetting van de wijze waarop hij de finan
ciën in het kader van verschillende om
standigheden heeft geboekt en gerang
schikt; verlies- en winstrekening, balans
begrooting en verlies- en winstrekening
werkloozenkas werden ongewijzigd goed
gekeurd.
Vervolgens werd een aanvang gemaakt
met de behandeling van de verschillende
voorstellen.
Het voorstel-Rotterdam dat inhoudt:
De Bondsvergadering drage het hoofdbe
stuur op maatregelen te nemen om te ko
men tot invoering van een bondsraad,
waaraan verbonden een amendement van
Beek en Donk, waarin vermeld, naar wel
ke richtlijnen volgens deze aïdeeling de
de bondsraad moet worden samengesteld,
werd na vrij langdurige discussies met
zeer groote meerderheid van stemmen af
gestemd.
Alvorens met dit agendapunt werd ver
der gegaan, verleende de voorzitter het
woord aan den Ned. Ohr. Bond, die met
waardeerendo woorden sprak over den
bond van de R.K. Metaalbewerkers en zijn
vreugde uitsprak over het feit, dat hij in
staat was gesteld deze bijeenkomst te kun
nen volgen.
Spr. wees er vervolgens op, dat de ka
tholiek georganiseerden, ongeveer 20.000
in getal, met de christelijk georganiseer
den, die het getal 10.000 reeds hebben
overschreden, een groote verantwoording
hebben voor het vele werk, dat door hen
moet worden verzet.
Noodig is het daarom steeds krachtig
georganiseerd en eensgezind achter de be
sturen te staan om, met Gods hulp, te sla
gen.
Voortgegaan werd met de behandeling
van eenige voorstellen.
De openbare vergadering werd hierna
gesloten.
De tweede dag van de algemeene
Bondsvergadering werd aangevangen met
een II. Mis in de St. Dominicuskerk ter in
tentie van den overleden oud-bondsadvi-
seur Pater Micklinghoff O.P.
De vergadering zelf, welke om half tien
werd voortgezet, ving aan met een paar
begroetingswoorden van den geestelijken
adviseur Pater A. G. Strijbosch O.P., die
constateerde, dat bij al het harde werken
door arbeiders en leiders nog te weinig
liefde komt, nog te weinig geest van ware
offervaardigheid en liefde. Christus heeft
een maatschappij gesticht totaal gefun
deerd op de liefde. Wijken wij daar van
af, dan kan geen geordende maatschappij
bestaan. Spr. beval tenslotte vooral de
werkloozen in de liefde van allen aan.
Wanneer gij werken wilt, aldus spr., voor
de werkloozen, dan zullen zij voor u bidden
en Gods Zegen op u neerkomen.
Hierna spraken de voorzitter van de
Duitsche Christelijke Metaalbewerkers,
Frans Wiekers, en de voorzitter van de
Belgische Metaalbewerkers, Waleyn
waarna tenslotte de Verbondsvoorzitter,
A. C. de Bruin, het woord voerde.
Was vroeger de trouw tusschen arbei
ders en leiders voorname voorwaarde,
thans, nu we economisch en sociaal aan
den grond zitten, is zij harder noodig dan
ooit. Daarom waarschuwde spr. met klem
tegen hen, die pogingen doen deze trouw
te breken. Ik spreek niet, aldus De Bruyn,
over socialisten of syndicalisten, maar ik
doel op hen, die zelfs in een katholiek or
gaan een politiek voeren, om de arbeiders
week na week tegen ons op te zetten.
Tot slot wees spr. op het belang der
werkloozen.
Vervolgens kwamen de resteerende
agendapunten in behandeling.
Tot slot sprak de voorzitter, de heer
Schaaper, er zijn voldoening over uit, dat
de debatten in zoo kameraadschappelijken
toon zijn gevoerd.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De kabinetscrisis in België opgelost. (2e
blad).
De DO X te Southampton. Vliegt heden
naar Berlijn. (Luchtv. 2e blad).
BINNENLAND.
Instelling van een crisis-zuivel-centtrale
te wachten, met den heer L. Buckman als
leider, (lste blad).
Malversaties bij de militaire administra
tie te Breda voor den Bosschen Krijgsraad
(Rechtzaken, 2de blad).
Politiek advies inzake verkiezing Eerste
Kamerleden der R. K. Staatspartij, (late
blad).
De bedrijftoestand in de bollenstreek.
(L. en T., 2de blad).
Visschersbootje op de Noordzee omge
slagen. Twee garnalenvisschers omgeko
men. (Gem. Bcr. 3de blad en Laatste
Ber.).
Jacht op een Nederlandsche smokkel
auto. (Gem. Ber. 9do blad).
De deelname voor de Olympische Spe
len 1932. (2de blad).
DE CR IS IS-ZUIVELWET Bladz. 8
ONZE DESKUNDIGE MEDE
WERKER OVER DE WEERS
VERANDERING Bladz. 1
EEN DOORNIG VRAAGSTUK
IN SPANJE Bltdz. 7
DE WEERSOMSLAG.
Vrij plotseling is het -woor over ons
land en over de Britscbe eilanden en de
Noordzee in den loop van Zaterdag en
Zondag omgeslagen, waarbij zioh over
ons land een lichte zomerstorm ontwik
kelde. Deze wcersomslag heeft oen sterke
daling van de temperatuur ten gevolge
gehad. In liet Westen van het land be
droeg de grootte van do temperatuurda
ling niet minder dan 8 graden Celsius
bij de gemiddelde dagtemperatuur en 11
graden bij de maximiuim-temperatuur. Do
afkoeling begon Zaterdag in den namid
dag, zoodat na de hoogste middagtempe-
ratuur van 25 gr. C. een vrij koele avond
volgde. Tot onweer is het daarbij in het
Wetten niet gekomen. Gedurende don
nacht van Zaterdag op Zonaag nam do
wind in etarkle toe en bereikte Zondag
voormiddag vu; groote kracht, waarbij
hevige regenbuien overtrokken. In den
namiddag volgde een sterke verbetering
van het weer, zoodat 'het tweede gedeelte
van den Zondag nog goed weer had, veel
boter dan de morgen beloofde
De weersomslag was een gevolg van
de snelle ontwikkeling van een depressie
boven de Golf van Biskayo, die Zater
dag over het Engelsche Kanaal lag en
Zondagmorgen over Denemarken. Deze
depressie was blijkbaar ontstaan onder
den invloed van een koelen luchtstroom
uit het Noordoosten, die over de Brit-
sche eilanden naar de Golf van Biskaye
doordrong en in verband met de aan
wezigheid van zeer warme en water-
damperijke lucht over Midden-Europa de
gunstige omstandigheden voor de ont
wikkeling van de zwakke depressie deed
ontstaan. Dat die ontwikkeling zoo snel
zou verloopen, was niet te voorz>en. Het
geval levert echter weer een voorbeeld
van de verrassend snelle wijze, waarop
een weersomslag tot ontwikkeling komt,
doordat een rijk met waterdamp be
zwangerde atmosfeer van hooge tempera
tuur, die dus veel gebonden energie be
vat, maar nog in rust is, door een van
builen komenden invloed, in dit geval
de invallende koele luchtstroom, plotse
ling in beweging wordt gezet en onder
vorming van een depressie het arbeids-
veimogen levert voor den volgenden zo
merstorm. De groote warmte moest daar
op uitloopen, maar het was alleen de
Traag wanneer de omslag zou komen.
