23ste Jaargang
MAANDAG 9 MEI 1932
No. 7196
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BIJ DE LIJKBAAR VAN
PRESIDENT DOUMER
BINNENLAND
3)e
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week - f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
V De onafhankelijkheid van de
Kath. Pers en nog iets anders
Naar waarheid kan worden geconsta
teerd, dat de Katholieke pers in ons vader
land over het algemeen een onafhan
kelijke positie inneemt onafhankelijk
van bepaalde personen, groepen of richtin
gen onder de Katholieken en daarbuiten.
En in alle bescheidenheid maar niet min
der: met alle beslistheid kunnen wij dit
ook in 't bijzonder verklaren van het dag
blad, voor welks inhoud wij de verant
woordelijkheid mogen dragen.
Maar (en nu plaatsen wij ons midden in
een zaak, waarover wij vandaag enkele op
merkingen willen maken) misschien zullen
enkele lezers vragen: is de „Leidsche Cou
rant'" dan niet, evenals trouwens de an
dere Katholieke dagbladen, afhankelijk van
de R. K. Staatspartij, of althans in deze
eenzijdig en partijdig?
Met de lezers, die misschien deze vraag
zullen opponeeren, bedoelen wij de enkelen,
wier sympathieën, in meerdere of mindere
mate uitgaan naar de zich noemende R. K.
Volkspartij.
Wij kunnen deze vraag héél. duidelijk,
dunkt ons, beantwoorden met een weder
vraag. Wanneer, bijvoorbeeld, enkele Ka
tholieke arbeiders naast den R. K. Volks
bond een standsorganisatie zouden willen
oprichten, en wij zouden tegen deze af
scheiding waarschuwen, deze afscheid ;ng
afkeuren zou men dan zeggen, dat wij
daardoor toonden, afhankelijk te zijn van
den R. K. Volksbond, of ons aan eenzijdig
heid of partijdigheid schuldig maakten?
Wij meenen van niet; wij meenen, dat
men dan wel zou inzien, dat ons optre
den en onze houding alléén en uitsluitend
werd geleid door de overweging, dat de
beteekenis en kracht van de Katholieke
standsorganisatie zou worden verkleind en
gebroken, indien men deze in twee of méér
groepen (want, als men tot scheiding over
gaat, waarom zou 't dan bij twee groepen
blijven?) zou gaan verdeelen.
Hier heeft men ook de verklaring van
het feit, dat de Katholieke pers meent niet
neutraal te mogen staan tegenover de
beweging van de R. K. Volkspartij.
De Katholieke pers smoort niet critiek
op leiding, program, doen en laten der R. K.
Staatspartij w ij zijn ons niet bewust,
zulks ooit te hebben gedaan. De Katholieke
pers zal ook niet per se het woord willen
weigeren aan iemand, die in haar kolommen
een pleidooi zou willen houden voor een
zich afscheidende beweging als de R. K.
Volkspartij. (Ons blad zal men een derge
lijke weigering niet kunnen verwijten!).
Maar ten slotte zal de redactie eener Ka
tholieke courant mogen en moeten verde
digen en propageeren haar overtui
ging, dat verbreking onzer eenheid op
politiek terrein, dat verbrokkeling in twee
of méér politieke groepen, nadeelige, zeer
noodlottige gevolgen kan hebben voor d e
algemeen e Katholieke belan
gen!
In dezen zin kiest de Katholieke pers
partij maardat zegt niet, dat zij
afhankelijk is, eenzijdig of p a r tij d i g!
De „Leidsche Courant" is voor Alle Ka
tholieken. Deze zeer juiste en sympathieke
opmerking werd ons onlangs gemaakt,
tien wij een vergadering bijwoonden van
een groep enthousiaste sportijveraars, met
wie onze courant in een bepaalde, bekende
kwestie van meening verschilde.
Ook naar onze overtuiging is de Katho
lieke fcourant het geestelijk bezit van alle
Katholieken; en bij het redigeeren van
onze courant laten wij ons steeds door deze
overtuiging leiden.
De Katholieke courant behoort te zijn
van en voor Alle Katholieken. Maar zij
moet, natuurlijk altijd en in alles een K a-
tholieke courant zijn en dus geredi
geerd worden volgens de Katholieke be
ginselen. Wat de toepassing dier beginse
len betreft in vrije kwesties kan de redac
tie een bepaald standpunt innemen, mits
zij ook een gemotiveerde tegenover gestel-
WIE WORDT THANS PRESIDENT?
De raadselachtige persoonlijkheid van den dader.
GEVALLEN IN DIENST VAN
FRANKRIJK.
Door moordenaarshand is de president
der Fransche republiek Paul Doumer
gevallen. In dienst van het vaderland.
Gevallen, gelijk zijn vier zoons bij de
verdediging van Frankrijk het leven lie
ten.
Nauwelijks een jaar geleden werd
Doumer tot het hoogste ambt, tot de
hoogste waardigheid, welke de republiek j
haar zonen kan verleenen. geroepen. Na I
een feilen, soms te verbitterden strijd j
met een andere persoonlijkheid, die
Frankrijk ook naar beste krachten ge-
diend heeft, Briand.
Beiden zijn nu heengegaan, schrijft de
„Msb." beeld van de vergankelijkheid j
van menschelijke glorie. Beiden behoo-
ren reeds tot de "historie, welke hun le
vensbeeld. zij het in geheel andere rich
tingen zal schetsen.
Een groot deel van zijn leven is Paul
Doumer een man van links geweest. Hij
is het waarschijnlijk altijd gebleven,
maar de rijke en rijpe ervaringen, welke
een carrière in twee werelddeelen, in drie
tijdperken der wereldgeschiedenis een
wijsgeerigen geest schenkt, hadden den
strijdlust getemperd. En zoo zien wij
hem als bezonnen grijsaard opkomen
voor de echt-Fransche idee der midden-
concentratie, waarin de tegenstellingen,
helaas maar al te vaak en al te zeker
ten nadeele van de Kerk, zoo veel en
sterk mogelijk verdoezeld worden.
Het ideaal, dat Doumer steeds het
krachtigst aangetrokken heeft; dat ook
de groote drijfkracht in zijn leven be-
teekende, was een diep menschelijkheids-
gevoel; dat pure humanitarisme, dat van
elke hoogere gedachte gespeend is, maar
toch in de wezenlijkheid van de men
schelijke natuur gegrondvest is: anima
natural iter christiana (de ziel is van na
ture christelijk).
Bij deze lijkbaar overheerscht de sym
pathie voor het slachoffer van den laf-
hartigen moordaanslag.
Pauselijke deelneming.
Z. H. Excell. mgr. Maglione, de apos
tolische nuntius te Parijs heeft direct na
den aanslag aan min.-pres. Tardieu het
volgende telegram van kardinaal Pacelli
namens den H. Vader overhandigd:
„Op doorluchtige last van Z. H. ver
zoek ik uwe Excellentie aan Zijne Excel
lentie den heer Doumer de uitdrukking
te doen toekomen van de diepe droef
heid, die de H. Vader gevoelt bij het
vernemen van den afschuwelijken aanslag
en tevens Zijn wensohen aan te bieden
de meening gelegenheid geeft zich te uiten.
Ziehier het wat wij zouden kunnen
noemen democratisch standpunt, dat de
Katholieke pers inneemt; de Katholiek-
communistische opvatting, dat de „Leid
sche Courant" is het geestelijk eigendom
klier Katholieken in Leiden en gewest!
Moge vooral in onzen tijd de cultureele,
de propagandistische waarde van een zoo
goed mogelijke Katholieke pers worden
begrepen
De Katholieke pers is een commercieele
onderneming, inzooverre een commer
cieel beheer noodzakelijk middel is, om
het doel te bereiken. Maar het doel is
niet van commercieelen aard, doch zuiver
spiritueel en religieus.
En daarom deelen wij de verwondering
van den aartsbisschop van Oencennati,
die onlangs verklaarde:
„Wanneer men nagaat, hoeveel er wordt
gedaan voor de Katholieke Kerk en de
katholieke vereenigingen, dan is het haast
onbegrijpelijk, dat niemand van al die wei
denkenden mannen en vrouwen inziet, hoe
veel goeds een gift voor de katholieke pers
zou kunnen bewerken. Voor alles is geld
beschikbaar, voor négerkinderen, voor een
basviool voor een patronaat, maar de ka
tholieke pers wordt vergeten. En hoeveel
J goeds gaat uit een een katholieke krant".
voor het behoud van diens kostbare ge
zondheid. Z. H. bidt God deze wenschen
te verhooren en den president bij te
staan met overvloedige hulp".
w.g. Kardinaal PACELLI.
Gisterochtend heeft de nuntius een
nieuw bezoek gebracht, thans aan het
stoffelijk overschot van president Doumer
op het Elysée, en aan de regeering heeft
Z. H. Em. kardinaal Pacelli telegrafisch,
namens Z. H. den Paus, deelneming be
tuigd.
In den loop van den dag heeft ook
de kardinaal-aartsbisschop van Parijs,
die zich naar het hosnitaal had begeven,
een bezoek aan het Elyssée gebradht en
het stoffelijk overschot van den president
gezegend. Kardinaal Verdier bleef ge-
ruimcn tijd bij het lijk bidden.
De ministerraad heeft besloten, dat
bij de nationale begrafenis van a.s. Don
derdag het stoffelijk overschot van pre
sident Doumer van het Elysée zal wor
den overgebracht naar de Notre Dame,
waar de plechtige uitvaart zal plaats
hebben en vanwaar daarna de overbren
ging naar het Panthéon voor de plech
tige bijzetting zal plaats hebben. Naar
wij vernemen is het president Doumer
zelf geweest, die formeel een religieuze
uitvaart heeft gevraagd en daaromtrent
welomschreven' instruétie? heeft nagela
ten.
Mevrouw de weduwe Doumer heeft
dientengevolge reeds Zaterdagochtend
aan den Kardinaal-aartsbisschop van
Parijs een plechtige H. Uitvaartmis doen
vragen, in welk verlangen kardinaal Ver-
dier onmiddellijk heeft toegestemd.
„La Croix" kan hierbij aanteekenen,
dat president Doumer reeds geruimen
tijd geleden weer zijn hoedanigheid van
katholiek opeischte. Hij had zich er op
beroepen, altijd de missies te hebben ge
steund, met name gedurende den tijd dat
hij gouverneur was van Indo-Ohina.
Sinds zijn verkiezing op het Elysée
heeft hij niet opgehouden een toewij-
dingsvolle sympathie aan den dag te
leggen niet alleen jegens de geestelijke
overheid, maar ook jegens het katho
licisme zelf.
Het lijk van Doumer opgebaard
Het stoffelijk overschot van den ver
moorden president Doumer is gebalsemd
en in het E.'ysée opgebaard. Terwijl Zon
dag slechts officieele personen toegang
hadden, zal van Maandag tot Donderdag
algemeene toegang worden verschaft.
WIE WORDT THANS
PRESIDENT?
Congres komt Dinsdagmiddag bijeen.
De presidenten der Fransche republiek
worden voor den tijd van zeven jaar geko
zen. Wat bepaalt de grondwet voor het
geval, dar een president tusschentijds af
treedt (zooals Deschanel in 1920 en Mi He-
rand in 1924) of sterft, zooals thans Paul
Doumer? Er moet dan onverwijld een
nieuwe president gekozen worden, aiet
voor den Testeerenden ambtstermijn van
den leengegane, maar voor de volle zeven
jaar.
De verkiezing voor het presidentschap
geschiedt door Kamer en Senaat, te Ver
sailles in vereenigde zitting bijeen. De
volstrekte meerderheid (de helft phis één
op rijn minst dus) is noodig om gekozen te
zijn, en «r wordt net zoo vaak gestemd tot
die volstrekte meerderheid bereikt is;
meestal bleken twee stemmingen voldoen
de Het ongewone geval doet zich dit keer
voor, dat ce presidentieele vacature juist
op een moment ontstaat, dat de oude Ka
mer naar huis gestuurd en de nieuwe nog
niet gekozen is .Daar de nieuwe wetgeven
de peiiode eerst op 1 Juni a.s. begint, zal,
gezien de continuïteit in het parlementair
stelsel, dat geen periode zonder vo'ki/ev-
tegenwoordigmg kent, de oude Kamer op
geroepen wenden om met den Senaat te
Versailles Ie vergaderen ter verkiezing
van Donnar s opvolger.
Dit zal morgen, Dinsdag, plaats 7inden.
Wie die opvolger zal zijn, daarnaar va.t
natuurlijk 'tg slechts te gissen. Niectemin
wordt reeds de naam genoemd van Albert
Lebrun, voorzitter van den Senaat, aange
zien het reeds zoo vaak is gebeurd, dat do
leider van klankrijks Eerste Kamer ge
roepen werd tot het hoogste ambt der re
publiek. En Jvist in de parlementaire over
gangsperiode. waarin Frankrijk thans leeft
za' het allicht menigeen gewenscht voor
komen, iemand oie niet in actie zo poii-
iiek is, tot president aan te wijzen.
Verder worden nog als candidate! ge
noemd: Paul Painlevé, candidaat der link-
sche groepfn. en Ilcnry-Paté, leider van de
gToep der „Indépendants de gauche", vice-
president vaji de Kamer.
De toestand van Claude Farrère.
De dichter Claude Farrère, die, zooals
werd aangenomen, bij den aanslag op
Doumer slechte een lichte armwonde had
opgeloopen, is Zaterdag nog eens onder
zocht. Hierbij is komen vast te staan, dat
hij behalve de schotwonde in den arm nog
een tweede in den schouder heeft beko
men. Aangezien Farrère over hevige pijn
klaagde heeft men Zondag den kogel ver
wijderd. De toestand van den dichter is
bevredigend.
DE DADER TOCH COMMUNIST?
In verband met het onderzoek naar het
verleden en de motieven welke den moor
denaar tot zijn daad zouden kunnen heb
ben gedreven, publiceert het Fransche mi
nisterie van Binnenlandsche Zaken een of
ficieel communiqué, waaruit blijkt dat Gor-
goeloff na een verblijf te Parijs in het
jaar 1930 wegens het onrechtmatig uitoefe
nen der geneeskunde werd uitgewezen. In
het jaar 1931 keerde hij evenwel weer te
rug. In zijn notitieboekje verklaart Gor-
goeloff dat hij leider is van een terroris
tische organisatie, welke zich op Frank
rijk wil wreken omdat het Rusland in den
oorlog heeft betrokken. Het onderzoek te
Nice heeft verder aangetoond, dat hij in
geenerlei betrekking tot Russische emi
grantenkringen heeft gestaan.
Te Praag heeft hij zich bezig gehouden
met de vorming van een Al-Russische Boe
renpartij van jong-bolsjewistisch karakter.
In de verklaring van het ministerie
wordt met bijzonderen nadruk gewezen op
een brochure welke Gorgoeloff te Parijs
heeft laten drukken en dat om den omslag
het jong-bolsjewistisch embleem, twee zei
sen met daarboven een slang om een
doodskop, draagt. De organisaties, aldus
het communiqué, die zich van dit em
bleem bedienen en aangesloten zijn bij de
Derde Internationale hebben tot leden
dikwijls personen die als uitdagingsagen
ten optreden. Het resultaat van het tot nu
toe gevoerde onderzoek, doet de vraag rij
zen, of Gorgoeloff misschen slechts zwak
zinnigheid voorwendt.
Minister-president Tardieu voegde aan
deze officiee'.e-verkaring nog toe: In de
geheele aangelegenheid is een duister punt
namelijk een lidmaatschapskaart van de
Communistische Partij, welke Gorgoeloff
te Praag werd uitgeschreven. De z.g.
„groene partij" waarvan de moordenaar
zich lid noemt, is misschien de rechterviel
gel van de bolsjewisten. Gorgoeloff be
schikte bovendien over groote bedragen
aan contanten. Men moet zich afvragen
hoe hij aan dit geld is gekomen.
Moskou heeft met den moord niets
uitstaande.
In Moskousche politieke kringen wordt
verklaard, dat de moordaanslag op presi
dent Doumer, gepleegd door een voorma
lig Russisch onderdaan, geen gevolgen zal
hebben voor de Russisch-Fransche betrek
kingen. De Sovjet-Russische regeering en
andere officieele Sovjet>organen hebben
met dezen moord niets uit te staan. Zij
hebben zelfs indertijd de Fransche regee
ring gewezen op de noodzakelijkheid van
een verandering van de Fransche houding
tegenover de Russische emigranten in
Frankrijk, die daar een groote activiteit
ontwikkelen.
Heeft Gorgoeloff medeplichtigen gehad?
De vrouw van Gorgoeloff werd door den
naar Monte Carlo gezonden inspecteur der
crimineele politie niet in haar villa, doch
in een kerk aangetroffen. Toen men haar
mededeelde, dat haar man een ernstigen
moordaanslag had gepleegd, was zij geheel
ontdaan en verklaarde niets van zijn voor
nemens te hebben geweten, In den laat-
sten tijd is hij herhaaldelijk op reis ge
weest, waarbij hij steeds zijn bedoelingen
heeft verzwegen en evenmin mededeelde
waarheen hij ging. Van zijn politieke acti
viteit wist Mme. Gorgoeloff niets. In den
nacht op Zondag is zij te Parijs aangeko
men,
De neo-bolsjewistische beweging, waartoe
Gorgoeloff te Praag toetrad, zou feitelijk
een onderdeel uitmaken van de Komintern.
Ln verband met zijn slechte reputatie had
den de autoriteiten te Praag Gorgoeloff
verboden een eigen partij te stichten. Te
meer daar bleek, dat hij de beschikkjng
had over een lidmaatschapskaart der Com
munistische Partij.
Terwijl Gorgoeloff verklaart dat hij ge
heel zelfstandig heeft gehandeld, heeft
zich thans een vrouwelijke getuige aange-
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Na den moord op president Doumer.
(2e blad).
De nieuwe Fransche Kamer gekozen.
Winst voor links. (2e blad).
Albert Thomas overleden. (2e blad)
Huisinstorting te Lyon veroorzaakt den
dood van waarschijnlijk 35 personen. (Bui-
tenlandsche Berichten 2e blad).
Ernstige typhoon in Annam zou 500
slachtoffers geëischt hebben. (Buitenl. Be
richten 2e blad).
BINNENLAND.
Verschillende doodelijke verkeersonge
lukken. (Gem, Berichten, 3de blad en
Laatste Berichten).
Een jongeman te Scherpenzeel pleegt
dubbelen moord op de ouders van zijn
meisje. (Laatste Berichten).
Een familie-drama te Rotterdam. (Gem.
Berichten, 3de blad).
Een modderregen te Amersfoort? (Gem.
Berichten, 3de blad).
Weer een winkel-overval te Heerier-
heide. (Gem. Berichten, 3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Nederland boekt een eervolle 2—0 ne
derlaag tegen Ierland.
Sneek promoveert naar de 1ste klasse
K. N. V. B.
Zandvoort en Alphen moeten een beslis
singswedstrijd spelen.
S. M. C. (Warmond) promoveert naar de
tweede klasse D. H. V. B.
De Hollandsche afvaardiging naar de
Olympische Spelen te Los Angeles.
meld, wier verklaring een geheel ander
beeld geeft. Mme. de Vilmorin die aan den
stand van Farrère stond en slechts op on
geveer 3 pas afstand van den moordenaar
verwijderd was, heeft voor den rechter van
instructie verklaard, dat Gorgoeloff zich
voor zijn wandaad rustig met een man en
een vrouw heeft onderhouden. Toen de
president de zaa! binnen trad heeft de
vrouw zachtjes gezegd: Daar is hij.
Daarna heeft Gorgoeloff zich omgedraaid
de getuige ter zijde geduwd en zijn scho
ten gelost. De man met wien hij zich te
voren had onderhouden, heeft zachtjes ge
zegd: „Hij heeft zijn doel niet gemist",
waarna hij met de vrouw tusschen de me
nigte is verdwenen.
VAN EEN NIEUW KAMERLID.
Nog vóór de heer Kees tra zijn lidmaat
schap van de Tweede Kamer had aan
vaard, was de „Nieuwe Rott. Crt." zoo vrij
dezen katholieken burgemeester te éti-
quetteeren als „roomsch radicaal".
Wat het liberale blad daaronder ver
staat, is ons niet duidelijk in Wibaut's
oogen moet Paus Pius XI wegens „Casri
Connubii" ook wel een vreeselijko roomsche
radicaal zijn maar het schijnt, dat er
iets denigreerends bedoeld is met de qua-
lificatie.
Dit leiden wij af uit het feit, dat de Ka
meroverzichtschrijver van de „N. R. Crt."
over 's heeren Keestra's installatie schrijft;
De voorzitter was met het oog op deze
plcohtigheid witgedast verschenen; de
nieuwe roomsche afgevaardigde zelf
scheen een slap boordje en een doodge
woon pakje ruimschoots voldoende le
vinden. Niet alleen bij een deel onzer
sociaal-democraten, zelfs bij sommige
rechtsche overheidspersonen is er blijk
baar een toenemende minachting voor de-
De overzichtschrijver heeft zich vergist;
burgemeester Keestra was wel degelijk ;n
jacquet verschenen. Hij toonde meer defe
rentie voor de Kamer dan de vrijheidsbond-
sche Kamerleden Bierema en Eerdmans,
die in hun huisjasje werden geïnstalleerd
en dus eerder een disqualificatie verdienen.
„MsbcL"
