23ste Jaargang
VRIJDAG 6 MEI 1932
No. 7194
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Opening Internationale Tentoonstelling
„Klank en Beeld"
BINNENLAND
SJe- £eicbohe
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 l
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
bet dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit vier bladen
v Tweeslachtigheid.
We kunnen het niet anders zien: de
politiek der S. D. A. P. is aan alle kanten
met zichzelf in tegenspraak.
Ook de politiek inzake het actueele
vraagstuk van de loonsverlaging.
Wa-t is er geschetterd en gescholden
nog jl. Maandag in den Leidschen Baad
omdat de Katholieke en Protestantsche
arbeidersorganisaties in Twente, inziende
dat er geen volledige vervulling barer
wenschen verworven kón worden, tot een
compromis met de werkgevers waren ge
komen, een compromis, dat loonsverla
ging inhield.
Om haar berusten in deze loonsverla^
ging werd genoemden organisaties verraad
verweten
Maar, bezie nu eens de staking in de
strookarton-industrie in Groningen, zegt
de „Gelderlander". En het blad gaat dan
verder
Daar waren alleen roode organisaties
aan het woord en die hielden vol. Dat wa
ren kerels. Die wisten van geen wijken.
En daar zou men eens wat beleven.
Nu, die staking in Groningen is nu ook
geëindigd.
En daar hebben de arbeiders genoegen
moeten nemen met een loonsverlaging van,
5 pet. Net als in Twente.
Men heette dat in Twente een nederlaag
maar in Groningen noemt men de staking
gewonnen. Leest het „Volk" hierover:
„De afwijzing van den vollen eisch
der fabrikanten kon niet worden door
gezet. De economische omstandigheden
van het oogenblik spelen, vooral in
loonconflicten van zulk een langen
duur, een voorname rol en 5 pet. ver
mindering van het loon, die in de
overeenkomst is neergelegd, heeft
thans een andere beteekenis dan op
het oogenblik, dat de werkgevers twin
tig pet. verlaging der loonen eischten.
In Juni 1931, toen de staking uitbrak,
was het indexcijfer 153.5, in Maart
1932 was het op 141.1 gezonken. Een
prijsdaling dus van 12.4 punten, over
eenkomend met een verlaging van 8
pet. Een loon van 2.80, zooals thans
is aanvaard, heeft dus meer koop
kracht dan het loon van 24, dat in
Juni 1931 werd betaald. Met recht
mag dus van een overwinning der
arbeiders worden gesproken."
Zoo de wind waait, waait mijn rokje.
„Een overwinning der arbeiders" bij een
loonsverlaging van 5 pet. aldus de kwa
lificatie van het „Vol"; aldus de S. D. A.
P„ wier politiek doortrokken is van
tweeslachtigheid
INBREKERS EN VERZEKERAARS.
„Geen geheimhouding tegenover de politie"
Mejuffrouw Katz VTaagt aan den minis
ter van Justitie of hij kan meedeelen, of
het juist is, dat, naar verluidt, verzekeraars
met daders van de inbraak in Ka-steel
Neyenrode, door middel van een tusschen-
persoon, onderhandeld hebben, met de be
lofte van geheimhouding tegenover politie
en justitie.
Is het den minister bekend, of iets der
gelijks reeds eerder is voorgekomen!
Meent de minister niet, dat zulke han
delingen misdrijven in de hand kunnen wer
ken?
Vindt de minister geen termen een on
derzoek te doen instellen en eventueel
voorzieningen te treffen, dat dergelijke on
derhandelingen in de toekomst voorkomen
worden?
DE HERLEVING VAN ONZE
KERKELIJKE KUNST.
Een werk van Prof. Brom.
Naar de „Msb." meldt, zal nog dit jaar
de „Herleving van onze kerkelijke Kunst"
door prof. dr. Gerard Brom met afbeeldin
gen verschijnen bij „Ars Oatholica" te Lei
den. Daarmee zal dit interessante hoofd
stuk van onze emancipatie-geschiedenis
meer dan ooit voor allen toegankelijk zijn.
Hedenmorgen heeft in het R. A. I.-ge-
bouw te Amsterdam in tegenwoordigheid
van een groot aantal vooraanstaande bin
nen- en buitenlandsche personen uit Han
del, Nijverheid, Industrie en uit Politieke
kringen de opening plaats gehad van de
Internationale Tentoonstelling Klank en
Beeld.
In de groote congreszaal van het ten
toonstellingsgebouw heette de voorzitter
van het Uitvoerend Comité, de heer M. J.
van Eeghen mede namens het Algemeen
Europeesch Filmverbond, onder wiens
auspiciën deze tentoonstelling gehouden
wordt, de aanwezigen welkom.
Spreker hoopte, dat deze Internationale
Tentoonstelling het Nederlandsche volk
de gelegenheid zou geven nader kennis te
maken met de technische wonderen van de
geluidsfilm, radio en gramafoon, televisie
en fotografie, welke techniek ten slotte
ook de aesthetische en cultureele waarde
van deze nieuwe kunstvormen bepaalt.
Spreker gaf vervolgens het woord aan
den heer K. R. van Stal, die herinnerde,
dat juist een jaar geleden, dat de ge
dachte van deze tentoonstelling ontstond.
Het uitvoerende comité heeft met zorg
de ongunst der tijden zien toenemen. Er
zijn momenten geweest, zegt spr., dat wij
ons met ernst hebben beraden of wij
mochten doorgaan, of wij de groote offers
ook aan onze standhouders mochten vra
gen, die noodzakelijk aan het uitkomen op
„Klank en Beeld" waren verbonden. Ons
leek het wel of er iets als een noodlot
rustte op onze voorbereidingen. En er rijst
ook thans in het bijzonder droefheid in
ons, wanneer wij denken aan twee leege
plaatsen in deze zaal.
Wij missen hier in de allereerste plaats
de onkreukbare en nobele figuur van onze
penningmeester wijlen de heer Willem Hen
drik Steenbeek, die twee maanden gele
den plotseling overleed
En een tweede schaduw ligt er over
door het verscheiden van Zijne Exc. dr. J.
Th. de Visser, Minister van Staat. Slechts
de ingewijden weten, hoe krachtig deze
edele en bescheiden mensch ook ons heeft
gesteund, niet alleen door het bloote feit,
dat hij het eere-voorzitterschap van het
eere-comité van „Klank en Beeld" aan
vaardde. maar vooral omdat hij ons heeft
geholpen telkens als wij zijn hulp inriepen.
„Van welke zijde ook beschouwd", schreef
dr. de Visser „is deze tentoonstelling een
mooi werk en beoogt zij een verheven
doel." Wij meenen de herinnering aan dr.
de Visser niet beter te kunnen eeren dan
de wensch uit te spreken dat dit verhe
ven doel zoo dicht mogelijk zal worden be
naderd. Spr. schetste vervolgens de homo
gene en prettige samenwerking tusschen
leden van het uitvoerend comité. Zonder
steun van zeer velen zoo vervolgde spr.
zou het uitvoerend comité nimmer zijn
geslaagd. Dankbaar is spr. niet in de laat
ste plaats, dat minister Reijmer zich be
reid heeft verklaard deze tentoonstelling
officieel te openen. Hij ziet daarin een
uiting van belangstelling van de Neder
landsche regeering voor deze gebeurtenis,
die naar hij hoopt in economisch opzicht
voor handel en industrie en niet minder
mate in cultureel opzicht voor ons geheele
volk van groote beteekenis zal blijken.
Moge van deze eerste tentoonstelling van
klanken en beelden een herleving van han
del en industrie op het gebied van radio,
geluidsfilm, gramafoon, muziek en fotogra
fie zoo spoedig mogelijk het gevolg zijn.
De voorzitter van het eerc-comité, de
heer A. van Santen, hierna het woord ver
krijgend, zegt o.m. na de aanwezigen het
welkom te hebben toegeroepen daar de
deelneming uit de kringen van de radio
industrie en -handel de verwachtingen
heeft overtroffen. Van het kleinste onder
deel tot het meest luxueuse radiomeubel
zijn hier aanwezig. De verwende en vcel-
eischende amateur vindt hier alles van
zijn gading. De in ons land zoo karakteris
tieke lust tot het zelfbouwen van radio
toestellen kan hier volkomen bevredigd
worden. De bijzondere beteekenis dezer
exposities moet eveneens gezocht worden
in haar internationaal karakter: we prij
zen ons gelukkig dat door het besluit van
de regeering om geen radioproducten te
contingenteeren dit internationaal karak
ter zonder eenige belemmering gehand
haafd kon worden. Niet alleen omdat de
groote verscheidenheid stimuleerend
werk op onze binnenlandsche nijverheid
maar eveneens omdat „Klank en Beeld"
thans vele bezoekers uit het buitenland
zal trekken. Spr. richtte zich ten slotte
in de moderne talen tot de buitenland
sche bezoekers.
Minister Reijmer sprak daarop de vol
gende openingswoorden:
Op het tot mij gerichte verzoek deze in
ternationale tentoonstelling te openen, heb
ik gaarne een bevestigend antwoord gege
ven. Alvorens daartoe over te gaan zij het
mij vergund een enkeV'-'oord tot u te rich-
ten.
Ik begin met mijn bewondering uit te
spreken voor de energie en toewijding
van hen, die het hebben aangedurfd in
dezen tijd van economische depressie een
dergelijke belangrijke tentoonstelling tot
stand te brengen. Belangrijk omdat zij te
aanschouwen geeft den geweldigen voor
uitgang van de electro-techniek in het bij
zonder op het gebied van klank en beeld,
hetwelk zoo een uiterst belangrijke plaats
in onze huidige samenleving inneemt. Er
is geen gebied waarop zich zóó teekenend
de vooruitgang van de techniek afteekent.
Nog slechts luttele jaren is het geleden,
dat de radio in schakeering van telegraaf-
telefoon- en beeldoverbrenging en de klank
film, om me bierbij te beperken, ons leven
verrijkten. Van dien geweldigen techni-
schen vooruitgang zal deze tentoonstel
ling u, een onder deskundige leiding sa
mengesteld, beeld geven. Ik twijfel er niet
aan of deze tentoonstelling „Klank en
Beeld" zal de belangstelling krijgen die zij
verdient. Hieraan zal mede niet weinig bij
dragen het feit dat vele vooraanstaande
Nederlandsche en buitenlandsche firma's
vertegenwoordigd zijn. Met de wqjisch dat
het gestelde doel bereikt moge worden,
verklaar ik deze tentoonstelilng voor ge
opend. Na een rondgang over het ten
toonstellingsterrein, verzamelden de aan
wezigen zich aan het noenmaal.
Hierbij heeft de heer Ger. H. Knap, se
cretaris-generaal van het Algemeen Euro
peesch Filmverbond, gesproken over
Aesthetische en cultureele beteekenis van
„Klank en Beeld."
LOONSVERLAGING BIJ DE SPOOR
WEGEN.
Ook door Prot. bond onaanvaardbaar
verklaard.
De Prot. Chr. Bond van Spoor- en Tram
wegpersoneel hield Woensdag te Amers
foort een landelijk congres. De aftredende
hoofdbestuursleden werden herkozen.
De vergadering nam een motie aan,
waarin zij als haar meening uitsprak, dat
de voorstellen tot loonsverlaging niet aan
vaardbaar zijn. Verwacht wordt dat de
Minister de organisatie alsnog zal hooren.
Het congres was voorts van oordeel, dat
langs geoorloofden weg alle9 moet wor
den gedaan om de aangekondigde loons-
te voorkomen.
DE LOONBESLUITEN VAN DEN
AMSTERDAMSCHEN RAAD.
Door de regeering geschorst.
Verleden week heeft de gemeenteraad
van Amsterdam op voorstel van mr. G. v.
d. Bergh besloten, op grond van het ge
meentebelang het besluit van de Centr.
Comm. voor Georg. Overleg met de ambte
naren en politie tot het korten van de sa
larissen met gemiddeld vier procent, te ver
nietigen; dit omdat de raad het voorstel
tot korting der werkliedenloonen eenmaal
verworpen had en geen ongelijkheid van
conditie tusschen ambtenaren en werklie
den wilde scheppen.
Naar wij thans vernemen heeft de Kroon
het genoemde raadsbesluit geschorst.
Dit besluit van de Kroon is Woensdag
middag mondeling van Den Haag uit bij
het Amsterdamsch Gemeentebestuur bin-
„Hbld."
LOONSVERLAGING BIJ PHILIPS.
Bespreking der organisaties met de
directie.
Woensdag hebben de hoofdbesturen van
de Moderne, Christelijke en R. K. orga
nisaties met de Philipsdirectie geconfe
reerd. De directie is met een voorstel ge
komen, om de loonen van de metaalbewer
kers met 10 pet. en van de ongeschoolde
arbeiders met 5 pet. te verlagen.
De directie stelt tevens voor een kinder
toeslag naar verhouding tot het verdiende
loon in te voeren. Deze kindertoeslag wordt
gegeven van het vierde kind beneden 14
jaar af. Gedurende de crisis zal in bepaalde
gevallen bij lage inkomsten de kindertoe
slag van het eerste kind af gegeven kun
nen worden.
NAT. HANZEBOND VAN SIGAREN
WINKELIERS.
Voorzittersvergadering.
Onder voorzitterschap van den heer P.
J. Hol uit Utrecht werd te Rotterdam een
gecombineerde vergadering van het hoofd
bestuur met de voorzitters der afdeelingen
van bovengenoemden bond gehouden.
Behalve het bijna voltallige hoofdbe
stuur en de geestelijk-adviseur rector J.
Bots waren aanwezig vertegenwoordigers
uit Amsterdam, Rotterdam, Den Haag,
Utrecht, Breda, Helmond, Venlo, Delft en
Eindhoven.
De voorzitter zeide in zijn openings
woord wel te mogen constateeren, dat de
voorzittersvergaderingen gewild zijn. Hij
herinnerde eraan, dat in de verleden jaar,
eveneens te Rotterdam gehouden voorzit
tersvergadering o.m. het onderwerp inkoop-
coöperatie aan de orde geweest is en de
daar uitgesproken gedachten tot uitvoering
beginnen te komen in Delft en Den Haag.
Spr. wenschte voorts den heer Bas Sluis,
voorzitter van de afd. Delft, geluk met de
hem toegekende Pauselijke onderscheiding.
Ingekomen was een schrijven van den
secretaris van „Sisita", houdende mededee-
ling, dat door deze vereeniging aangesteld
is als accountant om de aangesloten fabri
kanten en de grossiers te controleeren, de
heer J. M. E. Engelen, Annastraat 2 te
Nijmegen en als controleur van de winke
liers de heer M. J. S. de Waard, Stations
weg 66a te Rotterdam.
Na een korte inleiding door den voorzit
ter over de wordingsgeschiedenis van het
Sisita-contract, waarbij hij o.m. mededeel
de, dat de Nationale Hanze bond van Si
garenwinkeliers door twee leden vertegen
woordigd is in de contact-commissie, wer
den uitvoerige en geanimeerde discussies
over de werking van het Sisita-contract ge
houden.
Bij deze discussies werden vanuit de
vergadering verschillende grieven en wen
schen inzake de bestrijding van het prijs-
bederf naar voren gebracht.
In verband hiermede werd door verschil
lende afgevaardigden ter sprake gebraoht,
dat op zoo gemakkelijke wijze en op ruimo
schaal tabaksvergunningen verleend wor
den. Men achtte vrij algemeen beperking
te dezer zake gewenscht en gaf m over
weging bij den minister hiervoor actie te
voeren.
Naar aanleiding hiervan werd aan het
hoofdbestuur opdracht gegeven een plan
van actie te ontwerpen en dit ter behande
ling in de verschillende afdeelingen aan de
orde te stellen om dan na bevind van do
ingekomen antwoorden en adviezen verder
te handelen, zoodat niet tot de a~s. Bonds
vergadering behoefte te worden gewacht.
Nadat tenslotte besloten was de werking
van het Sisita-contract eerst eens af te
wachten, kwam in bespreking de propa
ganda voor uitbreiding van den Bond,
welk punt tot een uitgebreide gedachten-
wisseling aanleiding gaf en waarbij vooral
gewezen werd op de wenschelijkheid van
een krachtige propaganda in het Zuiden
des lands.
De ZeerEerw. heer J. Bots (geestelijk-
adviseur) wees erop, dat door velen te
sterk gekeken wordt naar het direct be
reikbare, d.i. het mateneele, terwijl te veel
uit het oog verloren wordt het hoogere
doel, de roeping van de sociale organisatie.
Vóór alles moet, volgens spr., gestreeld
worden naar herstel van het sociale ver
band tusschen de bedrijfsgenooten en is
eenmaal dit sociaal verband stevig gelegd,
dan komen vanzelf de materieele voor-
deelen.
Bij de nu volgende bespreking inzake
actie tot bescherming der sigarettenprijzen,
deelde de voorzitter mede, dat verschil
lende bij „Sisita" aangesloten firma's be
reid zijn ook de toeslagzegels te bescher
men, dit als gevolg van een gecombineerde
actie van de organisaties, die thans actie
voeren, dat ook de firma's bij de O. P. aan-
de toeslagzegels zullen bescher-
Besloten werd niet in te gaan op het
aanbod tot contractueele verbintenissen
met de importeurs. De vergadering meende,
dat zij zich maar moeten wenden tot de
C. P. of „Sisita".
Na rondvraag werd de zeer
vergadering gesloten.
AANBESTEDINGEN EN ONZE
INDUSTRIE.
Nog geen verbetering?
Mevrouw BakkerNort vraagt aan den
minister van Economische Zaken en Ar
beid of het hem bekend is, dat nog steeds
niet bij alle werken van overheidswege aan
besteed of ondernomen, aan de Nederland
sche industrie de gelegenheid wordt ge
geven mee te dingen en of hij bereid zou
zijn een circulaire te zenden aan de betref
fende autoriteiten, waarbij deze worden
gewezen op de noodzakelijkheid daarvan.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Duitsch protest tegen den tragen gang
van zaken te Genève. (2de blad).
Een noodverordening tegen de Duitsche
godloozenorganisaties. (2de blad).
Mislukte onderhandelingen te Sjanghai
(2de blad).
BINNENLAND.
Twee vrouwen te Hilversum door gasver-
stikking om het leven gekomen. (Laatste
berichten.).
Doodelijk verkeersongeluk onder de ge
meente Naarden. (Gem. Ber. 4de blad).
Fabrieksbranden te Utrecht en IJssel-
stein. (Gem. Ber. 4de blad).
Brutale overval op een oude vrouw te
Winschoten. (Gem. Ber. 4de blad).
sport en wedstrijden.
Nereus won het hoofdnummer op de Uni-
versi te itsroei wedstrijden.
AJax door Feyenoord geklopt; een ge
lijk spel tusschen P.S.V. en Enschede.
Na H.F.C. degradeert ook H.V.V., ter
wijl Haarlem eerste klasser werd.
DE INVOER VAN BLOEMBOLLEN
IN FRANKRIJK.
Naar aanleiding van den Franschen re
presaille-maatregel, n.l. het verbieden
van den invoer behalve van groenten en
consumptie-aardappelen, ook van knol-
en bolgewassen en van vaste planten,
schrijft het „Weekblad voor Bloembollen
cultuur":
„De algemeene maatregel van bestuur,
op 25 Maart door de Nederlandscho re
geering uitgevaardigd, moet bekrachtigd
worden door een wet, die tegelijk daar
mee bij de Staten-Generaal was inge
diend.
Op den dag van inwerkingtreding van
den represaille-maatregel door Frankrijk
daartegen gnomen, verscheen het Voor
in melding gemaakt werd van het Fran-
sche antwoord. Vrijdag besloot do Tweede
Kamer om het wetsontwerp Dinsdag te
behandelen.
Het wetsontwerp ie zonder hoofdelijke
stemming aangenomen.
Wij willen op dit oogenblik alleen op
merken, dat bij velen de vraag is opge
komen of dit gelukkig ie.
De Fransche maatregel, waarbij im
mers de geheele Nederlandsche invoer in
Frankrijk behalve van groenten en con
sumptie-aardappelen, ook van bol- en
knolgewassen en vaste planten verboden
wordt, had naar onze meening aanleiding
moeten zijn om nog eens zorgvuldig na te
gaan of ongewijzigde bevestiging van het
Koninklijk Besluit van 25 Maart door een
wet, wel de meest gewenschte wijze was
om de moeilijkheden uit den weg te rui
men, die voor onzen internationalen tuin-
bouw-exporthandel ontstaan zijn door de
Colorado-kever-besmetting van Frankrijk.
Wij gaan daarop nu in het belang
van de plaatsvindende onderhandelingen
niet verder in. In afwachting van na
dere besprekingen, die over het geheele
vraagstuk dezer dagen met de Nederland
sche autoriteiten zullen worden gehouden»
kómt ons dit niet gewenscht voor.
Wel kunnen wij ter geruststelling
van de vele vakgenooten, die daarnaar
vragen, mededeelen, dat het hoofdbe
stuur van Bloembollencultuur evenals het
bestuur van den Bond van Bloembollen-
handelaren zich dagelijks bezig houdt
met het Fransche invoerverbod. Men kan
verzekerd zijn dat van die zijde alle
moeite gedaan wordt om de belangen
van den handel in bloembollen met
Frankrijk zoo goed mogelijk te dienen.
Zoodra in dit opzicht eenig resultaat
is bereikt, stellen wij ons voor op de
zaak terug te komen".