23ste Jaargang
MAANDAG 25 APRIL 1932
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
DE LANDDAGVERKIEZINGEN
IN DUITSCHLAND
No. 7185
3)e£cid6clve0oii^Gmt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is toot de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEl. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
regel.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van bet tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
Voorrechten en verplichtingen.
Men moet de zon in het water kunnen
zien schijnen. Dit is een gezegde, waar
van de strekking héél mooi is: men moet
anderen geen vreugde misgunnen.
Maar: als de leven-wekkende zon haar
weelde van goud over het heldere, klare
water laat vloeien, dan is dat heel iets an
ders, dan het glanzen van het onrustig-
flikkerende flambouw-licht over een vun
zige moddersloot.
Zoo willen wij anderen volstrekt geen
vreugde geen enkele vreugde misgun
nen, maar voor de valsche, de neerdruk
kende en onteerende genoegens mag men
zich onder ons toch niet beroepen op het:
„Men moet de zon in het water kunnen
zien schijnen" 1
En dat gebeurt nog al 'nsAls het
wordt afgekeurd, dat jonge menschen
zich te ver laten meesleuren in hun zorge
loosheid, en daardoor overslaan tot ban
deloosheid, in strijd met Ohristelijken le
vensplicht, dan moet men dat niet trachten
goed te praten
Als 't op feesten tot de goede toon be
hoort, min of meer verplichtend wordt ge
steld, om zich dronken te drinken, dan is
er geen sprake van, dat bij zoo'n gelegen
heid de zon in het water schijnt!
Wij hebben Zaterdag een verslag gege-
van van een zaak tegen een eersten lui
tenant der jagers, die door den
krijgsraad te Den Bosch in eerste instan
tie was vrijgesproken van de hem ten
laste gelegde mishandeling van en weder-
spanigheid tegen een politie-agent, tegen
welk vonnis de auditeur-militair hooger
beroep had aangeteekend, en tegen wien
nu veertien dagen gevangenisstraf werd
geëischt.
In het verslag dezer rechtszitting is
over-duidelijk naar voren gekomen, dat bij
de periodieke diners van het corps, waar
toe de bedoelde luitenant behoorde, bui
tensporig véél gedronken werd. En nu wil
len w ij niet als een blad als „Vooruit"
hierbij spreken van „Bacchus' slaven" of
van een „Zwarte dag voor het leger", maar
wèl willen wij opmerken, dat dit één van
de symptomen is, die er op wijzen, dat in
hoogere maatschappelijke kringen vaak
weinig of geen begrip is van het feit, dat
rechten en voorrechten, aan positie of
stand verbonden, onafscheidelijk sociale
plichten en verplichtingen meebrengen.
Vooral in onzen tijd kan het heel noodlot
tig zijn, als lieden van hóogeren of „bete
ren" stand zulks niet begrijpen en er niet
naar handelen.
LEVENSGEVAARLIJKE TOEREN BIJ
VERMAKELIJKHEDEN.
Het lid der Tweede Kamer, mevrouw
Van Itallie-Van Embden heeft aan den
Minister van Justitie gevraagd, of het
hem bekend is, dat in sommige inrichtin
gen van vermaak, steeds gevaarlijker
loeren worden verricht met en door men
schen, die hetzij zwevende in de nok van
het gebouw, of geschoten uit een kanon,
of op andere gevaarlijke wijze misbruikt,
soms lichamelijk ongedeerd en soms ge
wond weer uit hun werk te voorschijn ko
men.
Is de Minister geneigd om, zoo vraagt
mevr. van ItallieVan Embden, mede ter
beteugeling van een ongezond groeiende
sensatielust bij de bezoekers dezer inrich
tingen, het in het leven roepen van een
wetsartikel te bevorderen, waarbij derge
lijke gevaarlijke toeren met menschen
strafbaar worden gesteld?
't Is misschien niet zoo gemakkelijk, om
vast te stellen, waar bij toeren het levens
gevaarlijke begint. Intussehen heeft de af
keuring van het verrichten dezer toeren
onze volle sympathie.
De verwachte winst der Nazi's in Pruisen
niet uitgebleven
HET CENTRUM HANDHAAFT ZICH.
De uitslag der verkiezingen in Beieren, Würtemberg, Hamburg
en Anhalt.
DE WINST- EN VERLIESREKENING.
Gisteren zijn in vijf Duitsche landen
(Pruisen, Beieren, Würtemberg, Hamburg
en Anhalt) nieuwe volksvertegenwoordigin
gen (Landdagen) gekozen.
De voornaamste van al deze verkiezingen
was de verkiezing in Pruisen, daar Prui
sen het meest invloedrijke der Duitscne
landen is en hier bovendien de grootste
verschuivingen verwacht werden. Hetgeen
inderdaad is uitgekomen.
Volgens de gepubliceerde cijfers zulien
de nieuwe Landdagen er als volgt uitzien.
Pruisen.
Sociaal-democraten 93 zetels (137)
Duitsch-nationalen 31 (71)
Centrum 68 71)
Communisten 56 48)
Nationaal-socialisten 160 (9)
Duitscne Volkspartij 6 40)
Staatspartij 2 22)
Econ. Partij 2 16)
Cjhnstel. Sociale Partij 2 (4)
Duitsche Volkspartij 6 40)
(De tusscken haakjes geplaatste cijfers
zijn die van den vorigen Landdag).
Volgens deze berekening, die waarschijn
lijk de delmitxeve uitslag is, zal de nieuwe
Landdag dus waarschijnlijk bestaan uit 421
maudaten tegen 450 in den ouden Lanadag.
De absolute meerderheid zal dan 211 be
dragen, waarvan de rechtsche partijen te
zamen 202 stemmen hebben. De coalitie
van Weimar zal in den nieuwen Landdag
volgens deze berekening waarschijnlijk over
163 stemmen beschikken. Daar de oude
Landdag kort voordat hij werd ontbon
den een wetsontwerp heeft aangenomen,
waarbij wordt bepaald, dat de mini.ifp.r-
president alleen met absolute mee.derneid
van'stemmen zal kunnen worden gekozen,
zullen de rechtsche partijen geen minister
president kunnen kiezen, tenzij de commu
nisten de rechtsche partijen in dezen tegen
de regeering steunen, of het Centrum uit
de coalitie van Weimar treedt en zich bij
de rechtsche partijen aansluit.
Beieren.
De voorloopige uitslag van de Landdag
verkiezingen in Beieren luidt als volgt:
Beiersohe Volkspartij 45 zetels 40)
Nat. Socialisten 43 n (9)
Soc. democraten 20 30)
Communisten 8 3)
Beierscne Boerenbond en
Staatspartij 9 (15)
Duitsch-Natdonalen 3 (11)
Volkspartij en Econ. partij 0 4)
Anhalt.
De uitslag van de Landdagverkiezing in
Anhalt luidt als volgt:
Soc. Democraten 12 zetels 15)
Staatspartij 1 2)
Centrum 1 n 0)
Nat. Socialisten 15 (1)
Duitsch-Nationalen 2 2)
Duitsche Volkspartij 2 6)
Communisten 3 3)
Huis- en Grondbezitter» 1 2)
Landbond 0 4)
Economische Partij o l)
Würtemberg.
De voorloopige uitslag van de Landdag
verkiezing in Würtemberg luidt als volgt:
Centrum n zetels 16)
Soc. Democraten 14 21)
Boerenbond 9 n (15)
Staatspartij 4 8)
Duitscne Volkspartij 0 4)
Duitsch-Nationalen 3 4)
Nat. Socialisten 23 (1)
Chr. Socialen - 3 3)
Communisten 7 (6)
Volksrechtpartij 0 (2)
Uit den uitslag blijkt, dat het stemmen-
aantal der Hitlerianen zeer aajizienlijk is
toegenomen; zij zijn thans de sterkste par
tij in Würtemberg. Echter is hier meerder
heidsvorming zonder de nat. socialisten
zeer wel mogelijk.
Vrije Stad Hamburg.
Ook de Vrije. Stad Hamburg koos giste
ren opnieuw hare „Burgerschap".
Sociaal-Democraten 49 zetel» 16)
Nat. Socialisten 51 43)
Communisten 26 35)
Staatspartij 18 14)
Duitsch-Nationalen 7 (9)
Duitsche Volkspartij 5 (7)
Economische partij 1 (2)
Chr. Socialen 1 2)
Centrum 2 2)
De vorige verkiezingen in Hamburg had
den plaats op 27 September 1931.
De algemeene stemmenverhouding.
Van het totaal der gisteren in vijf Dun-
sche landen uitgebrachte stemmen (ruim
27.5 millioen) kregen de nationaal-socialis
ten 35.8 pet., de sociaal-democraten 20.3
pet., het Centrum 17.7 pet., de communisten
12 pet., de Duitsoh-Nationalen 6.3 pet., de
Staatspartij 1.7 pet., de Volkspartij 1.3 pet.,
de chr. socialen 1.3 pet., de landvolkpartij 1
pet., en de andere kleinere partijen in totaal
ruim 4 pet.
Het Centrum staat als een rots.
Bij de verkiezingen zoowel in Pruisen als
in de andere landen is opnieuw gebleken,
dat de positie van het Centrum overal vrij
wel onaantastbaar is.
Het stemmenaantal ging zoowel relatief
als absoluut vooruit.
Het zetelaantal gaat slechts van 71 op
68 terug, deels door de verhooging van het.
zetel-coefficient van 40.000 op 50.000, deels
door kleine verschuivingen.
Zonder deze verhooging zouden de Hit-
leriaansche effectieven in Pruisen, bere
kend op de basis van een mandaat voor
elke 40.000 stemmen, uit 205 afgevaardig
den bestaan hebben.
Prins August Wilhelm gekozen.
Onder de vele nieuwe nat. socialistische
leden van den Pruisischen Landdag kan
men thans reeds prins Augustus Wilhelm
van Pruisen, den „Hakenkreuzprinz", reke
nen. Hij staat als zevende candidaat op do
Landslijst. Daar echter de zes Candida ten,
die aan hem voorafgaan, zonder uitzonde
ring in de verschillende districten zijn ge
kozen, is de verkiezing van den prins ver
zekerd. Hij is de eerste prins uit een der
vroegere regeerende Duitsche vorstenhui
zen, die in een Duitsch na-oorlogsch parle
ment wordt gekozen. De prins is sedert
langen tijd lid der nat. socialistische partij.
DE SLACHTOFFERS.
Dat er opnieuw slachtoffers zijn gevallen
bij botsingen tusschen politieke tegenstan
ders ligt bij de algemeene opwinding eigen
lijk voor de hand. Gisterochtend vroeg werd
te Berlijn een nat. socialist door commu
nisten doodgeschoten. Vier jongelieden
werden gearresteerd, die ernstig verdacht
worden van den moord. Een hunner zou
reeds bekend hebben. Een tweede in Steg-
litz gepleegde moord heeft niets met de
verkiezingen te maken. Zaterdag en Zon
dag zijn te Berlijn in totaal 326 personen
gearresteerd.
President Hindenburg heeft reeds gis
terochtend om kwart over acht gestemd.
Toen hij in het stemlokaal verscheen,
bracht men hem een ovatie.
Buiten Berlijn is het in Pruisen betrek
kelijk rustig geweest, hoewel het hier en
daar tot bloedige botsingen is gekomen.
Vooral Zaterdagavond zijn er harde klap
pen gevallen. Te Hamborn werd een 49-
jarige arbeider door een steek in de borst
zoo zwaar gewond, dat onmiddellijk de
dood intrad. Drie communisten zijn als ver
moedelijke daders gearresteerd. Te Dussel-
EEN NOODKREET VAN
BOEREN EN TUINDERS.
SCHRIJVEN VAN DEN KATHOLIEKEN
NEDERLANDSCHEN BOEREN- EN
TUINDERSB0ND.
Aan de R. K. Tweede Kamer-fractie.
„Het zal u ongetwijfeld bekend zijn,
dat de toestand van het platteland en
meer in het bijzonder van de boeren- en
tuindersbevolking, niet alleen hoogst ern
stig is, maar stil aan wanhopig is ge
worden. Op duizenden en duizenden
land- en tuinbouwondernemingen wordt
niet slechts geen korst brood meer ver
diend, maar worden zelfs verliezen gele
den, welke de laatste reserves, voor zoo
ver nog aanwezig, snel doen wegsmelten.
Er zit niet de minste overdrijving in deze
uitspraak, dat de boeren- en tuinders
bevolking, over het algemeen genomen,
voor den ondergang staat.
Beeds jaren lang hebben de boeren-
en tuindersorganisaties w.o. ook onze
Katholieken Nederlandsche Boeren- en
Tuindersbond gewezen op het drei
gende gevaar, waarin het land- en tuin
bouwbedrijf in toenemende mate ver
keerde en aangedrongen op het treffen
van maatregelen, welke er toe zouden
kunnen bijdragen om dit gevaar zooveel
mogelijk te keeren, zoolang het nog niet
te laat is.
Wij erkennen dankbaar, dat wij steeds
bij uwe Kamerfractie een gunstig gehoor
hebben gevonden en dat het ons van uwe
zijde nimmer heeft ontbroken aan krach
tige medewerking.
Het doet ons echter leed te moeten
constateeren. dat de Regeering zich aan
vankelijk geheel op het beangstigde
standpunt bleek te stellen, dat de crisis
in den land- en tuinbouw alsof het
hier een „normale" crisis gold Vanzelf
zou verdwijnen, indien men het uitzie-
kingsproces slechts ongestoord zijn gang
liet gaan. Later heeft de regeering, zij
het dan ook schoorvoetend en in menig
opzicht reeds te laat, dit standpunt op
gegeven, zijn er enkele maatregelen ge
troffen ten behoeve van het akkerbouw
bedrijf (tarwe, bieten, aardappelmeel) en
van eenige door natuur- en andere ram
pen getroffen streken in Noord-Holland.
Deze maatregelen waren, althans in eer
sten aanleg, onvoldoende, zoodat de des
betreffende bedrijven er te weinig of te
laat mee zijn geholpen.
Intussehen bleven de rundveehouderij,
de varkenshouderij, de pluimveeteelt en
in het algemeen de bedrijven in de zand
streken, waar de crisis zich in acuten
vorm wel is waar later dan in de akker
bouwbedrijven, maar thans toch ook
reeds gedurende zeer geruimen tijd heeft
doen gevoelen, en eveneens de zoo be
langrijke tuinbouw tot dusver van iedere
hulp verstoken. Wel is waar zijn, in het
bijzonder na den opzienbarenden stap
van de voorzitters der drie centrale
landbouworganisaties, welke ten einde
raad in een persoonlijk onderhoud een
beroep op H. M. de Koningin meenden
te moeten doen sindsdien maatregelen
in uitzicht gesteld, welke ook aan deze
bedrijven een onmisbaren steun zullen
moeten geven, maar tot op den dag van
heden zijn wetsvoorstellen dienaangaande
nog steeds niet ingediend, met uitzonde
ring van het juist dezer dagen ingediend
voorstel tot steun aan de melkveehou
derij. En intussehen stijgt de nood met
den dag en voor tallooze boeren en tuin
ders zal de aangekondigde hulp wellicht
reeds te laat komen, indien niet de al
leruiterste spoed wordt betracht met het
indienen en afhandelen der desbetref
fende, deels aanhangige, deels aangekon
digde wetsontwerpen en niet minder met
het aannemen van een krachtiger hou
ding ter beveiliging onzer exportbelan
gen en al hetgeen er mede verband
houdt.
Het klaarblijkelijk gebrek aan inzicht
bij de regeering in den ernst van den
toestand van de land- en tuinbouwende
dorp werd een koopman door communisten
zoo zwaar gewond, dat hij in het zieken
huis moest worden opgenomen. Te Herford
kwam het tot een heftige botsing tusschen
communisten en nat. socialisten, waarbij
10 personen werden gewond. Te Frankfort
a. d. Main hadden geen incidenten plaats.
In Beieren was de opkomst der kiezers
grooter dan in Pruisen, zoodat men op zijn
minst op een even groote opkomst rekent
als 14 dagen geleden. Over het algemeen
verliep alles rustig. Ook in Würtemberg
en Hamburg kwam het niet tot bijzondere
wanordelijkheden. Tn Würtemberg was do
opkomst der kiezers vrij gering, ongeveer
65 a 75 pet. Ook in Hamburg was de be
langstelling minder groot dan bij de presi
dentsverkiezingen.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De uitslag der Landdagverkiezingen in
Duitschland. Groote winst der Nationaal-so
cialisten. Het Centrum handhaafde zich
overal (1ste blad).
Rede van prof. Aalberse te Genève. (2<le
blad).
De bijeenkomst van het Congres te De
lhi verhinderd. (2de blad).
Spoorwegongeluk in Siberië. (Biülenl.
Berichten, 2de blad).
BINNENLAND.
Schrijven van den Kath. Ned. Boeren-
en Tuindersbond aan de R. K. Tweede Ka
merfractie. (1ste blad).
Een roofoverval te Houthem. Fiets
rijder van zijn fiets geslagen. (Gem. Ber.,
3de blad).
Hoe er gesmokkeld wordt. (Gem. Ber.,
3de blad).
De molen „Adriaan" te Haarlem afge
brand. (Gem. Ber., 3de blad).
De daders van den overval te Nijmegen
hebben bekend. (Gem. Ber., 3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Een verslag van den Engelschen Cup-
final, door New Castle gewonnen. (2do
blad).
Oprichting van den lnterdiocesanen
Voetbalbond. (2de blad).
De kampioens- en promotiewedstrijden.
(2de blad).
De Leidsche Voetbalbond in het Vier-
bonden-tournooi geslagen. (2de blad).
bevolking, de hopelooze traagheid, waar
mede de dringend noodzakelijke maatre
gelen worden overwogen en het lijdelijk
toezien bij de verweosting van onzen ex
port, maken het onze van hunne verant
woordelijkheid ten volle bewuste bestuur
ders uiterst moeilijk, zoo niet onmogelijk
om bij de leden hunner organisaties het
onmisbare vertrouwen in het beleid van
deze Regeering nog eenigermate te hand
haven.
Wij meenen daarom nogmaals een al
lerdringendst beroep te moeten doen op
uwe Kamer-fractie, om op de regeering
een zoo krachtig mogelijken druk uit te
oefenen, opdat door het onverwijld tref
fen van doelmatige ma-atregelen het al
lerergste nog worde voorkomen: een to
tale ineenstorting van de boeren- en
tuindersbcvolking van Nederland.
Wij houden er ons van overtuigd, dat
wij op de medewerking van uwe zoo in
vloedrijke Kamer-fractie zullen kunnen
rekenen en verzoeken u intussehen de
verzekering te willen aanvaarden van
onze erkentelijkheid bij voorbaat en onze
bijzondere hoogachting.
Voor den Katholieken Ncder-
landschen Boeren- en Tuinders
bond:
(w.g.) J. TH. VERHEGGEN, Voorz.
(w.g.) H. VAN HAASTERT, Secr."
B0TERTAR1EVEN IN DUITSCHLAND.
Zullen zij verlaagd worden voor
Denemarken en Nederland?
Naar het „Berliner Tageblatt" verneemt
heeft rijkskanselier dr. Brüning te Genève
met den Deenschen minister van Buiten-
landsche Zaken de quaestio der moeilijk
heden in het Duitsch-Deensche handelsver
keer, die een uitvloeisel zijn van de verhoo
ging van het Duitsche invoerrecht op boter,
besproken.
Polen, dat geen handelsverdrag met
Duitschland heeft, kan boter tegen een ta
rief van 100 mark per centenaar naar
Duitschland leveren, terwijl Denemarken
voor de boven het contingent van 50000 ton
uitgaande hoeveelheden als gevolg van den
valuta-bijslag 130 mark moet betalen. De
Denen staan terecht op het standpunt, dat
zij die een handelsverdrag met Duitschland.
hebben, aanspraak mogen maken op een
betere behandeling dan Polen.
Het blad acht het niet onmogelijk, dat
men om deze gerechtvaardigde grief der
Denen weg te nemen voor Denemarken een
tarief van 75 mark zal vaststellen; een der
gelijk tarief zou dan natuurlijk, zegt het
blad, ook voor Nederland moeten gelden,
dat eveneens veel meer dan 5000 ten naar
Duitschland levert en daarmee zijn invoer
van Duitsche industrieproducten betaalt.