23ste Jaargang
DINSDAG 29 MAART 1932
No. 7162
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
SCHEURING IN DE S. D A. P.
t
£eicbclie0oti/zXMit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 oent per week f 2.60 per kwartaal
franco per poet f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 eenfc.
TEL INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
regeL
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden,
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur ea
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit vier bladen
Scheuring in de S.D.A.P.
Er is een nieuwe partij bijgekomen: de
Onafhankelijk Socialistische partij.
Dit is het resultaat van het Paaschcon-
gree der S. D. A. P., waarop met 1599 te
gen 460 stemmen is aangenomen een reso
lutie, welke het vormen van bijzondere
g- peeringen verbiedt en de opheffing
eiscut van oppositiebladen.
Na aanvaarding van deze resolutie is
een minderheid uit de S. D. A. P. getreden
om de reeds genoemde nieuwe partij te
stichten.
Wat op het Haarlemsche Paaschcongres
is gebeurd, is aan a<lle kanten heel ver
klaarbaar het kon al heel lang worden
voorspeld, dat 't tot een nieuwe scheuring
in de S. D. A. P. komen moést. En, hoewel
natuurlijk de leiding, die de groote meer
derheid achter zich weet, gesproken en be
toogd heeft, om de scheuring te voorko
men, kan toch niet worden gezegd, dat zij
de uiterste krachtsinspanning heeft aange
wend, opdat het niet zoover zou komen. Zij
wist, dat de breuk niet vermeden worden
kón en wij zijn er van overtuigd zij
wilde ook in de feitelijke omstandigheden
die afscheiding ten slotte zelf wel, omdat
het zóó in de partij tooh niet langer kou
voortduren.
Voor hen, die meer revolutionair dan
evolutionair wilden werken, voor wie in
oppositie dè actie lag, was 't al Lang geen
prettig thuis in de S. D. A. P. Van den
©enen kant gaf de leiding door woord en
voorbeeld hun tactiek bestaansrecht en
voedsel, terwijl van den anderen kant die
zelfde leiding ook weer in tegenovergestel
de richting werkte en propageerde.
Een dergelijke houding tegenover een
oppositioneele minderheid was ten slotte
voor de leiding zélf onhoudbaar en we zijn
er daarom van overtuigd, dat zij nu zich
voelt verlicht en opgelucht 1
Maar wat nu?
De nieuwe partij tusschen S. D. A. P.
en Communisten in zal eerst wel wat
menschen tot zich trekken, maar al zeer
spoedig aan eigen tweeslachtigheid gaan
kwijnen en sterven.
En de S. D. A. P.?
Zal nu de leiding nóg blijven toegeven
aan haar tweeslachtige tactiek, nog van
twee wallen blijven eten, nu uit vrees voor
de Onafhankelijk Socialistische partij?
Als 't zoo gaat, dan is het resultaat van
het Paasohcongres voor de S. D. A. P. al
leen, dat zij in ledental is geslonken en dat
er voorloopig niet zoo felle oppositie
meer zal zijn; verder niets.
Maar de leiding van de S. D. A. P. kan
ook nu klaren wijn gaan schenken, conse
quent gaan worden in haar program van
parlementaire, evolutionaire actie. En, ais
dat gebeurt, dan zullen wij, de tegenstan
ders van de S. D. A. P., beter dan tot nu
toe weten, wat wij aan de S. D. A. P. heb
ben. En dan zal zij zelf in de politieke ver
houdingen een rechter figuur maken.
Wij moeten in deze afwachten wat de
naaste toekomst leeren en brengen zal.
DE CONTINGENTEERING VAN
SCHOEISEL.
Verdergaande beperking van den invoer
gevraagd.
De Federatie van Nederlandsche Schoen
fabrikanten heeft aan den minister van ar
beid het volgende telegram gezonden: De
Federatie van Nederlandsche Schoenfabri
kanten, verontrust door het tot nu toe uit
blijven van een nader contingenteerings-
besluit, met betrekking tot den invoer van
schoeisel, dringt er met klem bij uwe excel
lentie op aan de afkondiging van dit be
sluit zooveel mogelijk te bespoedigen ten
einde aan de thans zoowel voor de indus
trie als voor den handel noodlottige onze
kerheid een einde te maken.
DE LINKS-SOCIALISTEN STICHTEN EEN EIGEN PARTIJ.
Omdat het vormen van bijzondere groepeeringen in de partij
verboden is en de opheffing van oppositiebladen geëischt wordt.
Zaterdagmiddag is te Haarlem het 37ste
partijcongres der S.D.A.P. door den heer
W. H. Vliegen geopend bij ontstentenis van
den partij.-voorzitter, den heer J. Oude
geest, die door ziekte verhinderd was, doch
later op het congres verscheen.
Na de korte openingsrede was het woord
aan den partij-leider J. A. Albarda, die
het optreden van den linker vleugel uit
voerig besprak. De crisis had de scherpe
tegensteling in de tactiek van de partij-
meerderheid en de oppositie duidelijk aan
het licht doen treden. De linker-vleugel wil
den strijd om de macht buiten het parle
ment op de straat brengen. De tactiek van
het partijbestuur is er op gericht het ver
zet tegen de aanvallen op de arbeidsvoor
waarden en den levensstandaard der ar
beidersklasse af te slaan en zoo lang mo
gelijk vol te houden. Zes jaren lang heeft
de oppositie onder verschillende vormen
haar actie in de partij gevoerd. Zij is
thans een gevaar voor de eenheid en de
strijdkracht der beweging geworden en het
Congres zal daarom goed doen bij haar be
sluiten den moed te toonen om door te
tasten.
Scherpe critiek.
Vervolgens was het woord aan den
woordvoerder der oppositie den heer P. J.
Schmidt, redacteur van het oppositie-or
gaan „De Fakkel", die de crisis-politek der
partijleiding aan scherpe critilek onder
wierp. De partijleiding verkondigt, dat de
arb.beweging in deze periode van crisis niet
anders doen kan dan zich verdedigen. Dit
is in flagrante tegensuraak met de inter
nationale resoluties, die door het Congres
der S. A. I. in Augustus j.l. te Weenen zijn
genomen. Spr. verklaart, dat de oppositie
zich herhaaldelijk aan allerlei organisato
rische beperkingen heeft onderworpen,
doch dat men haar thans de vrijheid van
meenigsuiting wil ontnemen. Zij zal niet
dulden, dat zij op die manier mond-dood
gemaakt wordt. Kan zij haar propaganda
tegen het reformisme niet voortzetten in
de partij, dan zal zij dat in naam van het
socialisme er buiten moeten doen.
Na deze twee inleiders is het woord aan
de gedelegeerden uit het land, die zich
als spreker opgaven. Dit deden een zestig
tal personen ,die ieder tien minuten spreek
tijd kregen.
Te zes uur wordt de vergadering onder
broken om te acht uur te worden voortge
zet.
Eersten Paaschdag worden de discussies
voortgezet.
Tegelijk met de ochtendzitting werden
deze discussies beëindigd. Bij het begin
van de middagzitting kwam onder zeer groo
te belangstelling de heer Frank van der
Goes, eveneens deel uitmakende van de
redactie van het links-socialistisch week
blad „De Fakkel" aan het woord.
Als het beginsel in het
gedrang komt.
Spr. herinnerde er aan, dat bij den aan
vang van zijn politieken loopbaan hij was
begonnen met een royement, n.l. van den
Sociaal-Democratischen Bond, welk roye
ment aanleiding was tot de stichting van
de S. D. A. P. Thans ziet het er naar uit,
alsof na 40 jaar spreker's loopbaan even
eens zal eindigen met een royement en wel
uit dezelfde S. D. A. P., die hij heeft opge
richt. In de historische ontwikkeling is het
noodzakelijk gebleken, dat indertijd een
scheuring kwam Het kan ook in het he
den, als in de toekomst noodzakelijk blij
ken, dat men een beweging, ondanks haar
getal en haar aanhang verlaat, als het be
ginsel in het gedrang komt.
De heer van der Goes schetste daarop
uitvoerig de geschiedenis van de Duitsche
en Engelsche sociaal-democratie, die vol
gens hem tot socialistisch beginsel niet zui
ver hebben toegepast, zoodat ook daar de
minderheden niets dan hun socialistische
plicht hebben gedaan.
Spr. waarschuwde het Congres, dat ook
de S.D.A.P. is .begonnen als een klein en
onbeteekenend groepje mannen en vrou
wen en eindigde met een indrukwëkkend
beroep op het Congres, om alvorens een
besluit te nemen, ernstig de gevolgen daar
van te overwegen.
De voorzitter doet dan mededeeling, dat
een voorstel is ingekomen, onderteekend
door 87 afdeelingen, inhoudende een aantal
punten, waarop overleg tusschen de partij
leiding en den linkervleugel mogelijk moet
zijn. Het voorstel wordt hartstochtelijk ver
dedigd door den heer van der Kieft uit Bus-
sum, die een dringend beroep op het Con
gres doet alles te probeeren, wat de een
heid kan bewaren.
In de zaal wordt het gerucht bekend,
dat het bemiddelingsvoorstel door het
Partijbestuur zou zijn verworpen.
Mr. van Eek uit Leiden en dr. F. M.
Wibaut scharen zich achter het voorstel als
minderheid in het Partijbestuur.
Vervolgens worden verklaringen afge
legd door de Partijbestuurders ds. Ban-,
ning, J. W. Matthijssen en E. Boekman,
waarna het Congres verdaagd wordt tot
's avonds half negen.
Des avonds werd het woord nog gevoerd
door de leden van het partijbestuur Wou
denberg en Ankersmit, waarna Ir. Albarda
uitvoerig de gemaakte opmerkingen en
voornamelijk de critiek van den linker
vleugel beantwoordde en afwees. Ook het
bemiddelingsvoorstel van den heer v. d.
Kieft kon het partijbestuur niet aanvaar
den.
Hij achtte het niet meer den tijd om
met den linkervleugel op een dergelijke ba
sis te gaan onderhandelen.
De heer Schmidt kreeg nog gelegenheid
om te repliceeren en verklaarde dat het
aannemen van de partijbestuursresolutie
als consequentie zal hebben dat linkervleu
gel uit de partij zou treden.
Een „overwinning".
Om half een kwam het voorstel van het
partijbestuur in stemming.
Te ruim een uur kon worden medege
deeld, dat dit voorstel was aangeno
men met 1599 tegen 460 stemmen, waar
na de zitting tot Maandagmorgen werd
verdaagd.
De zitting van gistermorgen was gewijd
aan de Arbeiderspers en droeg een huis
houdelijk karakter.
Ook de middagzitting was voor het
grootste gedeelte huishoudeijk en werd pas
in den namiddag weer openbaar.
Het dagelijksch bestuur en het Partij
bestuur werden in hun geheel herkozen.
In de vacature ontstaan door het uittre
den van den heer P. J. Schmidt werd na
herstemming tusschen de heeren K. Vor-
nnk en G. Zwertbroek (omroepsecretaris
van de Vara) laatstgenoemde gekozen.
Als leden van de Executieve van de
S.A.I. werden herkozen Ir. Albarda en dr.
Wibaut, waarna het congres te ongeveer
haf vijf door den partijvoorzitter, den heer
J. Oudegeest, werd gesloten.
DE STICHTING DER ONAF
HANKELIJK SOCIALISTISCHE
PARTU.
Tweeden Paaschdag werd in den Schouw
burg aan den Jansweg te Haarlem onder
voorzitterschap van den heer Edo Fimmen
een bijeenkomst gehouden van den linker
vleugel der S. D. A. P., die bezocht was
door 406 personen uit ruim 50 verschillen
de plaatsen uit het land.
De heer Fimnien deelde mede, dat naar
aanleiding van het gisteravond laat in het
Partijcongres der S. D. A. P. gevallen be
sluit de orgaan-commissie van het links-
socialistische weekblad „De Fakkel" heden
morgen een schrijven aan het Partijbe
stuur had gericht, waarin mededeeling
werd gedaan, dat de leden der Orgaan
commissie collectief uit de S. D. A. P. tra-
den.
Vervolgens hield de heer P. J. Schmidt
een inleiding, waarin hij zeide, dat nu het
den linkervleugel onmogelijk was gemaakt,
zijn strijd voor het Socialisme in de S. D.
A. P. voort te zetten, zij dit zou moeten
doen in een nieuwe partij, die men meteen
diende op te richten.
Toen aïle aanwezigen hiermede bleken in
te stemmen verklaarde de heer Fimmen
onder geweldig enthousiasme van de aan
wezigen, de Onafhankelijk Socia
listische Part ij voor opgericht.
Zoo spoedig mogelijk, vermoedelijk om
streeks Pinksteren, zal het eerste congres
der nieuwe partij worden gehouden, het
welk de statuten en het beginselprogram
definitief zal vaststellen. Er werd een voor
loopig bestuur gekozen, dat tot aan dat
oongres de leiding zal hebben. In het voor-
loopige dagelijksche bestuur hebben zit-
LEIDERDORP
DR. G. A. DE BRUYNE PLOTSELING
OVERLEDEN
Een voorbeeld voor allen
Het is Zondagavond. De kerkklokken klep
pen en noodigen de scharen uit op te gaan
naar de bedehuizen.
Onder hen zien wij ook den in deze ge
meente en de omgeving zoozeer geliefden
medicus dr. G. A. de Bruyne. Niemand, ook
de betrokkene zelf niet, denkt er ook maar
één oogenblik aan, dat hij nog vóór den aan
vang van den dienst, zal zijn afgeroepen van
zijn post.
Hij wandelt, dat is zijn gewoonte niet Hij
kerkt, dat doet hij wel geregeld. Met den
burgemeester loopt hij op en ook deze be
merkt niets ongewoons. Bij den ingang schei
den zich hun wegen.
Nog nauwelijks is dokter de Bruyne op zijn
plaats gezeten en heeft hij een enkel woord
tegen zijn -ioon gezegd, of hij valt terzijde.
Hulpvaardig toegeschoten handen vangen hem
op en dragen hem in de consistorie. Onderweg
nog een paar zware zuchten en helaas moet
de jonge arts den plotselingen dood zijns va
ders constateeren.
Welk een consternatie, welk een schok,
maar ook, welk een heerlijke plaats om te
sterven in de kerk.
Dr. de Bruyne is niet meer. Men kan het
zich moeilijk realiseeren. Gesierd met groote
kundigheden onmiddellijk beslissend in zijn
optreden, als weinigen, als het gaat, om het
heil van den patiënt, bezield met onovertroffen
ijver en plichtsbetrachting: helder van oordeel
in hooge mate vaderlijk-hartelijk zelfs tegen
over zijn meest lastige patiënten; trouw en
nauwgezet tegenover fondsleden in niet min
der mate dan tegenover den beter-gesitueerde;
blijmoedig opgewekt tegenover de patiënten
tot in de moeilijkste omstandigheden; in die
pen ernst een zieleherder als hij zag, dat het
op sterven aanging; in godsvrucht een toon
beeld voor vriend en vijand zoo geeft hij ons
te zien het zuivere beeld van den waren
christen, ook van den christen-arts.
Onberispelijk man en vader, was hij ook
in het gezin het centrum, waaromheen alles
zich groepeerde.
Maar ook buiten eigen kring zocht en vond
hij zijn arbeid. In de eerste plaats als wethou
der. Nog onlangs is zijn koperen jubileum als
zoodanig herdacht. Ook in dien arbeid heeft hij
zich gegeven met heel zijn kracht en persoon-
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Naar een betere verstandhouding tus
schen Frankrijk en Italië. (Buitenland,
2e blad).
Onrust en brandstichting in Spanje.
(Buitenland, 2de blad).
Zal Japan uit den Volkenbond treden.
(Buitenland, 2de blad).
BINNENLAND.
Scheuring in de S. D. A. P. Een nieu
we partij, (lste blad).
De Paaschdagen, hoewel niet zoo druk
als andere jaren, kenmerkten zich weer
door tal van verkeersongelukken, w.o. ver
scheidene met doodelijken afloop. (Gem.
Ber. 4de blad en Laatste Ber.).
Branden op tal van plaatsen in het land.
(Gem. Ber. 4de blad en Laatste Ber.).
Een moordaanslag te Baarn. (Gem. Ber.
4de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Nederland wint den Gymnastiekwed-
strijd van België. (Sportblad).
De wedstrijden om het landskampioen
schap door Enschede en Feyenoord gewon
nen. (Sportblad).
Verschillende voetbal- en korfbal-Paasch-
tournooien. (Sportblad).
De wedstrijden van de Rijswijksche wie
lerbaan. (Sportblad).
lijkheid. Hij geeft zich trouwens geheel, als hij
zich aan eenige zaak verbonden heeft.
Ook op elk ander terrein. Als bestuurslid
van Geref. Scholen in Leiden en niet het
minst in de dagen, dat het sanatorium Son-
nevanck te Harderwijk in moeilijkheden ver
keert, heeft hij zich met al zijn energie ge
worpen op hetgeen van hem gevraagd wordt.
En toch soepel in omgang en vormen. Ieder
die met hem in aanraking komt, houdt van
hem. Welk een leegte laat hij niet in het
R.K. gesticht de Goede Herder te Zoeter-
woude.
Men kan het zich niet voorstellen deze
kleine, vierkante gestalte niet meer te zullen
zien. En toch hij is niet meer. Geboren in
1872 te Krabbendijke, en arts geworden in
1900 met vestiging Leiderdorp, is hij na meer
dan 31-jarige praktijk op 59-jarigen leeftijd
overleden.
Zijn lichtend voorbeeld, zal altijd al wie
in zijn omgang heeft mogen deelen, strekken
tot ideaal van wat noeste arbeid en christe
lijke werkelijkheidszin vermag.
ting de heeren E. Fimmen, voorzitter; P.
J. Schmidt, secretaris; J. H. Oldenbroek,
penningmeester; J. de Kadt, tweede voor
zitter, R. Stenhuis en K. R. van Staal, ter
wijl verder in het Partijbestuur werden ge
kozen de heeren F. van der Goes (Laren),
J. Mounts (Rotterdam), G. Boland (Zwol
le), J. van Santen (Enschede), F. Gies
(Zutphen), J. Molenaar (Den Haag) en als
vertegenwoordigers van eenige groepen
jongeren mej. Mr. St. de Zeeuw en J. Koo-
men.
De houding van de nieuwe
partij tegenover de vakbewe
ging.
Omtrent de houding, die de leden van
de O. S. P. tegenover de vakbeweging zou
den moeten aannemen, werd de volgende
resolutie met algemeene stemmen goedge
keurd:
„De vergadering van links-socialisten,
door de beslissingen van de S. D. A. P. ver
plicht een revolutionair-sociaal-democrati-
sohe partij op te richten,
overwegende, dat de huidige omstandig
heden meer dan ooit omvangrijke en in elk
opzicht goed toegeruste vakvereenigingen
vereischen als materieele basis voor een
succesvollen strijd der arbeidersklasse,
overwegende, dat de moderne vakbonden
aan bovenomschreven materieelen eisch
voldoen en deugdelijke strijdorganen der
arbeidersklasse kunnen zijn, mits zij zich
revolutionair oriënteeren,
besluit:
1. alle leden der Onafhankelijk Socialis
tische Partij te verplichten lid te zijn van
den modernen vakbond in het bedrijf waar
in zij werken;
2. alle krachten in te spannen om de vak
beweging te brengen op het geestelijke en
moreele peil, dat in een revolutionair tijd
perk moet worden geëischt;
3. het P. B. der Onafhankelijk Socialisti
sche Partij op te dragen zich te wenden tot
N. V. V. en S. D. A. P. om opname der
Onafhankelijk Socialistische Partij in den
Algemeenen Raad;
4. de afdeelingen op te dragen, zich te
wenden tot Bestuurdersbond en S. D. A. P.-
afdeeling ter plaatse om opname in den
Plaatselijken Raad.
Tenslotte werd besloten, het weekblad
„De Fakkel" althans tot aan het Congres
onder de tegenwoordige redactie in zijn
huidigen vorm te handhaven, en werd de
tekst goedgekeurd van een manifest, dat
in grooten getale onder de arbeiders en
boeren in het geheele land zal worden ver
spreid.
LEIDSCH CRISISCOMITE.
WOENSDAG:
OFFERDAG.
Als 't Woensdag is, is 't Crisisdag,
Toe help een handje mee!
't Is alles voor de klanten van
Het Crisis-comité.
TROUBADOUR.