23ste Jaargang
DONDERDAG 17 MAART 1932
No. 7153
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
3)e £cld6cHe(5ou^c3mt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij yoonutbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 eent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 i
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Klein* advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
De boterham bij tante.
Als kinderen, die een boterham bij tante
veel lekkerder vinden dan de boterham
thuis, al is 't precies dezelfde zoo gedra
gen wij ons dikwijls in verschillend opzicht.
Als b.v. iemand buiten onzen eigen kring
een opmerking maakt, een of ander goed-
of afkeurt, dan hechten wij waaraan dikwijls
heel veel waarde, terwijl wij, als wij het
zelfde van een geestverwant of een bekende
vernemen, er geen acht op slaan.
En wordt ook de kunst niet meer ge
waardeerd, als zij uit het buitenland komtf
Bij de behandeling der begrooting van
Arbeid, Handel en Nijverheid was de heer
Polak in de Eerste Kamer op de moeilijk
heden, welke onze vaderlandsche musici in
dezen crisis-tijd hebben door te maken,
mede .ten gevolge van de eigenaardige
voorkeur, die Nederlanders plegen aan den
dag te leggen voor al wat vreemdeling is,
een vreemden naam draagt of uit den
vreemde afkomstig is.
Onder onze musici heerscht een groote
■werkloosheid, zeide de heer Polak. De
meeste andere landen sluiten hun gren
zen voor buitenlandsohe musici, zoodat
het terrein voor de onzen vrijwel tot Ne
derland is beperkt.
Dat is al klein, maar wanneer het nu
nog wordt overstroomd door buitenland-
sche musici, wat blijft er dan voor de
Nederlanders over 1
De spreker voerde, ter adstructie van
lijn betoog, verschillende cijfers aan, en
hij wees er daarbij op, dat Nederlanders
zich als buitenlanders moeten voordoen,
om een engagement te krijgen
In een hotel te Laren, waar werd ge
danst, speelde eenige jaren geleden een
strijkje, waarvan vooral de leider, een
Italiaan, geprezen werd om zijn buiten
gewoon goed spel.
Die „Italiaan" bleek echter een den heer
Polak zeer goed bekend Amsterdammer te
zijn, geboren in de buurt van het Weesper-
plein, maar die speelde onder een Italiaan-
schen naam.
Toen ik hem, na het concert, in het
hotel aansprak deed hij, of hij mij niet
kende, vertelde de heer Polak, en sprak
een paar woorden gebroken Hollandsch.
Maar na afloop van het seizoen, maakte
hij, bij een ontmoeting te Amsterdam,
den heer Polak zijn excuus, dat hij zoo
raar gedaan had er bijvoegende: als ik
daar Hollandsch gesproken had en als
gebleken was, dat ik een Amsterdammei
was, had ik daar nooit weer een enga
gement gekregen en nu heb ik voor het
volgend jaar weer een engagement.
Het „Centrum", dat aan bet bovenstaan
de in de Eerste Kamer gesprokene herin
nert, voegt er aan toe:
„Maar men heeft hier te doen met
een verschijnsel, dat zich ook op ander
terrein, dan dat der muziek, ver
toont."
„Wie heeft niet meer dan eens hoo-
ren verluiden, dat Nederlandsche pro
ducten eerst dan bij het Nederland
sche publiek waardeering en aftrek
vinden, wanneer ze als voortbrengse
len uit den vreemde over onze grenzen
terugkeeren.
Voor een grooter of kleiner deel
van ons volk schijnt nu eenmaal alleen
datgene goed te zijn, wat uit het bui
tenland komt, of een exotisohen naam
draagt."
Dat toch vooral in dezen tijd aan die
dwaasheid geen bevrediging worde gege
ven dat men toch vooral in dezen tijd
verstandiger handele
Wij mogen van iederen Nederlander, van
ieder verstandig mensch in ons vaderland
eischen, dat hij wat uit het buitenland
komt niet bevoorrecht omdat het uit het
buitenland komt!
DE BEZUINIGING BIJ DE
NEDERLANDSCHE SPOORWEGEN.
Tal van personen op verscheidene sta
tions der Nederlandsche Spoorwegen, die
den pensioengerechtigden leeftijd hebben
bereikt, worden met 1 Mei gepensionneerd.
Onder hen zijn ook personen, die nog geen
40 dienstjaren d.i. de diensttijd rechtge-
vende pensioen hebben.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Woensdag 16 Maart.
INDISCHE BEGROOTING.
Het wetsontwerp betreffende wijziging
in de departementale indeeling is gisteren
met 60 tegen 18 stemmen aangenomen. Te
gen waren de VJ)., de Communisten, 4 C.H.
ën 8 Sociaal-Democraten.
Tot de onderwerpen, welke na het
Paasohreces vooraan op de werklijst der
Kamer komen, behoort het wetsvoorstel-
Ebels in zake loopende pachtovereenkoms
ten, dat de Voorzitter niet vóór het reces
overhaast wilde afdoen.
Gisteren werd met warmte en uitvoerig
heid gestreden voor en tegen de bestuurs-
hervorming in de Indische buitengewesten.
Hoofdzaak in de plannen van minister De
Graaff is, dat drie Gouvernementen zullen
worden ingesteld, waarvan de Gouverneurs
kleine G.-G.-tjes zullen zijn; zulks in af
wachting van de vorming van provincies.
Hiertegen kwam veel verzet los. Van
welk verzat de kern was, dat de Minister
de bestuurshervorming wil beginnen met
den bovenbouw en zijn opposanten willen
aanvangen met den onderbouw, dat wil
zeggen met de vorming van lagere volks
gemeenschappen, die moeten worden ont
wikkeld tot geschikte deelname aan het
di"' hen opgebouwde landsbestuur.
MINISTER DE GRAAFF.
Minister de Graaff heeft onomwonden de
portefeuillequaestie gesteld. Aan het eind
van het zeer landurig debat tooh heeft de
bewindsman uitgesproken, dat hij tot zijn
leedwezen de verantwoordelijkheid voor
het beheer van zijn Departement niet lan
ger zou kunnen dragen, indien het w.o.
werd afgewezen, waarin de Minister een
reactie, een prijsgeven zag van de vroeger
aangenomen lijn.
De behandeling der Indische Begrooting
wordt heden voortgezet.
EERSTE KAMER
Vergadering van Woensdag 16 Maart.
WEGENFONDS.
Alvorens over te gaan tot de begrooting
van Onderwijs, kwam eerst nog het We
genfonds aan de orde, waarbij allerlei
wenschen naar voren kwamen.
De heer Citters kreeg te hooren dat bij
de bewaakte overwegen evenveel onge
lukken plaats hébben als bij de onbewaak
te overwegen. Bijna altijd is de oorzaak het
roekeloos optreden der automobilisten.
De begrooting werd hierna z. h. s. goed
gekeurd, alsmede die van de Staatsmij
nen.
ONDERWIJS.
Nog voor de pauze kon Minister Terp-
stra de plaats van Minister Reijmer inne
men, onder heel weinig belangstelling, er
waren n.l. 15 van de 50 leden aanwezig.
Verschillende sprekers voerden het woord.
Minister Terpstra verdedigde hierna
allereerst zijn beleid tegen de critiek van
den heer Ossendorp en zeide dat door som
mige voorstanders van lichamelijke oefe
ning de eischen zoo worden opgedreven,
dat tal van kleine gemeenten het niet meer
betalen kunnen. Ook hier is het betere de
vijand van het goede. En daarom heeft
spr een circulaire uitgezonden, waarin ge
wezen werd dat ook sobere methoden ge-
vol cd kunnen worden.
De minister deelde verder mee, dat bin
nenkort te verwachten is een wetsontwerp
in zi-ke een belangrijke wijziging van de
wet op middelbaar en voorbereidend hoo-
ger onderwijs, waarbij met groote zorg en
nauwgezette overweging is nagegaan, wat
er bezuinigd kan en moet worden.
Wat de klacht van den heer Steger be
treft, over de slechte resultaten van ons
onderwijs, deelde de Minister mee, dat de
Regeering daartegen weinig kan doen. Het
zit hier niet zoozeer in de wettelijke voor
schriften, als wel in de methode van het
onderwijs en in de persoonlijke eigenschap
pen van de onderwijzers.
Overigens ontbreekt ons, aldus de Mi
nister, eiken maatstaf om de resultaten
van ons onderwijs op dit oogenblik te ver
gelijken met het resultaat van 25 jaren
geleden.
Wel kon de Minister leggen, dat de ver
slagen van de onderwijsinspectie de ern
stige klacht van don heer Steger niet mo-
tiveeren.
De minister zou het ook een groote aan
winst voor onze hoogej onderwijs achten,
indien door alle studenten college in de
wijsbegeerte geloopen werd, omdat de
wijsbegeerte voor een wetenschappelijke
vorming onmisbaar is. Me-ir de Mi-':':*"'"
zag geen kans om d e colleges verplicht
te stellen.
Door onderling overleg met de hooglee
raren is men echter in Groningen tot een
heel goede vrijwillige regeling gekomen.
3e begrooting werd z. h. s aangenomen.
De vergadering werd verdaagd tot he
den 1 uur. om dan het Kortingswetje van
Minister de Geer te behandelen.
RIJKSMIDDELEN.
Januari en Februari bijna fZ^4 millioen
minder dart in 1931.
De Rijksmiddelen hebben over de afge-
loopen maand bedragen ƒ37.970.645.87 ve-
gen 34.578.923.54 over Februari 1931. De
raming bedroeg 34.850.714.16.
De opbrengst over de eerste twee maan
den van 1932 bedraagt 69.404.369.27 te
gen 77.834.682.19 over hetzelfde tijdvak
van 1931 of ƒ8.430.012.92 minder.
2/12 der raming van de middelen over het
geheele jaar bedraagt 69.701.428.32. De
opbrengst blijft hier dus bijna 300.000
onder.
PR0V. STATEN VAN ZUID-HOLLAND.
De verkiezing voor de Eerste Kamer.
De eerste gewone zitting van de Pro
vinciale Staten zal dit jaar worden ge
opend Dinsdag 7 Juni. Het ligt in de be
doeling de vergadering daarna voort te
zetten op Dinsdag 28 Juni tLa.v. en, zoo
noodig, op de onmiddellijk daarop vol
gende dagen.
Nadat de aan de orde zijnde onder
werpen dan zullen zijn afgehandeld, zal
de vergadering worden verdaagd tot den
dag der stemming voor de dit jaar noo-
dige verkiezing van de leden der Eerste
Kamer voor de groep Zuid-Holland. Die
dag wordt bepaald door de Kroon met
dien verstande, dat de stemming moet
plaats hebben binnen 25 dagen na de
candidaatstelling, welke dit jaar op 12
Juli zal
ONTBINDING VAN LOOPENDE
PACHTOVEREENKOMSTEN.
Op de vragen van den heer van den
Heuvel betreffende een met den Minister
van Justitie te plegen overleg in zake de
mogelijkheid van ontbinding van loopen
de pachtovereenkomsten, heeft minister
Ruyff de Beerenbrouck geantwoord, dat
een onderzoek gaande is in de meer al-
gemeene quaestie, of het noodig is thans
soortgelijke maatregelen in het leven te
roepen als waren, vervat in de wet van
4 September 1914 (Staatsblad no. 444). De
minister verbindt daaraan, in overleg
met den Minister van Justitie, een on
derzoek of het noodig ia bijzonderlijk
voor pachtovereenkomsten eenige voor
ziening te treffen, waarbij ook het denk
beeld om de mogelijkheid te openen van
ontbinding van loopende pachtovereen
komsten onder oogen wordt gezien.
HET TWENTSCH TEXTIELCONFLICT.
Nieuw overleg met de arbeiders
organisaties.
Men seint uit Enschedé aan de „Msb.":
Gisteren in den loop van den middag
werd het bekend, dat de burgemeester van
Enschedé, de heer Edo Bergsma, de bestu
ren der drie groote textielarbeidersorgani
saties „de Eendracht", „St. Lambertus" en
„Unitas" heeft uitgenoodigd tot een be
spreking, welke hedenmiddag in Den Haag
zal worden gehouden.
De organisaties der werkgevers hebben
een dergelijke uitnoodiging niet ontvangen,
zoodat deze bij bovenbedoelde conferentie
niet vertegenwoordigd zullen zijn.
R. K. UNIVERSITEIT.
Prijsvragen.
Door den Senaat der R. K. Universiteit
te Nijmegen uitgeschreven op 26 Februari
1932.
Faculteit der Godgeleerdheid:
De Faculteit verlangt een theologische
uiteenzetting, in \erband met de noodzake
lijkheid van het Missiewerk, langs weike
wegen de heidenen de eeuwige zaligheid
kunnen bereiken.
De beantwoording dezer prijsvraag, tot
het uitschrijven waarvan de Senaat door
het Ariëns-Missiefonds in de gelegenheid
i« gesteld, staat open voor de studeerenden
aan alle inrichtingen van Hooger Onder
wijs in Nederland, Ned. Indië en het bui
tenland.
De antwoorden moeten gesteld zijn in
het Nederlandsch, Duitsoh, Engelsch,
Fransch of Latijn.
Faculteit der Letteren en
Wijsbegeerte:
De Faculteit verlangt een dialect- geo
grafisch onderzoek naar de grens en eenige
der belangrijkste verschillen Jiusschen net
West- en Oost-Noordbrabantsch dialect.
De beantwoording dezer prijsvraag, t»'»i
het uitschrijven waarvan de Senaat door
een belangstellende, die onbekend wenscht
te blijven, in de gelegenheid is gesteld,
staat open voor de studeerenden aan alle
inrichtingen van Hooger Onderwijs in Ne
derland en Ned. Indië. De antwoorden
moeten gesteld zijn in het Nederlandsch
Faculteit der Rechtgeleerdheid.
De Faeulteit verlangt een verhapd e li
over de rechtsverhouding tusschen t Gou
vernement van Nederlandsch Indië en de
Christelijke Kerkgenootschappen in dat
gebiedsdeel met een overzicht van de his
torische ontwikkeling daarvan.
De beantwoording dezer prijsvraag, tot
het uitschrijven waarvan de Senaat door
't Ariëns-Missiefonds in de gelegenheid is
gesteld, staat open voor de studeerenden
aan alle inrichtingen van Hooger Onder
wijs in Nederland en Ned. Indië.
De antwoorden moeten geffteld zijn in
1rLj Nederlandsch.
Algemeene voorwaarden:
De antwoorden moeten, met de schrijf
machine geschreven, vóór 1 Mei 1933 wor
den toegezonden aan den secretaris van
den Senaat. Zij moeten geteekend zijn met
een kenspreuk, en daarbij moet gevoegd
worden een verzegeld briefje, dat dezelfde
kenspreuk tot opschrift heeft, en don
naam, de Universiteit, Hoogeschool of an
dere inrichting van Hooger Onderwijs en
het adres van den schrijver bevat.
Bij de Rectoraatsoverdracht in Sept.
1933 wordt het oordeel der betrokken Fa
culteiten over de ingekomen antwoorden
in het openbaar medegedeeld en aan de
schrijvers van de antwoorden, die door
deze Faculteiten de bekroning zijn waar
dig gekeurd, de Gouden Eerepenning uit
gereikt.
DE SALARISKORTING TE NIJMEGEN.
In georganiseerd overleg tot drie pCt.
beperkt.
Overeenkomstig hun toezegging, hebben
B. en W. het oordeel van de beide Com
missies voor Georganiseerd Overleg ge
vraagd over het denkbeeld om op de sala
rissen en loonen van het gemeente-perso
neel met ingang van 1 Maart 1932 een tij
delijke korting gedurende ten hoogste drie
jaar toe te passen, als volgt: voor gehuw
den 3.7 procent, voor ongehuwden 6.9 pro
cent.
Blijkens een aan den raad gezonden
adres achtten alle organisaties de voorge
stelde korting onaanvaardbaar en werd in
overleg met de afgevaardigden uit het col
lege van B. en W. en de commissie van Bij
stand voor de Personeels-aangelegenheden,
met overgroote meerderheid van stemmen
besloten, een eventueele korting van drie
procent, ingaande 1 April 1932 te aanvaar
den.
Na kennisneming van de door de com
missie aangevoerde motieven, zijn B. en W.
van oordeel, dat in de laatst voorgestelde
korting moet worden berust. B. en W. stel
len den raad derhalve voor, op de salaris
sen en loonen met inbegrip wan emolumen
ten en toelagen, doch met uitzondering van
de kindertoeslagen, van het personeel in
dienst der gemeente, vóorzoover de salaris
sen door den raad worden geregeld met
uitzondering van die, aan de H.B.R., het
Gymnasium, de Middelbare en Hoogere
Handelsschool en de Middelbare Handels
avondschool met ingang van April 1932
voor den tijd van ten hoogste drie jaar, een
tijdelijke korting toe te passen van dno
procent, met bepaling dat deze korting zal
Dit nummer bestaat uit drie bladen
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De Stahlhelmbond acht een tweede
stemming voor het Rijkspresidentschap
overbodig. (Buitenl. 2de blad).
De algemeene staking in Polen mislukt
(Buitenl., 2de blad).
BINNENLAND.
Overleden is Z. H. Exc. Mgr. Verstrae-
len apostolisch vicaris van de Kleine Soerv
da-Eilanden (2de blad).
Engeland en de Nederlandsche bloem
bollenteelt. (2de blad).
VERKEERSLESSEN VAN
DFN A. N. W. B.
10e Les.
Verkeer van rechts gaat voor!
In de achtste les hebben we al geleerd,
dat het verkeer van rechts den voorrang
heeft.
Die regel is gemaakt., omdat op een
kruispunt voertuigen of fietsen, die van
verschillende kanten komen niet tegelijk
kunnen passeeren.
De wielrijder op het linker plaatje doet
het dus goed; hij laat de groentekar, die
van rechts komt. passeeren en hij is daar
voor van zijn fiets gestapt. Dat kan nie
mand anders zijn dan slimme Jantje en
het meisje, dat op het trottoir staat te
wachten tot ze veilig kan oversteken, is na
tuurlijk weer zijn verstandige zusje Eulalia,
Op het rechter plaatje doet Piet op zijn
fiets het verkeerd en hij komt leelijk in
gevaar. Zijn voorwiel heeft al een trap van
het paard beet en het is zijn eigen schuld
als hij een ongeluk krijgt, want hij had den
ander moeten laten voorgaan.
Soms zijn de straten of wegen bij een
kruispunt, of hoek zoo smal, dat het moei
lijk is bijtijds te zien, of er van den anderen
kant ook iets aan komt. Daarom zal een
voorzichtige en verstandige fietser, chauf
feur of voerman in zoo'n geval zijn vaart
minderen en het kruispunt langzaam na
deren, zoodat hij dadelijk stoppen kan als
dat noodig is
Sommige menschen laten het verkeer
van rechts wel voorgaan, maar blijven op
hun fiets zitten, hoewel ze bijna stil staan.
Dat kan gevaar opleveren, want met het
voorwiel moeten dan al'erlei bewegingen
worden gemaakt om het evenwicht te be
waren en daardoor worden dan weer ande
ren gehinderd. Acrobatiek op de fiets is
altijd gevaarlijk. Menschen met lange
beenen kunnen met één voet op den grond
stil staan en toch op het zadel blijven zit
ten en kunnen dan dadelijk weer doorrijden
als de verkeersagent het teeken geeft,
maar wie niet zulke lange beenen heeft,
doet beter af te stappen. Je zit er gauw
genoeg weer op!
worden opgeheven, zoodra de financieele
toestand van de-ze gemeente dit, naar het
oordeel van den raad, gedoogt,
Indien de raad dit voorstel aanvaardt,
dan zou een jaarlijksche bezuiniging wor
den verkregen van ca. f 64.000 en zal de
dienst 1932 met een bedrag van ca, f 48.000
zijn gebaat.
De Rotterdamsche meubelmakers.
Met groote meerderheid van stemmen
hebben, zoo meldt. „Voorw.", de Rotter
damsche meubelmakers, betrokken hij het
loonconflict en georganiseerd in den
„modernen" bond, het besluit genomen
om Maandag a.s. in staking te gaan bij
de leden van den Fabrikantonbond (waar
bij is aangesloten de Rotterdamsche
Meubelmakerspatroonsvereeniging) en bij
de leden van den Behangorspatroons-
bond.
