23ste Jaargang
WOENSDAG 16 MAART 1932
No. 7152
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
e Êeicbelie Goti^a/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor LeideD 19 cent per week f2-50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2-60 per kwarraal
Franco per poet f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad ia roor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 oent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Medêdeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend*
Kleine advertentiën, van ten boogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur e»
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
EERSTE KAMER.
begrooting van waterstaat.
Aan de orde is de begrooting van Water
staat voor 1932.
De heer M o 11 m a k e r (s. d.) noemt den
huidigen toestand in het vervoerswezen
chaotisch. In plaats van tot reorganisatie
neemt men zyn toevlucht tot loonsverlagin
gen. De spoor- en tramwegen worden bena
deeld door concurrentie van autobusonder
nemingen, wie het bestaan al te gemakke
lijk wordt gemaakt. Spr. herinnert aan het
geen ir. Eteitsma, hoofdredacteur van het
orgaan Spoor en Tramwegen heeft ge
schreven.
Het Rijkswegenplan kost 435 millioen
gulden en daarvan wil de minister in tien
jaren zooveel doen uitvoeren, dat aan de
verlangens grootendeels zal zijn tegemoet
gekomen voor degenen die van deze wegen
gebruik maken. Haar intussohen lijden de
spoor- en tram-ondernemingen die veel ka
pitaal in den grond hebben gestoken en
werken met verlies, terwijl zij toch in een
bestaande verkeersbehoefte voorzien en in
dien zin onmisbaar zijn. Het Twente-Rijn-
kanaal kost 50 millioen, terwijl ernstig
wordt betwijfelt of het wel ooit zijn nut zal
opleveren. En dan zwijgt spr. nog van de
politieke kanalen.
Auto-ondernemingen hebben allerlei
groote trajecten in exploitatie genomen.
Zoo wordt, terwijl de Spo'or- en Tramwe
gen aan hun exploitatieplicht zijn gebon
den. dé spoeling dun. De arbeidsvoorwaar
den voor het autobesturend personeel zijn
aan geen beperkende bepalingen gebonden
wat ten gevolge heeft, dat het personeel
■wordt uitgebuit en dat de veiligheid in ge
vaar komt.
Hierna voeren nog enkele andere Sena
toren het woord.
De minister van Waterstaat, mr. R e ij-
m e r, verheugt zich erover, dat geen cri-
tiek op den eigenlijken Waterstaat is uitge
oefend.
Het toenemend automobilisme noodzaakt
tot bespoediging van den aanleg van we
gen en bruggen; de verbindingen over de
groote rivieren zijn zoo urgent, dat daar
voor andere belangen wel wat moeten wij
ken.
Het gaat niet aan, het te doen voorko
men alsof Nederland er is voor de spoor
wegen. Hoewel spr. ook de spoorwegen
onder zijn departementaal beheer heeft
en hij daar gaarne een sluitend budget ziet,
daar kan men tooh de wijzers van de klok
niet voor terugzetten. Het betoog van den
heer Moltmaker kwam sph zeer reaction-
nair voor. Wij moeten ons oriënteeren op
het vervoer, dat steeds meer toeneemt, n.L
het automobilisme.
De begrooting wordt z. h. st. aangeno
men, evenals de Postbegrooting en de be-
grooting van het Staabsvisschershavenbe-
drijf.
TWEEDE KAMER
indische begrooting. instel
ling departement van ec0n.
zaken en arbeid.
Aan de orde is Hoofdstuk III (Justitie)
van de Indische begrooting.
Door versohillende leden werd het woord
gevoerd en door Minister De Graaff be
antwoord.
De Minister zeide, dat de uitbreiding
der sociale wetgeving zeer moeilijk is in
verband met de gansch verschillende om
standigheden op verschillende plaatsen.
Het stelsel van minimumloonen is prac-
tisch niet uitvoerbaar voor Indië. Onvol
doendheid der arbeidsinspectie op Java is
niet gébleken. Spr. ziet niet in, waarom
politieke gevangenen anders moeten wor
den behandeld. Alleen de kwaliteiten en
ontwikkeling van het individu moeten hier
bij een rol spelen.
In zake de huishuren acht spr. het het
best voorloopig niet dwingend op te tre
den. Het geval-Soekarno was er een van
practische beoordeeling en lag geheel bin
nen de competentie van den gouverneur-
generaal. Wel was de motiveering van het
gratieverzoek minder gelukkig.
Instelling van een departement van Ar
beid is in beraad, maar een ziekteverzeke
ring is voor Indië op 't oogenblik financieel
onuitvoerbaar.
Uit het besluit van de tabaksonderne-
emrs mag men niet concludeeren, dat de
poenale sanctie niet noodig is. Deze wordt
echter geleidelijk afgeschaft. Inderdaad
heeft men op zeer onberaden wijze de rub-
bercultuur uitgebreid in den tijd van hooge
prijzen.
Aan de orde was daarna de afd. Finan
ciën.
Hier was het weer alles opium wat de
klok sloeg. Men kent het lied, dat de hee-
ren Cramer en van Boetzelaer zongen en
men begrijpt ook, dat de Minister weer
de Nederlandsche opiumpolitiek verdedig
de. Hoe dikwijls heeft de heer de Graaff
dit al moeten doen?
Over Binnenlandsch Bestuur (Bestuurs-
hervorming) hebben tot duever alleen ba
ron van Boetzelaer en de heer Cramer ge
sproken.
De vergadering werd geschorst tot half
9 's avonds.
Aan de orde was het wetsontwerp be
treffende de nieuwe indeeling der Depar
tementen (Instelling Departement van Eco
nomische Zaken en Arbeid en overbrenging
van de afdeelingen Volksgezondheid,
Werkloosheidsverzekering en Arbeidsbe
middeling naar Binnenlandsche Zaken).
De heer W eitkamp (C.H.) klaagt
over de voortdurende achterstelling vau
den landbouw bij den handel.
De heer Van der Sluis (S.D.A.P.)
acht het logisch, dat de werkloosheidsver
zekering naar Binnenlandsche Zaken ver
huist, terwijl de sociale wetgeving verder
bij het Departement van Economische Za
ken blijft. Spr. vreest dat de werkloosheids
verzekering te veel zal worden geassimi
leerd met jie afdeeling armenzorg. Deze
twee zaken moeten streng gescheiden blij
ven. De Volksgezondheid zal ook overgaan
en hier dreigt hetzelfde gevaar, dat deze
den invloed zal ondervinden van de ar
menzorg. Spr. dringt aan op de aanstelling
van een diroctour-generaal van den land
bouw.
De heer Slotemaker de Bruine
(C.H.) heeft reeds verklaard, dat hij niet
zeer ingenomen was met de voorgenomen
herindeeling van de departementen en hij
is sedert niet van meening veranderd. Er
zou z.i. moeten komen een economisch de
partement naast een sociaal departement,
terwijl er nu zal komen een sociaal-econo
misch departement.
De overbrenging van de afdeeling Volks
gezondheid naar Binnenl. Zaken acht spr.
ook niet gelukkig, omdat deze in 1918 een
socialen inslag heeft gekregen. Ook deelt
spr. de bezwaren van den heer van der
Sluis tegen de overbrenging van de werk
loosheidsverzekering naar Binnenl. Zakeu.
Meer dan eene andere sociale verzekering
behoort deze thuis bij het sociaal-econo
mische departement.
De heer Brast (Plattelander) zegt, dat
het voor hem maar gaat om de kwestie of
er voor den landbouw wat meer zal worden
gedaan dan tot nog toe. Zal er nu e>en di
recteur-generaal komen? Er zal nogmaals
over gedacht worden, maar spr. kan wel
verzekeren dat er geen directeur-generaal
van den landbouw zal komen, het zal zeifs
niet worden overwogen! Van dezen persoon
is niets te verwachten
De voorzitter vraagt de spreker zich
wat vriendelijker uit te drukken.
De heer Braat (Pl.b.): Nog vriendelij
ker? Hij heeft zich zoo vriendelijk mogelijk
uitgedrukt.
Spr. zal niet tegenstemmen want de
landbouw heeft niets te verliezen. Deze
staat met den rug tegen den muur en kan
niet verder achteruit.
De heer Van Rappard (V.B.) sluit
zich aan bij de heeren Weitkamp en Van
der Sluis in hun aandrang tot weder aan
stelling van een directeur-generaal.
De heer J o e k e s (V.D.) meent, dat het
verkieslijker ware geweest, indien men
ware overgegaan tot de inrichting van een
economisch departement en daarnaast een
sociaal-departement. Dit zou kunnen ge
schieden zonder uitbreiding van het aan
tal departementen, n.l. door opheffing van
het departement van Waterstaat.
De heer A a 1 b e r s e (R.K.) is ook een
voorstander van het hebben van een eco
nomisch departement naast een sociaal de
partement. Eén \ereenigd departement is
niet mogelijk omdat wij hier niet hebben
de functie van onderstaatssecretarissen.
Zou men dit toch doen, dan werd dit een
triomf der ambtenarij.
Intusschen komt spr. tot een andere
conclusie dan de heer Joekes, die dit wets
ontwerp zou willen verwerpen. Dat zou
niet verstandig zijn. De Kamer zou dan
niet consequent zijn, want dit voorstel is
feitelijk een gevolg van een aandrang uit
de Kamer. Omdat het economische depar
tement voor één minister te groot zou wor
den als alles daarbij bleef met de afdeeling
landbouw is het noodig eenige diensten
naar Binnenlandsche Zaken over te bren
gen. Nu is de werkloosheidsverzekering
altijd afgezonderd geweest van de andere
siciale verzekeringen. Vandaar, dat er z.i.
geen bezwaar tegen is die afdeeling over
te brengen naar het departement, waarbij
ook de werkloozensteun is ondergebracht.
Spr. adviseert daarom dit wetsontwerp
aan te nemen in het vertrouwen, dat eeu
volgende kabinetsformateur zal overwegen
om een afzonderlijk economisch en een af
zonderlijk sociaal departement in te stel
len.
De heer Beumer (A.R.) zegt, dat men
aan de Regeering geen directeur-generaal
van den landbouw moet opdringen. Spr.
heeft niet de overtuiging, dat de aanstel
ling van een directeur-generaal in het be
lang der boeren zal zijn. Kon daardoor de
crisis worden opgelost, dan zou spr. des
noods voor een motie willen stemmen.
Antwoord van Minister Ruys.
De Minister van Binnenlandsche Zaken
en Landbouw, de heer Ruijs de Bee-
renbrouck, dankt de heer Aalberse
voor de uitstekende wijze, waarop deze de
voorgeschiedenis van deze zaak heeft uit
eengezet. Met dén heer Joekes is spr. het
eens, dat als men voor een leege tafel
stond, de groepeering anders zou kunnen
zijn. Ook is spr. het eens met de meening,
dat het niet gewenscht is, dat Ministers,
die geruimen tijd bepaalde afdeelingen
hebben beheerd, daaruit worden gehaald.
Daarom zijn thans de verschuivingen tot
een minimum gereduceerd.
In 1929 heeft spr. inderdaad verklaard,
dat hij de reorganisatie zou overwegen. In
dien de Kamer thans dit wetsontwerp aan
vaardt, waarop de regéering groot en prijs
stelt, zal de Regeering onmiddellijk over
wegen wat over een jaar zal moeten go-
schieden voor een nieuwe indeeling der
departementen. De drie betrokken Minis
ters zullen de zaak bestudeeren en de vol
gende Kabinetsformateur zal daarmee dan
zijn voordeel kunnen doen.
Verschillende leden willen uiteindelijk
een eoonomisch departement en een afzon
derlijk sociaal departement. In agrarische
kringen wil men een "apart departement
van landbouw. Daartegen moet spr. ernstig
waarschuwen als niet in het belang van
den landbouw en de landbouwers. Deze
moeten niet door één Minister worden be
hartigd, maar door verschillende Ministers.
De heer Van Rappard (Lib.)In an
dere landen heeft men tooh wel een af
zonderlijk departement van landbouw.
De Minister vraagt of de toestand
daar dan zooveel beter is.
Aan de overbrenging van de werkloos
heidsverzekering naar Binnenlandsche Za
ken zullen zeker wel bezwaren zijn verbon
den, maar een zeer groot deel derw werk-
loozenzorg is reeds bij dat departement.
Vrees voor invloed van de armenzorg be
hoeft niet te bestaan. De inwendige dienst
van Binnenlandsche Zaken zal moeten her
zien worden en spr. verklaart uitdrukkelijk,
dat hij er voor zal zorgen, dat de afdeo-
ling armenzorg geen invloed zal oefenen
op de werkloosheidsverzekering en de
volksgezondheid. Het spijt spr., dat de af
deeling Landbouw zijn departement zal
verlaten.
Minister Verschuur spreekt.
De Minister van Arbeid, de heer
V erschuur wil op enkele punten nog
een aanvulling geven. Ten aanzien van het
roerende afscheid, dat de Minister van Bm-
nenlandsche Zaken van de afdeeling Land
bouw nam, kan spr. zich aansluiten voor
wat betreft de aid. Volksgezondheid van
zijn departement.
In 1933, of als er eerder een ander Ka
binet zou moeten optreden, kan het ideaal
der indeeling nader onder de oogen wor
den gezien.
De belangen van den landbouw kunnen
niet anders worden gezien dan als ecj-
nomische belangen. Dat de landbouw te
genover handel en nijverheid in de ver
drukking zal komen, behoeft niet te worden
gevreesd. Spr. kan er niets anders tegen
over stellen dan een belofte van goed ge-
drag.
Verschillende bezwaren zouden bij vele
leden wegvallen als de belofte kon worden
gegeven dat een directeur-generaal aan
den landbouw zal worden aangesteld. Er
is bij de Regeering op dit oogenblik een
sterke neiging om zoodanigen titularis aan
te stellen.
De stemming over het wetsontwerp zal
worden gehouden Woensdagmiddag bij den
aanvang der vergadering.
De vergadering wordt te 10 uur 25 ver
daagd tot Woensdagmiddag 1 uur.
het werkl00zencijfer.
Percentage daalt.
De laatste opgave van den Rijksdienst
der werkloosheidsverzekering omtrent de
werkloosheid geeft in het algemeen een
iets gunstiger beeld: het gemiddelde per
centage, dat in de week van 8 tot 13 Fe
bruari j.l. het hoogst was, n.l. 27.5 geheel
en 7.6 pet. gedeeltelijk werk.oozen, was op
27 Februari gedaald tot 25.4 geheel en 6.6
pet. gedeeltelijk werkloozen.
KONINKLIJKE BESLUITEN.
Burgemeester.
Bij Kon. besluit van 11 Maart is benoemd
tot burgemeester der gemeenten Wijk en
Aalburg en Veen C. B. J. Landweer.
AARTSBISSCHOPPELIJK VERBOD.
De tournee van prof. Ude.
De Oostenrijiksche professor dr. Joh.
Ude, uit Graz, maakt een tournée door
ons land: Den Haag, Leiden, Utrecht.
Hilversum, Apeldoorn, Dordrecht, Rot
terdam en Amsterdam.
Dit tournée is georganiseerd door den
anti-vivisectiebond welke bond perso
nen van versohillende godsdienstige rich
ting onder zijn volgelingen telt.
Tegelijkertijd met dezen Oostenrijk-
sohen hoogleeraar treden in verschillen
de plaatsen ook andere sprekers op. Op
deze bijeenkomsten zullen wellicht ot
waarschijnlijk in redevoeringen denkbeel
den worden verkondigd over vivisectie
(vegetarisme, alcoholisme, enz.) welke in
strijd zijn met de Katholieke beginselen
terwijl door het optreden van iemand als
prof. dr. Ude (doctor in de theologie) de
schijn wordt gewekt, alsof wat op die
bijeenkomsten wordt gezegd door de Ka
tholieke beginselen wordt gedekt.
't Is "waarschijnlijk daarom, dat Z. H
Exc. Mgr. J. H. G. Jansen, Aartsbis
schop van Utrecht, het noodig heeft ge
vonden de volgende mededeeling te doen:
„Bij dezen maken Wij bekend, dat Wij
door bijzondere redenen daartoe genoopt
aan prof. dr. Ude hebben verboden, in
ons Aartsbisdom spreekbeurten te ver
vullen".
De Aartsbisschop van Utrecht
J. H. G. JANSEN
15 Maart 1932.
de c0nting enteer ings-
maatregelen.
Vragen van den heer Kortenhorst.
Het lid der Tweede Kamer de heer
Kortenhorst heeft de volgende vragen
gericht tot den minister van Arbeid.
Handel en Nijverheid:
1. Is het den Minsiter bekend, dat de
invoer van goederen, ten aanzien waar
van toepassing der Crisisinvoerwet door
Nederlandsche producenten is aange
vraagd, toeneemt en dat daardoor de
crisis in die bedrijfstakken wordt ver
scherpt?
2. Is de Minister niet van oordeel, dat
het bedrijfsleven door de onzekerheid
waarin het zich met betrekking tot de
toepassing der Crisisinvoerwet bevindt
groot nadeel ondervindt
3. Is de Minister bereid de afdoening
der bedoelde verzoeken te bespoedigen?
moeilijkheden voor de
hoed en fabrieken.
Wijziging der Tariefwet gevraagd.
Het lid der Tweede Kamer de heer
Hermans heeft aan de ministers van Ar
beid, Handel en Nijverheid en van Fi
nanciën de volgende vragen gesteld:
1. Is den Ministers bekend, dat ook de
hoedenfabrieken in ons land met crisis
moeilijkheden te worstelen hebben en dat
aan deze fabrieken op zeer eenvoudige
en praktische wijze steun zou kunneD
worden verleend door een zoodanige wij
ziging der Tariefwet, dat zoogenaamde
cloches, welke in ons land niet worden
vervaardigd en niet loonend te vervaar
digen zijn, worden vrijgesteld van in
voerrecht?
2. Is den Ministers bekend, dat meer
dere bedrijven in ons land in de tegen
woordige crisismoeilijkheden gesteund
zouden kannen worden door opheffing
van invoerrechten op grondstoffen of half-
fabricaten, welke hier van elders moeten
worden ingevoerd?
3. Zoo ja, zijn de Ministers dan niet
van oordeel, dat nu een algeheele
technische herziening der Tariefwet blijk-
'baar zeer veel tijd eischt deze her
ziening partieel moet geschieden en mef
spoed dient te worden bevorderd, omdat
hierdoor, soms beter en in elk gevaJ
minder omslachtig en bezwaarlijk dan
door andere maatregelen, steun kan
worden verleend aan in nood verkeeren-
de bedrijven?
de „morgen".
De Morgen meldt, dat zij blijft
voortbestaan. Er was, naar men zich herin
nert, sprake van geweest, dat het blad met
ingang van 1 April zou worden opgeheven.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De ontwapeningsconferentie zal een
langdurige Paaschvacantie genieten. (Bui
tenland, 2de blad).
Gandhi's vrouw opnieuw gearresteerd.
(Buitenland, 2de blad).
De godsdienststrijd in Mexico, (ffuf-
tenland, 2de blad).
Treindiefstal bij Antwerpen. (Buitenl.
Berichten, 2de blad).
LEIDEN.
Het Natuurkundig Laboratorium zal
voortaan Kamerlingh Onnes-Laboratorium
heetèn. De ingebruikstelling van den
grooten electro-magneet (2do blad).
Een Goethe-herdenking in de Leidsche
Universiteit. (2de blad).
Bij de katholieke werkgevers wordt niet
gestaakt.
Gelijk men weet dreigt ©en staking bij
den Bond van Meubelfabrikanten.
Wij kunnen bieedeelen, dat dank zij een
tegemoetkomender houding der katholieke
werkgevers in de meubelindustrie bij deze
niet zal worden gestaakt; integendeel mot
hen is overeenstemming bereikt en naar
ons verzekerd werd gezien de algemeene
situatie mag de verkregen oplossing niet
als slecht worden aangemerkt, al had men
natuurlijk liever in het geheel geen loons
verlaging gezien.
De R. K. en Chr. Meubelmakersbonden
zijn tot overeenstemming gekomen met
den Katholieken Patroonsbond „St. Rei-
noldus" en de firma Vroom en Dreesmaon
in dien zin dat 2 cent loonsverlaging zal
worden toegepast voor hen die boven deu
24-jarigen leeftijd zijn en 3 cent voor hen,
die daar beneden zijn.
Dat deze overeenstemming voor het
meubelbedrijf van beteekenis is moge blij
ken uit het feit, dat de Katholieke Pa
troonsbond „St. Reinoldus" 130 leden telt
en in de filialen van de firma Vroom en
Dreesman 600 gezellen bij deze branche
betrokken zyn.
Afgedacht van het pijnlijke dat elke toe
passing van loonsverlaging met zich brengt,
mag toch met waardeering getuigd worden
van de houding welke de katholieke werk
gevers in dit bedrijf aannemen in tegen
stelling met hun andersdenkende collega
Volkskrant".
Vereenlging van R.-K. Gemeenteraads
leden in de Staten Kieskring Leiden.
Op Zaterdag 16 Januari j.l. kwamen in
„Den Burcht" te Leiden, onder leiding van
het bestuur der R.-K. Kamer-Centrale,
een veertigtal personen bijeen, allen R.-K.
leden van gemeenteraden, welke gemeen
ten ressorteeren onder de R.-K. Staten
Kieskring Leiden, met het doel, een ver-
eeniging als bovengenoemd op te richten.
Na ampele disoussies gaven zich staande
ter vergadering alle aanwezigen als lid
op, terwijl van enkele R.-K. raadsleden,
welke niet aanwezig konden zijn, bericht
was ingekomen, dat zij met het doel der
vereeniging sympathiseerden en zich -als
lid opgaven.
Als voorloopig bestuur werd door de
vergadering aangewezen de navolgende
personen: mr A. F. L. M. Tepe, Leiden, P.
Warmerdam, Lisse. G P. G. van Leeuwen,
Wassenaar, B. J. N. Kortman, Oegstgeest
en J. H. van der Voet, Voorhout.
Het doel der vereeniging is, met op di
versen tijden bijeen te komen, door uitwis
seling van gedachten, elkaar voor te lich
ten en zoo algemeene richtlijnen voor de
gemeente-politiek vast te stellen. Het is
natuurlijk geenszins de bedoeling, dat de
vereeniging zich bemoeit met de politiek
van een bepaalden gemeenteraad.
Het voorloopig bestuur heeft de leden
doch ook diegenen, die lid kunnen zijn, doch
zich nog niet als zoodanig hebben opgege
ven. uit-genoodigd tot bijwoning ecner le
denvergadering op Dinsdag 22 Maart a.s.
des namiddags te half drie in café-restau
rant „Zomerzorg" te Leiden.
De agenda luidt als volgt: 1. Opening.
2. Behandeling reglement. 3. Vaststelling
contributie 4. Bestuursverkiezing. 5. Rond
vraag. 6. Sluiting.
Nationaal Crisis Comité.
Bij het Nationaal Crisis Comité is in de
vorige week ontvangen f 28.740.14, waar
door het totaal der ingekomen gelden
thans bedraagt f 701.386,17.
