li
luwe Haarlemsche Courant
SIMON
DE
WIT
HET ONTWERP VAN WIJZIGING VAN
HET KIESREGLEMENT 1927,
„SINT BAVO
Leidsctieweg 13 - Voorscholen
DONDERDAG 10 MAART 1932
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD PAG. 8
Aan de leden onzes Kiesvereenigingen
is het bekend, dat er in September van
ihet vorig jaar, door een commissie, in
gesteld door het bestuur der R. K.
Staatspartij, in welke commissie zitting
Ihadden de heeren Goseling, voorzitter;
Bomans, van der Grinten, Hol, Ke venaar,
Kuiper, Suring, Teulings, Becretaria, en
Kolfschoten, 2e secr., een beredeneerd
verslag uitgebracht omtrent de in de
praktijk opgedane ervaringen met het
Kiesreglement 1927 daarin tevens zinspe
lend op wijzigingen, die naar haar mee
ning in dit Kiesreglement zouden kunnen
worden aangebracht.
Het is hen ook bekend, dat dit ver
slag een onderwerp van bespreking heeft
uitgemaakt op de vergadering der R. K.
Kameroentrale „Leiden" van 21 Nov. en
op de vergadering van den partijraad
van 27 en 28 Nov. j.l.
Voor hen, die geen lid zijn van een
onzer kiesvereenigingen, doch bij wie toch
een groote belangstelling voor het wel
en wee en doen en laten onzer Katho
liek-politieke organisaties wordt veron
dersteld, en voor de leden onzer kies
vereenigingen aan wier aandacht deze
feiten mogelijk ontgaan zijn, is dit alles
(hierboven nog even vermeld.
Op b.g. vergadering der Kamercentrale
„Leiden" werden bij de behandeling van
dit verslag vooral de navolgende bezwa
ren en grieven tegen het kiesreglement
1927 geuit:
le. Het aantal kwaliteitszetels- (2/3 van
(het totaal te verwachten aantal) is te
groot en mag niet meer dan 10 12 be
dragen.
2e. Het is onjuist, dat in het oentraal
college, omschreven in de artikelen 7 en
8, de gekwalificeerde personen, die te
vens adviseerende leden van den partij
raad zijn, te samen met het partijbestuur
te beslissen hebben over de omschrijving
der speciale „kwaliteiten", die in onze
Kamerfractie moeten vertegenwoordigd
zijn, benevens over het juiste aantal van
ieder dezer kwaliteitszetels en de ver
deeling daarvan over de verschillende
kieskringen of combinaties van kieskrin-
gen.
3e. Het afzonderlijk stellen van en
stemmen over candidaten voor de ver
wachte zetels en plaatsvervangers-candi-
daten lijdt tot onverwachte en onge-
wensohte resultaten en moet zoo spoe
dig mogelijk worden afgeschaft. Er moet
volstaan lainnen worden met het stellen
van candidaten voor de te verwachten
zetels. De volgorde dezer candidaten op
de officieele lijst wordt bepaald door
ihet aantal stemmen bij de partijstemming
in de kiesvereenigingen verkregen.
Bij de punten 1 en 2 willen wij op
merken, dat deze bezwaren volkomen be
grijpelijk zijn, indien men bedenkt, dat
Ihet partijbestuur, bestaande uit de 8
voorzitters der Kringorganisaties met de
5 leden van het Dag. Bestuur, van wie
er minstens 2 uit deze 18 voorzitters
moeten gekozen zijn, dus ten hoogste 23
leden telt, terwijl het aantal gekwalifi
ceerde personen, die tevens adviseerende
leden van den partijraad zijn,' die daar
toe door onze hooger onderwijsinrichtin
gen, Katholiek-sociale en apologetische
vereenigingen werden aangewezen, vol
gens het in 1930 uitgegeven adresboekje
der R. K. Staatspartij, 47 bedraagt.
De personen, die dus- op de eerste
plaats van hun woord en daad in dat
oentraal-college verantwoording verschul
digd ziin aan de katholieke politieke or
ganisatie worden in aantal verre overtrof
fen door hen, die in dat college zitting heb
ben als afgevaardigde van een hooger-
onderwiisïnrichting, katholiek-sociale of
apologetische vereeniging.
De beslissing in dat belangrijke cen-
traal-college ligt dus feitelijk niet bij de
politieke, ,maar bij andere, hierboven ge
noemde, organisaties.
Door de Kamercentrale „Leiden" werd
mede aandacht geschonken, en wij zou
den dit punt 4 van haar grieven- en ver
langen sl ijst je kunnen noemen, aan de
z.g. kiescomité's en de mogelijkheid, da-t
candidaten bij de partijstemming stem
men over het geheele land verzamelen en
ten slotte op lijsten worden ingeschoven,
waar zij in 't geheel niet verwacht wor
den en candidaten verdringen, die in
dat gewest een grooter aantal stemmen
verwierven dan zij.
Bij deze punten werd het verlangen
uitgesproken, dat dit alles naar recht en
billijkheid zou geregeld worden, dat de
actie der z.g. kiescomité's binnen rede
lijke grenzen zou beperkt worden, en dat
het inschuiven van z.g. verzamelcandida-
ten op de lijsten zóó zou geregeld wor
den, dat ongewensohte verrassingen voor
al voor kleinere kringen of combinaties
van kieskringen Zooveel mogelijk zouden
worden voorkomen.
Al deze bezwaren, grieven en tenslotte
ook verlangens zijn door de afgevaardig
de van den kieskring of Kamercentrale
„Leiden op de partijraadsvergadering van
27 en 28 Nov. j.l. ter kennis van het par
tijbestuur en de b.g. commissie gebracht.
Of de commissie met de grieven en
verlangens van „Leiden" rekening zou
houden moest worden afgewacht totdat
haar voorstel tot wijziging van het kies
reglement 1927 zou zijn verschenen.
Thans na de verschijning van dit voor
stel, dat door het partijbestuur bereids
ongewijzigd is overgenomen, kan met
dankbaarheid worden geconstateerd, dat
de Kamercentrale Leiden meer dan te
vreden zijn kan.
Het is reeds aan de 18 kieskringen of
centrale kringorganisaties en de daartoe
behoorende E. K. Kiesvereenigingen.
kortom aan alle georganiseerde Katho
lieke kiezers ter bestudeering aangebo
den.
De secretaris der Kamercentrale Lei
den heeft eenige exemplaren aan de tot
deze centrale behoorende kiesvereenigin
gen toegezonden met de bedoeling en
het verzoek „dit voorstel tot wijziging"
in de kiesvereenigingen te behandelen.
Tot 31 Maart a.s. kunnen door de kies
vereenigingen amendementeh op dat
„voorstel" worden ingediend; daarna zal
in een algemeene vergadering der Ka
meroentrale „Leiden" dit voorstel en deze
amendementen behandeld worden, waar
na eind April of begin Mei in en door
den partijraad de beslissing over dit
voorstel en de daarop ingediende amen
dementen genomen wordt.
Daar dit onderwerp derhalve in deze
maand, naar verwacht mag worden, een
onderwerp van bespreking uitmaakt in
alle kiesvereenigingen, die tot de Ka
mercentrale „Leiden" behooren, zoo mee-
nen wij goed te doen in dit b^d deze be
schouwing te plaatsen en daaraan tevens
te verbinden een korte leiddraad, die
het behandelen van dit voorstel in onze
kiesvereenigingen kan vereenvoudigen en
vergemakkel ijken.
Wij zouden dan willen adviseeren di
rect en vooral de aandacht te vestigen
op de artikelen 7 en 8, (zonder natuur
lijk discussie over of behandeling van de
vorige artikelen uit te sluiten).
Deze artikelen 7 en 8 hebben betrek
king op den „verkiezingsraad", die het
Centraal College uit het kiesreglement
1927 komt vervangen.
Er wordt in deze artikelen bepaald
le. dat in dezen verkiezingsraad het „po
litiek gedeelte" zal bestaan uit het par
tijbestuur en uit het bestuur van iederen
kieskring eeen bestuurslid, aan te wijzen
door de algemeene kieskring-vereaderin-
gen; 2e. dat het aantal kwaliteitszetels,
voortaan te noemen „o mschreven
zetels" zal worden verminderd; en 3e.
dat de afgevaardigde der hoogere onder
wijsinstellingen en sociale en apologeti
sche organisaties geen beslissende, doch
rlechts een adviseerende stem zullen uit
brengen.
Hetgeen wij schreven omtrent de ver
mindering van het aantal „omschreven
zetels" verdient eenige aanvulling.
Art. 8 alinea 5 zegt daarover het vol
gende:
Bij de bepaling van dit aantal „om
schreven" zetels mag voor elke lijst van
kieskringen of samengevoegde kieskrin
gen niet minder dan 2/5 der voor die
lijst te verwachten zetels als „niet om
schreven zetels" overblijven.
Er mag dus niet minder dan 2/5 of iets
meer dan 1/3 der voor die lijst te ver
wachten zetels als „niet omschreven ze
tels" of vrije zetels overblijven.
Voor de samengevoegde kieskringen
Friesland-Groningen-Leiden-Dordreoht, die
3 zetels bezetten, waarvan twee als „om
schreven" zetels n.l. een voor financiën
en een voor arbeid en over de samenge
voegde kieskringen den Helder-Haarlem,
die eveneens van de 3 te verwerven en
verworven zetels 2 zeetls voor een „om
schreven" candidaat moesten reservee
ren n.l. een voor het vrouwenvraagstuk
en een voor Nijverheid en handel betee-
kent dit, dat beide combinaties bij een
volgende gelegenheid niet meer dan
één „omschreven" candidaat op haar
lijsten mogen brengen.
De berekening is derhalve, dat het
aantal „omschreven" zetelt volgens de
bepalingen van het gewijzigde kiesregle
ment hogostens 15 zal bedragen (vroe
ger 20).
Indien wij het verslag in de Leidsche
Courant van Zaterdag 5 Maart goed ge
lezen hebben, dan heeft de R. K. Kies-
vereeniging te Wassenaar op dit artikel
een amendement ingediend, dat beoogt,
om het aan een kieskring of aan com
binaties van kieskringen m o g e 1 ij k te
maken op eigen verzoek en uitdrukkelijk
verlangen het aantal „omschreven" ze
tels te verhoogen, (en dus het aantal vrije
zetels te verminderen) om daardoor an
dere kieskringen, die zetels hebben met
een gelijke omscdrijving op hun lijst heb
ben in de gelegenheid te stellen het aan
tal „omschreven" zetels met een gelijk
aantal te verminderen.
Het aantal „omschreven" zetels over
het geheele land blijft hierdoor het
zelfde.
Wassenaar oordeelt het dus niet juist,
dat men in den vervolge ook niet meer
dan het bepaalde aantal „omschreven"
zetels op zijn lijsten mag brengen, maar
wil de mogelijkheid open laten dit aan
tal op eigen verlangen te verhoogen.
Afgewacht moet worden hoe de eerst
volgende vervadering der Kamercentrale
„Leiden" over dit amendement Wasse
naar zal beslissen.
In deze beide artikelen is dus in zeer
belangrijke mate aan het verlangen der
Kameroentrale Leiden tegemoet gekomen
n.l. betreffende de samenstelling van den
verkiezingsraad (vroeger Centraal colle
ge) en het aantal voorgeschreven kwa
liteitszetels.
De commissie is echter bij de vermin
dering van het aantal „omschreven" ze
tels niet zoover gegaan als „Leiden" ver
langde, die dit aantal tot 10 of 12 wilde
verlagen.
Zij wenschte blijkbaar dit aantal op on
geveer 15 te stellen omdat zij meende
dat aantal minstens noodig te hebben,
teneinde, zooals- in art. 8, lid 7 geschre
ven wordt, een zoodanige samenstelling
der fractie te bevorderen, dat deze zoo
veel mogelijk een afspiegeling zij van de
veelzijdige samenstelling van het Katdo-
lieke kiezersvolk.
Zij heeft in dit zelfde artikel ook vast
gelegd het recht om door bepaalde om
schrijvingen voor den verkiezingsraad
meer dan één „omschreven" zetel aan
te wijzen.
De bedoeling is duidelijk.
De commissie houdt rekening met het
feit, dat 60 arbeiders en land- en tuin
bouwers 3/4 van ons Katholieke kiezers
volk- uitmaken en zij acht het daarom
billijk dat de mogelijkheid geschapen
wordt, dat voor deze, en mogelijk voor
andere groepen, naar billijkheid, meer
zetels „omschreven" of aangewezen kun
nen worden.
Moeilijk kan. gezegd worden, dat hier
mede de z.g. standenvertegenwoordiging
in onze staatspartij wordt binnengehaald.'
Hiervoor toch zou een geheel ander
systeem en een veel straffere aanwijzing
van het aantal voor de verschillende
standen noodig zijn.
Bijzondere aandacht verdient vervol
gens Art. 22 van het „voorstel tot wij
ziging", waarin een einde gemaakt wordt
aan - het afzonderlijk aanwijzen van
plaats ver vangers-candidaten, waartegen
zooals hierboven gezegd, ernstige bezwa
ren gerezen waren.
Van plaats vervangen ie in den ver
volge geen sprake meer, doch uitsluitend
van candidaten.
Plaatsvervangers der zitting-nemende
leden zijn zij, wier aantal verkregen
stemmen bij de partijstemming op stern-
mental der zitting-nemende leden volgt.
Ten slotte willen wij nog wijzen op
lid 3 van art. 24, waarin aan de kring-
besturen het recht wordt toegekend naast
de propaganda der z.g. kiescomité's een
passende actie te voeren, om de verkie
zing der door de kringvergadering ge
adviseerde canddiaten te bevorderen, een
recht, waarnaar ook ter vergadering van
de Kameroentrale Leiden met aandrang
is gevraagd.
Zonder te willen zeggen, dat alle an
dere artikelen aan de bestudeering en de
discussies in de vergaderingen onzer
kiesvereenigingen moeten onttrokken wor
den, gelovoen wij tooh, dat met de be
handeling van de in deze beschouwing
genoemde artikelen kan worden volstaan,
omdat zij de kern vormen der wijzigin
gen van het kiesreglement onzer Staats
partij.
De andere artikelen zijn in hoofdzaak
z.g. technische artikelen. Zij stellen n.l.
data vast, waarbinnen het verkiezings
uurwerk onzer partij in werking moet
worden gebracht en moet zijn afgeloopen.
Belangrijk is eveneens het min of meer
technische, en 20 alinea's rijke, artikel 23.
waarin de telling der uitgebrachte stem
men, het vaststellen van den kiesdeeler
voor de „omschreven" en „niet-omechre-
ven" zetels en vervolgens het toewijzen
der zetels aan de candidaten naar het
in de verschillende kringen of combina
ties van kringen verkregen aantal stem
men geregeld wordt.
Wij kunnen er verzekerd van zijn, dat
dit artikel met groote nauwgezetheid
door de rekenmeester uit de commissie
is samengesteld en dat het door liefheb
bers van rekensommetjes en ingewikkel
de tellingen nog wel eens onder de loupe
genomen zal worden, zoodat wij ons
hierover niet zoo ernstig het hoofd be
hoeven te breken. Bovendien gaf de
„Maasbode" in een artikel op 3 Maart
j.l. reeds de geruststellende verklaring,
dat het haar, na ernstige overweging en
bestudeering gebleken was, dat van dit
artikel en de daarin vastgestelde reken
methode geen gevaren speciaal door
kleinere kieskringen of combinaties van
kieskringen te verwachten zijn.
Wij meenen te mogen eindigen met
deze conclusie: Wanneer dit „ontwerp
van wijziging" aan de hand van deze
beschouwing wordt behandeld, dan is
deze behandeling wel niet geweest „tot
in de finesses", maar wij durven zeggen,
toch volledig.
Wij schreven haar in de hoop hier
mede aan onze Katholieke Kiesvereeni
gingen en hare leden een goede dienst
te bewijzen.
A. H. BOEKRAAD,
Voorzitter R. K. Kameróentrale.
Leiden.
INGEZONDEN STUKKEN
Een stukje Leidsche Raad!
Volgens mijn meening was het ad rem
van den heer B. er op te wijzen, dat over
heidsbedrijven niet mogen gebruikt worden
als belastingobject.
Het is een treurig verschijnsel, dat de
meeste Leidsche Raadsleden dit niet be
grijpen of willen erkennen; nog onbegrij
pelijker vind ik het, dat er Raadsleden zijn,
die hun meening niet kenbaar wenschen te
maken en zich voor de stemming verwijde
ren.
Zou het voor de Leidsche Raadsleden
brieken zoo'n ontzettend hooge winst ma
ken; dit ten koste van de winkeliers, die
gedwongen worden veel licht te gebruiken
en geen goedkoop tarief kunnen machtig
worden.
Zoo bet voor de Leidsche Raadsleden
geen tijd worden, dit onrecht zoo spoedig
mogelijk ongedaan te maken.
Hoogachtend,
L. O. 8.
Een enkele opmerking mogen wij hier
aan toevoegen. Als trouw bezoeker van de
Raadsvergaderingen moet 't ons van 't
hart, dat 't een héél vreemde vertooning
zou worden, als alle Raadsleden vóór een
stemming him meening zouden kenbaar ma
ken. Dit zal inzender ook wel niet bedoe
ïen-
Verder ook dit: wij hebben onze aan-
teekeningen nagezien en dat vóór de hier
bedoelde steming zich eenige Raadsleden
zouden hebben verwijderd, is- niet waar.
Wel hadden enkele Raadsleden de verga
dering, die lang duurde, reeds vroeger ver
laten (wat meer voorkomt). Red.
RECHTZAKEN
De moord op den Rijksveldwachter
te Kerkdriel.
De officier van justitie bij de rechtbank
te Tiel heeft hooger beroep aangeteekend
tegen het vonnis van die rechtbank, waar
bij de gebrs. G., Joh. en J. R. te Kerkdriel,
wegens zware mishandeling, den dood ten
gevolge hebbend, van een ambtenaar in
functie, ieder tot 13 jaar zijn veroordeeld.
VRAGENBUS
Vraag: Ik ben uitgetrokken uit de
werkloozenkas en ben zonder middelen
van bestaan,, tevens alleenstaand per
soon. Heb ik nu bet recht om bij het
plaatselijk gemeentebureau geheel of ge
deeltelijk mijn kostgeld te innen?
Antwoord: Het bestuur van uw
vakorganisatie kan u daaromtrent alle
gewenschte inlichtingen geven.
MARKTBERICHTEN
LOOSDUINEN, 9 Maart. Melkveiling.
Op de heden gehouden melkveiling werd
van 195 aanvoerders verkocht om in de
week van 1421 Maart dagelijks te leve
ren 46815 liter melk. Hoogste prijs 4.60
en laagste prijs 3.00 per 100 liter.
KOUDEKERK—RIJNDIJK, 9 Maart.
Eierenveiling. Aanvoer 8090 stuks. Prijzen:
kippeneieren 2.903.60 en eendeneieren
2.903.00 per 100 stuks; boter 5868 ct.
en kaas 2935 cent per pond; kippea 1.15
en hanen f 1.25 per stuk.
Z0ETERW0UDE, 9 Maart. Veiling Zorg
en Vlijt. Prijzen: kippeneieren 2.803 30
eendeneieren 3.303.40 en ganzeneiereu
11.per 100 stuks; kippen 65 cent, dui
den 20 cent en konijnen 1.301.70 per
stuk.
ZOETERMEER—ZEGWAART, 9 Maart
Eierenveiling. Aangevoerd 9000 stuks. Prij
zen: kippeneieren 3.Ö03.90, eenden
eieren 2.803.en ganzeneieren 6—10
per 100 stuks.
GOUDA, 10 Maart. Vee. Aangevoerd in
totaal 2738 stuks, waarvan 179 slachtvar-
kens, vette 1314.5 cent, Londensche 910
cent, Zouters 1012 cent per pond levend
met 2 pet. korting; 895 magere varkens
1014 per stuk; 977 biggen 25 per
stuk; 7 runderen 175225 per stuk;
slachtkalveren niet genoteerd; 620 nuch
tere kalveren 35 per stuk, 5 schapen;
4 bokken en geiten 2—4 per stuk. Han
del alles stug.
Kaas. 97 partijen. Prijzen: le kwal.
met rijksmerk 2729, 2e kwal. idem
2426. Handel stug.
Boter. Aanvoer 1665 ponden. Goebo-
ter 3060 cent per pond; weiboter 45—50
cent per pond. Handel vlug.
Eieren. Aanvoer 116650 stuks. Prijzen:
kippeneieren 2.753.25 en eendeneieren
2.753.50 per 100 stuks. Handel matig.
Bericht van Inzet.
Bij de door ondergeteekende
gehouden veiling van de Hof
stede „Hoeve Hermina", op
Ofwegen onder Woubrugge,
groot 16-13-20 H.A (bij not.
met kaart en vroegere adv.
breeder omschreven), is deze
in 7 perc. in bod gebracht op
slechts f 27600.—
De afslag blijft bepaald op
Woensdag 16 Maart 1932, v.m.
11 uur, in het Hotel „De
Vergulde Wagen" te Alphen
a/d. Rijn.
R. VAN DEN BERG,
1900 Notaris
Godsdienstig Weekblad voor
het bisdom Haarlem.
Geeft wekelijks 16 bladzijden
onderhoudenden enleerzamen
tekst
Steunt het Lief dewerk d. arme
Nieuwe Parochiën.
Per 3 maanden f 1.00
YRAAGT PROEFN UMMERS.
Administratie:
VOOR RECLAME
te Haarlem en Omstreken is de
het aangewezen Publiciteitsmiddel
1 OPLAGE I75ÖÖ
Telet. Int. 13866
(3 Lij non)
MARGARINE
pond
16
ct.
ROOMBOTER
per
pond
45
ct.
JONGE GOUDSCHE
KAAS per
pond
20
ct.
THEE
per
ons
16
ct.
KOFFIE
per
pond
30
ct.
HUISHouüJAM
per pondspot
24
ct.
U koopt prettiger
en goedkooper bij:
DONKERSTEEG II -
LEBDEN
Doet uw inkoopen bij hen, die in dit blad adverteeren
FLINKE R.K. DIENSTBODE
gevraagd voor den dag, zelf
standig kunnende werken,
zich aan te melden Wethou
der Juffermansstraat no. 56,
2635
GEVRAAGD
een flink meisje voor alle
werkzaamheden, loon 7.
per week. Brieven onder no.
2639 bureau van dit blad.
GEVRAAGD
een R. K. Dienstbode, zelf
standig kunnende werken v.
dag of dag en naoht v. g. g. v.
Haarlemmerstraat 220. 2640
H.H. BLOEMISTEN
B. z. a. bekwame bloemist
knecht, speciaal in Hyacin
ten en narcissen ziek zoeken,
v. ,g. g. v. Brieven onder no.
1905 Boekhandel HOOGE-
VEEN, Wassenaar.
R. K. HUISHOUDSTER
biedt zich aan liefst bij wedn.
of kl. gezin, m. b. 1. Brieven
onder no. 1901 bureau van dit
blad.
MOEDERMELK
gevraagd voor kindje van 1
maand voor 2 of 3 voedingen
per dag, tegen ruime vergoe
ding. Brieven onder no. 2641
bureau van dit blad.
ER BIEDT ZICH AAN
met Mei een Boerenarbeider
best kunnende melken en rij
den. Brieven aan het bureau
van dit blad onder no. 2637.
VERFWAREN
is een zaak van vertrouwen,
koopt daarom bij ons. Grond
verf 5o ct. per kilo; glans-
verf 60 ct. per kilo. Drogis
terij DE JONGH, verfhandel
Nieuwe Rijn 53, Tol. 2596,
naast St. Franciscus-Liefde-
werk. 2588
Tegen zeer billijken prijs
KEUKENGASFORNUIS
te kroop. In prima staat, 4
pitten met oven en opstand.
Regente-sselaan 25, te Oegst-
geest. 2642
J. SANDERS Sr.
te Nieuwkoop, beveelt ziel»
beleefd aan voor groenten-
vervoer Vinkeveen. Daar dit
al door een groep tuinders is
gegund, kan hij het doen te
gen zeer concurreerende prij-
TE KOOP OF TE HUUR
Heerenhuis met v. en a. tuin
Johan de Wittstraat 6 bij
tramhalte Tuinlust-Rijnsbur-
gerweg. Te bevragen aldaar.
Telefoon 3146. Conditie bil
lijk. 2636
