23ste Jaargang
ZATERDAG 5 MAART 1932
No. 7144
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
ST.-CLEMENSRETRAITENHUIS
3)e £cid6cHe6oti^<Mit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent* per week f 2.50 per kwartaal
Bi] onze Agenten 20 cent per week MM f260 per kwartaal
Franco per poet f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Ad vertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
bet dubbele van het tarief berekend.
Kleins advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
V De cultuur in Rusland.
't Kkn niet, dat in een land, waar sys
tematisch alle Godsdienst met afkeeT en
baat wordt bestreden dat d&ar de cul
tuur zou bloeien.
Dat kè-n niet.
Neen, wij ontkennen niet, dat er in
Rusland ook wel goede dingen de plaats
zullen innemen van wat verkeerd was;
dat er ook wel maatregelen zullen worden
genomen, welke niet strijdig maar in over
eenstemming zijn met de christelijke be
ginselen: „De menschelij-ke ziel is van
nature Christelijk."
Maar het totaal aspect van den Russi-
schen toestand is vérre van aanlokkelijk,
is verre van beschaafd.
In 't maandblad „Bevrijding", dat is
gewijd aan de vernieuwing van het
socialisme", schrijft mevrouw H. Roland
Holst, gedesillusionneerd in haar ver
wachtingen omtrent Rusland, beschouwin
gen over „het Vijfjaren-plan en de Cul
tuur".
Zij erkent, dat de leidende gedachte in
dat plan niets anders is dan economisch,
wijsgeerig, natuurwetenschappelijk mate
rialisme, en nog wel achterlijk materia
lisme: „Vergeleken met het hedendaag-
sche vrije denken in West-Europa en
Azië, dat naar het ervaren van kosmische
samenhangen streeft en boven de tegen
stelling geest-materie uitkwam, is het Rus
sische materialisme achterlijk. Het bevat
tal van elementen, die de nieuwe weten
schap niet meer als feiten erkent en die
de ervaring logenstraft."
Scherp hekelt de schrijfster in „Bevrij
ding" het afgodisme van het vijfjaren
plan. Letterlijk zegt zij: „De arbeid van
het vijf-jaren-plan wordt in Rusland af
godendienst, doel-op-zich-zelf, bezeten
heid. In plaats van een Maria-beeld werd
op een stratenkruising te Moskou de fi
guur van een man aangebracht, wiens
gestrekte arm wijst naar de spreuk:
„denkt erom, het vijfjarenplan in vier
jaren."
Mevrouw Roland Holst erkent als „de
tragische werklijkheid, dat niet meer
weg te cijferen is", dat het vijfjarenplan
niet te bereiken is, „zonder de opoffering
van wat altijd als de sociale, geestelijke
en zedelijke basis en tevens als het ideaal
van een socialistische gemeenschap heeft
gegolden: het samenwerken en samenle
ven in kameraadschap van bewuste, ten
volle uitgegroeide persoonlijkheden."
De Russische massa's maken dan ook
geen onderscheid meer tusschen techniek
en socialisme. De techniek is de afgod
geworden. Tragisch is in dit verafgodee-
ren der techniek de positie der vrouw en
van den nieuwen mensch in Rusland.
Het oordeel van deze' oud-communiste
over Rusland en zijn befaamd vijfjaren
plan mag worden aanvaard als overeen
komstig de realiteit.
Toch zijn er nog een aantal mensohen,
ook buiten de kringen der communisten
zelf die voor de „cultuur" van Rusland
hier te lande propaganda maken..!
DE VERLEIDING.
In dezen.... tijd van bezinning is voor
zaken-menschen groot de verleiding, om
een verkeerde bezuiniging in te voeren.
't Is het bezuinigen, die bestaat in het
minder ad verteeren.
Wij willen daarvoor waarschuwen
met een uitspraak van het „Maandblad
voor de Zakenman" in de vanmorgen ver
schenen aflevering:
„De verleiding om de winst te vergroo-
ten door op reclame te bekrimpen is een
verlokkende verzoeking; het dooden van
de kip, die de gouden eieren legde, heeft
menige onderneming haar eenmaal verwor
ven en duur betaalde leidende positie ge
kost.
Weinige hedendaagsche groot-adverteer
ders "zouden hun reclame uitgaven wezen
lijk kunnen verminderen, zonder onmid
dellijk verkoopen te verliezen".
EERSTE KAMER.
Vergadering van Vrijdag 4 Maart
RIJKSBEGROOTING.
REDE VAN MINISTER RTJYS.
Het woord is aan den Minister van
BinnenL Zaken en Landbouw,
jhr. mr. Ruys de Beerenbrouck.
Het kabinet is samengesteld uit bewinds
lieden, die de beginselen belijden van de
rechterzijde. Het dienovereenkomstig ge-
voeird beleid is door de crisis niet princi
pieel gewijzigd.
De Regeering staat niet onwelwillend
tegenover een herziening der werkeloos
heidsverzekering. Doch thans zouden zelfs
bijdragen der werkgevers niet afdoende
helpen. Een wijziging moet dus wachten
tot betere tijden.
Daar de gemeenten overigens niet finan
cieel kapitaalkrachtig zijn, ligt er ten aan
zien van het werkeloosheidsvraagstuk een
taak te verrichten door het Rijk. Doch de
opvattingen van elkaar opvolgende kabi
netten was steeds, dat de gemeenten hier
toch in de eerste plaats een taak hebben.
Mag nu de Overheid aan financieelen steun
aan haar organen geen voorwaarden ver
binden? Deze vraag rijst hierbij onmid
dellijk. Zoo kan bet bouwbedrijf door ver
laging der prijzen en een betere loonpoli
tiek meer werkgelegenheid bevorderen.
Thans is bet nog niet aan het Rijk, bier in
te grijpen. Overigens neemt het Rijk ten
aanzien van steun aan de werkeloozen
steeds een ruim standpunt in.
De regeering overweegt het verstrekken
van oredieten om woningbouw te bevorde
ren. Doch ook bouwers, huiseigenaren en
de arbeiders zeiven kunnen bier veel ten
goede doen.
Wat den landbouw betreft, de regeering
is van zijn belang overtuigd. Doch daar
naast behoeven andere takken van volks
bestaan steun. En daarbij moet terdege re
kening worden gehouden met den benar
den toestand der schatkist.
Een van de grootste gevaren, waartegen
de regeering heeft te strijden, is een mis
plaatst vertrouwen in haar onbeperkte
macht. Spr. wijst op den toestand van de
scheepvaart; geheele industrieën dreigen
stop te worden gezet; en dikwijls schijnt
het, dat het laagste punt nog niet is be
reikt. Overal waar de regeering haar blik
ken wendt, ziet ze achteruitgang, inzin
king en verarming.
Ten opzichte van den landbouw is be
dachtzaamheid noodig als het gaat om het
overbrengen van den druk op andere be
volkingsgroepen.
Dit geldt ook voor contigenteeringen
actie brengt reactie. De regeering staat
voor tientallen van maatregelen, van haar
verlangd, zij moet er op rekenen, dat voor
zichtigheid moet betracht worden bij de
elkaar vaak opheffende en tegenstrijdige
maatregelen, van haar gevorderd. De re
geering gaat er b.v. niet toe over, het sa
menstel van sociale maatregelen op ver
zwakte wijze te doen werken.
Spr. ontkent dat het regeeringsbeleid
niet zou zijn ingesteld op de belangen der
bezitloozen; daarvoor wordt jaarlijks 300
millioen besteed. De desbetreffende ver
wijten noemt spr. onredelijk O p a 11 e g e-
wenschte eischen ingaan, zou
beteekenen dat de gulden mor
gen al zou kelderen tot vijftig
cent. Het welzijn der geheele
natie, ook van de bezitloozen,
staat dan op het spel.
Het Nederlandsche industrieproduct kan
niet worden geëxposeerd als men niet con-
curreeren kan. Dit houdt ten nauwste ver
band met loonsverlaging. Wil onze export,
waarop onze welvaart rust, slagen, dan
moet het loonpeil zich beter aanpassen bij
dat in andere Westersche landen.
In het vervolg zijner rede betoogt spr.
de noodzakelijkheid der salarisverlaging.
De betrokken organisaties moeten zich
herzien, alvorens ze kunnen zeggen, een
algemeen Landsbelang te dienen. Deze re
geering nu werkt loonsverlaging niet recht
streeks in de handdoch hier en daar nog
voorkomende onverantwoordelijk hooge
loonen mag ze evenmin helpen bevorderen.
Alleen dan zal het ook mogelijk zijn om
het hooge peil van sociale voorzieningen
hier te lande te redden.
In de Arbeidsgesehillenwet heeft de re
geering een instituut, dat dikwijls goed
werk heeft verricht. Doch voor verplichte
arbitrage is op dit oogenblik geen reden;
daarop moet worden gewacht tot hetero
tijden. Bedrijfsorganisatie zij voorts een
poging om rust en vrede in de bedrijven
te brengen; dezen tijd acht de regeering
meer dan ooit geschikt tot invoering van
bedrijfsorganisatie.
Wat de handelspolitiek betreft, de re
geering is wel verweten, dat ze met ver
schillende maatregelen te laat kwam; spr.
moet dit tegenspreken. De regeering mag
ons land niet laten wegvloeien in den
stroom, welke het handélsverkeer dreigt
te verstoppen; terugkeer tot het vrije ruil
verkeer zij einddoel.
Spr. betoogt, dat van onbillijkheid jegens
Denemarken bij de vleeschcontingentee-
ring geen sprake kan zijn, als men de over
vloedige invoercijfers van de laatste jaren
nauwkeurig beziet.
Niet alle aanvragen voor contingentee-
ring van verschillende artikelen komen
voor overweging in aanmerking. Grooto
voorzichtigheid is steeds geboden.
Het buitenlandsch beleid en onze na
tionale waardigheid besprekend, verdedigt
spr. de houding der regeering in zake de
kwestie van den wapenuitvoer. In zake den
tiendaagschen veldtocht zegt spr., dat de
aanvankelijk van regeeringswege overwo
gen herdenking om financieele redenen is
achterwege gelaten. Men mag de regee-
ring geen gebrek aan nationaal besef ver
wijten.
Wat betreft de handhaving van het ge
zag,. zet spr. uiteen, dat er voor afwijking
der tot dusver gevolgde gedragslijn geen
reden is.
Spr. verdedigt de houding der regeering
bij de behandeling der pachtwetten, in het
welbegrepen belang van den Nede'rland-
schen landbouw. Ook zonder in 's lands
vergaderzaal aanwezig te zijn, kan de mi
nister-president met zijn ambtgenooten
medeleven.
De regeering is versterkt in haar over
tuiging, dat haar taak buitengewoon zwaar
is. Zij aanvaardt gaarne de vergelijking met
de regeenngstaak in 1914. Zij houdt zich
voor den geest de eenvoudige Nederland
sche woorden: doe wel en zie niet om. Ze
zal trachten, het schip van Staat veilig
door de woelige zee te loodsen.
REDE VAN MINISTER DE GEER.
De Minister van Financiën, de
heer De Geer, wijst op de zeer uiteen-
loopende oordeelvellingen omtrent de hou
ding der regeering jegens de gemeenten.
De regeering streeft er naar, nuchter en
zakelijk haar standpunt jegens elke ge
meente te bepalen. Van hooghartigheid of
vooringenomenheid is daarbij geen sprake.
Spr. komt op tegen de opmerking, dat
de hoogste gezagdragers zoowel hier te
lande als in Indië niet evenzeer een korting
in hun salaris ondergaan als de lagere; spr.
wijst zelfs op vrijwillige aanbiedingen te
dezer zake.
Spr. verdedigt vervolgens de gedragslijn
van de Nederlandsche Bank in zake cre-
dietverstrekkingen aan gemeenten.
Dat de salarissen der ambtenaren zich
aanpassen bij de omstandigheden, is niets
bizonders; zoo geschiedde het vroeger en
zoo geschiedt het nu; geheel anders staat
het met de belangen der obligatiehouders;
de verhouding van het Rijk jegens hen is
zoodanig, dat het zich niet aan contrac-
tueele verplichtingen mag onttrekken.
Spr. ontkent, dat de verhooging der sa
larissen in 1920 een ander karakter zou
hebben dan de verlaging van nu. Als we
in tal van landen de salarisverlagingen na
gaan, is het dan niet beschamend, dat m
het Nederlandsche parlement de noodza
kelijkheid ervan nog moet worden aange
toond?
Spr. bestrijdt vervolgens de meening,
als ware er op Defensie niet voldoende be
zuinigd wegens het niet rekening houden
met de daling van de indexcijfers. Trou
wens, ook bij de salariskwestie is niet re
kening gehouden met de verdere, latere
daling van het indexcijfer. Ook weerlegt
spr. de opmerking, als ware er zoo goed
als niets gedaan voor vereenvoudiging van
TE NOORDWIJKERH0UT
Zondag 20—23 Mrt Heeren gegoede
stand f 15.
Woensd. 23—26 Mrt. Dames onderw. 10.—
Zaterd. 26—29 Mrt. (Paaschdagen)
St. Joz.Gez. qn andere J. Mannen 6.50
Woensd. 6—9 April H.kl. Mulo-jong. 6.50
Drnsd. 19—22 April Jonge Dames 10.—
Zaterd. 2326 April Geh. Mannen 6.50
Dinsd.2629 April Meisj. bov. 17 j. 6.50
Zaterdag 30 April—3 K/Iei Leden
Voetbalbond 6.50
Dinsd. 3—6 Mei Meisjes 15-17 jaar 6.50
Zaterd. 1417 Mei (Pinksteren)
Mannen 6.50
Aanmelding: bij de DIRECTIE VAN
HET RETRAITEHUIS (Tel. 6048).
Aanvang van de retraite 's avonds 7 uur.
Einde half één.
Het Retraitehuis ligt op een kwartier
afstand van het station Noordwijkerhout.
Bij het station staat een autobus, wejke
langs het Retraitenhuis rijdt
1801
den Staatsdienst De regeering deed en
zal doen in die richting, wat mogelijk ie.
Wat den algemeenen toestand der finan
ciën betreft het feit dat de inkomstenbe
lasting steeds achter de gebeurtenissen
moet aankomen, zal in 1933 nog duidelijker
tot uiting komen dan met 1 Mei 1932; op
dezen datum zal het culminatiepunt zeker
niet bereikt worden. Evenzeer is de ver
mindering' der dividend- en tantèmebelas-
ting nog niet voldoende doorgewerkt. Mis
schien is het 1 Mei 1934 nog erger dan in
1933. Daarentegen past b.v. de vermogens
belasting zich sneller aan bij de omstan
digheden. Spr. wijst op het gevaar, in dezen
tijd een groote vlottende schuld te hebben,
en bepleit daarom een voorzichtige finan
cieele politiek, temeer daar moeilijk te on
gunstig over de financieele toekomst der
komende jaren te oordeelen valt. Spr.
noemt voorbeelden van ontzettende verar
ming bij bezitters van landgoederen, eige
naren van mooie villa's, enz., als symbolen
van de algemeens verarming in alle krin
gen. Struisvogelpolitiek thans te voeren,
zou straks tot noodlottige gevolgen nood
wendig moeten leiden.
Na replieken worden de algemeene be
raadslagingen gesloten.
De vergadering wordt te 5.35 uur ver
daagd tot a.s. Dinsdag halftwee.
TWEEDE KAMER.
Moties.
De Kamer heeft van de drie ter tafel
liggende moties ingediend naar aanlei
ding van de interpellatie-Hiemslra al
leen verworpen de motie-Hieinstra, welke
in haar op het laatste oogenblik gewijzig
de gedaante niet meer te aanvaarden was.
Deze motie vroeg toch verbetering van de
tarieven bij de werkverschaffingen, en de
heer Kuiper wees er terecht op, dat deze
formuleering een algemeene verhooging
bedoelde, wat in de gegeven omstandig
heden uitgesloten is.
De motie-Hiemstra (tarieven bij de
werkverschaffing) wordt verworpen met 53
tegen 22 stemmen. (Alleen SJ).A.P. en Com
munisten voor).
De motie-Hiemstra (steun aan werkeloo-
zenka-ssen) wordt z. h. st. aangenomen.
De motie-'Joekes (het toepasselijk ver
klaren van de crisisregeling voor steun op
de werkeloozenkasseu der bouwvakarbei
ders) wordt aangenomen met 51 tegen 24
stemmen.
Hierna is de Indische Begrooting aan de
orde gekomen, waarbij de heeren Cra
mer (S.D.) en F e b e r (R.K.) de eerste
sprekers waren.
DE NIEUWE PROEVEN VAN DEN
HEER VERAART.
Bij de thans voor het neer
slaan van wolken te volgen
methode zal ook papier als
hulpmiddel worden aange
wend.
Naar dezer dagen gemeld is, zal de heer
A. Veraart binnenkort proeven nemen voor
hot neerslaan van wolken, volgens een
nieuwe methode.
Aan hetgeen wij hieromtrent thans ver
nomen hebben, is het volgende ontleend:
Zooals velen weten zullen, werd tot he
den bij de proefnemingen voor het neer
slaan van wolken, gebruik gemaakt van
waterijs. dat door koolzuur 78 gr. C.)
of vloeibare lucht 190 gr. C.) gekoeld,
uit zioh op groote hoogte bevindende
vliegtuigen op de wolkenlaag werd uitge
worpen.
Bij de volgende proefnemingen zal
thans, behalve van ijs, voor de eerste maal
gebruik worden gemaakt van papier van
zoo licht mogelijke substantie, hetwelk te
voren tot een zeer lage temperatuur zal
worden gekoeld.
De heer Veraart ziet in dit nieuwe
hulpmiddel drie groote voordeelen. Ten
eerste wordt bij toepassing van de nieuwe
methode een zeer groot koelend oppervlak
verkregen. Eenige duizenden kilo's papier
beslaan nl. een oppervlakte van vele dui
zenden vierkanten meters. Ten tweede
ontstaan er bij het uitgooien van het pa
pier in de wolken wervelende bewegingen,
welke van grooten invloed kunnen zijn
op de condensatie, vooral wanneer de top
pen der wolken bestaan uit onderkoelde
waterdruppels van 10 gr. tot 20 gr.
C„ hetgeen dikwijls het geval is. Deze
druppels verstarren een bekend ver
schijnsel bij de geringste aanraking.
Een zeer belangrijk element is ten der
de, dat door vaststelling van de plaatsen,
waar het papier is neergekomen, met ze
kerheid kan worden bepaald, uit welke
richting de wind woei ten tijde dat de
proefnemingen werden gedaan.
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Fransche politiek inzake een economisch
Donau-blok. (Buienl. 3de blad).
Krachtige houding van den Volkenbond
tegenover Japan. (Butienl. 3de blad).
BINNENLAND.
Minister Ruys en Minister De Geer ver-
dedigen het regeeringsbeleid in de Eerste
Kamer. (1ste blad).
Uitbreiding van de taak van de Graal
tot gymnastiek en drankbestrijding. (1ste
blad).
Moeilijkheden in het bakkersbedrijf.
(lste blad).
Dr. FELIX RUTTEN OVER
DE HEILIGE GRAFKERK
TE JERUSALEM Bladz. 13
DE AFGELOOPEN WEEK IN
HET BUITENLAND Bladz. 13
BRIEF VAN ONZEN COR
RESPONDENT TE MADRID Bladz. 3
DE BOKSER CARNERA IN
DEN HAAGI Bladz. 14
EEN PAGINA VOOR DE
DAMES Bladz. 7
IN DE KRINGEN DER S.D.A.P. IS MEN
ONTEVREDEN OVER DE EIGEN
PERS.
In het jongste „Fakkel"-nummer op
positieblad in de S.D.A.P. lezen we:
„De Arbeiderspers heeft plaats voor de
meest onbeperkte hoeveelheid rommel die
men maar bedenken kan. Voor alles is
plaats, voor alles is ruimte, voor alles is
geld, alles is „uitvoerbaar", maar een bij
blad, dat zich zou bezighouden met de po
litieke en economische vraagstukken der
arbeidersklasse, een bijblad dat de tactiek
in den strijd der arbeiders tegen het ka
pitalisme zou bespreken, daarvoor is geen
plaats, geen geld, geen ruimte, dat is „on
uitvoerbaar".
Hiermee is de eatastrophale wijziging,
die de socialistische pers in Nederland
heeft ondergaan, de wijziging, die vrijwel
het geheele innerlijk der socialistische voor
lichting en propaganda ten offer bracht
aan het uiterlijk, die van een strijdorgaan
een nieuwsblad en van een stuwend socia
listisch wapen een zwakke nabootsing van
burgerlijke pers-„cultuur" maakte, het best
gekenschetst.
Politiek is een te verwaarloozen factor
in dat systeem; links-socialistische politiek
is doodgéwoon „ontoelaatbaar" in zoo n
krant. Het woord „ontoelaatbaar" zou ech
ter een aantal partijgenooten, die zich nog
niet geheel bij deze achtorwaartsohe ont
wikkeling hebben aangepast, kunnen af-
stooten daarom spreekt men liever van
„onuitvoerbaar". De practijk blijft "de
zelfde".
DE CONTINGENTEERING.
Volgens het Ned. Weekblad voor Krui
denierswaren, zou er in de commisie van
advies geen meerderheid aanwezig zijn om
de besluiten tot verdere contingentecring
van artikelen, die als eerste levensbehoef
ten kunnen worden beschouwd.
J. L. WERY. f
Te 's-Gravenhage is in den ouderdom
van 76 jaar overleden do heer J. L. Wery,
de ontwerper van het stenografie-stelsel
Stolze-Wery, die op het terrein van het
kortschrift baanbrekend werk in Neder
land heeft verricht.
Mr. A. E. Baron van Voorst tot Voorst.
Naar de „Msb." verneemt, hebben zich
bij mr. A. E. baron van Voorst, tot Voorat,
Commissaris der Koningin in Overijssel,
die, zooals men weet, wegens een ski-onge
val te Arosa wordt verpleegd, verschijnse
len van pleuritis geopenbaard. Intusschen
blijven de berichten bevredigend luiden.
De echtgenoote van baron van Voorst
tot Voorst is Dinsdag naar Arosa vertrok
ken.
