23ste Jaargang
DINSDAG 9 FEBRUARI 1932
No. 7122
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
DE ONTBINDING DER JEZUÏETEN ORDE
BINNENLAND
e £cidóoh^0ou^omt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaAl
Bij onze Agenten 20 cent per week 12-60 per kwartaal
Franco per poit f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent-
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordfc
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
DE VASTENBRIEVEN.
De Aartsbisschop van Utrecht,
ZH. Exc. Mgr. J. H. G. Jansen., wijdt zijn
Vastenbrief aan de opvoeding der kinde
ren.
Mgr. wijst er op, dat de ouders de door
God aangewezen opvoeders hunner kinde
ren zijn.
„Tusscben ouders en kind heeft God
zelf gelegd een band van innige, vertrou
welijke liefde, de ouderliefde, meer
dan gehechtheid of vriendschap geheel
en onverdeeld, zonder zelfzucht, offervaar
dig tot het uiterste, hun kind toegewijd.
Beleediging, ondankbaarheid, slecht
gedrag, kunnen 't ouderhart grieven,
kwetsen, maar dooden niet. Een vader kan
toorpen tegen een ontaarden zoon. maar
haten kan hij hem niet. Moederliefde!
Woorden zijn te alledaagsch en te ruw
om haar te schetsen in haar heiligste
tee'lerheid."
Het Christelijk gezin is de bakermat
der Christelijke opvoeding.
De ouders hebben echter hulp noodig
van anderen bij de Christelijke opvoeding
hunner kinderen. En Mgr. vervolgt:
„Beminde Ouders, reeds van het 7e jaar
af komt u de Kerk te hulp, om uw kind
Christelijk te onderwijzen en op te voeden
en Zij blijft uw kind geheel zijn leven
onderwijzer en opvoeden."
„Katholieke Ouders, machtig komt u
verder te hulp de Katholieke school, en
dan bedoelen Wij alle scholen, van de La
gere tot en met de Hooge School, de Nij
verheids- en de Vakscholen, van het begin
tot de voltooiing van de theoretische en
practische studiën en oefeningen."
„En dan B. G.. houden Wij U allen voor
oogen, dat de school niet alleen moet
onderwijzen, maar ook moet opvoeden, dat
de school tegelijk met het huisgezin eene
aanvulling, eene voortzetting, eene ver-
breedins- en verheffing moest zijn van het
Christelijk leven, aangevangen in het
Christelijk huisgezin.
Huis en school, school en huis reiken
elkaar de hand. De school moet de vrome
Boomsche zeden bewaren, de Christelijke
ontwikkeling en beschaving verhoogen.
Daarom willen wij, Katholieken, katho
lieke scholen over de geheele linie van het
onderwijs
„Gij allen, gewichtige leeraren en op
voeders. die het wetenschappelijk en
maatschappelijk deel van onderwijs en op
voeding van de ouders overneemt en met
ouders en priesters krachtens uwe heilige
roeping en toewijding tegelijkertijd een le
vendig aandeel neemt in de vorming van
het karakter, de oefening van godsdienst
zin en deugd. gij. tdie deze onontbeerlijke
aanvulling van ouders en priesters levert,
dag in dag uit. rustig en zonder vertoon,
met onverdroten ijver, trouwhartige
plichtsvervulling en een voorbeeldig ka
tholiek leven, weet het wel, de besten on
der u zijn zij, die bij hun onderwijs er steeds
op bedacht zijn. dat zij bij de voorlichting
van het verstand, het verkrijgen van de vcr-
eischte vaardigheid en de vorming van den
wil tegelijkertijd moeten mede wei Ken aan
de ontwikkeling van de gaven van God,
den H. Geest, in de zielen der hun toever
trouwde jonge christenen dat zij wat
van hen verwacht wordt niet alleen Ka
tholieke leeraars, maar tegelijk ook opvoe
ders moeten zijn, die bij en om hun onder
wijs die jeugdige Katholieken helpen vor
men tob degelijke Katholieken der toe
komst."
De Bisschop van 's-B o s c h, Z.H.
Exc. Mgr. A. Diepen schrqH, dat- onze
maatschappij een zeer bijzondere behoefte
heeft aan krachtige inperking der heden
zoo algemeen doorwerkende ongeregelde
begeerlijkheid naar geld en goed, den
Mammonsdienst.
„Ten onrechte stelt men het voor, alsof
alleen de bezitters van rijkdommen de sla
ven zouden kunnen zijn van dien Mamraon-
dienst, Neen, voor ieder, arm of rijk, die de
slaaf wordt zijner ongeregelde begeerlijk
heid naar geld of goed en zich door deze
drift tot onrecht en liefdeloosheid laat
verleiden, geldt het veroordeelend vonnis
van Christus en zoo zien wij niet alleen fa
milies maar ook geheele volkeren en stan
den onder dat slavenjuk gebukt gaan."
De Bisschop getuigt, dat zeer velen, be
middelden en onbemiddelen, vooral in hun
privaat leven door hoog te prijzen mildheid
getoond hebben, zijn opwekking tot toe
passing der christelijke beginselen van
strikte^ rechtvaardigheid en onbaatzuchtige
onderlinge liefde te hebben verstaan en
toegepast.
Maar er zijn ook redenen, die bij den Bis
schop teleurstelling opwekken. Mgr. schrijft
n.l. verder over de samenwerking tusschen
de verschillende standen en merkt dan op:
„Kunnen Wij nu eerlijk getuigen, dat in
onze Katholieke Organisaties die geest
van onderlinge waardeer» ig Du'f vaardig
heid en onbaatzuchtigheid, verbonden met
de door den Paus ook zoo benadrukte we-
derzijdsche matiging, ziet in ton minste
voldoende mate doen gevoelen
Laten Wij, B. G., op dit stuk openhartig
onze teleurstelling bekennen.
Beeds als wij de onderlinge verhoudin
gen onzer Standsorgmisaries nagaan, blijkt
maar al te vaak een onderlinge verwijde
ring of miskenning, een nog niet inzien, dat
hun wel eens strijdige niet door onderlin-
gen klassenstrijd, maar door onderlin
ge toenadering en overleg, met rechtvaar
digheid en liefde moeten worden ge
diend.
Erger wordt die teleurstelling, als Wij
zien, op wat wijze de Vakorganisaties vaak
voor haar belangen opkomen, b.v. bij het
voorbereiden of afsluiten van collectieve
contracten, bij het aankondigen of door
voeren van werkstaking of uitsluting,
of op wat wijze" haar leden niet zelden de
leiding hunner besturen miskennen.
Die teleurstelling groeit uit tot ernstige
bezorgdheid, als Wij, mede hoofdzakelijk
uit baatzucht, katholieke geloovigen van
alle standen, zelfs de meest ontwikkelden,
stelling zien nemen tegen hunne Geeste
lijkheid, tegen onze Priesters en Klooster
lingen, wien door God het Herders-, het
Bestuurders- en het Leeraarsambt in Zijne
Kerk is opgedragen, een stelling nemen, dat
reeds met den alles zeggenden naam van
intern anticlericalisme, inwendige bestrij
ding der Geestelijkheid is bestempeld, in
tegenstelling met de uitwendige bestrij
ding, die zij altijd van de vijanden van God
te lijden heeft."
De Bisschop bespreekt dan verder dit
iotern-anticlericalisme, waarvan niet zel
den aanleiding zijn praatjes over den zoo
genaamden rijkdom der kloosters. De Bis
schop verklaart uitdrukkelijk dat de mees
te kloosters de rechtmatige verdiensten
hunner leden hard noodig hebben om de fi-
nancieele lasten hunner liefdaige instellin
gen in geweten te kunnen aanvaarden.
Omtrent de organisaties zegt Mgr. Die
pen nog o.m.Laten de leden en besturen
der organisaties begrijpen, vooral die der
vakorganisaties, dat zij naast en met de
belangen van eigen vak of stand ook de
belangen der andere standen en vakken,
met wie zij eenzelfde gemeenschap vor
men, sterk in t' oog hebben te houden en
daarvoor offers te brengen hebbon, omdat
ieders welstand dan eerst waarlijk verze
kerd is, als het allen we'gaat
De Bisschop besluit met een opwekking
tot steun van het nooqzaselijko leeken-
apostolaat.
Uit de Vastenbrief van Mgr. Aengenent
zijn uit een zin ter zetterij enkele woorden
weggevallen. Wij laten hier de desbetref
fende passage nog eens in haar geheel vol
gen.
Over de rechtvaardigheid van het loon-
contract zegt de Bisschop o.m.:
„Wat wij volgens den Paus .wel mogen
doen, en wat hij zelfs gewenscht acht, is
dat wij er naar streven om het looncontract
„voor zoover dit mogelijk is", aan te vullen
door andere instellingen, die den arbeiders
ten goede komén. Wij denken hier aan het
maatschapscontract, aan t' stelsel van aan
deel in de winst en aan bet arbeiders-
actionariaat, d.w.z. het stelsel, waarbij
de arbeiders aandeelhouders worden in de
onderneming."
HOE SPANJE REAGEERT.
Uit Spanje's Noorden
groeit het verzet.
(Van een bijzonderen Spaansohen
correspondent).
Madrid, l Febr. 1932.
Wat het meest opvalt, zoodra men Span
je in deze dagen binnenkomt, is de vol
maakte rust, die hier heerscht. Men zou
zoo meenen: wanneer eventjes vierduizend
menschen op straat gezet worden, die bo
vendien niet het onbeduidendste deel der
Spaansche bevolking vertegenwoordigen,
dan moet men daar toch iets van merken.
Niets is nnuder' het geval, ik moet beken
nen, dat ik op de Parijsche stations, en
verder m Frankrijk, méér medegevoel heb
aangetroffen als een troepje vluchtelingen
uit Spanje voorbijkwam de onbekende toe
komst tegemoet dan m het land van
deze verschoppelingen zelf.
Dit gebrek aan uiterlijke belangstelling
zegt evenwel maar heel weinig. De Spau-
jaar<i is geen mensoh van uiterlijkheden.
Wat er in hem leeit, komt maar zelden
aan den dag. En. hij beschikt over een
ontzaglijk geduld. Hij is bijna fatalistisch
in zijn geduid. Er moet heel wat gebeuren,
voor zijn verheven ru«t verstoord wordt.
Merkwaardig in dit opzicht is ook, dat men
in bladen van allerlei richting geen
woord van waardeering vindt voor de moei
lijkheden, waarin nu duizenden kloosterlin
gen geraakt zijn en straks nog zullen
geraken, want het blijft met bij één orde
terwijl diezelfde bladen heele artikelen
wijden aan het vertrek van miss Spanje
naar Parijs, en het interview, dat zij met
deze jongedame gehad hebben l Dat slikt
de Spanjaard allemaal.
Maar er gebeurt iets. Nóg is de meer
derheid der Spanjaarden in een geweldig
diepen dommel; nog laat men zioh in Ka
mer, gemeenteraad en pers allerlei plage
rijen aanleunen van „verlichte" zijde; aóg
neemt men er oogenschijnlijk genoegen
mee, als deze of gene priester een flinke
boete krijgt voor één enkel woord, dat hij
teveel gezegd heeft. Maar er komt verzet
in de massa. Nog maar héél weinig. Hier
in Madrid bedroevend weinig. De groote
stoot zal uit het noorden komen, uit de
echt-Katholieke Baskische provincies.
Ddar is de godsdienst nog altijd als 't ware
vergroeid met de volksziel. Ook dadr zal
de actie heel langzaam inzetten. Maar het
begin is er. Allereerst in de kleine plaat
sen, zooals Cuenca, Navaherinosa, Naval u-
cillos. Honderden ouders hebben verzet
aangeteekend bij' de hoofden der scholen,
bij de plaatselijke overheid, en zelfs tele
grafisch bij den minister van Onder wijs,
tegen het verwijderen van de kruisbeelden
uit de openbare scholen. En toen hun pro
test niet hielp, hebben zij met geweld de
kruisbeelden ter plaatse teruggebracht
het kwam tot onverkwikkelijke tooneelen
en kloppartijen, en tenslotte moesten de
ouders wijken voor het recht van den sterk
ste. Maar het gevolg was, dat zij hun kin
deren eenvoudig van school namen.
Het is wel met te veel gezegd, dat men
mag verwachten, dat de hierbedoelde be
weging zal overslaan op de nabijgelegen
steden.
Het is een ontegenzeggelijk feit, dat de
grondslagen voor een alge-meene actie te
gen de onderdrukking van den Katholie
ken godsdienst overal gelegd worden. Het
regent protesten, uit alle deelen van t
land, en uit de meeste verschillende krin
gen. Daar is het fiere protest van de Ver-
eeniging van Katholieke Studenten, uit de
hoofdstad, in verband met de ontbinding
van de Jesuieten-orde. „Wij zullen mot
r^oenen, dat wij voldoende onzen plicht
gedaan hebben", zoo heet het in hun schrij
ven, „wanneer wij ons louter en alleen oe-
ralen tot een huldebetuiging aan deze
edele Orde. Hoewel zij stellig in deze da
gen de eerste plaats in ons hart inneemt,
denken wij met niet minder droefheid aan
Spanje, en aan onze Universiteit. Wij kun
nen er niet in berusten, dat onze roemrijke
hoogeschool zal verlaagd worden tot ïen
heel gewoon gebouw, waar men na esn aan
tal geregeld gevolgde lessen een titel kan
behalen. Wij wenschen de ziel van onze
Universiteit te behouden; wat daartegen
ingaat, beschouwen wij als een verminking
van onze vaderlandscbe beschaving Het
Spanje van nu, onze Universiteit, die zoo
ontzaglijk veel te danken heeft aan de
wetenschappelijke medewerking der Je
suieten, kunnen zich niet onvoorwaarde
lijk beschermd achten door personen, die
ons dit rijke erfdeel willen ontnemen. Wij
kunnen niet dulden, dat voor het aange
zicht van de Vereenigde Staten, van Japan,
en van zoovele andere landen, waar Je
suieten aan Hoogescholen werken, voor 'iet
aangezicht van de geheele wereld, Spanje
thans de ouderwetsche vertooning van een
belachelijken Jesuietenhaat ten beste geeft.
Wij kunnen ons ook niet tevreden stellen
met een krachtig protest.
Wij behouden ons voor, om op het ge
schikte oogenblik op overeenkomstige wijze
uiting te geven aan deze gevoelens, en leg
gen de gelofte af, dat wij met al onze
krachten er toe zullen bijdragen, om een
nationaal geweten te vormen, dat de be
gane ergernis zal herstellen".
Eveneens uit Madrid het protest van
den Diooesanen Bond van Katholieke
jeugdvereenigingen. Voorts van de katho
lieke Vrouwenverenigingen van Tudela,
Zamora en Granada van de Sterren
wacht en het laboratorium van Barcelona,
welke beide instellingen namens bijna aJ-
len, die er aan verbonden zijn, verklaren,
dat zij de Jesuieten niet missen kunnen.
De ingenieurs van Santander betreuren,
dat het mogelijk geweest is, een decreet,
als dat der ontbinding van de Jesuieten-
orde, te publiceeien, en op die wijze een
klein leger van intellectueele en moreete
krachten aan de maatschappij te onttrek
ken. In Valladolid werd de gouverneur op
één avond vijfhonderdmaal opgebeld, door
personen uit de meest verschillende kna
gen, die allemaal vroegen, waar het nu
heen moest met de tallooze armen in de
stad, die dagelijks warm eten kwamen ha
len bij de paters van het College; en hoe
de regeering zich een oplossing dacht in
zake 450 kinderen, die middeu in het leer
jaar hun 8tiKlje moeten onderbreken.
Een arbeidersconimissie uit berrol dringt
bij de regeering op aan, dat zij alsnug
op haar besluit terugkomt: ais de arbei
ders overdag m de labrieken en elders
werken, worden hun kinderen liefderijk
opgenomen bij de Jesuieten, die hun vol
ledig en kosteloos onderricht geven!
De stroom van protesten is zóó groot,
dat zelfs de regeeringsbladen ze niet
meer kunnen verzwijgen. De regeeriug
zal de handen vol hebbèn. Terwijl de
uiterste elementen van de bevolking
door staking en oploopjes voor Ge
noodige afwisseling zorgen, zoodat voort
durend troepen en gendarmes moeten
ingrijpen, heelt de regeering door haar on
gegronde en üatelijüe uiaatregèlen tegen
de Jesuieten in het bijzoitüer, en tegen den
godsdienst in het algemeen, zich niet bij
voorbaat verzekerd van de loyale mede
werking van de betere elementen.
in dat licht beschouwd, kan de onbe-
wogeuüeid der Spanjaarden, waarvan ik
bij het begin van dn schrijven sprak, nog
wat meer beteekenen, dan onverschillig
heid en verheven rust. Men wacht het juiste
oogenblik af. Zoo moet men ook opvatten,
wat een blad van de rechterzijde schrijft:
„Wat kunnen we er aan doen, nu een en
ander een voldongen leit ïsï" vraagt het
blad, met Spaansche berusting. En het
antwoordt: „in een mamlest wordt ons
verteld, dat het verraad zou zijn, nu ie
zwijgen; welnu, aan ous zal het niet lig
gen Een verborgen waarschuwing.
VERHOOGING OPCENTEN
ACCIJNS.
MAATREGELEN GELDEN TOT
1 JANUARI 1934.
Verhooging opcenten suiker
en wijnaccijns; tabaksaccijns
op sigaretten; zegelrecht van
buitenlapdsche effecten; hef
fing invoerrecht op zuid
vruchten; beëindiging opcen
ten op grondbelasting voor
ongebouwd.
Bij de Tweede Kamer is een wetsont
werp ingediend met bovenbedoelde strek
kingen.
In de eerste plaats wordt voorgesteld
in verband met het voorstel tot verhooging
van den tijdelijken steun aan de bietenteelt
om tijdelijk 10 opcenten te heffen op den
suikeraccijns.
Daar hiermede de verhooging van den
steun aan de bietenteelt nog niet geheel
wordt gedekt en daar bovendien ook de
overige crisis-uitgaven een breederen om
vang aangenomen hebben, is deze aangele
genheid tevens aangegrepen om nog op
andere wijze de inkomsten van het Lee-
ningfonds 1014 waaruit de crisis-uitgaven
worden bestreden, te versterken.
Vooreerst worden de opcenten op den
wijnaccijns, tot dusver 20 in getal, verhoogd
tot 80. Deze verhooging kan geen toepas
sing vinden voor wijn bereid uit andere
versche boomvruchten dan druiven.
Teneinde te voorkomen, dat vóór de in
voering van de verhooging groote hoeveel
heden wijn in het vrije \erkeer zullen wor
den gebracht is een regeling opgenomen
omtrent navordering van de verhoogde be-
i lasting van de bij de inwerkingtreding der
i wet in het vrije verkeer voorhanden hoe-
vpelheden wijn. Het is hierbij niet de be
doeling de verhoogde belasting na te vor
deren bij particulieren, die voor de indie
ning van dit ontwerp een hoeveelheid wijn
I voor persoonlijk gebruik in voorraad haxi-
VOORN AAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Het Italiaansche koningspaar zal waar
schijnlijk de viering van het kroningsfeest
van den Paus bijwonen. (Buibenl. 2e blad).
Het Engelsghe standpunt ter ontwape-
nings-conferentie. (Buibenl. 2e blad).
Een speciale Volkenbondsraadszitting
voor de Memel-kwestie. (Buibenl. 2e blad).
Het rapport der enquête-commissie te
Sjanghai. (Buibenl. 2e blad).
BINNENLAND.
Verhooging opcenten suiker- en wijrv
accijns Tabaksaccijns op sigaretten enz.
(Iste blad).
Het drama te Hemmen. (Gem. Berich
ten, 3de blad).
Brutale oplichting te Schiebroek.
(Gem. Beriohten, 3de blad).
Een Duitscher te Schinveld op het car
navalsfeest doodgestoken. (Laatste Ber.).
De Kamer van Koophandel over de mo
gelijkheid van Tolunies. (2de blad).
SPORT EN WEDSTRIJD.
De Olympische Winterspelen te Lak»
Placid. (2de blad).
Eon België—Nederland schermwedstrijd
te Brussel. (2de blad).
ONZE CORRESPONDENT TE
SPANJE SCHRIJFT OVER
DE VERBANNING DER
JEZUÏETEN Bladz. 1
den. Bovendien zullen ook de bij anderen
in voorraad zijnde hoeveelheden tot een
maximum van 100 liter van navordering zijn'
vrijgesteld.
Verder wordt voorgesteld een verhooging
van de opcenten welke geheven worden op
ae zegelrechten v»an buitenlandsche effec
ten.
Thans is aan opcenten verschuldigd voor
obligaties 1 pet. op de.hoofdsom ad 80 cent
per 100 en voor aandeelen 1,2 pet. op Te
hoofdsom ad 1.per J 100. Deze percen
tages zullen nu worden resp. 1,6 6 en 1.3.
Vervolgens wordt voorgesteld een verhoo
ging van de opcenten op den sigaretten-
accijns en wel van 30 tot 50. De sigaretten-
winkeliers zuilen in de gelegenheid worden
gesteld de voorraden zonder verhooging uit
te verkoopen; een betrekkelijk ruime ter
mijn zal daarvoor worden opengesteld.
Tenslotte wordt een invoerrecht voorge
steld van 10 pet. op de dusgenaamde zuid
vruchten. Dit invoerrecht, uat ook vroeger
hier te lande geheven werd, wordt thans
dus weer hersteld, waartoe de minister ui
de huidige omstandigheden alleszins re
den aanwezig acht.
Wat nog de opcenten op den suikerac
cijns betreft, deelt de Minister mede, dat
ook hiervoor navordering zal moeten
plaats hebben. Door een maximum-hoeveel-
heid. van 1000 K.G. vrij te laten, kan het
doel voldoende worden bereikt en zullen
particulieren en ook de meeste winkeliers
van de navordering geen hinder ondervin
den.
Tegenover deze versterkingen van het
Leeinngfonds wordt voorgesteld de 20 op
centen op de grondbelasting, voorzoover
het ongebouwd betreft, te schrappen.
De jaarlijksche baten van de voorgestel
de maatregelen worden als volgt geraamd:
opcenten suikeraccijns 5 millioen meer
dere opbrengst, wijnaccijns 1.5 millioen,
meerdere opcenten zegelrecht 2 millioen,
meerdere opbrengst sigaretbenaccijns 3
millioen en invoerrecht op zuidvruchten
1.7 millioen, totaal 13.2 millioen, waar
van afgaat 1.2 millioen wegens schrap
ping opcenten ongebouwd, zoodat totaal
blijft 12 millioen.
De voorgestelde maatregelen zullen gel
den tot 1 Januari 1934, behalve de schrap
ping op de grondbelasting.
Teneinde den smokkelhandel in sigaret
tenpapier tegen te gaan, wordt voorgesteld
het vervoer en de nederlage van dit papier
boven een zekere hoeveelheid ook buiten
het terrein van toezicht, aan dekking te
onderwerpen.
VOOR HET CRISIS-COMITE.
In de afgeloopen week heeft het natio
nale crisis-comité 25.750.46 ontvangen. In
totaal is thans 465.531.51 ontvangen.
