23ste Jaargang VRIJDAG 5 FEBRUARI 1932 No. 7119 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN BINNENLAND DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal Franco per post f 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regeL Voor Ingezonden Mededeelingen wordt j het dubbele van het tarief berekend. Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur ca verhuur, koop en verkoop f 0.50. Dit nummer bestaat uit vier bladen V Waarom anti-clericaal Wat is 't toch, dat opjaagt en opdrijft tegen de geestelijkheid, speciaal tegen de Katholieke geestelijkheid, wat dringt en stuwt naar anti-cleriaclisme Een anti-clericalisme, dat vaak sluw en ondergronds werkt en wroet, maar dan weer in-eens losstormt en oplaait, zooals nu b.v. bij de Jezuieten-vervolging in Spanje. Wat is daarvan de diepste oorzaak. Fouten en verkeerde handelwijzen van de geestelijken, een tekort of een teveel aan ijver? Natuurlijk kan er bij de Katholieke gees telijkheid hier en daar en nu en dan een optreden worden geconstateerd, dat béter had móeten zijn. Natuurlijk, ook pries ters zijn menschen Maar daarin ligt niet de diepste oor zaak van het anti-clericalisme het kan alleen een aanleiding zijn, die men dank baar, generaliseerend, aangrijpt. De eigenlijke reden van het anti-clerica lisme is die, welke een dronkaard de drank bestrijding doet hatenmen wil niet worden herinnerd aan een plicht, dien men lastig vindt en graag vergeten wil. Men wil vrij en onbelemmerd zijn zucht naar genot, zijn zucht naar geld botvieren. En dat ver langen botst telkens weer aan tegen de prediking der priesters. Het optreden der i priesters vooral ook buiten de kerk! wordt gezien en gevoeld als een hinder lijke rein. En de meer ontwikkelden weten dan dit anti-clericalisme aan te passen op dieper liggende wijsgeerige beginselen, waardoor het gesteund en versterkt wordt en zóó wordt het dan door hen gepropageerd. Ook gepropageerd onder de Katholieken- zelf zij 't dan gematigd en getemperd In een rede, door pater mr. dr. Beuns S.J. gehouden voor het Tilburgsch Studen tencorps „St. Olof", wees deze er op, dat d i t anti-clericalisme (er is ook een ander soort „anti-clericalisme", waarover wij het nu niet hebben) onder de Katholieken, vooral onder die van de „betere standen" aanhangers heeft gevonden. Wij lezen in een verslag o.m. Speurend naar de oorzaken van dit euvel, dat vooral voorkomt onder de betere standen, meende spr. een en ander te moeten wijten aan de onmis kenbare vrijheidszucht van ons volk, aan het liberalisme, doch voorname lijk dit is de hoofdreden aan het conflict tusschen het maatschap pelijk gedrag der betere standen en de indirecte machtsbevoegdheid van de hiërarchie. Nog te ^eel vergeet men, aldus spr., dat de Kerk overal moet ingrijpen, waar geestelijke belangen op het spel staan. Het hier gesignaleerde anti-clericalisme moeten wij altijd weten te erkennen als een vijand van de ware belangen van het volk NATIONAAL CRISIS-COMITE. De berichten over de groote loterij. We hebben aldus het „Vod." mel ding gemaakt van plannen om een groote loterij op touw te zetten op het voorbeeld der Engelsche sweepstakes. Deze plannen blijken echter wel overijld bekend gemaakt te zijn en ons is niet gebleken, dat het Na tionaal Crisis-Comité er mee accoord gaat. Ja zelfs deelde iemand, wiens naam in ver band met deze loterij al genoemd werd, ons mede, dat de zaak waarschijnlijk geen voortgang kan hebben, omdat onze Loterij- wet zich tegen zulke hooge prijzen als ge noemd zijn, verzet, nog afgezien van de on zekerheid, of voor een dergelijke loterij vergunning kan worden verkregen van don Minister van Justitie. EERSTE KAMER DE PACHTWETTEN. Voortgezet wordt de behandeling van de nieuwe regeling van de pacht en van de regeling van de pachtcommissie. Nog een tegenstander. De heer Mich iels van Kessenich (R.K.) vindt den tegenwoordigen tijd niet geschikt voor totstandbrenging van een nieuwe pachtwet, maar zou ook in normale omstandigheden tegen het wetsontwerp zijn, omdat het het eigendomsrecht te veel aantast en de nadoelen grooter zijn dan de voordeelen. Spr. "is volstrekt niet voor een absolute onaantastbaarheid van het eigendomsrecht, maar deze beperking gaat te ver. Wordt dit wetsontwerp wet, dan zal de beperking later nog grooter worden, totdat de socia lisatie is verwezenlijkt en de grond van overheidswege wordt bewerkt. De voorstan ders van de wet achten ze nog maar een begin. Een recht op schadeloosstelling voor den pachter bij onredelijke opzegging zou niet de nadeelen hebben van het continuatie- recht. Dat bewijst Engeland, waar een schadeloosstellingsregeling bestaat, waar over men tevreden is. Maa-r de Tweede Kamer heeft geen ge bruik gemaakt van de kan®, haar door een amendement-Ebels geboden, om in plaats van het continuatierecht een schadeloos stellingsregeling in de wet op te nemen. Het algemeen belang, zooals spr. het ziet, verbiedt spr., voor het wetsontwerp ie stemmen. De Kamer verwerpe het en de regeering diene dan een beter in. „In vredes naam dan maar". De heer W est e r d ij k (V.D.) juicht toe, dat, nu het Burgerlijk Wetboek bijna hon derd jaar oud is, de regeering de wetge ving aan nieuwe inzichten wil aanpassen. Al heersoht nu een crisis, het tijdstip daar voor acht hij niet ongunstig. Er zijn op het platteland nog wel patriarchale verhoudin gen, maar over het verdwijnen daarvan be hoeven wij niet erg rouwig te zijn, want zij zijn gebaseerd op onderworpenheid en gunstbetoon en niet op recht. Spr. meent, dat pachter en verpachter over het algemeen van elkander afhanke lijk zijn. Maar ten tijde van de paohtver- nieuwing is de pachter het zwakste, want dan bedreigt hem het gevaar op de keien te worden gezet. Op dit punt behoeft zijn positie niet versterking. Deze is op twee manieren mogelijk door compensatie en door continuatie. In Engeland is de conti nuatie op een mislukking uitgeloopen. De regeering hier echter stelt nu een beperkt continuatierecht voor. Spr. geeft toe, dat zulk een recht met een maximum van tien jaar niet bijzonder ingrijpend is. Maar hij keurt af de richting waarin men de oplos sing zoekt. Door zulke maatregelen nopens het pachtwezen bewerkstelligt men den dood van het pachtwezen. En zij zijn niet noodzakelijk, want er is een ander mid del om den pachter te helpen. En dat mid del is onschadelijk. Het is de schadeloos stelling. De Katholieken in de Tweede Ka mer echter hebben aan continuatie de voor keur gegeven. Zij zullen er berouw van hebben. Vele verpachters verlagen tegenwoordig de pachten met 25 k 30 pCt. Dat is te prij zen, maar in verband met den val der prij zen van landbouwproducten nog veel te weinig. Daarom verdient ernstige overwe ging een speciale wet in verband met den prijs val. Aan een afschuwelijk misverstand lijden vele pachters, die meenen, dat de wet zal worden toegepast op loopende contracten. Noodzakelijk is dan ook een verlaging van de tegenwoordige pachtprijzen. Wil de re geering met het oog daarop een crisiswet voorstellen? Spr. zou zich geen oogenblik bedenken om tegen de wet te stemmen, als hij er ze ker van was, dat wij na de verwerpiug spoedig een andere wet, zonder fouten, zouden krijgen. Maar die zekerheid bestaat heelemaal niet. Integendeel. Het schijnt, dat wij te kiezen hebben tusschen de nieu we wet en handhaving van den bestaan- den toestand. Ten slotte al het voor en tegen in de weegschaal leggende, ziet spr. onder de gegeven omstandigheden de schaal doorslaan in de richting van „in vredesnaam dan maar". De S. D. A. P. De heer Rugge (S.D.) herinnert aan een te Groningen gehouden vergaderiug van 1500 pachters en eigengeërfde boeren, waar men twee moties heeft aangenomen, één ten gunste van de nieuwe pachtwet en één ten gurus te van een moratorium voor pachters en hypotheekboeren, die zonder een moratorium ten onder zullen gaan. Afkeurenswaardig is de bestaansonzeker- heid van den pachter, die blootstaat aan opzegging. Af te keuren is, dat prijs val der produc ten niet is opgenomen onder de buitenge wone omstandigheden, die tot remissie aanleiding geven. Maar het wetsontweip is een stap in de goede richting en daarom stemmen wij voor, al zou spr. bijna van politiek standpunt tot de tegenstanders zeggen: „Verwerp dit ontwerp maar!" De leider der Kath. fractie aan het woord. De heer Van Lanschot (R.K.) zegt, overtuigd te zijn, dat de tegenstanders van de wet evenzeer de belangen van den landbouw op het oog hebben als de voor standers, maar is zelf voor de wet. Men zegt, dat zij leidt tot socialisatie en als katholiek is spr. daartegen, omdat het eigendomsrecht voor hem een natuurrecht is. In spr.'s eigen kring zijn er, die de ge bruikers van den grond teven® eigenaar willen maken, maar dit gaat uit boven de beteekenis van deze wet. Er zijn voor- en tegenstanders, die deze beteekenis over schatten. Men zegt, dat de pachters heel weinig aan de wet zullen hebben, omdat de meeste pachtcontracten zullen worden ge sloten voor niet langer dan een jaar. Als dat waar is, waarom maakt men zich dau zoo bang? Men zegt, dat de menschen zul len vechten om pachter te worden, maar tevens, dat de grondprijs zal dalen. Maar al® vele menschen pachter willen worden, komen er hooge pachten en als er hooge pachten komen, stijgt de grondprijs. Spr. betoogt voorts, dat ook in deze Ka mer een overgroote meerderheid meent, dat verbeterd moet worden den toestand no pens den duur der pachtcontracten. Een deel echter wil geen continuatierecht maar een schadeloosstelling. Men bedenke, dat niet licht mogelijk is een regeling, die allen bevredigt. Men .zegt, dat de wet indruisoht. tegen de katholieke beginselen, maar dan kan men zich moeilijk voorstellen, dat de heeie katholieke Kamerfractie met Nolens aan het hoofd er voor heeft gestemd. Maar als voorzitter der katholieke fractie in deze Kamer wil spr. er eerlijkheidshalve bijvoe gen, dat het stemmen tegen de wet niet mag worden gebrandmerkt als een verza king van essentieele katholieke beginse len. Intusschen, er zijn tegenstanders, die meenen, bij uitstek de beschermers van den eigendom te zijn. Maar de eigendom wordt beperkt door de grensgedaehte van de moraal. En als men deze beperking aan vaardt, verleent men de beste bescherming aan den eigendom. Men verzet zien zoo sterk tegen het con tinuatierecht, maar naar spr.'s meening zal dit hoofdzakelijk een preventieve wer king hebben en de verpachter, die te goe der trouw de overeenkomst opzegt om de hoeve zelf te gaan exploiteerden, zal in ziju vrijheid niet worden beperkt. Ter zake van het continuatierecht zal overigen» blijken, dat beide partijen belang hebben bij een Langdurige pacht, zoodat de belan gen van verpachter en pachter niet strij dig zijn maar samengaan. Overigens, zelfs' al komt het tot een procedure, die de pachter op alle punten wint, dan is het voor hem nog een Pyrrhus-overwinning, omdat later niemand onder de grondbezit ters hem meer wil, al is hij nog zoo een goede pachter. De heer Michiels van Kessenich zeide, dat de grondeigenaar zich in tal van vrij heden ziet beperkt, niaar wij hebben in ons land toch vertrouwen in den rechter en deze zal den grondeigenaar de vrij heidsbeperkingen toch met opleggen, als er geen aanleding toe is? De goede grond eigenaars zullen door deze wet heusch geen nadeel ondervinden. Men wil de wet ver werpen, omdat men geen continuatierecht, maar een schadeloosstellingsregeling wil, maar zèl de regeering na verwerping zulk een regeling voorstellen? Verwerping van de wet zal wrevel wek ken bij het desbetreffende deel der bevol king. Mede daarom neme de Kamer ze aan. Bezwaren. De heer Van Sasse van IJsselt (R.K.) heeft bezwaar tegen het wetsont werp in de eerste plaats ter wille van de rechtszekerheid, in verband met de vaag heid en onduidelijkheid der redactie. Nog belangrijker is voor spr. het bezwaar, dat de wet onrecht doet aan de verpachters. Voor het wetsontwerp zijn sociaal-democra ten en ultra-agrariërs, die de rechten der grondbezitters niet van belang achten. Wel weegt voor spr. zwaar het feit, dat in de Tweede Kamer de geheele fractie voor heeft gestemd, maar zij zou dit niet hebben gedaan, als zij tijdig had geweten, waartoe het continuatierecht zou leiden. Verdediging van Minister Ruijs. De Minister van Binnenland- sche Zaken en Landbouw, de heer Ruijs de Beerenbrouck, zegt, dat, als het wetsontwerp algemeene instemming ontmoette, de regeering zich moeilijk zou kunnen verdedigen tegen het verwijt: „Waarom is het niet eerder tot stand ge komen?" Bij de pachtverhoudingen speelt een be langrijke rol het persoonlijk element, dat men niet kan v erwaarloozen zonder onbil lijk te worden. Meer dan op de bepalingen van het paohtcontract komt het aan op de manier, waarop zij worden uitgevoerd. Maar, als men nu zegt, dat de verhoudin gen in de pachtwereld zoo goed zijn, vraagt spr„ waarom dan het pachtvraagstuk zoo vele jaren in zoovele landen in studie is. Zou men zooveel doktoren, al® er geen pa tiënt is? Bij de bestrijding van het remissierecht heeft men gezegd, dat het een bevoordee ling beteekent van de pachters boven de eigen boeren, maar men vergeet, dat con junctuurwisselingen geen aanleiding zul len geven tot remissie, zoodat de pachters aan de gevolgen daarvan evenzeer zijn blootgesteld al® de eigengeërfden. Men zegt, dat beide categorieën in dezelfde po sitie verkeeren, maar als de grondprijzen stijgen, is dat een nadeel voor de pach ters, die dan hoogere pacht moeten beta len, maar een voordeel voor de eigenge- erfden. Het continuatierecht is in overeenstem ming met de strekking van de wet, da. do rust ten plattelande te verzekeren. Men wil liever een schadeloosstellingsregeling voor onredelijke opzegging van het contract, maar die gaat niet recht op het doel af d.i. den pachter op zijn hoeve te Laten en gebruikt een omweg, terwijl het conti nuatierecht het oogmerk direct bereikt. De heer Westerdijk vroeg, of de regee ring een crisiswet wil voorstellen om de tegenwoordige pachtprijzen te verlagen, maar zij heeft al in de Tweede Kamer aan den heer Van der Sluis gezegd, dat een annuleering van oontracten het vertrou wen in den landbouw zou verzwakken en aan het landbouwcrediet een schok zou toebrengen. Spr. beveelt aah de Kamer goedkeuring van de wet aan, die zal werken in het wel begrepen belang van den vaderlandschen Landbouw. De voorzitter zegt, dat nu het woord zou zijn aan den Minister van Justitie, maar dat voordien de vergadering tot Vrij dagochtend elf uur verdaagd wordt. De Eerste Kamer heeft heden de Pacht wet verworpen met 25 tegen 21 stemmen. Tegen stemden met de liberalen, chr. hist, en anti-rev. en een gedeelte der ka tholieke fractie, nl. de heeren Arntz, Do-b- belman, Janssen, Blomjous, Michiels van Kessenich en v. Sasse van Ysselt. Afwezig waren de katholieken Haff- mans, de Jong en v. d. Lande, zoomede de vrijz.-democr. Süngenberg. Zeven Katholieken stemden voor. De Kamer verwierp het wetsontwerp tot regeling van de pachtcommissie met 24 tegen 22 stemmen, waarbij de# heer Smeen- ge zich bij het uitbrengen van zijn stem vergiste. R. K. UNIVERSITEIT. Prof. dr. W. Lampen O.F.M. Hedenmiddag aanvaardde de nieuw-be- noemde hoogleeraar in de palaeographie en in de oorkondenleer Prof. Dr. Wille- brord Lampen O.F.M. in de universiteits aula aan den Bijleveldsingel te Nijmegen zijn ambt en sprak daarbij een rede uit over de beteekenis der Palaeographie als In een diep wetenschappelijke beschou wing betoogde spreker dat de palaeologie, de hand8chriftenkust en oorkondenleer van groote beteekenis zijn voor de verdere ont wikkeling der wetenschappelijke navor- de handschriftenkunst en oorkondenleer van logie en speciaal om te komen tot beter begrip van de werken der kerkleeraren, om de toename der wetenschap duidelijk te doen lezen in de oude geschreven wer ken, welke juist door gebrek aan kennis der palaeologie en de oorkondenleer niet steeds goed begrepen en verklaard wer den. MGR. L. SCHIOPPA. In den toestand van den Pauselijken In ternuntius bij ons Hof Z. H. Exc. Mgr. L. Sohioppa, die ernstig ongesteld is geweest aan zware bronchitis, is sedert gisteren «verbetering ingetreden. Het zal echter nog geruimen tijd duren vóór Z. H. Exc. geheel hersteld zal zijn. VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Japan wijst de eischen der mogendheden af en gaat door met vechten. (Buitenl., 2e Amerikaansche tankboot verongelukt. Verscheidene dooden. (Buitend. Ber., 2e blad). I BINNENLAND. Dè Eerste Kamer verwerpt de Pacht wetten. (1ste blad). Groote brand te Zaandam (Gem. Berich ten, 3de blad) en kapitale boerderij-brand te Olst. (Laatste Berichten). SPORT EN WEDSTRIJDEN De openingswedstrijden der Olympische Winterspelen te Lake Placid. (2de blad). De Zesdaagsche te Frankfurt door Schör*. Tietz gewonnen. Van Kempen—Bras penning eindigen als derde. (2de blad). NA DE WETHOUDERSCRISIS TE ROTTERDAM. De belastingvoorstellen aangenomen. De gemeenteraad van Rotterdam heeft Donderdagmiddag met 26 tegen 17 stem men (tegen soc. democraten en rev. par tijen) aangenomen de voorstellen van B. en W. tot verhooging van de straatbelasting met 50 procent en van de personeele belas ting volgens een progressieve schaal. Onderdeel van deze voorstellen maakte uit den mectedeelmg van B. en W. dat zij bij het georganiseerd, overleg aanhangig zouden maken een korting van loonen en salarissen van 3 procent. Naar men weet ia op .19 Januari door verwerping van deze voorstellen een wot- houderscrisis ontstaan, welke j.l. Maandag HET KATHOLIEKE ONTWAPENINGS PETITIONNEMENT. In den loop van Zaterdag 6 Februari a.s. zal te Genève het Nederlaudsch katholiek petitionnement voor internationale ver mindering der bewapeningen worden aan geboden aan de j.l. Dinsdagmiddag na de opening der conferentie gevormde derde oommissie, die speciaal belast werd met het in ontvangst nemen der talrijk binnen komende nationale en internationale peti tionnementen. In deze commissie werd als Nederlandsoh lid benoemd dr. V. Rutgers. De aanbieding geschiedt door mevrouw Steenberghe-Engeringih, lid van het hoofd bestuur van den R. K. Vredesbond in Ne^ derland. Aangeboden zal worden een in perka ment uitgevoerd en fraai bewerkt album, vervaardigd door de N.V. Drukkerij Lu- max te Utrecht. Dit album bevat derhalve een opdracht aan den president der conferentie en den bekenden internationaal geaccepteerden tekst der motie van den R. K. Vredeabond, de handteekeningen van het geheele Ne- derlandsohe episcopaat, van den minister president jhr. mr. Ch. Ruys de Beeren brouck. Daar achter volgen de namen van nagenoeg alle leden der R. K. fracties in de Eerste en Tweede Kanier benevens die van het hoofdbestuur van den R. K. Vre desbond m Nederland. Vervolgen® staat in het album vermeld het juiste aantal handteekeningen ge plaatst door honderdduizenden NederLand- sche katholieken boven 18 jaar, die op spe ciaal daarvoor gedrukte lijsten dit album vergezellen. Het juiste aantal is op het oogenblik van het afzenden -van dit bericht nog niet bekend, doch zal in den loop van de vol gende week worden gepubliceerd. Alle correspondenten van Nederlandscbe dagbladen te Genève zijn uitgenoodigd bij de aanbieding van het petitionnement aan wezig te willen zijn. Mr. W. L. Luyken Glashorst, t Gisterochtend is in den ouderdom van 61 jaar plotseling overleden mr. W. L. Luyken Glashorst, officier van justitie bij de arrondissementsrechtbank te 's-Graven- hage. De heer Luyken Glashorst leed reed® eenigen tijd aan een sleepende kwaal, wel ke hem dikwijls verhinderde zijn dagelijk- sche werkzaamheden te verrichten. Hij had zich gisterochtend naar een specialist begeven om zich aan een grondig onder zoek te onderwerpen. Tijdens dit onder zoek is de heer Luyken Glashorst plotseling overleden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1932 | | pagina 1