RESTANTEN
PAANAKKER Co.
DE LOONSVERLAGING
IN DE BOLLENSTREEK.
van ALLE
TEGEN SPOTPRIJZEN
ALLEEN gevestigd
MAARSMANSSTEEG 3
DONDERDAG 28 JANUARI 1932
TWEEDE BLAD PAG. F
Vele Kweekers in momenteele onmogelijk
heid méér te betalen. Aan reser
veering heeft wel wat gehaperd.
I MimimiiiiniiiiiiiiiiniiiiiiiiiitiHii: w.iiimiiiiiiiiMiniiiiniminnniimiiiiiitnnniniiH'B
De rijke Bollenstreek zit in zak en asch.
Na jaar op jaar van gouden voorspoed, is
de wind gekeerd. Alles loopt in zaken te
gen: sluiting van vele landen voor onze
bloemen en bollen, geweldige daling der
prijzen en daarbij nog de onzekerheid, hoe
Pond en Kroon zich gédragen zullen.
De bloemisten loopen met het hart in hun
schoenen. En waar 't de baas s echt gaat,
krijgt ook de knecht zijn deel in do tegen
spoed. Het collectief contract van de Bol
lenstreek loopt dit jaar op 29 Februari af.
Een nieuw contract moet wordeij gesloten
op een zóó ongunstig moment, dat men het
niet slechter had kunnen kiezen. Zooals
men weet, zijn de patroons met een voor
stel gekomen, wat met recht een wanhoops
daad mag heeten: een loonsverlaging van
ongeveer 30 deze enotme ver'aging mo-
tiveerend door te wijzen op een bijna hope-
loozen gang van zaken.
Is 't in de Bollenstreek zoo slecht als
voorgegeven wordt?
Waar is al die weelde gebleven?
Is er geen gaatje in de duisternis?
Werd dit voorstel tot loonsverlaging als
ernst bedoeld?
Ziedaar een reeks van vragen, waarop
wij graag antwoord hadden, waarom wij
ons gewend hebben tot den heer P. War
merdam, wethouder der gemeente Lisse en
directeur van de Veiling H.B.' G„ een per
soon, wien niemand ervan verdenkt, dat hij
de patroons zal vóór- en de arbeiders zal
tégen-spreken, of omgekeerd.
De heer Warmerdam ontving ons op het
bureau der veiling en kwam al dadelijk met
de heugelijke tijding, dat de verkoop van
g'adiolen boven verwachting gaatDat was
een klein lichtstraaltje, dat tusschen de
wolken doorg'inte, want overigens zoo
verklaarde wethouder Warmerdam, en wij
zullen hem hier verder aan het woord laten
is 't in de Bloembollenstreek droevig ge-
ste'd. Uit die droeve om stand i?h eden is het
voorstel tot loonsver'aging geboren, wat,
zooals begrijneliik is, h" de werknemersbon
den op groot verzet stuit.
Het loon, dat de laatste jaren in de Bol
lenstreek werd uit-betaa'd, was goed. Bij de
laatste actie der arbeidersbonden ten tijde
van het afsluiten van het nu opgezegde con
tract, drongen de bestuurders zelfs niet aan
op loonsverhooging. bang als zii waren voor
een groote toevloed van werkkrachten uit
andere deelen des 'ands. Zii zochten en ver
kregen een ouderdomspensioen. (Kindertoe
slag bestond reeds). De bijdragen voor dit
pensioenfonds .zoóden de patroons afstaan
volgens een bepaald percentage van het ge
drag, dat zij aan loon uitkeerden, zoowel
voor vast als los personee1. Dit pensioen
fonds had ook de. sympathie der patroons.
Thans is er echter verzet gerezen tegen
deze bepaling. Meerdere patroons ontvingen
dit jaar de quitmtie over het vo'le loonbe
drag, terwijl zij heel s'echt in contanten za
ten. Bovend'en zagen verschillende pa
troons, die slechts jongere arbeiders in
dienst hadden, het nut van bijdragen niet
in. omdat er alle kans bestand, dat hun ar
beiders a's zij later bij niet-georgani-
seerde patroons in dienst kwamen van
deze bijdragen niet zouden profiteeren.
Anderen waren er weer, die ze'f te kort
hadden voor eigen gezin, en er dus niets
voor voelden geld te geven voor deze so
ciale maatregel.
De stemming was dus anti-ouderdoms
pensioen. De Kath. Patroonsbond heeft ech
ter 1 pensioensbijdrage vastgehouden
(vorig contract 2%).
Wat het eigenlijke loon aangaat, was men
evenmin vrijgevig gestemd.
Intusschen zou 't maar het beste zijn. de
sociale vrede te teekenen. een tusschen-loon
uit te keeren. en eerst eens af te kijken hoe
de buitenlandsche handel zich afteekent.
De momentee'e toestand is zoo slecht,
dat er bedrijven zïin, die zelfs een loon van
f 18.niet zullen kunnen dragen.
Men kan van den bollenhandel echter
weinig on-aan. Daarom zou'het onbil'ijk zijn
de arbeiders thans aan een loon van f 18
te binden hoewel het nieuwe contract
toch maar voor één jaar zal worden geslo
ten.
De hyaciuthen-handel van het vorig jaar
geeft van die onzekerheid wel een sterk
voorbeeld. Hoewel de orders in 't buiten
land geboekt waren en de stand van het ge
was bekend was, dachten in Juni vorig iaar
de vakmenschen toch, dat het met de Hva-
cinthen buitengewoon s'echt zou gaan. De
afloop was echter een meevaller en logen
straft het pessimisme: geen artikel werd
zoo schoon „weggelikt" als de hyacinthen
en tegen onloopende prijzen.
Hieruit blijkt wel. hoe de bollenhandel
onderhevig is aan allerlei oncontroleerbare
invloeden.
Een feit is het echter, dat op 't o o g e n-
b 1 i k de Narcissen- en Tulnenkwee-
kers een loon van f 1820 onmogelijk kun
nen betalen.
Bij een loon van f 20.kan men voor
tulpen de onkosten per R.R. stelen op
f 5.— de verkoopprijs van de bollen (300
per R.R.) bedraagt echter f 3f 4.50.
Met de Narcissen is het nog benauwen
der.
Daarom, adviseerde onze geachte voor
lichter laten1 zoowel werkgevers als werk
nemers een afwachtende houding aannemen,
totdat men weet, of de bloemen dezen win
ter door het pub'iek grif gekocht worden,
wat natuurlijk van het allergrootste belang
is voor het plaatsen van nieuwe orders bij
de buitenlandsche winkeliers. De toestand
blijft evenwel zeer onzeker, vooral ook met
het oog op de valuta-daling.
Vele kweekers komen in dezen benarden
tijd noodgedwongen met harde maatregelen.
Tientallen vaste arbeiders worden „los" ge
maakt. Als deze maatregel verder door
werkt, zal het collectief contract maar voor
weinige voormannen in ieder bedrijf van
waarde zijn. De Hoofdbesturen der arbei
dersbonden zijn daar bang voor; zij zu'Ien
komen met de eisch. dat de losse arbeiders
niet onder contract-loon zullen mogen wer
ken.
Denkt u, dat een loon van f 18.— een be
hoorlijk gezinsloon is? vroegen wij.
De wethouder antwoordde, dat de gezin
nen er met f 18.onmogelijk kunnen ko
men, tenzij de woninghuren en andere hui
selijke onkosten in prijs dalen. Met de hu
ren van de 132 gemeentewoningen (f 5—f 6
per week)'is het een moeilijk geval; de ge
meente is gebonden aan het Rijk.
De loonen waren hier steeds goed: gemid
deld f 26, plus vrij groenten telen (geraamd
op f 1.per week), kindertoeslag en ouder
domspensioen. De bloemisten zijn ook op 't
oogenblik wel genegen een hoog loon te be
talen, mits du bedrijven tv maar kunnen
dragen. Het gepingel over het loon bij on-
onderhandelingen behoorde tot het ver'e-
den; de onderhandelingen stonden steeds
op hoog peil, omdat de b'oemistcn van
wie zoo velen uit arbeiderskringen zijn op
gekomen overtuigd waren dat een be
hoorlijk loon liefde voor het vak kweekt.
Een laag loon zou ook te zeer hebben af
gestoken bij de wee'de door de patroons
ten toon gespreid in villa's, auto's en an
dere luxuositeiten. Onder de drang der
banken zal thans ook bij de patroons wel
versobering intreden, al blijkt het moeilijk
de tering naar de nering te zetten.
Wat de houding der banken betreft: het
zou goed gezien zijn van de banken, als zij
de duimschroeven niet al te zwaar aanzet
ten. Dit zou, ook voor hen, verstrekkende
gevo'gen kunnen hebben.
Door de welvaart, welke eenige jaren
heeft aangehouden, zijn de winsten niet al
tijd goed besteed.
Fabelachtiee prijzen werden geeeven
voor nieuwigheden, vooral on gebied van
Narcissen, Triumph- en Mende'tulpen. wel
ke thans nog maar een schijntje waard zijn.
Veel zaken zijn plotseling zoo hoog on-
gegroeid, dat hun reserve en gevolgelijk
hun weerstandsvermogen, niet groot ge
noeg b'ijkt om aan een débacle in het be
drijf het hoofd te kunnen bieden. Er is
heel veel gebouwd en gekocht op credieten.
Het ware te wenschen geweest, dat het
in den goeden tijd tot de patroons beter
was doorgedrongen, dat deze welstand niet
bestendigd zou blijven, en zij meer aan
dacht hadden besteed aan reserveering
wat zeker mede ten goede zou zijn gekomen
aan de arbeiders. De Patroons zouden dan
niet verplicht zijn geweest met zulk een
ongunstig contract-voorstel te komen, om
dat gebrek aan reserve hen thans hiertoe
noodzaakt.
Van den anderen kant: wi'len de bedrij
ven blijven bestaan, dan moeten zij hun
kraam in stand houden, koste wat het kost.
In verschillende bedrijven wordt al een wel
goedkooper, maar veel minder intensieve
bewerking toegenast. Wanneer deze min
der goede bewerking de oorzaak wordt van
een minder goed gewas, zou de streek zich j
weer spoediger kunnen herstel'en.
Het blijft echter niet te ontkennen, dat J
de bollenkweekerij een groote behoefte
heeft aan een goede arbeidsregeling. De
bollen vereischen een dagelijksche, deskun
dige verzorging. De belangen van het vak
zouden daarom ten zeerste gediend zijn, als
spoedig een nieuw-contract werd gesloten,
bijvoorbee'd op een loon van f 20—f 22. On-
derbreking van den arbeid in de zomer
maanden bes'oot onze zegsman zijn be
toog zou van verstrekkende gevoleen ziin.
De patroons zullen wat water bij den wijn
moeten doen, maar de arbeiders mogen ook
niet eischen, wat onmogelijk is. Niemand
kan g?ven, wat hij niet heeft!
Wii betuigen wethouder Warmerdam on
zen besten dank voor deze duidelijke uit
eenzetting van de oogenb'ikkelijken toe
stand in de Bollenstreek, Moge de handel
er we'dra weer opfleuren, in 't belang van
patroon en arbeider
iiiiiiiiiiiniii
UêtsSuitend onze be
kende qualiteiten
1ÏT GEDURENDE de OPRUIMING is ons
MAGAZIJN van 12 toi l>/2 uur GESLOTEN
I 1111 IJ 1111111111111 i 111111111 i 11 i I M1111111 i 11i i 1111111111111111111J11111111
llllllllllillllllllllifl
BUITENLAND
SPANJE
DE UITZETTING DER JEZUÏETEN.
Protest der Basken.
Te Loyola, de geboorteplaats van Sint
Ignatius, verzamelde zich Maandag een
ontzaglijke menigte voor het noviciaats
gebouw der Jezuieten en begon met luide
stem voor de bannelingen te bidden. Hier-
Da begaf zich de menigte in optocht naar
het nabijgelegen dorp Aspcitia, waar de
gemeenteraad in vergadering bijeen was.
Eenige Baskiscbe leiders overhandigden
den burgemeester namens de voor het ge
meentehuis verzamelde menigte een voor
den minister van binnenlandsche zaken
bestemd schrijven, waarin met kracht ge
protesteerd werd tegen de ontbinding der
sociëteit, „wier roemrijke stichter een
zoon is van deze stad".
De vurige godsdienstijver der Baskeu en
hun legendarische eerbied voor hun groote
voorouders openbaarde zich wederom ten
volle bij deze indrukwekkende bstoogmg.
Ook te Madrid werd een manifestatie
voor de Jezuieten gehouden. Katholieke
Universiteitsstudenten trokken in groo-
ten getale door de straten der Spaansche
hoofdstad met een banier, voorzien van
het opschrift: „Lan leve de Jezuïeten!"
Zij werden door studenten van andere
richting aangevallen waarop een hevige
kloppartij volgde. Niemand werd evenwel
verwond.
Naar „El Mat:' meldt, heeft de publica
tie van het ontbindingsdecreet ook in Ca-
taloqië een geweldige opschudding ver
wekt.
Een ontzaglijke menschenmassa defi
leerde Zondag en Maandag voor de Je-
zuietenhuizen te Barcelona, om tegen het
decreet te pfotesteeren. Onder de protes-
teerende menigte bevonden zich ook tal
van vooraanstaande persoonlijkheden uit
Calalonië's hoofdstad.
Tallooze protesttelegrammen werden
naar Madrid verzonden. Uit alle deelen
van Catalonië ontvingen de Jezuieten be
wijzen van deelneftiing en aanhankelijk
heid. Tal van groote katholieke organisa
ties zonden .tevens een telegram* aan den
H. Vader, om Hem opnieuw de algeheele
onderwerping van alle Katholieken van
Spanje aan Zijn leiding te betuigen.
Protest van het „A. B. C."
De Jezuieten hebben door middel van
de bladen nauwelijks eenig protest tegen
het oni bindingsdecreet kunnen doen hoo-
ren. daar het leidende Katholieke dag
blad „El Debate", dat steeds de rechten
der Kerk met zooveel kracht verdedigde,
en ook de voornaamste Katholieke bladen
in de Baskische provincies, zooals bekend,
voor onbepaalden tijd zijn verboden.
Alleen het Katholieke blad „A. B. C."
kon zijn stem nog laten hoor en tot een
waardig protest.
De beruchte wet ter verdediging van de
republiek, zoo schrijft het blad, oefent
haar dwang op ons uit: wij leveren geen
commentaar op het decreet maar beper
ken er ons slee'.is toe, te protesteeren als
Katholiek orgaan en als verdedigers van
de rechten der Kerk. Het decreet is klaar
blijkelijk slechts een gevolg van het be
treffende grondwetartikelwij hadden
echter gehoopt, dat er een zekere tijd zou
verloopen tusschen de goedkeuring van
het artikel en de toepassing ervan. Door
dit uitstel ware het nog mogelijk geweest,
in een kalme atmosfeer te wijzen op de te
genstelling, die er bestaat tusschen arti
kel 26 en de vrijheid van geweten en van
eeredienst en het eigendomsrecht dat de
grondwet zelf erkent
Wij betreuren het, zoo besluit het blad,
dat het decreet het vereenigingsrecht ont
zegt aan de meest Spaansche van alle
congregaties, aan haar, die het innigst aan
Spanje verwant is door haar stichting,
haar geschiedenis en alle uitmuntende
diensten, die zij aan de Spaansch-Ameri-
kaansche cultuur en beschaving bewezen
heeft.
Anderzijds publiceert het radicaal re-
publikeinsche jeugdverbond een manifest,
waarin het zijn voldoening te kennen geeft
over de onderteekening van het ontbin
dingsdecreet. Om uiting te geven aan zijn
vreugde over de uitvaardiging van het
decreet heeft het bestuur van het verbond
besloten, het clubgebouw te Madrid met
vlaggen te versieren.
De orde teekent verzet aan.
Tegen het dezer dagen uitgevaardigde
ontbindingsdecreet voor de Jezuïetenorde
is bij het Hooggerechtshof verzet aange
teekend.
Minister Albornoz over het ontbindings
decreet.
Het Spaansche blad „Luz" 'publiceert
een verklaring van den minister van jus
titie, Albornoz, inzake de ontbinding dor
Jezuïetenorde in Spanje, waarin het vol
gende gezegd wordt:
Het lag niet in de bedoeling van de
iegeering te handelen tegen de godsdien-
stie beginselen van de Sociëteit van Jezus.
Zij is alleen opgetreden tegen haar politie-
ken en socialen invloed, die in strijd is
met den geest van de instellingen van het
land.
Wat de goederen der orde betreft men
weet. aldus minister Albornoz, dat dezen
voor het meerendeel niet op haar naam
staan. De goederen der Jezuïetenorde zul
len waarschijnlijk in twee categories kun
nen worden ingedeeld: een categorie,
waarvan het eigendomsrecht juridisch
moeilijk zal zijn vast te stellen en een
andere categorie, waartoe de goederen
behooren, waarvan algemeen bekend is,
dat zij eigendom zijn van de sociëteit, ook
al staan zij op naam van anderen.
Volgens een mededeeling van den on
derstaatssecretaris van binnenlandsche za
ken, Carlos Espla, heeft de Jesuietenorde
in Spanje in zes en twintig provincies,
Oud-Castilie, waarvan Madrid de hoofd
stad is, daarbij niet inbegrepen, drie en
dertig huizen, negentien colleges en drie
noviciaten.
BRITSCH-INDIE
INDIE'S VERZET.
Gewelddadigheden te Bombay.
Te Bombay hebben gisteren wederom
ernstige onlusten pla-ats gevonden. Een
politieposthuis werd vernield, auto's ia
brand gestoken, verblijven van inlandsche
politie aangevallen en in brand gestoken,
terwijl ook een auto, waarin Europeanen
waren gezeten werd aangevallen. Twee
BriLsche inspecteurs van politie werden
door steenen getroffen. De politie wist de
menigte «Je zijstraten in te drijven, doch de
opgewonden menschen keerden weer te
rug.
Naar verluidt zou de effectenbeurs van
Bombay bedreigd worden door intrekking
van de regeeringsvergunning, tenzij de
veelvuldige hartals in verband met de be
weging van burgerlijke ongehoorzaamheid,
ophouden. Het bestuur van de beurs is in
vergadering bijeengeroepen.
Hartal van een week.
Vijf-en-twintig bandelsvereenigingen,
waaronder de kamer van koophandel, de
metaal-, goud- en zilverbeurs, de vereeni-
gingen van graanhandelaren, goud- en zil
verhandelaars, evenals de makelaars in
katoen, hebben besloten om met ingang
van morgen voor den duur van een week
een hartal (rouw) in acht te nemen, om al
dus .te protesteeren tegen bet voortzetten
van de werkzaamheden der Rondetafel
conferentie zonder de medewerking van
Gandhi en tegen den wensch van het land.
CHINA
HET CONFLICT MET JAPAN.
Samengaan tusschen de V. S. en
Engeland?
Reuter verneemt van betrouwbare zijde,
lat de Amerikaansche regeering blijkbaar
pogingen in het werk stelt om met de En-
.gelsohe regeering tot een overeenkomst
te geraken voor het ondernemen van ««n
gemeenschappelijke diplomatieke actie in
het Verre Oosten. Tot dusver zijn beide re
geeringen afzonderlijk opgetreden.
De Amerikaansche regeering, aldus
seint Reuter verder, gelooft echter, dat
Engeland te Sjanghai, evenals de Ver-
eenigde Staten een zóó groot belang heeft,
dat het daar Amerika zijn medewerking
niet kan weigeren, in tegenstelling met
de Mandsjoerijscbe kwestie, waarbij En
geland in mindere mate betrokken is.
Het doel van de gemeenschappelijke di
plomatieke actie van beide landen zou
zijn, China af te houden van een onbezon
nen stap, welke door Japan met een blok
kade zou worden beantwoord.
Blijkbaar in verband met het onderne
men van een diplomatieke actie in het
Verre Oosten, te zamen met Engeland,
is de Amerikaansche torpedojager Boric"
gisteren van Manilla naar Sjanghai ver
trokken, om zich te voegen bij den tor
pedojager „Truxton", die tot nog toe het
eenige Amerikaansche oorlogsschip te
Sjanghai was.
Japansch ultimatum aanvaard.
De Japansche consul overhandigde gis
teravond om 8 uur aan den Chineeschen
burgemeester van Sjanghai een ultimatum,
•uiterlijk Donderdag antwoord vorderend op
de Japansche eischen van 18 Jan.
De autoriteiten van de Chineesche stad
van Sjanghai besloten voor het Japansche
ultimatum te zwichten. Zoodra het ultima
tum werd ontvangen gaven de autoritei
ten het bureau voor de openbare veilig
heid last, over te gaan tot het opheffen
van de anti-Japansche genootschappen te
Sjanghai.
De gedachtenwisseling te Genève.
Het Chineesch-Japansch conflict is
sinds Dinsdag het onderwerp van bijna
ononderbroken geheime besprekingen te
Genève.
Men schijnt van plan te zijn, in een der
eerst volgende openbare zittingen van
den raad een verklaring te doen afleggen,
waarin nogmaals wordt vastgesteld, dat
Japan vasthoudt aan de politiek der open
deur, dat het, trouw aan het negen-mo-
gendheden-verdrag, de teritoriale souverei-
niteit van China zal eerbiedigen en geen
veroveringen nastreeft.
Met de formuleering van een verklaring
in dien geest houdt zich de radactie-com
missie thans bezig.
AMERIKA
DE OPSTAND IN SALVADOR
ONDERDRUKT.
Na bloedige gevechten.
De militaire junta te San Salvador, al
dus meldt Reuter, heeft den communisti-
scheo opstand op onbarmhartige wijze on
derdrukt. Alle dorpen en steden zijn na
veel bloedvergieten door de provinciale
autoriteiten hernomen. Tien communisten,
die in de kazerne te Sonsanata werden ge
vonden werden standrechtelijk gefusil
leerd.
President Martinez deelde een vertegen
woordiger van „United Press" mede. dat
het totaal aantal gedoode en gewonde
communisten 500 bedraagt.
BUITENL. BERICHTEN.
NA HET OPROER VAN DARTMOOR.
Nog geen rust onder de gevangenen.
Een gevangenisbeambte heeft aan de
„Evening Standard" het een en ander ver
teld over den toestand in de gevangenis van.
Dartmoor nadat de gevangenen Zondag
naar hun cellen terug waren gedreven. Men
kan zich, zoo vertelde hij geen voorstelling
vormen van den toestand. Het schuim is
hier geconcentreerd. Er zijn. twee blokken
gebouwen, door veroordeelden bewoond.
Elk blok heeft vijf verdiepingen met cel'en.
Twee dagen lang leek het alsof iedere
veroord-eelde op de deur van zijn cel aan het
bonzen en op den vloer aan het trappen
was.
Maandagavond werd vernomen, dat er
een vastberaden poging zóu worden gedaan
om van buiten af met geweld in de gevan
genis te komen.
De 20 politiemannen uit Plymouth, die.
dienst hadden in de gevangenis, werden
daarop met geladen revolvers bewapend.
Het heette dat er honderd beruchte misda
digers uit Londen naar Princetown waren
gekomen en door een stelsel van signalen
plannen hadden gemaakt voor een massa-
ontsnapping. Wij zagen zoo vertelde de
beambte veroordeelden van het eene
blok naar het andere seinen, met hun ar
men tusschen <e tralies doorgestoken van
een raampje aan den achterkant der ce'len.
In het heldere maanlicht zagen wij wuiven
de armen en seinen met de zakdoeken.
Gedurende den nacht hoorden wij het
schorre* gefluister der veroordeelden, die
met elkaar praatten. Zij deden het zoo han
dig, dat we niemand konden vinden om
naar de strafcellen te brengen. Zij hielden
de hand voor den mond en het gefluister
scheen van overal elders uit de ce'len te ko
men. Het ging om een massa-ontsnapping
Dinsdagmiddag. Den geheelen Dinsdag
was er een gegrom e.n gemopper der gevan
genen. Ongeveer twaalf hunner zijn naar de
strafafdeeling overgebracht; zij behooren
tot de ongunstigste elementen. Zelf had de
zegsman van „Evening Standard", nadat
de muiters teruggedreven waren tien sla
gersmessen in de cellen verborgen gevon
den. Eén sleutel is nog niet terecht. Men
vreest, dat een der Veroordeelden hem ver
stopt heeft.
Zooa.s gemeld zijn er in verband met een
nieuwen aanval van buitenaf ook uitgebrei
de militaire maatregelen genomen.
