23ste Jaargang
DINSDAG 12 JANUARI 1932
No. 7098
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
UIT DE OMGEVING
e£eid^okc0ou/iXMit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
V oor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 1
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regeL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
bet dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
V Steuncomite's uit den tijdl
't Is de klassenstrijd, die de volgelingen
van de S. D. A. P. opvoedt tot de be
krompen opvatting, dat er buiten de partij
geen vrienden van de arbeiders worden
gevonden.
't Is de klassenstrijd, die in de S. D. A.
P. zooveel beroering heeft gewekt naar
aanleiding van het toetreden van enkele
leiders der sociaal-democratische vakbewe
ging tot het Nationaal Crisis-Comité en
de plaatselijke afdeelingen van deze in
stelling.
't Is de klassenstrijd, die zoo velen in de
S. D. A. P. smalend doet oordeelen en
spreken over de liefdadigheid, welke in
een socialistische samenleving niet meer
noodig zoo zijn!
Ongetwijfeld daar zijn er, die aan
liefdadigheid willen overlaten, wat het
recht moet doen toekomen. Dat is onchris
telijk; dat is sohijn-braafheid.
Maar ook bij een zoo volkomen moge
lijke toekenning van wat rechtvaardig
heid eisoht blijft er een terrein, een breed
terrein open voor de liefdadigheid.
„Zorgt dat onze macht zcogroot wordt,
dat steuncomité's uit den tijd raken".
Dit schrijft een sociaal-democraat in het
weekblad der S. D. A. P.
Naar aanleiding hiervan merkt het
„Huisgezin" op:
„Tengevolge van den langen duur der
crisis heerscht in honderdduizenden ge
zinnen bittere nood: er is op den duur
een tekort ontstaan dat niet allereerst de
dagelijksche nooddruft treft, maar al het
geen een gezin behoeft om in stand te
kunnen blijven: kleeding, schoeisel, dek
king enz.
Nog pas heeft het Nationaal Crisiscomi
té, dat, nu ettelijke weken in actie, beter
dan wie ook den toestand over heel het
land kan overzien en beoordeelen, geschre
ven, dat de nood „ontzettend" is en dat
het dringend de medewerking inroept van
die industrieën en maatschappijen, die
gratis levensmiddelen, dekens, lakens,
kleedingstukken en brandstoffen kunnen
verschaffen.
Het comité heeft afdeelingen in alle of
nagenoeg alle plaatsen, zoodat een be
hoorlijke en billijke distributie is verze
kerd.
Nu zou men de Overheid de volledige
voorziening in den nood kunnen opdragen,
maar meent men inderdaad dat die via de
organen, waarover ze beschikt of die ze
voor deze gelegenheid in het leven moet
roepen, vlugger, soepeler en goedkooper
zou kunnen werken?
Zou de goedgeefsohbeid der landgenoo-
fen zoo groot zijn, de offervaardigheid zoo
algemeen, indien de Staat de hulpverlee
ning ter hand nam?
En meent men in ernst, dat, indien wij
hadden wat elke sociaal-democraat moet
begeeren, een socialistische regeering, deze
allen nood uit de openbare middelen zou
kunnen bestrijden, de verwachting, dat
een socialistische regeering bij machte zou
zijn den nood te voorkomen, mag veilig
als hersenschimmig worden ter zijde ge
steld."
En met zulk een hersenschimmige voor
stelling wordt het gezond oordeel van de
massa door de socialistische dagbladlec-
tuur vergiftigd
UIT DE TEXTIEL-INDUSTRIE.
Ontslag te Hengelo.
Op de Hengelosohe Bontweverij, waar
de werklieden in staking zijn, is den bazen
aanzegging gedaan dat zij zijn ontslagen.
Dit geschiedde, na-dat zij aan de directie
hadden meegedeeld, dat zij niet bereid wa
ren besmet werk te verrichten. Het aantal
bedraagt ongeveer 20.
Bij de Koninklijke Weefgoederenfabriek
is aan 70 werklieden ontslag aangezegd
wegens gebrek aan werk. Onder hen zijn
ongeveer 45 wevers.
Loonsherziening.
Tusschen de besturen der arbeidersor
ganisaties in de textielindustrie en de
Ned. R. K. vereeniging van werkgevers in
de textielnijverheid zijn reeds sedert ge-
ruimen tijd onderhandelingen gevoerd
over een loonsherziening in verband met
de huidige crisis. Naar wij vernamen is een
overeenkomst tot stand gekomen, waarbij
met behoud van de in 1929 gesloten collec
tieve arbeidsovereenkomst met ingang
van 13 Januari e.k. d.i. de tweede volle
werkweek in 1932, de loonen over het al
gemeen worden verlaagd met 5 procent.
Deze regeling omvat de 55 bij deze
werkgeversvereniging aangesloten fabrie
ken, die in normalen tijd ongeveer 10.000
arbeiders in dienst, hebben (momenteel
ruim 6000). De fabrieken zijn gevestigd te
Eindhoven, Geldrop, Helmond, Goirle,
Hilversum en Dinxperlo, terwijl daarbij
tevens zijn aangesloten de Ti'.burgsche
band- en veterfabriek en de N.V. Tilburg-
sche Katoenspinnerij. Ook de te Tilburg
gevestigde fabrieken van de firma van
Puyenbroek te Goirle vallen onder de
nieuwe regeling.
NOG MILLIOENEN NOODIG!
Armenzorg keerde in 1929 ruim vier
millioen meer uit dan in 1928.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek
bewerkte de gegevens omtrent de uitgaven
voor armenzorg, in het jaar 1929 in ons
land gedaan.
Er blijkt uit, dat door het rijk, de pro
vinciën, de gemeentebesturen en 7475 ge
meentelijke instellingen van weldadigheid
te zamen in 1929 voor maatschappelijk hulp
betoon 94.1 millioen werd uitgegeven (na
aftrek der terugontvangsten).
In genoemd jaar werd bijna 4.2 mil
lioen of 4.63 pCt. meer uitgegeven dan in
192S (toeneming van de gemiddelde bevol
king 1.34 pCt.). Deze stijging zal wel
voornamelijk veroorzaakt zijn door de lang
durige strenge vorstperiode in de eerste
maanden van 1929.
Door de overheid werd in 1929 3.3 mil
lioen (4.87 pCt.) en door de kerkelijke en
particuliere instellingen te zamen 0.9
millioen (3.88 pCt.) meer uitgegeven dan
in 1928.
Van het totaal bedrag der uitgaven voor
de armenverzorging gedaan, kwam 70.5
millioen voor de rekening van de overheid;
het aandeel der kerkelijke en particuliece
instellingen van weldadigheid te zamen
bedroeg 23.6 millioen of 25.11 pCt. vau
het totaal der uitgaven. Aan armlastige
Nederlanders in het buitenland werd in
1929 evenals in 1928 bijna één millioen
gulden ondersteuning verstrekt.
De opgaven betreffende de uitkeeringen
aan werklooze valide werklieden zijn niet
in de armenzorgstatistiek opgenomen.
Evenmin de uitgaven voor werkverschaf
fing, welke verbetering van de arbeids
markt door verruiming van werkgelegen
heid beoogt. Wel echter de uitgaven door
de besturen van instellingen van welda
digheid, gedaan voor ondersteuning van
armlastigen wegens werkloosheid.
In verband met het feit, dat in de laat
ste jaren veel aandacht is gewijd aan een
betere nakoming van den onderhoudsplicat,
is de stijging van de terugontvangsten ter
zake van ondersteuning met geld en le
vensbehoeften met ruim 14 pCt. te verkla
ren. Veel meer dan voorheen wordt door
bloed- en aanverwanten bijgedragen in de
kosten der ondersteuning.
PROF. DR. J. KORS O.P.
Aan de Belgische grens teruggewezen.
De Zeereerw. pater Prof. dr. J. Kors O.P.,
hoogleeraar aan de R. K. Universiteit te
Nijmegen, die gisteren ©en spreekbeurt
zou vervuilen op de V redes vergadering te
Leuven, werd, toen hij de grens passeerde,
door de Belgische grenswacht te Visé aan
gehouden. Zonder opgave van redenen
werd Prof. Kors de toegang tot België ont
zegd. De beambten hadden opdracht van
hoogerhand, om aldus op te treden.
Het paspoort, dat prof. Kors bij zich had,
werd afgenomen door de beambten en hem
eerst teruggegeven, toen hij zich in den
trein naar Nederland bevond.
Het 0. L. V. Gasthuis te Amsterdam.
Den geneesher -directeur van het Onze
Lieve Vrouwegaaihuis, dr. N. P. van Span
je, is door de regenten op de meest eer
volle wijze ontslagen uit deze functie; in zijn
plaats is benoemd dr. L. M. Van der SpeK,
die thans geneesheer-directeur is van het
Groote Ziekenhuis te 's Hertogenbosen.
Dr. Van Spanje zal echter niet voor Ju i
of Augustus van het O. L. V. Gasthuis af
scheid nemen.
RELLETJE TE ROTTERDAM.
Werkloozen maken het wethouder
De Zeeuw en het Raadslid mr. Donker
lastig.
Tijdens de Raadszitting, die gistermiddag
plaats vond had zich een groep werkloozen
voor het stadhuis verzameld.
Toen om kwart over vier na afloop der
vergadering wethouder A. B. de Zeeuw,
vergezeld van zijn partijgenoot mr. Donker,
voorzitter van de sociaal-democratische
Raadsfractie, naar buiten kwamen, werden
zij door de werkloozen uitgejouwd. De hee-
ren De Zeeuw en Donker liepen daarop in
flinken pas door langs de Coolsingel in de
richting van het Oallandplein, waarbij zij
door werkloozen werden gevolgd. Deze ble
ven eerSt op eenigen afstand, maar bij de
Academie voor Beeldende Kunsten geko-
rjien, begonnen zij er den looppas in te zet
ten, zoodat even verderop, bij het Gymna
sium, een vrij groot troepje den wethouder
en het Raadslid had ingehaald. Joelende
drongen de werkloozen steeds meer op,
zoodat de beide S.D.A.P.'ers hun pas nog
versnelden. Een aantal agenten, waarbij
eenige meldden blanken sabel in de hand,
rende naderbij om de heeren De Zeeuw en
Donker te ontzetten. De joelende groep
werd toen verspreid, waarbij eenige klap
pen werden uitgedeeld. Van deze gelegen
heid maakten de wethouder en het Raads
lid gebruik om te verdwijnen.
Een en ander veroorzaakte op het druk
ke Gallandplein nog al wat consternatie.
KANONNEN VOOR DUITSCHLAND.
Herhaalde tegenspraak.
Op de volgende vragen van den heer
Albarda:
1. Worden in het antwoord op de derde
vragen d.d. 30 December van den onderge-
teekende, betreffende de vervaard'igiug
hier te lande van kanonnen en granaten
voor Duitschland, met „munitie" niet alleen
projectielen maar ook kanonnen bedoeld?
Zoo ja, waarin bestaat dan de „contrdle op
de vervaardiging, het vervoer en den op
slag" van kanonnen, die grond opleverde
voor de stellige verklaring, dat hier te lan
de ook geen zwaar geschut voor Duitsch
land vervaardigd is of vervaardigd wordt?
2. Indien de controle op de vervaardi
ging enz. van munitie alleen betrekking
heeft op die van projectielen, wil de re
geering dan alsnog mededeelen, of zij ook
met stelligheid kan verklaren, dat het ge
rucht omtrent de kanonnen onjuist is, en op
welken grond die verklaring dan berust?
heeft de minister van staat, minister van
binnenlandsche zaken en landbouw, voor
zitter van den raad van ministers, thans
geantwoord:
Vraag 1. Inderdaad betreft de stellige
tegenspraak, vervat in het antwoord op de
derde der vragen van 30 December 1931,
niet alleen het bericht betreffende de mu
nitie, doch ook dat, betreffende de kanon
nen, zooals reeds kon worden afgeleid uit
den meervoudsvorm „berichten", voorko
mende in de laatste zinsnede van het ant
woord.
De controle op de vervaardiging, vervoer
en opslag van kanonnen, wordt van Over
heidswege uitgeoefend ingevolge de bepa
lingen der Vuurwapenwet, met dien ver
stande, dat het toezicht op de vervaardi
ging automatisch een gevolg is van de con
trole op het voorhanden hebben van vuur
wapenen (vergelijk o.a. art. 9 van de Vuur
wapenwet).
Aangezien voorts de vervaardiging van
geschut een fabrieksinrichting eischt, die
niet aan het oog van de inspecteerende
autoriteiten is te onttrekken, heeft de re
geering op grond van de strenge controle,
die van Overheidswege wordt uitgeoefend,
de in de vorige vragen bedoelde geruchten
ten stelligste kunnen tegenspreken.
Vraag 2. Behoeft in verband met bet vo
renstaande geen beantwoording.
Prof. Dr. A. A. GRUNBAUM t
Zondag is prof. dr. Grünbaum, bijzonder
hoogleeraar in de ontwikkelingspsycholo
gie aan de Rijksuniversiteit te Utrecht op
46-jarigen leeftijd overleden.
Abram Anton Grünbaum is te Odessa
geboren, waar hij hët middelbaar onder
wijs volgde en het einddiploma met lof en
gouden medaille verwierf. Gedurende de
volgende vijf jaren studeerde hij aan de
universiteiten van Leipzig, Heidelberg en
Würzburg, aan welke laatste hij in 1907
magna cum laude promoveerde op proef
schrift „Ueber Abstraktiou der Gleich-
heit".
Bij het uitbreken van den oorlog was hij
te Bonn gevestigd, dat hij evenwel moest
verlaten, waarna hij zich te Amsterdam
vestigde.
In 1916 werd dr. Grünbaum privaat-do
cent in de experimenteele psychologie aan
de medische faculteit te Amsterdam. Van
1923 tot 1927 had hij cle leiding over hei-
psychologisch laboratorium dor Valerius
kliniek aldaar.
„DE SOCIALIST" EN „DE FAKKEL"
MOETEN VERDWIJNEN.
Een ontwerp-resolutie van het bestuur
de S.D.A.P.
In de Zaterdag j.l. gehouden vergade
ring van het bestur der S.D.A.P. is, naar
„Vooruit" meldt, een ontwerp-resolutie
vastgesteld voor het aanstaande Partijcon
gres. In de ontwerp-resolutie wordt o.m.
Het Congres der S.D.A.P., gehouden te
Haarlem op 26, 27 en Maart 1932
1. stelt vast, dat zoowel in de afdeelin
gen der Partij als in haar pers, met name
in het daarvoor uitgegeven weekblad „De
Sociaal Democraat", de vrije meenings-
uiting gewaarborgd is
8. eischt van alle leden der Partij, dat
zij zich zullen onthouden van de vorming
en de instandhouding van bijzondere groe
peeringen, alsmede van andere handelin
gen, die de eenheid der Partij in gevaar
brengen en haar strijdkracht schaden
9. eischt derhalve, dat de bladen „De
Socialist" en „De Fakkel" zullen worden
opgeheven en dat een einde zal komen aan
alle bijeenkomsten van groepen partijge-
nooten, die ten doel hebben de taktiek der
Partij te behandelen en belegd zijn dooi
andere dan de daartoe door de Partij be
voegd verklaarde instanties
10. draagt aan het Partijbestuur op,
voor de naleving van deze eischen met ge
strengheid te zorgen, voor zoover de af
deelingen daartoe geen gebruik van ma
ken van haar statutaire bevoegdheid en
machtigt het Partijbestuur om zoo noodig
hen, die tegen dit Congresbesluit hande
len, den Partijraad gehoord, als lid der
Partij te royeeren;
R. K. Verbond van Technici in Nederland.
In den R. K. Teohnicus, het orgaan van
het R. K. Verbond van Technici in Neder
land van Januari 1932 wordt een uitvoerig
verslag gegeven van het Plaatsingsbureau
van voornoemd Verbond.
De Arbeidsbeurs voor de R. K. Technici
gaat met groote schreden vooruit. Waren er
in 1930 honderd elf ingeschrevenen, in 1931
verdubbelde dit cijfer bijna tot twee hon
derd en vier.
De malaise-tijd, ook voor do Technici,
spreekt hieruit, alhoewel het ledenaantal
van het Verbond sterk is toegenomen. In
1930 werden door 40 werkgevers directe
aanvragen gedaan; in 17 gevallen kon de
Arbeidsbeurs aan de aanvragen voldoen.
Met aandrang wordt den leden er op ge
wezen, medewerking te verleenen tot ver
krijging van directe aanvragen in dezen
grooten malaisetijd.
Verzonden werden in 1931:
a) 427 vacatures Bouwkundige betrekkin
gen.
b) 165 vacatures Werktuigkundige en
Machinebouw.
c. 73 vacatures Electrotechnische be
trekkingen
112 vacatures diverse betrekkingen.
In 1930 waren deze cijfers a) 675, b) 244
c) 49. Uit deze cijfers concludeert men, dat
de vraag sterk vermindert en hoopt men,
dat de economische toestand nog niet
slechter zal worden. Niettegenstaande dea
slechten toestand werden door de Ar
beidsbeurs 23 Technici geplaatst. De cor
respondentie nam aanmerkelijk toe. Het to
taalcijfer van de verzonden stukken be
draagt in 1931: 4545 tegen 3291 in 1930.
In 1930 werd een verbeterde uitgave ver
strekt van de vacaturelijsten, welke verbe
tering ten zeerste wordt gewaardeerd.
Het Secretariaat van het Plaatsingsbu
reau is gevestigd te Heerlen, Caumermo-
lenweg 25.
Met een aansporing om in dezen malaise
tijd samen te werken om meerdere plaat
singen te verkrijgen voor de technici sluit
het verslag.
Uit de verwarmingsindustrie.
De bond van werkgevers in de verwar
mingsindustrie heeft aan de moderne, r.-k.
en christ. metaalbewerkersbonden het col
lectieve contract opgezegd. Van werkge
verszijde wordt o.m. een loonsverlaging
van 10 pCt. voorgesteld.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
KATWIJK AAN DEN RIJN.
Kiesvereeniging. In verband met de
te houden vergadering van de R. K. Staten-
Centrale Leiden, zal de R. K. Kiesvereeni
ging „Plicht en Eensgezindheid" een leden
vergadering houden op a. s. Vrijdag in het
Parochiehuis. Dit omdat in de vergadering
van de Staten-Centrale zal moeten worden
voorzien in de bestuursvacature van wijlen
den heer Boskamp te Katwijk aan den
Rijn en het gewenscht geacht wordt, dat
hiervoor in de plaats iemand uit Katwijk
gesteld wordt. Verder komen de gewone
int ten der jaarvergadering aan de orde.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De indruk van Brünings verklaring In
het buitenland. (Buitenl. 2de Blad).
De kwestie der verlenging van Hinden*
burgs ambstperiode. (Buitenl. 2de Blad).
BINNENLAND.
Berooving na bedwelming te Rotterdam.
(Gem. Ber., 2de blad).
De Zesdaagsche te Dortmund. (Sport
2de en 1ste blad).
Nederlandsche Ski-successen te Zermatt
(Sport, 2de blad).
Prof. dr. J. Kors O.P. aan de Belgische
grens teruggewezen. (1ste blad).
LEIDEN.
De gemeenteraad heeft een voorstel In
zake een geldleening van 250.000 gld«,
voor grondaankoop, aangehouden. (2de
blad).
OMGEVING.
Te Noordwijkerhout Is een jongetje
overreden en gedood. (2de blad.
SASSENHEIM.
St Jozefgezellen Vereeniging. Zondag
a.s. zal de St. Jozefgezellen Vereeniging
haar 2de jaarvergadering houden in de
groote zaal van het K. S. A.-gebouw. Deze
avond zal, zooals gewoonlijk, met eenige
feestelijkheden gepaard gaan. Vooreerst i«
er des morgens voor alle leden en adspi-
rantleden een algemeens H. Communie.
Des avonds wordt er aan de leden, ouders
der leden en genoodigden een gezellig
avondje aangeboden. Deze avond is ook
toegankelijk voor huisgenooten en belang
stellenden tegen een kleine vergoeding.
Dien avond zullen een 18-tal jongeman
nen, aspirant leden, hun definitieve aan
neming doen. Voorzeker een mooi getal.
Laten wij hopen, dat dit getal spoedig
grooter zal worden. Jongemannen, die iets
voor het vereenigingsleven voelen, komt
eens kennismaken met de gezellen, Don
derdags, des avonds half acht. De avond
zal verder gevuld worden door de Tooneel-
club „Ons Genoegen", die de avond zal
afwisselen met voordrachten.
„Vineta" zorgt voor gezellige muziek,
terwijl er tevens gelegenheid wordt gege
ven voor een dansje. Tijdens de pauze at
tractie.
De ouders der leden krijgen hun kaar
ten aan huis, terwijl tevens kaarten ten
verkoop zullen worden aangeboden. Ook
Zondagavond aan de zaal kaarten ver
krijgbaar. Het belooft een gezelligen
avond te worden.
Nieuw kerkorgel. Zondag is het nieuw
gereed gekomen kerkorgel in de Herv. kerk
voor het eerst in gebruik genomen. In de
avondgodsdienstoefening heeft Ds. Krij-
kamp dank aan de commissie en de gevers
van dit geschenk gebracht.
Intusschen had de heer Visser, adj.-direc-
teur van de N.V. Van Dam, bouwer van het
orgel, ruimschoots de gelegenheid om in de
begeleiding en verschillende voorspelen zijn
vaardigheid te toonen en de verschillende
eigenschappen van het instrument te laten
hooren.
Het orgel is gebouwd volgens het eleo-
trisch Unit-svsteem en heeft. 2 klavieren en
pedaal. De dispositie telt 34 registers. Ook
is het voorzien van een zwelkast en gene-
raal-crescendo. Ook is ingebouwd een klok
kenspel. wat in Holland nog slechts enkele
malen is toegepast. De groote der klavieren
bedraagt 5 octaven. Men wordt getroffen
door de bijna natuurgetrouwe Vox Humana,
met aparte tremulant speciaal uit Amerika,
geïmporteerd. De omvang van het orgel is
berekend naar eventueele vergrooting van
de kerk. Het ligt in de bedoeling eerdaags
een concertavond te geven.
Op naar Vogelenzang. Naar aanleiding
van het in de laatste raadsvergadering be
handelde agendapunt, om te gaan spitten
met toelage van gemeente en principaal te
gen den pr\'s van 40 ct. per R.R.,hebben
gisteren een 20-tal personen het werk aan
gepakt. Ook zijn hedenmorgen weer eeni-
i geen meegegaan, zoodat het gevraagde aan
tal 40 werkloozen spoedig aan het werk zal
zijn. Voor hoelang weet men echter niet.
