23ste Jaargang
VRIJDAG 27 NOVEMBER 1931
No. 7064
3)e £eicbelie
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bg vooruitbetaling
Vooi Leiden 19 cent per week 1150 pe» kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent por week f 2.60 per kwartaal
Franoo per port f 255 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is rooi de Abonné't ver
krijgbaar tegen betaling van 50 oent per kwartaaL bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers S oent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. lt
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regeL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleins advertentiën, van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
V Bezuiniging, anders dan door
salaris-verlaging.
In een driestar hebben wij onlangs aan
de hand van onwraakbare cijfers, ons van
deskundige zijde verstrekt, aangetoond,
dat een bezuiniging van beteekonis op het
lager onderwijs, die de salarissen zooveel
mogelijk ontziet, zeker te verkrijgen is
door beperking van het aantal leer
krachten.
Het „Katholieke Schoolblad" van 13 No
vember jl. wijdt aan deze beschouwing een
driestar. De schrijver daarvan heeft blijk
baar slechts oppervlakkig gelezen.
Na een inleiding, die met de kwestie,
waar het om gaat, niets te maken heeft,
vertelt hij zijn lezers, dat wij de 13.5 mil-
lioen bezuiniging willen bereiken „door in
voering van het 40-stelsel bij het L. O. en
het 24-stelsel bij het U. L. O."
Als hij zoo vriendelijk wil zijn, de uit-
eenzetting in ons blad nog eens na te le
zen, zal hij bemerken, dat dit nergens
is beweerd. Haar is betoogd, dat de
13.5 mil li oen bespaard kunnen worden door
het gemiddelde aantal leer
lingenper leerkracht, dat op
31 December 19-29 bij het L. O. 33.3 en bij
het U. L. O. 19.97 bedroeg, geleidelijk op
te voeren tot respectievelijk 40 en 24. Dat
is heel wat anders dan het 40-stelsel en het
24-stelscl invoeren. Immers, werd het 40-
stelsel ingevoerd, dan kreeg men bij 41 leer
lingen reeds de tweede leerkracht, bij 81
leerlingen reeds de derde, enz. Ieder ziet
toch dadelijk in, dat men zoo nooit zou
toekomen aan een gemiddelde van 40
leerlingen per leerkracht.
Maar wc zijn met den schrijver van de
driestar in het „Katholieke Schoolblad" nog
niet klaar. Hij bejammert verder, dat we
de oogen hebben moeten sluiten voor het
licht der logica. „Immers", zoo schrijft hij,
,,de 13.5 millioen bezuiniging op de R ij k s-
uitgaven wordt volgens den voorsteller ge
vonden door de uitgaven der gemeente- en
schoolbesturen te verminderen. Misschien
ook door vermindering der Rijksuitgaven
voor het onderwijs, maar het is niet on
mogelijk, dat de Rijksuitgaven verhoogd
worden bij een 40-stelsel. Door drieërlei
kassen bijeen te voegen, waartoe het Rijk
niet bevoegd is en wat het Rijk dus nooit
zal doen, komt men tot een bezuiniging van
135 millioen. Men bezuinigt op een driehal
rekeningen, waarvan er één slechts Rijks-
begrooting heet."
,,'t Is verbijsterend van naïviteit", roept
hij ten slotte uit, „zooals men omspringt
met Grondwet,' Onderwijswet en Onder-
wijs-practijkWij hebben respect voor onze
katholieke pers, inaar zij moet het toch niet
al te bar maken".
Onze geachte opponent moge het ons
ten goede houden, maar wij zijn beschei
denlek van meening, dat zijn weerlegging
niet uitmunt door duidelijkheid. Als hij
nog eens maar dan aandachtig wil
lezen, zal hij zien, dat niet werd voorge
steld de 13.5 millioen te bezuinigen op de
Rijksuitgaven, maar op de totaal
uitgaven van Rijk en Gemeenten; niet door
het 40-stelsel in te voeren, maar door het
gemiddeld aantal leerlingen
per leerkracht, dat thans 33.3 is,
op te voeren tot 40. En dat kan heel een
voudig gebeuren door in artikel 28 der L.
0.-wet de sohaal te wijzigen, zoo noodig in
dat artikel het woordje „tenminste" te
schrappen en in verband met dit laatste
artikel 100 cum annexis uit de wet te lich
ten. Dat heeft met de Grondwet heelcmaal
niets te maken en het Rijk is tot zoodani
ge wijziging der L. O.-wet alleszins be
voegd. Minister de Viseer heeft in 1924
maarregelen in dezelfde richting voorge
steld, al zag hij ze niet alle aangenomen-
Zonder de salarissen te verlagen, zon
der iemand te ontslaan, kan men langs dien
weg het aantal leerkrachten verminderen
bij het L. O. met 5.843 en bij het U. L. O.
met 629. Daardoor zullen de uitgaven van
Rijk en Gemeenten voor salarissen gelei
delijk met 13.5 millioen gulden 's jaars af
nemen en zullen er bovendien 6472 school
lokalen met toebehooren voor de toekomst.
disponibel komen, wat practisoh neerkomt
op jarenlange beperking van den scholen
bouw. Zoo kan het Rijk, zonder ook maar
een oogenblik zijn bevoegdheid te over
schrijden, aanzienlijk bezuinigen op de to
taaluitgaven van Rijk en gemeenten voor
het lager onderwijs.
Misschien wil het „Katholieke School
blad" nu. wat er geschreven is nog eens
aandachtig overwegen.
Wij plaatsen deze beschouwing op deze
plaats, omdat het princiep, dat er aan ten
grondslag ligt, overeenkomt met wat wij
reeds meermalen hebben verdedigd: Er
moet, zoo veel mogelijk, naar gestreefd
worden, om de noodigo bezuirtigingen te
verkrijgen zonder vermindering van sala
rissen voor hen, die toch al niet in weelde
baden!
De schrijver in het „Katholieke School
blad" is dan ook wel zoo goedhartig, om
te willen erkennen, dat onze bezuinigings
voorstellen „door sympathieke gedachten
zijn ingegeven"! Als men niet tevreden is
met hand-geklap en hoera-geroep voor pro
testen tegen bezuiniging door salaris-verla
ging, dat is t oo. gewenscht, om voorstel
len, die in andere richting dan sa
laris-verlaging gaan ook al is men het
er niet mede eens anders te begroeten,
dan met exclamaties, waarin men de stem
van den betrokken voorsteller onder het
dédain van een superieure deskundigheid
wil smoren, zooals de oshrijver in het „Ka
tholieke Schoolblad".
BINNENLAND
TWEEDE KAMER.
„Waterstaat" „Kolonieën".
„Oorlog".
In de gisteren gehouden zitting van de
Tweede Kamer was allereerst aan de orde
de stemming over het amendement-Knot
tenbelt, om het bestaande systeem van
subsidieering van tramwegondernemingen
te handhaven.
De heer v. Braambeek (S. D.) ver
klaart, dat zijn fractie na rijpe overwe
ging besloten heeft tegen te stemmen, in
de verwachting, dat de Minister hulp zal
verleenen waar die noodig is.
De Kamer verwerpt het amendemnt met
65 tegen 19 stemmen. Vóór: de liberalen
en de heeren Braat (P. B.), Bongaerts
(R.-K.) en Kampscböer (R.-K.).
Nadat het desbetreffende begrootingsar-
tikel is vastgesteld, neemt de Kamer de
begrooting van Waterstaat z.h.s. aan.
Daarna is de begrooting van Koloniën
behandeld; maar de stemming heeft nog
niet plaats gehad.
't Spreekt vanzelf, dat bij de behande
ling van de begrooting van hot Departe
ment' van Koloniën de koloniale tentoon
stelling te Vincennes en do brand in het
Nederlandsche paviljoen ter sprake kwa-
Minister de Graaff heeft onomwonden
erkend, dat er inderdaad nogal wat heeft
ontbroken aan de zorg voor de veiligheid
der Indische kostbaarheden.
Hij deelde mede, dat er wel een safe
was voor het opbergen van de kostbaarhe
den, dochdat van deze safe geen ge
bruik werd gemaakt.
De vergadering werd voor een gedeelte
op de publieke tribune bijgewoond door
prof. Einstein, vergezeld van prof. Ehren-
fest. De geleerde bezoekers waren, aldus
de „Res.", echter zeer spoedig weer ver
dwenen; blijkbaar vond prof. Einstein het
maar een zeer„relatief" genoegen
Gisteravond ie „Oorlog" aan de orde ge-
De heer v. d. Bilt (R.-K.) achtte bet
standpunt zijner partij ten aanzien van een
eenzijdige ontwapening bekend. Enkele
versobering acht hij beslist mogelijk.
Het detachement maroniers op Curasao
moet z. L niet worden ingekrompen, eerder
uitgebreid het zijn beste soldaten.
Diensten op Zondag moeten zooveel mo
gelijk worden beperkt.
Met genoegen heeft spr. gezien, dat in
de regeling van den overtoeht naar Indië
gunstige wijzigingen zijn gebracht. De ac
commodatie in de vierde klasse op de mail
booten kan mischion nog worden verbe
terd. Een betere gelegenheid op de Z-boo-
ten in Indië om zich te wassehen is ge
wenscht.
Met genoegen heeft Bpr. kennis geno
men van de voorgenomen opheffing van 't
Marine-etablissement te Amsterdam. Do
encadreering der marine is te duur; zoo
zijn er met name bi, het loodswezen te
veel hooge ambtenaren. Wil de Minister
dit eens in studie nemen
Te 3 uur 5 hedennacht was nog het
woord aan een anderen Kath. afgevaardig
de den heer Sc-haepman, die betoog
de, dat ons land er een weermacht op na
moet houden en dat bezuiniging daarop
hoogst bezwarend is.
Hij juichte de instelling van de eommis-
sie-Seyffordt toe. want reorganisatie is
mogelijk.
Bij de algemeene bezuiniging mag Hoofd
stuk VIII daarop geen uitzondering ma
ken. Ook de min. achtte vroegen als Kamer
lid bezuiniging mogelijk: er was te veel be-
roepspersoneel. Spr. wil uit het te groote
militaire huis verhuizen naar een kleiner
Zeer uitvoerig behandelde hii het voorge-
oefenden-instituut, dat een bolwerk is te
gen defaitisme en valsche pacifistische be
schouwingen.
De vergadering werd verdaagd tot heden
1 uur.
RIJKSCOMMISSIE WERKVER
RUIMING.
Mr. J. A. de Wilde tot voorzitter
benoemd.
Bij Kon. besluit is benoemd tot voorzit
ter van de Rijkscommissie van advies v\f>r
"Werkverruiming mr. J. A. de Wilde, lid
van de Tweede Kamer te VGravenhago.
Deze volgt dris wijlen prof. dr. W. H.
Nolene in diens functio van voorzitter op.
REORGANISATIE SOCIALE
VERZEKERING.
Als er nog tijd is.
In de M. v. A. op het V. V. der Begroo
ting van Arbeid, Handel en Nijverheid zegt
de Minister te hopen, dat, voorzoovor dit
in verband met anderen arbeid op het
gebied van de bemoeiingen van zijn depar
tement mogelijk zal blijken, den hem nog
resteerenden tijd te gebruiken voor de
reorganisatie der sociale verzekering.
Het ligt niet in het voornemen van den
Minister afschaffing van het stelsel van
zegeleplakken bij de uitvoering der Invali
diteitswet te bevorderen. Dit standpunt
sluit niet uit, dat naast dit stelsel aan dat
van betaling der verschuldigde premie in
geld een ruimere plaats wordt ingeruimd,
dan thans het geval is.
DE BEDRIJFSRADENWET.
De Minister wil deze wet niet laten
rusten.
In de M. v. A. op de Rijksbogrooting
1932 voor Arbeid, Handel en Nijverheid
zegt de Minister niet van meening te zijn,
dat in het stelsel van het voorontwerp van
wet op de bedrijfsraden de collectieve ar
beidsovereenkomst en de vorbindindver-
klaring niet meer poesen.
De vraag, of het uitstel der verbindend
verklaring wellicht een voorbereiding
vormt om tot afstel te komen, moet. ont
kennend beantwoord worden.
Het ongunstig oordeel van den Iloogen
Raad van Arbeid over het voorontwerp-
Bedrijfsradenwot heeft don Minister niet
tot do overtuiging geleid, dat het wensohc-
lijk zou zijn deze materie voorloopig te
laten rusten.
Het bezwaar van den druk der tijden,
dat tegen de verbindendverklaring be
staat, geldt naar de meening van den Mi
nister niet voor een wetelijko regeling der
bedrijfsorganisatie.
BETALING MET FRANKEERZEGELS.
Niet tegen geld inwisselbaar.
Het komt herhaaldelijk voor, dat kleide
schulden voldaan worden door in oen brief
postzegels tot. het vercisohte bedrag in te
sluiten. De geadresseerde wenscht de ze
gels dan gewoonlijk weer tegen gold in tc
Dit nummer bestaat uit vier bladen
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De huiszoekingen bij de Nazi's in Hessen.
(Buitoni. 2o blad).
Laval over Frankrijks buitenlandsche po
litiek. (Buitenl. 2e blad).
BINNENLAND.
Besprekingen met Rijksbevniddelaar
over het textielconflict te Enschede zon
der resultaat
Twee ongelukken op de onbewaakte over
wegen. (Gem. Ber„ 3de blad).
Eon nieuw spoor in den moord te Zuid
broek. (Gom. Berichten, 3de blad).
Een nieuwe 5 pet. leening voor de ge
meente groot 2.000.000 tegen 98.5 pet
DE OPENING VAN DE WATERLEIDING TE ALKEMADE. DE COMMISSARIS DER KONINGIN STELT HET BEDRUK
IN WERKING DOOR HET OPENDRAAIEN VAN EE N KRAAN.
Foto Slegtcnbonrt
wisselen, doch ondervindt dat het poet-
kantoor geen zegels terugneemt of ruilt.
Men make due in dergelijke gevallen lie
ver gebruik van de bestaande middelen
aan geldverkeer (giro, postwissel, aango-
teekende brief, postbewijs) indien men er
althans prijs op stelt zijn sohuldeischer
met contanten schadeloos te stellen. Want
de postkantoren wisselen onder geen be
ding eenmaal verkochte zegels wodcr in,
noch rudlen zij deze tegen andere waarden.
KATH. KINDERUITZENDING.
In het Bisdom Haarlem.
Woensdagmidag kwamen de aMeelin-
gen van do Kath. Kinderuitzending in het
Bisdom Haarlem te 's-Gravenlingn bijeen,
onder voorzitterschap van dr. H. J. Da-
men uit Amsterdam. Aanwezig waren on
geveer 20 afdeelingen. Modogedeeld werd
dat op de statuten de Bisschoppelijke en
Koninklijke goedkeuring was gekregen en
Z. II. Excellentie de Bisschop van Haar
lem tot algomeen adviseur had beroemd
den zeereerw. hoe,r A. Voorlutni, Rector
te Amsterdam.
Tevens had Mgr. bepaald dat alle af
deelingen een Geestelijk Adviseur zouden
aanvragen.
De door het bestuur aangegane finan
cieels overeenkomst met de Centrale
Commissie, waarbij voor do gezinsverple-
igng belangrijke financieel© voordooien
waren verkregen, werd na eenige discus
sie aanvaard.
Tevens werden de nieuwe bepalingen
goedgekeurd, waardoor de regeling der
uitzending van deze kinderen belungrijk
verbeterd word, terwijl ook liet toezicht
op de gezinnen beter geregeld werd dan
vroeger geschiedde.
Met da verschillende koloniehuizen was
een regeling getroffen, waardoor een uni
forme prijs wn« vastgesteld welke voor
alle huizen gelijk is, terwijl tevens door
een nauw contact met dn koloniehuizen
toezicht op verpleging en voeding verze
kerd is. Alleen koloninhuizen, welke dit
contact aanvaard hebben, zullen kinderen
ontvangen.
Uitzending uit. het Bisdom Haarlnm
naar de zo koloniehuizen zal alleen over het
Centraal Bureau van de Kat.h. Kinderuit
zending kunnen geschieden.
Dozo nieuwe regeling gaat 1 Januari
1932 in.
Hierna had de bestuursverkiezing
plaats. Behalve de door den Bisschop van
Haarlem benoemden voorzitter, dr. Da-
men, werden de volgende bmtuurslodon
gekozen.
Voor Amsterdam de heer Th. Kalkho-
ven; voor Rotterdam de Z.E. hoer Pas
toor Morsel; voor Den Haag de heer J.
Hubman voor de provincie Noord Hol
land de Z.E. heer Pastoor Rombouts van
Wormerveervoor de provincie Zuid-
Holland de Z.E. .Pater M. G. J. v. d.
Schoof 0<FJL uit Goudavoor Zodood de
heer P. M. Wolsky uit Middelburg.
Door den Diooesanen Jeugd raad werd
nis bestuurslid aangewezen Rector 8.
Braakman uit Den Haag; door het Hoofd
bestuur van het WitGele Kruis dr. J. N.
Keneeren, uit Grootebroek en door den
Bond van Groote Gezinnen drs. J. C. Oh.
de Boer, Rector Kath. Meisjes Lyceum ia
Den Haag.
erder werden nog door de algemeene
vergadering op voordracht van het bestuur
tot bestuursleden gekozen inr. II. de Jong
te 's-Gravenhage de heer L Westerwondt
uit Amsterdam en Rector Kerkvliet ur*
Rotterdam.
Dit bestuur zal aa. Dinsdag te Amster
dam bijeen komen voor het kiezen van
eon dagclijksch bestuur.
