23ste Jaargang
DINSDAG 20 OCTOBER 1931
No. 7031
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
KERKNIEUWS
UIT DE OMGEVING
RECHTZAKEN
3)e
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal
Bi) onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal
Franco per poet ff 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is roor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cents met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935. REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regeL
Voor Ingezondep Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en
verbuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
V Geloof en Wetenschap.
In een rede „Gezag en Kritiek" ter
gelegenheid van den negenden verjaar
dag der R. K. Universiteit, te Nijmegen,
door den rector magnificus prof. dr. R.
L. Jansen O. P., zeide deze o.m., dat de
bijbel.critiek haar taak volvoert „in groo-
te vrijheid, gebonden door het gezag,
maar daardoor o«" door den be* van
waarheid alleen". En verder: „De Katho
lieke bijbelcritiek zegent den invloed
van het Kerkelijk gezag".
Er zijn beschuldigingen tegen de Kerk,
die maar aldoor worden herhaald, al zijn
ze telkens weer weerlegd. Daaronder is
de bewering, dat de Kerk door haar
gezag, door haar dogma's en bindende
uitspraken een rem zou zijn voor de vrij
heid van het wetenschappelijk onderzoek.
Prof. Jansen stelt tegenover deze be
schuldiging verklaringen als de boven
staande, waarin het tegenovergestelde
wordt geconstateerd n.l. dat het gezag
der Kerk voor de wetenschap een ze
gen is.
Het Kerkelijk gezag is geen hinder
paal op den weg van het vrije weten
schappelijk onderzoek; integendeel.
Wij hebben dat al 'ns meer met een
eenvoudig voorbeeld verduidelijkt, wat
wij even herhalen.
Als iemand in Leiden staat en naar
Oegstgeest wil gaan, in volle vrijheid
zelf den weg zoekend en kiezend en vol
gend dan is het voor die vrijheid toch
geen belemmering, als hij den toren ziet
van de St. Willibrordkerk, waarvan hij
met zekerheid weet, dat deze in Oegst
geest staat
Welnu zoo is ook met devrijheid
van het wetenschappelijk onderzoek, dat
zich beweegt onder het licht van de be
slissingen en uitspraken der Kerk, welke
veiligheid bedoelen en zekerheid waar
borgen bij het zoeken naar de Waarheid.
Van geen enkel Katholiek dogma is
aangetoond kunnen worden, dat het in
strijd is met de zekere resultaten van
de wetenschaap
Geloof en Wetenschap zijn niet met
elkaar in strijd.
HET SLIP-GEVAAR DER
WEGEN.
LUXE AUTO BIJ DEN DEYL OP EEN
VRACHTAUTO GEVLOGEN.
Bestuurder zwaar gewond.
Hedenmorgen omstreeks half elf heeft
ter hoogte van de Deyl alhier een ernstig
verkeersongeluk plaats gehad.
De heer van B. uit Amsterdam reed daar
met groote snelhéid en kwam met zijn auto,
doordat deze slipte, in botsing met een
vrachtauto van den houthandel der fa.
Gebrs. van Hoeken uit Leiden.
De personen-auto werd geheel vernield.
De heer v. B. bekwam zware verwondin
gen en is per ziekenauto naar het Acade
misch Ziekenhuis te Leiden vervoerd.
HOOVER VOOR DE WERKLOOZEN.
Plichten, door God opgelegd.
President Hoover opende gisteravond
zijn draadlooze campagne van kust tot
kust, waarbij hij plaatselijke fondsen
tracht te stichten om de werkloozen te
helpen.
De moderne gemeenschap, aldus pre
sident Hoover, kan niet voort blijven
leven met de verdediging van Kain:
„Ben ik dan mijns broeders broeder?"
Geen regeeringsactie, geen economische
leer, plan of ontwerp kan de door God
op iederen man en vrouw persoonlijk
geladen verantwoordelijkheid ten op
zichte van zijn naasten afwentelen.
In zijn rede verklaarde Hoover ver
der, dat wij „door werk te geven helpen
moeten".
DE SALARISVERLAGING DER
ONDERWIJZERS.
Vergadering St. Willibrodus-Federatie.
De St. Willibrodus-Federatie van R.-K.
Onderwijzers en Bonden in be- Aartsbis
dom Utrecht en Bisdom Haarlem kwam
te Utrecht onder voorzitterschap van den
heer H. G. de Boer uit Noordwijk in bui
tengewone vergadering bijeen. In zijn ope
ningswoord zeide de voorzitter, dat thans
het schatkistplan van den Minister klaar
ligt, doch dat de Federatie het niet aan
vaarden kan, maar het wel zal moeten on
dergaan. In tijden van hoogconjunctuur
neemt men altijd te laat maatregelen tot
verbetering der positie van de onderwijzers,
terwijl in tijden van crisis de onderwijzer
en de ambtenaar moeten voorgaan bij de
salarisverlaging.
Medegedeeld werd, dat Minister Terp
stra bericht heeft, niet tegenwoordig te
kunnen zijn, daar men op Zondag verga
derde, en dat hij daarom ook geen verte
genwoordiger had gezonden.
De voorzitter wijdde daarna dankbare
woorden aan de groote verdiensten van
den overleden Staatsman Mgv dr. W. No-
lens, die een groote rol heeft gespeeld
bij de gelijkstelling van her openbaar en
bijzonder onderwijs. Voor diens zielerust
werd gebeden.
De heer De Boer leidde daarop in „Het
wetsontwerp tot wijziging van de Lager
Onderwijswet 1920".
De vergadering verklaarde zich verder
unaniem tegen de uniforme leerlingen-
schaal en tegen het 45-leerlingen stelsel.
Aangenomen werd vervolgens een voorstel-
Leiden, dat in de wet blijve behouden
de vrijheid van gemeente- en schoolbestu
ren om boventallige leerkrachten te benoe
men.
Mét algemeene stemmen héchtte de ver
gadering hare goedkeuring aan een motie
inzake de salrisvermindering, uitgebracht
op een vergadering van de Commissie van
Overleg tusschen de t. Willibrordus- en de
St. Canisius-federatie, waarbij alle R.-K.
onderwijzers aangesloten zijn.
Daarbij deelde de voorzitter mede, dat
in verband met de salarisactie bereids een
onderhoud met de R.-K. Kamerfractie heeft
plaats gehad. Spr. vroeg daarbij het klem
aller bezoek aan het spoedig te houden
Congres.
Bovendien werd besloten met den Minis
ter van Justitie te bespreken gevallen van
met den strafrechter in aanmerking komen
van b.v. een onderwijzer, die een leerling
in het belang van dezen lichamelijk tuch
tigt, zonder dat er lichamelijk nadeel uit
voorkomt.
Het hoofdbestuur zeede ten slotte toe
zich gegevens te zullen verschaffen aan
gaande het in sommige groote steden door
middel van gehectografeerde blaadjes com
munistische propaganda maken onder de
schoolkinderen.
OVERLEG TUSSCHEN REGEERING EN
BEDRIJFSLEVEN.
De middenstand steltprijs op
medezeggenschap.
De Ned. R.K. Middenstandsbond zond, naar
wij vernemen, het volgend schrijven aan de
Ministers van Binnenlandsche Zaken en Land
bouw en van Arbeid, Handel en Nijverheid.
„Uit een persbericht vernamen wij, dat de
regeering, naar aanleiding van een verzoek
aan de Rijkscommissie voor werkverruiming,
toezegde, een bijeenkomst te zullen beleggen
met vertegenwoordigers van werkgevers en
werknemersorganisaties, teneinde in gemeen
overleg na te gaan, wat in deze tijden kan
worden gedaan om het bedrijfsleven voor ver
dere inzinking te behoeden.
Tot onze verwondering mochten wij tot deel
name aan dit overleg waarmede naar wij ver
namen, inmiddels een aanvang werd gemaakt
geen uitnoodiging ontvangen.
Het komt ons voor, dat ook de midden-
standsbedrijven ten zeerste geinteresseerd zijn
bij het onderwerp dezer besprekingen: de
voorkoming van verdere inzinking van het be
drijfsleven. Verder wil het ons uit verschil
lend oogpunt voorkomen, dat bij het beramen
van middelen en wegen hiertoe kwalijk kan
worden vermeden te treden in onderwerpen
die ten nauwste de belangen van vele mid-
denstandsbedrijven raken.
In verband met een en ander zal het o.i.
kunnen worden verstaan, dat ook de georga
niseerde middenstandsbedrijven raken.
In verband met een en ander zal het o.i.
kunnen worden verstaan, dat ook de georga
niseerde middenstandsbedrijven prijs stellen in
dit overleg te worden betrokken.
Gaarne mogen wij u dan ook verzoeken, als
nog de gelegenheid te willen opnemen tot
deelname van de centrale middenstandsorga
nisaties aan deze besprekingen.
COMMUNISTEN TEGEN „DE GRAAL".
„De Graal" heeft Zondag een schitterend
geslaagden propaganda tocht gehouden door
het landelijk deel van Noord- en Zuid-Hol
land. Overal werden de brengsters van de
Liefde-boodschap hartelijk en geestdriftig
ontvangen en werden de Graalmeisjes met
vreugde ingehaald.
Te Sloten echter wachtte haar een ou-
aangename verrassing. Toen zij in het dorp
aankwamen, bevond zioh daar reeds een
groep communistische propagandisten, iie
het blijkbaar kwalijk konden verkroppen,
dat de fleurige stoet van blijde meisjes veel
meer aandacht trok dan hun uitventen van
„De Tribune".
Eenigen van hen drongen de kerk binnen,
die juist was verlaten. Aan de sommatie
van den koster, om het Godshuis te verla
ten, voldeden ze slechts schoorvoetend.
Toen zij over hun onbehoorlijk optreden
eenige onvriendelijke woorden van de be
volking in ontvangst hadden te nemen, trok
een der communisten een mes, waarmede
hij een Slotenaar bedreigde.
Men slaagde erin hem het wapen te ont
nemen. De politiemannen van het dorpje
gingen de inmiddels afmarcheerende com
munisten achterop om den messentrekker
te arresteeren, hetgeen met veel verzet zij
nerzijds ging gepaard. Ook twee anderen,
die zich niet aan de bevelen van de politie
wenschten te houden, werden gearresteerd,
hetgeen voor de overigen aanleiding was
voor het posthuis te scholen. Dit drong de
politie de sabel te trekken en de luid-
schreeuwende demonstranten uiteen te
drijven.
DE CRISIS EN HET BEDRIJFS
LEVEN.
Zooals bekend, wordt in opdracht van
den minister van arbeid, handel en nijver
heid door tusschenkomst van den directeur-
generaal van den arb^'I een onderzoek in
gesteld naar den invloed van de crisis op
het bedrijfsleven. Aan de industrieele on
dernemers, die normaal 10 of meer arbei
ders in dienst hebben, is daartoe op 14 de
zer een beknopte vragenlijst toegezonden
met verzoek dae uiterlijk 21 dezer aan het
betrokken districtshoofd der arbeidsinspec
tie ingevuld terug te zenden. Een vrij groot
aantal werkgevers gaf vrijwel per keerende
post aan de uitnoodiging gehoor, doch de
inzending blijkt de laatste dagen minder
vlot te verloopen.
Met het oog op een snelle verwerking
wordt aangeraden, den laatsten dag niet af
te wachten, doch ten spoedigste aan het
verzoek te voldoen door onverwijlde terug
zending der ingevulde lijst. Het zou te be
treuren zijn, wanneer door het ontbreken
van een groot aantal antwoorden, de waar
de van het onderzoek zou verminderen.
De crisis-omvang en. -diepte kunnen
slechts juist worden gemeten en gepeild
wanneer alle industrieelen de van hen ver
zochte beknopte gegevens ten spoedigste
verschaffen.
„De Nieuwe Dag".
Naar de „Geld." verneemt, zullen de
Amstelbode, Nieuwe Haarlemsche Cou
rant en Noord-Hollandsch Dagblad, uit
gaven van de N.V. „De Spaarnestad",
gecombineerd worden tot één groot
volksdagblad: „De nieuwe dag", dat
gedrukt zal worden in heb „Kasteel van
Aemstel" te Amsterdam.
Tot hoofdredacteur, speciaal der Am-
sterdamsohe editie van „De nieuwe dag",
is benoemd de heer L. J. Stolwijk, thans
hoofdredacteur van de Nieuwe Sehie-
damsche Courant, te Schiedam.
Naar het persbureau V. D. verneemt,
heeft de N.V. Drukkerij „De Spaarnestad"
een groot financieel belang verkregen bij
het Dagblad „Het Centrum" te Utrecht.
Gezellendag te 's-Gravenhage.
De St. Jozefsgezellen van het district
Den Haag he'bben Zondag op plechtige
wijze de uitvaardiging van de beroemde
encycliek „Rerum Novarum" herdacht.
's Ochtends naderden allen in de eigen
parochiekerken ter H. Tafel. Te 11 uur
45 waren allen aanwezig in de St. Willi-
brorduskerk, aan de Assendelftstraat,
waar pater Wildenberg O.F.M., praeses
der Haagsche St. Jozefsgezellenvereeni-
ging, een plechtige Hoogmis opdroeg.
Om 2.30 uur werd in dezelfde kerk een
algemeene vergadering gehouden, welke
geheel het karakter droeg van „Rerum
Novarum"-herdenking. v
De heer Piet Kasteel voerde er het
woord voor de gezellen over: „Kerk en
Wereld in den Nieuwen Tijd". Spr. schet
ste voor Kolping's zonen de groote be-
teekenis van de uitvaardiging van de
beroemde Encycliek en toonde aan, dat
het vaak vernomen verwijt, als zou de
Kerk den socialen vooruitgang tegenge
houden hebben, volkomen onwaar is.
In het kort Lof, dat volgde, verleende
het gemengde koor van Van Meel de
muzikale medewerking.
Het kolenvraagstuk.
Gisterochtend heeft in het departement
van binnenlandsche zaken en landbouw
een conferentie plaats gehad van de geza
menlijke steenkolenmijnen in Limburg met
de ministers van binnenlandsche zaken en
landbouw, van waterstaat, van buitenland-
sche zaken en van arbeid, handel en nijver
heid over het steenkolenvraagstuk in ver
band met de tegenwoordige exportmoeilijk
heden.
Tot opvolger van pastoor G. W.
Bolder als geestelijk adviseur van den
Federatieven en Aartsdiocesanen R. K.
Vrouwenbond is benoemd prof. dr.
P. H. M. de Jong, van het Groot-Semi
narie te Rijsenburg.
j_»e t,oesxana van oaron van
Wijnbergen blijft bevredigend. Daar
de patiënt echter veel pijn lijdt, kan hij
voorloopig nog geen bzeoeken ontvangen.
BENOEMINGEN.
In het Bisdom Haarlem.
Z. H. E. de Bisschop van Haarlem heeft
benoemd tot pastoor te 's Gravenhage (H.
Liduina) den zeereerw. heer P. Wijtenburg.
Tot Rector van 't St. Joseph-paviljoen te
Gouda den weleerw. heer W. G. v. d. Voort.
(De zeereerw. heer P. Wijtenburg heeft
eenige jaren geleden om gezondheidsredo-
nen bedankt als Deken van Gouda. Zijn-
eerw. is later benoemd tot Rector aldaar,
toen zijn gezondheid herstellende werd,
welk herstel gelukkig is blijven aanhouden).
Tot subprior van het klooster der Eervv.
Kruisheeren te Uden is benoemd do Wel
eerw. heer Johannes Verduyn. Zijneerw., ge
boren te Goes 26 December 1859 en priester
gewijd 26 Mei 1888, was sedert 1890 in het
klooster te Uden werkzaam.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Bomaanslag in een Spaansche kerk.
(Buitenl., 23e blad).
Japan laat zijn oppositie tegen den
Volkenbondsraad varen. (Buitenl., 2de
blad).
BINNENLAND.
Een oude vrouw en een boekhouder door
roovers overvallen. (Gem. Ber., 2de blad).
Tragisch jachtongeluk op de Reeuwijk-
sche plassen. (Gem. Ber., 2de blad).
Te Lisse is een jongetje door een auto
overreden en gedood. (Omgeving, le blad).
Met
i scheermes gedood.
De rechtbank te Arnhem heeft uitspraak
gedaan in de zaak tegen den 42-jarigen
grondwerker J. B. te Nijmegen, die op de
Groote Markt zekere R. M. L. met een scheer
mes dooddeg. Er is een psychiatrisch onder
zoek naar verd.'s geestvermogens ingesteld.
Uit het geneeskundig rapport bleek, dat hij
ontoerekenbaar was. De rechtbank gelastte
plaatsing in een krankzinnigengesticht voor
den tijd van één jaar en daarna ter beschik
king-stelling van de Regeering.
Bloembollenhandelaar veroordeeld.
Het Amsterdamsche Gerechtshof wees he
den arrest in de strafzaak tegen de bloem-
bollanhandelaren P. K. en P. v. L. en den
tuindersknecht S. verdacht van oneerlijke
concurrentie.
De verdachten waren door de Haarlemsche
Rechtbank vrijgesproken. K. en v. L. hadden
in Duitsche landbouwbladen brallende adver
tenties geplaatst, waarin zij bloembollen te
koop aanboden. Als firmanaam gebruikten zij
den naam van S. die veel overeenkomst ver
toonde met een reeds langen tijd bestaande
firme met goede relaties.
De procureur-generaal eischte bevestiging
van de Haarlemsche vonnissen.
Het Hof veroordeelde P. J, K. wegens on
eerlijke concurrentie tot een geldboete van
100 subs. 20 dagen hechtenis. De vrijspre
kende vonnissen ten opzichte van P. v. L. en
J. S. werden bevestigd.
Na de Haarlemsche relletjes.
Het gerechtshof te Amsterdam wees heden
arrest in due strafzaak tegen den 28-jarigen
schilder uit Haarlem, die tijdens de werkloo-
zenrelletjes in December van het vorige jaar
aldaar een agent de sabel had ontrukt en hem
daarmede mishandeld. Bij'vonnis van den po
litierechter te Haarlem verklaarde deze het
O. M. niet ontvankelijk.
De procureur-generaal eischte twee maan
den gevangenisstraf, het Hof veroordeelde den
man tot drie weken gevangenisstraf.
LEIDSCHENDAM.
Dr. P. Huijser. Zondag is in het zieken
huis te Den Haag overleden Dr. P. Huijser,
arts te Leidschendam
Dr. Huijser provomeerde tot arts 18 Oot.
1889 en tot med. dokter op 17 Dec. 1889.
Dr Huijser bereikte den leeftijd van 70
jaar; tot- nog kort geleden oefende hij zijn
praktijk uit te Leidschendam, «aar hij een
geziene en geachte persoonlijkheid was,
hetgeen vooral tot uiting is gekomen bij de
viering van zijn 40-jarig ambtsjubileum op
22 Januari 1930, waarbij hem veie blijken
van belangsteling werden gegeven en o.m.
70 bloemstukken werden aangeboden.
De begrafenis zal rlapts heb'op
Woensdag a.s. des middags te 12 uur op d*
Ohr begraafplaats te Wils veen (Stomp wijk)
waar hij een fam' ie,graf heeft.
Hij rust in vrede.
Ongeluk. Een dezer dagen had de ran
geerder Donkers-teeg bij station Leidschen
dam het ongeluk bij het losgooien van een
koppeling deze in het gelaat te krijgen,
waardoor hij ernstig werd verwond.
NOORDWIJKERHOUT.
Uitvoering Missie-Tooneelciub „St. Ur
sula". Zondagavond werd door de missie-
tooneelolufo „St Ursula", uit Leiden in het
Hotel van der Togt, alhier een uitvoering
gegeven ten bate van de missie van Oegan
da. Opgevoerd werd het tooneelstuk in 4
bedrijven „Maria's Macht te Lourdes", van
den schrijver den heer Heggel man te Schie
dam De avond werd met den Chr groet ge
opend door mej. Speel. Zij heette de aan
wezigen, die in groote getale waren opge
komen, hartelijk welkom Het verheugde
haar ten zeerste, dat de mensohen in groote
getale waren opgekomen, het was buiten
haar verwachting.
Het speet haar dat de geestelijkheid we
gens omstandigheden verhinderd was he
denavond aanwezig te zijn. Tevens wees zij
op het verdienstelijke werk welk de schrij
ver van het tooneelstuk heeft tot stand ge
bracht.
Zooals gewoonlijk op dergelijke missie
avonden werd een verloting gehouden, doch
wijl dit tusschen de bedrijven door gebeur
de, werkte het storend op de afwerking van
het programma. De verschillende bedrijven
werden op een voortreffelijke wijze ge
speeld. De speelsters hebben getoond veel
te voelen voor de missie door gratis hun
I talent ten beste te geven. Het publiek gaf
door luid applaus te kennen dat alles zeer
op prijs werd gesteld. In het bijzonder werd
hulde gebracht aan mej Toos Esclert die de
hoofdrol zeer verdienstelijk vertolkte. Do
overige dames ook alle lof toegezwaaid voor
hun spel.
Na afloop werd door mej Speel dank ge
bracht aan de aanwezigen voor hun aan
dachtig gehoor Voorts deelde zij mede, dat
de collecte en de verloting zeer was mee-
gvallen. Door den heer Heggelman werd
ten slotte dank gebracht dat zijn werk zoo
goed werd gewaardeerd.
In ieder Katholiek gezin
een Katholiek Dagblad
Propageert
„DE LEIDSCHE COURANT"
