3)e £eicbcli^0oii^omt
23ste Jaargang
WOENSDAG 14 OCTOBER 1931
No. 7026
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent pei weet f 2^>0 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per port f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad ia roor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regeL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
BEDRIJFSORGANISATIE.
Wat onzerzijds reeds gepoogd werd.
Nu minister Versohuurs wetsontwerp in
zake de Bedrijfsorganisatie onderweg ie
naar de Sbaten-Generaal, moge herinnerd
aan het feit, dat men 't van katholieke
zijde in het verleden niet bij woorden
heeft gelaten op dit gebied, maar reeds
een poginig heeft gedaan om langs parti
culieren weg tot bedrijfsorganisatie te ko
men.
Dilt was al vlak na den oorlog, in 1919.
Bereids toen oordeelde men onder ons,
dat er woorden genoeg gewisseld waren
en het op daden moest aankomen.
Dit leidde tot de oprichting van een
„R, K. Centralen Raad van Bedrijven1",
zijnde dit het vereenigingspunt der over
het ganeche land te stichten Bedrijfsna-
den.
Hoewel hiervan niet veel, beter gezegd:
niets is terecht gekomen, mag er toch wel
eens aan herinnerd wroden. „Men reken
dJ uitslag niet, maar tel' het doel alleen".
En dit doel was zoo juist, dat het nu de
verwezenlijking steeds nader komt.
Men stelde zich een Bedrijfsraad voor
als een instituut, gevormd door de B. K.
vakvereenigingen in een bepaald bedrijf,
welke vakvereenigingen moesten zijn aan
gesloten bij: het Bureau van hetR. K.
Verbond van Werkgevers vakvereenigin
gen, het Nationaal Hanzebureau, het Bu
reau van den Nederlandschen Boeren
bond of het Bureau voor de B. K. Vakor
ganisatie.
In eiken Bedrijfsraad zouden zitting
hebben vier afgevaardigden aan werkge
vers- en vier afgevaardigden aan werkne
merszijde. Zoo'n raad kon zioh toevoegen
een voorzitter, een secretaris, een econo
misch of rechtskundig adviseur benevens
andere leden met ad vise eren de Stem.
Die verschillende Bedrijsfsraden zouden
dan vormen den Centralen Raad, omvat
tend alzoo het geheele bedrijfsleven in al
zijn schakeeringen en ten doel hebbend:
de bevordering van den socialen vrede
tusschen de verschillende standen en klas
sen der samenleving.
Middelen tot bereiking van dit doel
zouden zijn: het totstandbrengen in alle
bedrijven van collectieve arbeidsovereen
komsten; de bevordering van prijsregelin
gen voor diensten en goederen, waarbij
een billijke winst en rente benevens goede
arbeidsvoorwaarden gewaarborgd worden
en de afnemers derhalve prijzen betalen,
die redelijkerwijze gevraagd kunnen wor
den; voorts het verleenen van bemiddeling
ter voorkoming en oplossing van strijd tus
schen verschillende sociale groepen.
Dat was allemaal voorwaar geen klei
nigheid! En toch zou nog weinig of niets
bereikt worden, indien men zich bepaalde
tot het katholieke deel der samenleving.
Neen, gansch de maatschappij moest aan
het werk deelnemen, wilde men practisohe
resultaten kunnen boeken.
Vandaar dat mede tot taak voor dien
Centralen Raad gedacht werd: het bevor
deren van het tot stand komen der soort
gelijke organisaties, met eenzelfde doel
en dezelfde middelen, voor de niet-katho-
ke groepen der bevolking.
En wijl men toch aan 't plannen bera
men was, werd het streven ook gericht op
de vormang van een internationaal insti
tuut van gelijke strekking.
Natuurlijk stelde men zich niet voor
wat juist gebleken is dat een en ander
in a.fzienba.ren tijd tot stand zou komen,
maar wel werd tot onmiddellijk doel ge
steld: alle pogingen aan te wenden om
te bevorderen, dat het bedrijfsleven pu
bliekrechtelijk wordt georganiseerd, m. a
w. dat door wetten zou worden geregeld
de publiekrechtelijke bevoegdheid dezer
Bed rijf sorganisatie.
Dit is nu op komst, zij het dan dat niet
kan worden voortgebouwd op wat men on
zerzijds in 1919 beraamde, doch de organi
satie nog van meet af moet geschieden
wat mogelijk ook beter is. We leven immers
zoo snel, dat het wel 't best kan wezen,
nu iets te stichten dat zich frisch bij de
heerschende denkbeelden aansluit.
Aan de vooruitziende mannen van 1919
komt intusschen stellig de eer toe, de eer
ste schreden te hebben gezet op het pad,
waarop we nu verder zullen schrijden.
In dit verband moge nog in wat meer
bijzonderheden worden nagegaan, hoe zij
zich de werkwijze hunner organisaties
voorstelden. Wie weet, wat we daar nog
van zullen beleven.
De Centrale Raad met de oprichting
waarvan indertijd werd begonnen, hoewel
hij eigenlijk het sluitstuk behoort te zijn,
zoodat het t-oen feitelijk meer een organi
satie-comité was die uiteindelijke Raad
dan zou worden bestuurd door een college
van dertien personen, waarvan twee zou
den worden aangewezen door het bestuur
aan het R. K. Verbond van Werkgevers- i
vereenigingen, twee voor het centraal be
stuur der Federatie van Middenstanders
in Nederland, twee door het bestuur van
den Nederlandschen Boerenbond en zes
door het Bureau voor de R. K. Vakorgani
satie. Voorts zou één lid, tevens voorzit
ter van den Centralen Raad, worden
aangewezen door dezen Raad zelf.
Eenmaal per jaar zouden alle Bedrijfs-
raden in congres bijeenkomen, aan welke
samenkomst ook zouden kunnen deelne
men de buitengewone leden, als hoedanig
echter slechts zouden worden erkend de
besturen van meergemelde landelijke or
ganisaties benevens van de Katholieke
Sociale Actie, toen nog in volle kracht
werkend. (Hier zij de onderstelling geuit,
dat heel het mooie plan wel in den boezem
der K. S. A. zal ontstaan zijn).
Als communicatiemiddel was een orgaan
gedacht, geleid door het bestuur en een
technische redactie.
Natuurlijk zou er een geestelijk advi
seur wezen, aan te wijzen door Z. H. Exc.
den Aartsbisschop.
Wat de financiën betreft, per Bedrijfs
raad zou contributie worden geheven en
niet zoo'n klein beetje ook: minstens 100
per jaar. Een zoo grootsche organisatie zou
trouwens heel wat geld noodig hebben.
Helaas, 't. is er niet van gekomen. De
ongunst der tijden en het al te nieuwe van
het denkbeeld hebben de verwezenlijking
in den weg gestaan.
Maar nu zal 't er toch van komen, in
welken vorm dan ook. Het komende wets
ontwerp zal ons dit openbaren.
Best mogelijk, dat dit ontwerp slechts
langzaam zal vorderen op den parlemen
tairen weg, maar eens wordt het stellig
wet.
En dan,zal men van roode zijde weer
hooren, zooak daar de gewoonte is: „dat
hebben wij gedaan" wat de goe-gemeen-
te, overbluft door het reclame-gedoege-
looven zal.
Maar wij. weten dan beter en zullen dit
luide kunnen verkondigen, want men ziet:
reeds in 1919 werd door de katholieken
het nut van Bedrijfsorganisatie ingezien
en een poging tot formeering daarvan ge
daan.
Laten we dit onthouden.
AJO.
TWEEDE KAMER
Nieuwe leden. Uitkeerin-
gen aan mobilisatie-slacht
offers.
Als nieuwe leden werden gisteren ge
ïnstalleerd de heeren J. ter Laan (S.D.) en
J. H. Maenen (R.K.).
Besloten wordt het nieuwe ontwerp La
ger onderwijswet te verzenden naar een
commissie van voorbereiding, waarin be
noemd worden mej. Westerman, en de hee
ren Ketelaar, K. ter Laan, van Wijnbergen,
Beumer, Suring en .Tilanus.
De heer W ij n k o o p (comm.) vraagt ver
lof te mogen interpelleeren over de politie
ke verhouding van Nederland tot Frank
rijk naar aanleiding van menigvuldige po
litieke bezoeken hier en in Indië. Op dit
verzoek zal Woensdag worden beslist.
Op voorstel van den voorzitter trékt
de heer van der Waerden (S.D.) zijn
verzoek tot interpellatie over de uitgifte
van Zuid er zee-gronden in, daar de kwestie
behandeld zal worden bij de begrooting
van het Zuiderzeefonds.
Het wetsontwerp in zake voorbehoud van
de bevoegdheid tot toetreding bot het ont-
werp-verdrag betreffende de aanduiding
van het gewicht op groote stukken, ver
voerd per schip, wordt na eeniige opmer
kingen aangenomen z. h. s.
Voornaamste punt van de agenda was:
de wettelijke regeling in zake het verlee
nen van uitkeeringen aan de mobilisatie-
slachtoffers. Deze wettelijke regeling om
vat twee ontwerpen, één waarbij aan de tot
nu toe verleende uitkeeringen een wette
lijke basis wordt verleend (hun beloop
wordt vastgesteld bij algemeenen maatre
gel) en waarin het begrip mobilisatie-
slachtoffers wordt vastgelegd en eenigszins
uitgebreid, en één dat strekt om de Defen-
siebegrooting 1931 in verband 'hiermede te
verhoogen met twee ton.
Er is veel over gepraat.
De laatste spreker van dezen middag
was de heer Schaepman (R.K.), d:e
liever gezien had, dat de mate van invali
diteit in plaats van de maatschappelijke
gesteldheid tot grondslag van het ontwerp
ware genomen. Voorts bleek hij een voor
stander van ©en imperatief voorschrift tot
uitkeering, in plaats van ©en facultatief,
zooals het ontwerp geeft. Ook vroeg hij een
beroepsinstantie.
Dit nummer bestaat uit vier bladen
GEMASKERDE BANDIETEN-
OVERVAL IN AMSTERDAM.
BANKROOVERS SLAAN HUN SLAG
EN ONTKOMEN.
De buit slechts even ƒ200.
Men meldt ons uit Amsterdam:
Amsterdam heeft thans ook zijn gemas
kerde bandieten, die gewapend met revol
vers, een inval doen in een bank, de be
dienden in bedwang houden met hun
vuurwapens en het g«A\ uit de brandkast
nemen, om daarna, vóór dat de politie kan
ngrijpen, met een auto snel weg te rijden.
Hoe de overval geschiedde.
Tegen vier uur gistermiddag zijn drie
mannen met zwarte maskers voor het kan
toor binnengekomen van de Bank-Associa
tie op den hoek van den Koninginneweg
en Amstelveenscheweg. Voor de ontstelde
bedienden begrepen wat er gebeurde, wa
ren drie revolvers op hun gericht, werd de
deur naast de loketten geopend en wtv-
ren de gemaskerden in de lokaliteit van
de Bank. Toen werd gecommandeerd:
Geef op geldVlug een beetjeEen van
de drie liep vlug door het kantoor naar het
privékantoor, waar de directeur van het
bijkantoor aanwezig was en wioar ook de
brandkast staat. De zware deur van de
kast, die half geopend was, werd verder
opengeduwd, en in een geldtrommel werd
een greep gedaan. Een hand met binkpa
pier verdween in de zak van een der ban
dieten. Deze keerde toen naar zijn kame
raden terug.
Ongewoon alarm.
Op het oogenblik, dat hij zich omdrani-
de nam de directeur van het bijkantoor, de
heer Van den Berg, een zware aschbak,
die op tafel stond en wierp die door de
ruiten van zijn kantoor naar buiten. Hij
deed dit om de aii-ndacht van het publiek
te trekken. Een van de bedienden heeft
nog, toen de bandieten in allerijl vertrok
ken, den moed gehad een der kerels beet
te pakken. Deze rukte zich echter los en
sprong toen als laatste in een auto, die
snel langs den Koninginneweg verdween.
Een geringe buit
Dit drama had zich in minder dan vijf
minuten afgespeeld. Uit een nader inge
steld onderzoek is gebleken, dat de
greep in de brandkast voor de roovers»
geen goede is geweest. Zij hebben een
aantal vreemde bankbiljetten van lige
waarde meegenomen. Het was Fransch,
Duitsch, Zwitsersch en Belgisch geld ter
waarde van ongeveer tweehonderd gulden.
In de brandkast llig een zeer groot be
drag aan Nederlandsche bankbiljetten.
Het politie-onderzoek.
De politie heeft een nauwkeurig onder
zoek ingesteld, maar zij heeft weinig ge
gevens. De bankbedienden kunnen geen of
een heel vaag signalement geven. Het ge
baat van de mannen hebben ze niet ge
zien. Alleen is het nummer van de auto,
dat vermoedelijk een Chevrolet is, opgeno
men. Het was 15115. Dit nummer kan ook
niet helpen tot opsporing van de daders,
want het is valsoh. Het behoort aan een
wagen buiten Amsterdam en de eigenaar
heeft niets uit te staan met dezen roof
overval. Door de politie wordt een onder
zoek ingesteld in verschillende garages.
Gisteravond stonden eenige groepjes men-
schen voor het bijkantoor de zaak te be
spreken.
KATHOLIEKE ONDERWIJZERS-
BONDEN.
Salariskorting en 45-schaal.
De Canisius-Federatie van R. K. Onder
wijzersbonden heeft in Hotel Noord-Bra
bant te 's-Hert-ogenbosch vergaderd.
Alvorens met de behandeling van de
agenda dezer vergadering een aanvang te
maken sprak de voorzitter enkele woor
den van eerbiedige hulde aan de nagedach
tenis van Mgr. Nolens z.g. en noodigde de
aanwezigen uit een hartelijk gebed te stor
ten voor de zielerust van den grooten doo-
de. Dit gebed werd door den Zeereerw. ad
viseur, rector P. Goorts, voorgebeden, ter
wijl de aanwezigen staande mede baden.
In zijn openingswoord sprak de voorzit
ter, de heer Wijnen, vervolgens over de
door de Regeering voorgenomen salaris-
korting. Spr. zei, dat wederom de salaris
sen der ambtenaren en onderwijzers als
sluitpost voor de begrooting gebruikt wer
den, dat daardoor wederom een aanslag
werd gepleegd op het levenspeil van deze
groepen, dat door vroegere kortingen en
het wel beloofde doch grootendeels uitge
bleven rejres op een te laag niveau werd
gebracht. Een krachtige actie, aldus de
voorzitter, zal noodzakelijk zijn. Wij zijn
geenszins blind voor de nooden onzer hui
dige samenleving en wij zullen gaarne, als
het noodig is, ons evenredig deel offeren,
als dit kan strekken om betere toestanden
te scheppen. Wij zijn echter geenszins over
tuigd, dat de voorgestelde salariskorting
ook maar iets zal bijdragen tot leniging
van den nood en allerminst meenen wij, dat
hiermede gevraagd wordt ons evenredig
deel. Integendeel wij zijn ervan overtuigd,
dat deze korting voor ons beteekent een
extra-belasting en dat wij reeds jaren lang
gedwongen zijn geweest veel meer dan ons
evenredig deel bij te dragen.
Vervolgens besprak spr. de invoering van
de 45-schaal bij de a.s. herziening van de
Wet op het L. O. Wanneer ergens dan dieut
zeker op dit punt rust voorgeschreven. Een
buitenstaander heeft er geen begrip van
wat dit beteekent en welke moeilijkheden
en nadeelen voor het onderwijs ermede ver
bonden zijn.
Het materiaal door de Canisiusfederatie
ingezameld betreffende de werking van het
48^steLsel geeft ons het recht, de uniforme
leerlingenschaal een groot nadeel te noe
men voor ons volksonderwijs, die als ze al
gemeen werd ingevoerd zoo'n storm zou
verwekken, dat ze weer even spoedig zou
verdwijnen.
Spreker zette uiteen, dat door deze uni
forme schaal speciaal de kleine plaatsen
en het platteland getroffen worden.
One katholiek volksdeel is er in belang
rijke mate bij geïnteresseerd. Vandaar dat
het van het hoogste belang is, dat dit bij
tijds wordt voorgelicht welke belangen op
het spel staan en dat de invoering van de
uniforme leerlingenschaal, ook ondanks de
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De regeeringsverklaring van het nieuwe
Duitsche kabinet (Buitenl. 2e blad).
Spanje heeft geen staatsgodsdienst meer.
(Buitenl. 2e blad).
Het Chineesch-Japansche conflict in de
buitengewone zitting van den Volkenbonds
raad. (Buitenl. 2e blad).
Noodlottige overstrooming in Japan.
(Buitenl. Berichten 2e blad).
De Spaansche Cortes heeft besloten de
Jezuieten uit Spanje uit te wijzen. (Tele
grammen).
BINNENLAND.
Gemaskerde roovers zijn gistermiddag
een filiaal van de Bank-Associatie te Am
sterdam binnengedrongen. (1ste blad).
De Tweede Kamer vergadert (lerte blad)
De moeilijkheden bij den export van
varkensvleesch. (1ste blad).
De poging tot roof te Geldrop. De aan
gevallen weduwe overleden. (Laatste Ber.)
HET GEHEIM VAN DEN
ZWARTEN BOEDDHA.
Wij beginnen morgen met een nieuw
feuilleton, waarvan de korte inhoud als
volgt is:
Niet lang geleden vertrokken een Hol
lander en een Engelschman naar het myste
rieuze binnenland van Britsch-Indië, het
land waar geweldige tempels verscholen
liggen tusschen oer-wouden en ongenaak
bare gebergten, waar de haat tegen den
vreemdeling zich hult in een vijandig stil
zwijgen en de onbegrepen krachten van het
Oosten stil en meedoogenloos hun vernie
tigingswerk verrichten. Slechts de Hol
lander keerde levend terug, doch hij biuoht
den dood met zich mee in den vorm van
een zwart Boeddha-beeldje, dat wraak
nam. Vóór zijn dood had hij echter gelegen
heid zijn wonderlijke ervaringen in een
manuscript vast te leggen.
mitigaties, die erin worden voorgesteld,
een groot nadeel inhoudt voor de opvoe
ding en de ontwikkeling onzer Nederland
sche jeugd, die ook op het platteland recht
heeft op zoo goed mogelijk onderwijs.
Met een warm applaus stemde de verga
dering met deze woorden in. Na behande
ling van enkele huishoudelijke zaken werd
een 20-tal ingekomen stukken behandeld.
Bij de bespreking van de te voeren actie
inzake de salariskorting werd verwegen
naar de vergadering van 20 September der
Commissie van Samenwerking tusschen de
Willibrordus- en de Canisius-Federatie,
waarbij besloten werd tot het houden van
een congres van alle katholiek georgani
seerde onderwijzers van Nederland, waar
op tevens een 45-schaal zou worden bespro
ken.
Getracht zal worden dit oongres te doen
plaats hebben in de eerste helft van No
vember.
CONFERENTIES VOOR
NI ET-KATH OLI EKEN.
Zooals ook elders worden te Nijmegen
conferenties gehouden meer speciaal voor
niet-Kutholieken over de Katholieke
Kerk door paters Dominicanen.
„Ter voorkoming van elk misverstand en
tot behoud van eendracht en godsdienstige
verdraagzaamheid, die onder de burgers
van eenzelfde vaderland en allermeest in
dezen woeligen tijd onontbeerlijk is" ver
klaren de paters, dht aan hun „optreden
elke agressieve bedoeling vreemd is en dat
zonder krenking van een ieders overtuiging
slechts naar een zakelijke en beredeneer
de uiteenzetting zal getracht worden van
wat den buitenstaander het meest aan
gaande de katholieke kerk interesseeren
kan
Wat hier door de paters Dominicanen
wordt verklaard van hun conferenties voor
niet-Katholieken, kan ook gezegd worden
van de soortgelijke conferenties van pater
Hendriohs S.J. o.a. te Leiden gehouden,
en van alle aaider conferenties vocfr niet-
Katholieken.
Hieraan kan door een zeker soort an
dere conferenciers een voorbeeld worden
genomen
