MGR. DR. POELS OVER DE
WERELDCRISIS
Agenda
UIT DE OMGEVING
UIT DE RIJNSTREEK
den
lesse
aanv
ber.
De
zers(
Col le
derw
Dc
bijdr
schu]
Sc
teur
Le
T
10131
1131
14.
9058,
7037
411,
12190,
2S8
856
888
1515
1886
28S5
4252
4701
5399
6119
6751
7210
7992
8765
9578
10615
11844
12404
13782
14449
15189
15518
15723
16259
16928
17764
18546
19060
19548
20117
20705
13
113
389
533
534
630
854
939
1178
333 1
1430
1487
1729
1959
2339
2542
2837
3090
3383
3534
3831
3982
4289
4519
4721
49S2
5229
5431
5592
5790
6173
6408
6578
6820
7026
7041
7261
7837
8097
82S9
8532
8806
9027
9126
9347
9441
9643
9976
10244
10584
10924
11055
11253
11442
11683
1194S
12160
12396
12633
12820
13066
133S7
13595
13766
14075
14251
14407
14664
14752
14936
15184
15429
15720
15974
16160
16441
16576
16816
17026
17303
17437
17702
17872
18157
18433
18691
19095
19291
19608
19765
19910
20172
20327
20485
20676
20921
Vc
m.z
DE LEIDSCHE COUR AN,
DE MIDDELEN TER OPLOSSING
VAN DE CRISIS.
Wat voor de leniging van den oogenblik-
kelijke nood mag worden gevraagd.
Zondagavond sprak in de Kruieheeren-
kerk te Maastricht Mgr. dr. Poels over de
wereldcrisis.
De kerk was tot in de uiterste hoeken
gevuldtal van geestelijke en wereldlijke
autoriteiten waren aanwezig, o.m. de de
kens Wouters en Ramakers, de Commissa
ris der Koningin in Limburg, baron v. HÖ-
vell tot Westerflier, burgemeester v. Op
pen en prof. ir. Gelissen.
De heer Linsen sprak voor het Centraal
Bestuur van de Werkliedenvereeniging een
woord van welkom.
Mgr. dr. Poels noemde de huidicre crisis
„geweldig ernstig", en wees ter illustratie
op het cijfer van 20 millioen werkloozen.
Te weinig begrijpt men de ellende van de
ze millioenentallen. Hun toestand is on
houdbaar.
Dat hier enkel 't gewone spel van hoog-
en laagconjunctuur zou plaats hebben,
houdt slechts een steeds kleiner wordend
getal deskundigen. Spreker ziet in de cri
sis ook niet als oud-minister Colijn in
hoofdzaak een liquidatiecrisis, maar
spreekt liever met dr. Brauns van een
structuurcrisis. Wij leven in een van de
groote curven der wereldhistorie: het
geldt de ombouw van het economisch le
ven. In den nood der velen moet spoedig
worden voorzien, maar de eigenlijke crisis
zal eerst op den langen duur tot oplossing
kunne.i worden gebracht.
Om het karakter van de crisis te bepa
len wijst spreker op twee series van facto
ren. De eerste zijn de gevolgen van de
natuurwetenschappelijke uitvindingen, voor
namelijk deze:
1. het economisch- leven moest zich
tot, een wereld-economie ontwikkelen de
prijs der artikelen wordt bepaald op een
wereldmarkt
2. landen, waarheen vroeger werd ge
ëxporteerd, gingen door industrialisatie
voor export verloren en treden op als
concurrent
3. steeds meer gespecialiseerde en ver
volmaakte machines leiden tot grootindus-
t en groothandel en vormen een bron
van wereldmacht
in de maatschappelijke samenleving
ontstaan nieuwe klassen: arbeiders, be-
nbten, werknemende middenstand, die
hun zelfstandigheid hebben moeten prijs
geven.
De ontwikkeling deze factoren is ver
sneld door den wereldoorlog en de op
komst van trusten en syndicaten.
Ook in een christelijke maatsohappr
zouden deze factoren ziin opgetreden en
moeilijkheden hebben gebaard; doch tot
een chaos zouden ze niet hebben behoeven
te leiden. Dat de cha-os is gekomen is het
gevolg van „de uitschakeling van de groo
te centrale": het christendom, De twijfel
aan de Goddelijke Voorzienigheid, aan de
eeuwige bestemming van den mensch, de
ondermijning van het gezag en de orde,
van de erkenning van de objectieve waar
heid en het recht, heeft de gewetens ver
ward en verstikt. De chaos in de ideeën
wereld heeft ook tot den chaos op econo
misch gebied geleid.
Een wereld, waarin milioenen werkloo
zen paupers worden gevonden, terwijl men
met een overvloedige productie geen raad
weet, dat is duidelijk niet de goede we
reld. Spreker ziet de oorzaak ook in het
misbruik van het eigendomsrecht door hen,
die in de grootindustrie het kaoitaal four-
neeren en daaraan op economisch terrein
een dictatoriale macht verbinden. Hier
voor moet een samenwerking van leiding,
arbeiders en kapitaalbezitters in de plaats
treden.
Spreker schildert daarop de verwarrende
rol, die het bolsjewisme in de laatste ja
ren speelt en antwoordt op de vraag, of
een oplossing te vinden is van de ellendice
toestanden, waarin we leven zonder radi
cale, diep in de grondslagen der maat
schappij doordringende hervormingen, met
een krachtig: n^n! Met lapmiddelen ko
men we er niet uit.
In dit verband verdeigt spreker warm
de spoedige invoering van publiekrechte
lijke bedrijfsorganisatie en van den uit
bouw der standsorganisatiee waarin wij met-
de Kerk medewerken aan de vorming van
echt-christe!ijke mensohen, van wie de her
vorming der maatschappij moet uitgaan.
Tegenover den ernstigen toestand, wijst
spr. op de historie, die ons in een H. Fran-
ciscus en Don Bosco leert, hoe snel een
maatschappelijke hervorming kan door
zetten.
Moeten wij katholieken de toekomst
somber inzien? Ook hierop antwoorde spr.
krachtig: Neon! Naar zijn vaste overtui
ging zal het katholicisme in de komende
tijden schitteren zooals het nog nooit ge
schitterd heeft. Ten bewijze, toont spreker
het bloeiende kerkelijke leven en op den
groeienden invloed onzer leekenapostelen
in het openbare leven.
Met betrekking tot den oogenblikkelij-
ken nood der vele werkeloozen meent spre
ker, dat van de regeering mag worden ge
vraagd: werkverschaffing op groote schaal,
waarvoor de geldelijke middelen tot iede-
ren prijs moeten worden gevonden eerder
verhooging dan verlaging van den steun
aan hen, die buiten de werkverschaffing
vallen; en verbod van den fabrieksar
beid der gehuwde vrouw.'Indien daartoe
ooit 't tijdstip gekomen is dsn nu, waar
honderden mannen op straat staan.
De rede werd met grooten bijval door
het publiek, dat tot op straat toe den re
denaar met in gespannen aandacht gevolgd
had, ontvangen.
„De Maandagmorgen".
BUITENL. BERICHTEN.
DE TREINAANSLAG BIJ
JUETERBOG.
Weer een hoeveelheid springstoffen
gevonden.
Naar een Wolff-telegram uit Potsdam
meldt vonden personen, die paddestoelen
aan het zoeken waren, in het bosch bij
Caputh een zeven pond picrine, dat in
een krant verpakt was. De politie stelt
thans alles in het werk, om te achterha-
vanwaar deze gevaarlijke springstof
afkomstig is. Zooals men zich zal herinne
ren is het plaatsje Caputh reeds eerder in
verband met den treinaaslag bij Jueter-
bog genoemd.
Omtrent de springstoffen-vondst bij Ca
puth wordt nog nader gemeld, dat een
koopman, die in het bosoh paddestoelen
aan het zoeken was, tusschen de struiken
een zak vond, dien hij opende. Hij ont
dekte daarin, in krantenpapier gewikkeld
drie en dertig staafjes van 10 c.M. lengte
en twee en een halven centimeter door
snede.
Daar hem de vondst verdacht voor
kwam, nam hij de staafjes mee naar Pots
dam en overhandigde ze aan de recherche.
Deze zag terstond dat het hier een zeer
gevaarlijke sprongstof, namelijk picrine-
zuur. betreft.
De krant, waarin de staafjes verpakt
waren is een nummer van „De Volkswille",
dat indertijd in Brandenburg door de U.
S.D.P. werd "uitgegeven.
DE TREINAANSLAG BIJ BI A
T0RBAGY.
De dader ontdekt?
Op een aanwijzing van den opperstads-
commandant van Boedapest arresteerde de
Weensche politie den in Weenen wonenden
Hongaarschen koopman Matoesjka, die er
van verdacht wordt, den treinaanslag bij
Bia Torbagy gepleegd te hebben.
Vastgesteld kon worden, dat Matoesjka
eenigen tijd geleden toen kilo ecrasiet en an
dcre ontplofbare stoffen gekocht heeft.
De gearresteerde die ontkent, dat hij den
aanslag gepleegd heeft, zegt, dat hij de
springstoffen gekocht had, om den schoor
steen van zijn fabriek af te breken, maar
ze later weggeworpen heeft.
POOLSCH SCHOOLSCHIP VERMIST.
Te-gen Einde September werd te Ant
werpen het Poolsche schoolschip „Iskra"
•wacht. Het schip is echter niet te be
stemder plaatse aangekomen en tot dus
verre is men zonder eenige nadere berich
ten.
NIEUW CIJNARDSCHIP VAN
84.000 TON.
Steeds luxueuzer en sneller.
Op dc werf van de firma John Brown en
Oo. bij Glasgow wordt op het oogenblik
een nieuw schip voor de Cunard Line ge
bouwd. dat alle andere transatlantische
passagiersschepen in snelheid, grootte,
luxe en techniek zal overtreffen. Er wor
den daarbij zoo vele technische nieuwighe
den toegepast, dat het geheele personeel
de strengste geheimhouding is opgelegd en
geen onbevoegde kan, onder welk voor
wendsel ook, de helling naderen.
Omtrent de hoofdafmetingen van dezen
nieuwen Oceaanreus zijn, naar de „Daily
Telegraph" meldt, eenige bijzonderheden
bekend geworden, die een idee geven van
den gigantischen opzet. De tonage wordt
geschat op 84.000 ton, of 20,000 ton meer
dan de „Majestic", terwijl heb grootste
Nederlandsche schip, de „Statendam", daar
bij vergeleken een roeibootje is, daar het
.slechts" 29.511 ton meet. De grootste leng
te van het schip wordt 1050 voet (Staten
dam 674 voet) en men hoopt een snelheid
te bereiken van 30 knoooen, waardoor het
record der „Empress of Britain" van 4 da
gen 9 uur en 27 minuten voor het traject
QuebecCherbourg wel zal worden gesla
gen.
Door de drie pijpen van het schip zouden
drie auto's naast elkaar kunnen rijden, er
worden 4000 ton klinknagels verwerkt,
waarvan de grootste bijna vijf kilo wegen en
de machines kunnen een enereie ontwik
kelen van 210.000 PK. Het schin zal bijna
onzinkbaar zijn. het zou op vele plaatsen
tegelijk beschadigd kunnen worden, zonder
dat het zal zinken. Er zullen 20 radio-sta
tions aan boord komen, elk met een afzon
derlijken marconist. Op het oogenblik zijn
300 werklieden bezig met den bouw van het
schip.
FINANC'EELE MOFUJ IKHEDEN
VAN CHICAGO.
Dertienduizend onderwijzers in Chicago
hebben sedert April geen salaris ontvangen
en velen zijn in zoo benarde omstandighe
den, dat zij zelfs hun tram niet meer kun
nen betalen. Zij zullen vermoedelijk geen
geld krijgen vóór Chicago's financieele
toestand is verbeterd.
Ook Philadelphia's financiën laten veel
te wenschen over. De stad heeft begin
dezer maand 75.000 dollar moeten leenen
om de ambtenaren te kunnen betalen en
zal midden der maand opnieuw moeten
leenen.
Brand in de munt te San Francisco.
In de munt van San Francisco is een
brand uitgebroken, nadat kort te voren
een bedrag van 10 millioen dollar ontvan
gen wa-s.
Dinsdag. Donderdag, Zaterdag, Vincentiu*
Bibliotheek, geopend 's avonds van
7.308.30 uur.
Dinsdag „Geloof en Wetenschap", Den
Buroht, 8 uur.
Dinsdag, R. K. Metaalbewerkersbond,
Bondsgebouw, 8 uur.
Woensdag, Dioc. Ver. van R. K. Bijz. On
derwijzers, „Den Burcht", 6.30 uur.
Woensdag, de Hanze, Jacobazaal van „Den
Burcht, 8.30 uur.
Woensdag. R. K. Tooneelclub M.E.S.A., re
petitie, 8.15 uur.
De avond-, nacht- en Zondagsdienst der
apotheken wordt van Maandag 12 tot
en met Zondag 18 Oct. a.s. waargeno
men door apotheek: P. du Croix, Rapen
burg 9, telef. 807.
De directie van de munt weigerde de
brandweer tot het gebouw toe te laten,
daar zij vreesde, dat het goud in de ver
warring geroofd zou kunnen worden.
De brand moest dientengevolge van de
daken der naburige huizen af gebluscht
worden.
Het goud-verlaat de Ver. Staten.
Sedert einde September hebben de Ver-
eenigde Staten meer dan 145 millioen dol
lar aan goud geëxporteerd. Het grootste
deel hiervan is naar Frankrijk gegaan.
Bovendien wordt nog 85 millioen dollar
aan goud beschikbaar gehouden voor bui-
tenlandsche circulatie-banken.
In totaal hebben de Vereenigde Staten
dit jaar reeds 500 milioen dollar goud uit
gevoerd en verdere verschepingen zijn te
verwachten.
Waar een 93-jarige vrouw haar vermogen
verborg.
Uit New York wordt gemeld: Tot groo
te verbazing van de verpleegster kwant
500.000 dollar aan bankpapier en goudstuk
ken rollen uit de japon van een 93-jarige
vrouw, toen deze zich bukte om iets op te
rapen. In haar kamer bleek de vrouw bo
vendien nog 40.000 dollar aan bankpapier,
50.000 dollars aan obligaties en een aantal
diamanten en andere juweelen te hebben
verborgen. Hiervan had zij 71.000 dollar in
Maart j.1. geëorfd. De oude vrouw zeide,
dat zij het geld al meer dan dertig jaar bij
zich droeg. Men vermoedt, dat het. restant
van haar fortuin, of ongeveer 34.000 dollar,
bij een bank is gedeponeerd.
N00RDWIJK.
DOOR EEN MOTOR.' AANGEREDEN.
Vrouw ernstig gewond.
Zaterdagavond ongeveer 6 uur had op
het begin van den Gooweg alhier een ern
stig o.ngevaJ plaats Mej. v. d. H. uit de
Zandvoortsche Straat stond op het trottoir
met mej. V. te praten, toen een auto van
V. Gend en Loos uit de richting Noordwijk
kwam die geheel links aan hield. Van de
richting Haarlem kwam om dc bocht welke
daar is een motorrijder, welke zich voor
het feit zag gestéld of tegen de auto of
het trottoir op Hij verkoos het laatste,
echter alleen zijn voorwiel kwam hierop en
met achterwiel bleef hij tegen de trottoir
band. De motor sloeg om en raakte mej. v.
d H., welke hierbij een beenbreuk op 3
plaatsen, een vingerbreuk en eenige hoofd
wonden bekwam De motorrijder bekwam
eenige niet ernstige verwondingen. Mej. v.
d. H. is direct naar het Acad Ziekenhuis
te Leiden overgebracht. Yan het geval is
door de politie procesverbaal opgemaakt.
Van wie is die auto? Gisterenavond
laat is op de driesprong in de „Klei" een
zoo goed als nieuwe Essex-wagen in een-
sloot gereden. De wagen is aanmerkelijk
beschadigd. De eigenaar is nog niet op ko
men dagen. Het nummer van de auto is
H 49142.
Z0ETERW0UDE (Hooge Rijndijk).
DE ÖKiAAL.
Een fleurige en kloeke demonstratie.
Donderdagavond op een feestavond voor
de leden van de beide Maria-congregatie's
waren als gasten tegenwoordig eenige leid
sters der Leidsche Graalileden, met het
doel om aan onze meisjes een uiteenzetting
te geven over dc beteekenis van de Graal.
Voor veten was dit geheel nieuw, maar
allen waren vol belangstelling en bewonde
ring voor het kloeke optreden der leid
sters Medegedeeld werd. dat a.s. Zondag
de Graalmeisjes ons met een bezoek zou
den vereeren; ook op keurige platen was
bekend gemaakt de komst van de Graal na
de Hoogmis. En zij waren present, in keu
rige uniformen stonden zij op het kerkplein
opgesteld om allen te laten hooren en zien,
„wat het doel is van de Graal".
In het mooie met zooveel overtuiging en
wilskracht uitgevoerde spreekkoor hebben
allen het gehoord.
„De wereld moet bekeeren.
En God zal triomipheeren
Na 12 uur maakte de flinke Graal stoet,
waarbij reeds vele toekomstige. Graalleden
zich aaneensloten, een optocht langs den
Hoogen Rijndijk. Dank zij het zeldzame
mooie weer was er heel veel belangstelling.
Op verschillende punten werd even halt
gehouden om het spreekkoor te herhalen,
zoodat allen nu wel doordrongen zijn van
het doel van de Graal „De wereldbekee-
ring". De indrukken van deze propaganda-
tocht zullen verschillend zijn, wij willen be
sluiten met de graalgroet.
Excelsior, Alleluja* Vooruit!
