VOOR NIETS
DONDERDAG 1 OCTOBER 1931
DE LE1DSCHE COURANT
DERDE BLAD PAG. 9
HET NIEUWE JAARBOEK DER
ST. RADBOUDSTICHTING.
Verschenen is, als uitgave van het Cen
traal Comité der St. Radboudstichting, het
Jaarboek 1931 dier Stichting.
„Bezielende Feiten" noemt de Secretans
van het Centr. Comité en Jaarboek-redac
teur Prof. Dr. Hoogveld enkele verschijnse
len op het gebied van het Bijzonder Univer
sitair Onderwijs.
Het gouden jubileum der Vrije Univer
siteit te A dam geeft den schrijver gelegen
heid een krans- te leggen voor dat monu
mentale stuk pionierswerk, dat een bemoe
digend voorbeeld was voor de Keizer-Karel-
Universiteit.
„Naaf alle zijden is de Vrije voor ons
een voorbeeld geweest van beginselvast
heid, moed en Godsvertrouwen. Drieën
veertig jaar vóór ons heeft een kleine
schare het aangedurfd een eigen hooge-
school te stichten. Een vraagstuk, ja een
belachelijk vraagstuk in de oogen van tal-
loozen.
En bet is niet mislukt-, omdat het met
zulke mannen geen waagstuk was, maar
een geloofsstuk, zooals een van Kuypers be-
keue reden is getiteld".
Een tweede bezielend feit, een bevesti
ging van het heilig levensrecht eener Ka-
tlioiieke Universiteit, ziet prof. Hoogveld in
de toenemende actie bij de Duitsckers voor
een Katholieke Universiteit. Het bezit van
uitstekend uitgeruste Katholieke Facultei
ten aan de verschillende Universiteiten liet
daar de behoefte aan een eigen Hooge-
school minder zwaar gevoelen. Doch thans
blijkt men den nood daaraan dringender
dan ooit te beseffen, en werken de voor
mannen van Kerk en Wetenschap samen
aan de voorbereiding der geesten voor
de stichting van een Katholieke Uni
versiteit. De „Saizburger Hochsohul-
wochen" dienen daartoe als opstap.
De hooggeleerde schrijver trekt dan uit
deze feiten een conclusie, die hierop neer
komt.
De moderne Staat, die zeker een roe
ping heeft ten opzichte der Universiteit, is
onmachtig tot het scheppen van gave, orga
nische, harmonische Universiteiten.
Daarom zou, naar Heemskerk's richt
snoer, de Staat geen Universiteit moeten
beheeren, maar vrije Universiteiten onpar
tijdig over de geheele linie, dienen te steu
nen.
Doch vóór dit beginsel kan zegevieren,
dient eerst de geestesgesteldheid van een
belangrijk deel van het.Fiederlandsche volk
een grondigen omkeer te ondergaan.
in afwachting daarvan terwijl de
Staatssteun voor de R. K. Universiteit een
kwart bediaagt van wat de Staat voor de
pedellen der Rijksuniversiteiten bekostigt!
is onze Universiteit aangewezen op de
offervaardigheid van het Katholieke volk.
Blijft ons volk grootmoedig en volhar
dend offeren, dan zal zeker de onmisbare
Staatssteun komen, al zou de schrijver nooit
het adelende en bezielende offer, waaraan
zweet kleeft en liefde en gebed, Willen mis
sen.
Het beteekenisvolle woord van Kardi
naal Newman bekroont de conclusie:
„Onder de menschelijke ondernemingen
ik durf dit zonder overdrijving zeggen,
Mijne Heeren is er geen, die hooger en
edeler kan genoemd worden dan de op
richting van een Universiteit".
Het kloeke parlementaire pleidooi van
Baron van Wijnbergen voor het goed recht
der Bijzondere Universiteiten, dat vervol
gens wordt afgedrukt, verdient het ten
volle in de herinnering te worden vastge
nageld.
De gebruikelijke jaarrubrieken geven
dan aan de Sint Radboudwerkers een blik
in de baten en resultaten van hun verbor
gen maar niet genoeg te waardeeren
arbeid.
Er is op allerlei terrein een stille'gesta
dige vooruitgang te bespeuren, die zich in
de rubrieken weerspiegelt.
Men bepale slechts zijn aandacht op het
Verslag der Bibliotheek.
Groei over de heele linie. Enkele cijfers.
Het aantal bezoekers der Leeszaal steeg
in één jaar van 4931 tot 6417; het uitlee-
ningen van 6272 tot 7255.
De daarwerkelijke belangstelling voor
de Bibliotheek stijgt in verheugende mate.
Werden het jaar te voren 7470 boeken en
geschriften ontvangen, in het verslagjaar
was dit aantal méér dan verdubbeld: 16460!
Het aantal tijdschriften steeg van 444
tot 490.
Het catalogiseeren der tijdschriften
maakt in vlot tempo voortgang.
Een rustig maar niet minder vruchtbaar
jaar, zooals ook blijkt uit het Jaarchroni-
con, en niet minder uit het Jaarverslag der
Studentenvereeniging „Carolus Magnus":
een geest van oonsolidatie en pacificatie
spreekt er uit na woelige strijdbare jaren.
De Moderator der Studenten, Pater
Hoogewegen, legt ter bestrijding van
factoren, die wellicht een nog grooteren
aanwas van het getal Studenten weerhou
den de formeele verklaring af, dat de
Nijmeegsche Studenten in 't algemeen ge
sproken, ernstig studeeren en hun gods
dienstige en maatschappelijke verplichtin
gen naar behooren nakomen.
De voortdurende groei van het aantal
studenten der „Carolina" is welsprekend in
beeld gebracht. De steil opgaande curve der
laatste jaren volbracht ook thans een kleine
stijging: het aantal klom van 472 tot 482.
Het tweede deel van het Jaarboek is
van meer intern belang voor de leden der
St. Radboud-comitó's. Het geeft de gede
tailleerde cijfers der jaarinzameling, de
lijst van de contribueerende kloosters en
gestichten en meerdere dergelijke zakelijke
gegevens.
De Administrateur der St. Radboud-
stichting, mr. H. P. M. Steenberghe, vat bet
cijfermateriaal in een overzichtelijke be
schouwing samen, terwijl graphische voor
stellingen een helder beeld geven van wat
in de tienjarige historie der inzamelingen
de verschillende bisdommen, afdeelingen
en jaren vergelijkenderwijs praesteerden.
De Jaarbalans van 1930 vermeldt een
totaalopbrengst van 194.788.62 tegen
200.688.26 in 1929.
Moge dit cijfer zich, niettegenstaande de
ongunst der tijden, weer opwerken boven
het tot dusver geldend gemiddelde van
twee ton.
De ontbrekende faculteiten blijven een
dringende wensch voor de naaste toekomst.
En daarom valt te betreuren, dat groote
weldoeners, in hun edelmoedigheid dit on
derdeel vergeten.
Zooals mr. Steenberghe, tot besluit van
zijn overzicht schrijft:
„Uit dit overzicht blijkt, dat geen enkele
gift bestemd voor de nog ontbrekende fa
culteiten door de St. Radboud-Stichting
rechtstreeks werd ontvangen; wel kwamen
enkele van dergelijke giften tot een totaal
bedrag van 1120.via de penningmees
ters der Diocesane Comité's binnen.
Wij hopen, dat velen, door het edelmoe
dige voorbeeld der hierboven vermelde
schenkers aangevuurd, in het komend jaar
de St. Radboud-Stichting met hun gifben
zullen bedenken en dat in het bijzonder het
kapitaal, bestemd voor de nog ontbrekende
faculteiten een aanzienlijke uitbreiding mo
ge ondergaan, hetgeen voor de totstandko
ming dezer faculteiten hoogst noodzake
lijk is".
Het Jaarboek 1931 der St. Radboud-
Stichting is wederom een kloek boekdeel
over Katholieke wils- en werkkracht.
GEMENGDE BERICHTEN
ONGELUKKEN.
SLACHTOFFERS VAN HET VERKEER
Botsing tusschen tram en auto.
Op de wegkruising aan den Dal weg te
Zeist werd gistermiddag een uit Soest af
komstige auto door een uit de richting
Huis Ter Heide komenden tramtrein ge
grepen en totaal vernield. De bestuurder
en een naast hem gezeten broertje kwamen
er wonder boven wonder met eenige lichte
kwetsuren af.
De chauffeur had al zijn aandacht ge
vestigd op een uit de richting Zeist ko
menden tramtrein en daardoor dien van
den tegenovergestelden kant komenden
niet gezien..
Achter het stuur onwel
geworden.
Op den Naarderweg te Blaricum heeft
gisteravond een vrij ernstig auto-ongeval
plaats gehad. De heer G. J. W. uit Bus-
sum reed met zijn auto over den Naarder
weg in de richting Blaricum, toen hij ter
hoogte van het pension Lucky Home geko
men, plotseling onwel werd, waardoor hij
het beheer over zijn stuur verloor.
Met een harden slag botste de wagen,
welke met vrij groote snelheid reed, te
gen een rechts op den berm staanden tele
foonpaal. De telefoonpaal knapte af en de
telefoonverbindingen werden door het
breken van eenige telefoondraden niet een
gedeelte van Blaricum verbroken. De wa
gen werd zwaar aan de voorzijde bescha
digd, terwijl de ruiten werden verbrij
zeld.
De bestuurder, die tusschen een der
banken was bekneld geraakt, werd be
wusteloos en bloedend uit eenige wonden
aan het gezicht door de ijlings toesnellen
de omstanders uit den wagen gehaald. De
inmiddels gewaarschuwde dr. de Vries
Robbé uit Blaricum heeft den ongelukkige
ter plaatse van het ongeval verbonden en
hem, nadat hij tot bewustzijn was gekomen
per auto naar zijn woning te Bussum
doen vervoeren.
De zwaar beschadigde auto is hedenmor
gen per kraanwagen naar een garage te
Bussum vervoerd.
Auto tegen een boom. Veld
wachter gewond.
Op den rijksstraatweg tusschen :s-Gra-
venpolder en Kloetinge werd de rijksveld
wachter Drever door een auto uit België,
waarvan een as was gebroken, waardoor
de wagen tegen een boom botste, gisteren
aangereden. De man moest naar het zie
kenhuis te Goes worden overgebracht. De
auto is beschadigd. De inzittenden wer
den niet gewond.
Doodelijk ongeluk te Rotterdam.
Op het terrein van de firma Lith en Ma-
dern aan de Waalhaven te Rotterdam heeft
gisterochtend te 11 uur een zeer ernstig
ongeluk plaats gehad.
De 30-jarige los werkman W. K., gewoond
hebbende in de Tuindersstraat was daar
bezig vaten te Iaden in het stoomschip
„Rokos". Op een gegeven oogenblik be
merkte hij terwijl hij op de loopplank liep
da-t hij een vat dat hij op zijn schouder
droeg niet kon houden. Hij legde het daar
om voor zich neer op de Lopplank, waar
het echter terugrolde en K. van de plank
afwierp. De ongelukkige kwam eerst op den
4 meter lager gelegen steiger terecht en
viel daarna in het water. Hij zonk onmid
dellijk en eerst na eenigen tijd slaagde een
agent van politie er in den man met een
dreg op het droge te brengen. De G.G.D.
die onmiddellijk gewaarschuwd was, begon
onmiddellijk met kunstmatige ademhaling
toe te pasen. Ook na Langdurige pogingen
is men er echter niet in geslaagd de levens
geesten weer op te wekken.
Het lyk is naar het ziekenhuis aan den
Ooolsingel overgebracht.
NIET
zoo schreven we, kunnen wij U het pracht-missaal geven. EEN
KLEINE MOEITE, het aanbrengen van slechts drie nieuwe abonné's
(voor minstens drie maanden) brengt U in het bezit er van.
Wij ontvingen dezer dagen van een onzer abonné's de mededeeling, waarin ons
werd kenbaar gemaakt, dat niettegenstaande deze reeds in het bezit is van een
missaal, hij er toch gaarne toe zal meewerken om het abonnementental van
„De Leidsche Courant" met minstens drie abonné's te verhoogen. Hij verklaarde:
„Uw blad mag er zijn".
Zoo'n verklaring De Leidsche Courant mocht een soortgelijke ook reeds van
Hoog Kerkelijk gezag ontvangen stemt ons natuurlijk dankbaar. Wij hebben op
de allereerste plaats te zorgen, dat de courant kwalitatief aan haar doel beant
woordt en dan terstond volgt daarop, dat wij zorgen voor een zoo groot moge.
lijke algemeene verspreiding in Leiden en Omgeving. Wij moeten in abonnementen
aantal vlug vooruit.
Binnen den kortst mogelijken tijd willen wij het 2de tienduizendtal volmaken. Een
ieder moet daaraan meewerken.
Daar moet een aanmoediging, een aansporing voor zijn. Dat is het missaal. De
missaalbezitters(sters) zouden wi| evenwel missen in ons aanwervingsleger. Daarom
laten wij de keuze tusschen een MISSAAL of een VULPENHOUDER.
Deze vulpen werkt volgens het Amerikaansch drukvulprincipe en wordt door een druk op den vulknop uit den
een of anderen inktpot automatisch gevuld. Gij hebt voor het vullen geen glazen spuitje noodig en men behoeft
ook den gouden pen niet op en neer te draaien.
En om ons ten slotte tegenover hen, die bij de aanwerving van één abonné bleven
steken, door welke omstandigheid dan ook, niet onbetuigd te laten, zullen wij dezen
een aardig VULPOTLOOD doen toekomen.
Nogmaals, wij zenden U op aanvraag gaarne proefnummers. DE DIRECTIE.
Verdronken.
Gisteren is door een fuïkenvisscher, na
bij Venhuizen aan den Zeedijk opgehaald
het lijk van den 24-jarigen chauffeur J'. de
H., woonachtig to Enkhuizen.
Onder Wons (Fr.) is het vierjarig
dochtertje van den veehouder Elgersma in
de Wonserweeren verdronken.
Fabrieksongeval te Wormerveer.
Toen gistermiddag de 35-jarige arbeider
M. Haak, werkzaam bij do Cacao- en Cho
coladefabriek de Erven H. de Jong te Wor-
merveer, zich over een brug van de derde
verdieping van een gebouw naar die van
een ander gebouw wilde begeven, viel hij
door onbekende oorzaak van de brug.
Zwaar gewond werd de ongelukkige opge
nomen en naar het gemeenteziekenhuis te
Wormerveer vervoerd.
Zijn toestand is hopeloos; hij is gehuwd
en vader van twee kinderen.
Fabrieksbrand te Weesp.
Schade circa 90.000.
Gistermorgen ongeveer half twaalf brak
brand uit in de fabriek „De Magneet" te
Weesp. De brand ontstond doordat de weg
geworpen lucifer, die een werkman voor
het aansteken van zijn sigaret gebruikt had,
terecht kwam bij de monding van een lak-
buis. De brand werd bestreden met mate
riaal van den firma Van Houten en van de
gemeente.
Des middags slaagde men er in, den
brand meester te worden. Tegen 2 uur kon
de motorepuit der firma Van Houten en Zn
inrukken. Een der spuitgasten liep aan de
rechterhand een verwonding op. De helft
van do moffelinriohting, waar het vuur zoo
fel gewoed had, was geheel intact geble
ven.
Naar men aan de „Tel1." mededeelde,
wordt de schade op 80 k 90.000 geschat.
Niettemin hoopt men binnen korten tijd het
bedrijf weer in werking te kunnen brengen.
Twee boerderijen te Vlijmen
afgebrand. De bewoners
met moeite gered.
Gisternacht omstreeks halftwaalf,toen
alle inwoners ter ruste lagen, brak er brand
uit in de boerderij van den landbouwer A.
van Engelen te Vlijmen. Deze nam terstond
zóó s-nel toe, dat ook de naast gelegen boer
derij van den landbouwer P. van Heivoort,
spoedig in lichtelaaie stond. De bewoners
konden zich nauwelijks redden Spoedig was
de brandweer ter plaatse. Deze kon nog
met groote moeite het naast gelegen hee
renhuis van den gemeente ontvanger, dat
tot tweemaal toe in brand vloog behouden.
De boerderijen zijn totaal verbrand, even
als de geheele inventaris met het koren,
hooi en de landbouwwerktuigen. In do
boerderij van Van Engelen was geen vee
aanwezig; dit liep in de wei, doch zij Van
Heivoort moest men het op stal staande
vee door de woonkamer redden. De boerde
rijen zijn verzekerd, evenals de inventaris.
Boerderij afgebrand.
Gistermorgen te half 8 is te Beerta door
onbekende oorzaak brand ontstaan in de
boerderij van den heer J. T. Hemminga. Al
leen het voorste gedeelte van de boerderij
bleef staa.n. Twee varkens kwamen in de
vlammen om; het andere vee kon worden
WRAAKNEMING VAN AMSTERDAM-
SCHE COMMUNISTEN.
Deurwaarder en een agent mishandeld.
Nu de Koningin Amsterdam weer verla
ten heeft en daarmee één kans op het ma
ken van reletjes voorloopig verkeken is,
hebben de communisten gisterenmiddag
verzonnen bij het stadhuis te gaan demon-
streeren tegen het optreden der politie ge
durende de laatste dagen. Op de Nieuw-
markt kwam een troep bijeen, die dado-
lijk door de politie uiteen werd gejaagd. In
de Hoogstraat, waar de heeren weer bij
elkaar kwamen, geschiedde hetzelfde en
op den Dam gebeurd© dit daarna nog eens.
Ziende dat er van dean onstree ren dus
niets kon komen, besloten de communisten
op de van hen bekende laffe manier hun
woede te koelen.
Het was hun bekend, dat er gisteren
middag in de Zwanenburger-straat een ge
rechtelijke uitzetting plaats had. Tegen
half vier verscheen in deze straat plotseling
een bende communisten, waarvan versehei-
denen den agent, die op de uitzetting toe
zicht hield, aangrepen en hem met hun
vuisten begonnen te bewerken Een andere
troep besprong den deurwaarder om ook
met hem eens „af te rekenen," zooals de
helden het noemden.
Inmiddels wren deze wandaden £>p het
politiebureau J. D. Meyerplein niet onbe
kend gebleven. Met grooten spoed ver
scheen een detachement agentèn onder be
vel van oommisaris Quanjer en inspecteur
Post, terwijl het bureau Singel een deta
chement onder bevel van inspecteur v.
Cleef zond. Ook arriveerden vier ruitere
Zoodra de communisten de politie gewaar
werden, poetsten zij de plaat met medene
ming van de sabel van den agent. Het
bleek, dat de agent een neusbloeding had
gekregen, die in het Binnengasthuis moest
worden behandeld.
De deurwaarder is er met schrammen en
builen afgekomen.
De politie heeft de communisten flink
achterna gejaagd, waardoor de belhamels
zoodanig den schrik te pakken kregen dat
zij het niet meer waagden, zich opnieuw
te verzamelen.
De sabel, die de communisten bij hun
vlucht hadden weggeworpen, is later te
ruggevonden.
EEN SMOKKELAUTO OVER DE
GRENS.
Door de douanen beschoten.
Gisternacht om twaalf uur kwam een
hoog beladen vrachtwagen uit België bij
Poppcl de grens over. De chauffeur reed
zonder aoht te slaan op de sommatie der
ambtenaren het douanekantoor voorbij.
Na de tweede sommatie maakten de kom
miezen van hun vuurwapens gebruik en
schoten op den wagen, waarbij blijkbaar
een der achterwielen getroffen werd. Toch
ging de chauffeur er nog met den wagen
van door.
Inmiddels werden de marechaussees ge
waarschuwd, die nabij Goorle zich op den
weg posteerden om den wagen aan te hou
den, doch ook thans voldeed de chauffeur
niet aan het bevel tot stoppen, zoodat op
nieuw werd geschoten en de maréchaus
sees per fiets den vluchteling volgden.
Toen de chauffeur een erf aan den nieu
wen Tilburgschen weg wilde oprijden,
werd hij ingehaald en kon de wagen in
beslag worden genomen.
Het bleek, dat een der achterbanden
totaal was vernield en dat het wiel zelfs
zijn velg verloren had. Onder de leege
kratten, waarin kippen waren vervoerd,
trof men 16 balen suiker aan, die men uit
België trachtte binnen te smokkelen. Wa
gen en lading werden in beslag genomen,
en hedenmorgen per kraanwagen naar
Tilburg gesleept. De wagen was gemerkt
N.L. 26177 en bleek afkomstig uit Wijk-
Aalburg.
De zwaarbeladen wagen trok voor het
belastingkantoor in de Stationstraat te
Tilburg veel bekijks. „Msb."
Een kustvaarder voor Nijmegen vastge-
loopen.
Dinsdagavond is de kustvaarder „Strass-
bourg", metende ingeveer S00 ton, op de ri
vier de Waal voor Nijmegen vastgeloopen.
Met sleepbooten heeft men getracht het
vaartuig vlot te krijgen, hetgeen evenwel
tot nog toe niet- gelukt is. Men heeft thans
een Duitsohe sleepboot uit Tiel ontboden
om daarmee de pogingen te herhalen. Het
schip ligt zeer hinderlijk voor de scheep
vaart.
Een vreemde bergplaats.
Een bewoonster der Goudsbloemstraat
te Amsterdam heeft aangifte gedaan, dat
kinderen op de straat vóór haar vroegere
woning in de Kleine Houtstraat een siga
rettendoosje, inhoudende 60.hebben
gevonden, welk geld vermoedelijk door
haar overleden echtgenoot in die vorige
woning tusschen oud hout was verborgen.
Dit hout is door de tegenwoordige be
woners op straat gegooid. Bij onderzoek
bleek, dat het geld is gevonden door een
8-jarigen jongen. Hij heeft twee vriendjes
resp. 40.en 10.— gegeven. Op hun
beurt hebben de kinderen dat geld aan
hun ouders afgegeven, die het onder elkaar
hebben verdeeld, zonder van het vinden
bij de politie aangifte te doen.
