EXTRA-NUMMER
TER GELEGENHEID VAN DE LEIDSCHE WINKELWEEK
WOENSDAG 30 SEPTEMBER 1931
DE LEIDSCHE COURANT
VIERDE BLAD PAG. 1
Nu de belangstelling ook van de omgeving uitgaat naar Leiden, waar
Winkelweek en 3 Octoberfeest wordt gehouden, nu willen wij in beeld her
inneren aan Leidens ouden tijd, aan den tijd van de Leidsche poorten.
De voornaamste reden van het bestaan der poorten verviel in 1865,
toen de stedelijke accijnzen werden opgeheven; de poorten werden n.l.
's avonds gebruikt, om de controle op de heffing der stedelijke accijnzen
uit te oefenen
De Zijlpoort en de Morschpoort zijn de eenigen, die nog behouden
zijn. Het moderne verkeer is gelukkig tot nu toe zoo geregeld kunnen
worden, dat deze monumenten uit den ouden tijd niet gesloopt behoeven
te worden.
Wij geven van elk der door ons afgebeelde poorten een korte bijzon
derheid.
Wat wij nu verstaan onder „Gemeente1 ijke Aankondiging" had men
in den tijd der Stadspoorten te Leiden ook al. Een dergelijke „publicatie"
drukken wij hier af met belangstelling zal men kennis nemen van deze
toen de burgerij bindende bepalingen.
PUBLICATIE.
Burgemeester en Wethouders der Stad Leyden brengen bij dezen ter
kennis van de Ingezetenen dezer Stad, en van een ieder dien zulks verder
aangaat, het navolgende, naar aanleiding van Zijner Majesteits besluit, van
28 Julij 1823, No. 55, door den Raad ontworpen en bij opgevolgd besluit
van hooggedachte Zijne Majesteit, van den 24 Mei j.l. No. 165, gearres
teerde
REGLEMENT op het sluiten en openen der Poorten en
Waterboomen der Stad Leyden, en tarief van het poort
en boomgeld, dat bij de passage moet worden betaald.
Art. 1.
De poorten zullen voortaan op het klinket worden gesteld, en de
waterboomen gesloten, des avonds, op de hierna gemelde uren, waartoe
telkens, een vierde uur bevorens, de groote klok in den toren van het
Raadhuis, en gedurende dit kwartier ter aankondiging, zal worden geluid,
en wel
van den 1. tot den 31. Januarij, 's avonds ten 6 uren.
1. Februarij,-
1. Mei tot den 31. Julij,
1. tot den 31. Augustus,
1- 31. Maart,
1. 30. September, -
1. 31. October,
1. Nov. tot den 31. Dec.,
DE WITTE ow HAAGSCHE POORT.
DE HOOGEWOERDvSPOORT.
De oude, sierlijke geronde Hoogewoerd'&poort stond aan de Kraaierstaat, aan het eind e van de oude Hoogewoerd; zij wc-rd in
1635 vernieuwd. Ten gevolge van de stads vergroobing van 1644, aan dezen kant van Leiden, werd deze poort overbodig en is af
gebroken. Zij is in 1659 vervangen door een nieuwe dubbele poort aan het einde van de nieuwe Hr jewoerd; hie-vror werd
de binnenpoort van de oude Hoogewoerdspoort tot buitenpoort der nieuwe poort aangewend en alleen de fondamenten
van de nieuwe binnenpoort gelogd met twee pilasters, om daaraan de houten deuren te hangen, welk laatst genoemd werk pae
in 1669 in Dorische bouworde voltooid werd, voorzien met een torentje en eene klok met uurwerk, naar de teekening van Wil
lem van der Helm, als ook met de wapenschilden der Burgemeesters. De buitenpoort is gesloopt in 1867, de binnenpoort in 1878.
De oude Witte of Noordpoort, aan he^ Noordeinde der Breestraat, dagtcekent van de 3de vergrooting der stad,
op het eind der 14de eeuw werd in 1592 vernieuw; in dit jaar werden boven den boog van de buitenste poort
deze dichtregelen geplaatst:
Tot bidden xi bevliit,
Weest naerstelicke wakende;
Want Gij weet u.yr nog tüt
Wanneer u 't quaet es naeckende.
In 1650 werd zij vervangen door de Haagpoort, later Witte poort genoemd, staande op het nieuwe Noordeinde
aan den Haagweg. Deze nieuwe poort van 1650 bestond uit een monumentale binnen- en buitenpoort van Dorische
bouworde, versierd met de wapenschilden van den schout, de 4 burgemeesters en den secretaris. In 17?5 werden
toren en klok van de toen afgebroken oude Haarlemsche, Rijnsburgsche of Bla uwpoort geplaatst op de binnenpoort
van de Witte poort. De fraaie Witte poort werd in 1865 gesloopt.
Art. 2.
De sluiting op het klinket zal eindigen des avonds, wanneer de klok
in den Raadhuis-toren elf uren zal hebben geslagen, op welk uur dezelve
iinaal zullen Worden gesloten.
's Morgens zullen de poorten en waterboomen geheel worden geopend,
met het ophouden van het luiden der poortklok, te weten:
den
1 Jan.
1. Febr. -
15.
1. Maart -
15.
1. April
1. Mei
1. Aug.
1. Sept.
15.
1. Octob.
15. -
1. Nov.
tot
den 31 Jan.,
14. Febr.,
14. Maart,
31.
30. April
31. Julij
31. Aug.,
14. Sept.,
30.
14. Octob.,
31.
31. Dec.,
Witte-, Hoogewoerds- en Rijnsburger
's morg. ten 6 A uur.
5'A
5A
4
4K
3 X
3K
3*A
4A
- 5'A
5 3A
6A
Na de finale sluiting zullen
poorten kunnen worden gepasseerd, tegen betaling van het hier na ver
melde poortgeld; doch zullen, gedurende dien tijd, geene der waterboo
men, zonder speciael consent van den Burgemeester, mogen worden gepas
seerd, dan door de veerschuiten die aankomen en de Stad moeten passeren.
De Zijl-, Koe-, Mare- en Morsch-poorten zullen, gedurende de finale
sluiting, mede niet, zonder speciaal consent van den Burgemeester, mogen
worden geopend, en zullen zelfs de sleutels van de Morsch- en Zijl-poor
ten, en van den waterboom aan gemelde Zijl-poort ,'s nachts ten elf uren,
bij den Directeur der Nachtbrandwacht moeten worden gebragt, en 's mor
gens bij het ophouden der poortklok weder van daar worden gehaald.
Zullende aan de Koepoort de Jagers der schuiten vrij moeten worden
doorgelaten.
Art. 3.
Door de poortiers zal, van een ieder, mogen worden ingevorderd het
volgende poort- en boom-geld: POORTGELD.
's Nachts
na de fintLe
sluiting tot
's morgens
met het op
houden der
poortklok,
of het ope-
's Avonds tot elf
uren of de finale
sluiting
Van ieder persoon, zonder onderscheid van jaren,
kinderen beneden de drie jaren vrij 2 XA cents
Voor een los paard, den geleider mede gerekend 5
Voor een paard onder den man 5
Voor een chais, kar of soortgelijk rijtuig, met een
paard bespannen en met een persoon daar op. 10
Voor ieder persoon daarboven 214
Voor eene koets, wagen, caleche of ander soort
gelijk rijtuig, met twee paarden bespannen 15
Voor ieder persoon in hetzelve, (behalve den
voerman) 2 XA
En voor ieder paard, meer dan twee voor hetzelve 5
5 cents
10
10
10
10
