VOOR NIETS
ONDERWIJS
CADEAU
UIT DE PERS
GEMENGDE BERICHTEN
DINSDAG 22 SEPTEMBER 1931
DE LEIDSCHE COURANT
DERDE BLAD PAG. F
RECTORAATSOVERDRACHT TE
NIJMEGEN.
De aftredende rector-magnificus der Nij-
meegSche Keizer-Karel-Universiteit, prof.
dr. J. Ph. E. Drerup overzag in een bondige
rede de gebeurtenissen van het afgeloopen
jaar, dat zich onderscheidde door de gede
gen rust, waarin 'een wetenschappelijke
arbeid het best gedijdt. Prof Drerup ving
zijn rede aan met deze algemeene beschou
wing:
„Het onderwijs aan een Universiteit kan
tegenwoordig zonder eigen, scheppende be
oefening der wetenschap niet meer bloeien.
Neemt men daarom bij het doceeren ook
deze andere zijde der profesorale taak, dan
is daarmede reeds zonder veel woorden
het eigenlijke leven, ook van onze Univer
siteit omschreven. Al het andere is bijkom
stig werk, dat nauwelijks vermelding ver
dient, ofschoon dit menigmaal door den
plicht van den kroniekschrijver, om ook de
gebeurtenissen van minder belang op te
teekonen, bovenmatig uitgroeit, als hadde
de essentieele taak der Universiteit daar
door een wezenlijken vooruitgang gemaakt".
Het nieuwe gebouw.
Op geestige wijze repliceerde de schei
dende rector-magnificus op zekere, niet
ten onrechte uitgebrachte kritieken, die het
nieuwe gebouw aan het Julianaplein betref
fen.
„In het afgeloopen jaar heeft er werke
lijk, als ik goed ingelicht ben, een gebeur
tenis plaats gehad, die voor het inwendige,
als voor het uiterlijke leven onzer Univer
siteit van beslissende beteekenis kan zijn
en daarom allereerst hier vermelding ver
dient. Men is zoo wordt gezegd be
gonnen een nieuwe Universiteit te bouwen!
Indien de krantenberichten juist zijn, is
op het Jiilianaplein, het mooiste plein der
stad, een nieuwe Aula opgetrokken, die tiet
begin van een nieuw gebouwencomplex der
Universiteit vormen moet. De juiste be
stemming en de inrichting van het gebouw,
weliswaar, is op het tijdstip, waarop dit
verslag gedrukt wordt, nog geen der pro
fessoren, hoe dan ook, nader bekend. Ook
de stijl van het gebouw heeft in het pu
blieke leven scherpe en deels zelfs sarcas
tische kritiek gevonden. Pas nog heeft een
studentengrap het uitwendig voltooide ge
bouw door aanbrenging van een groot aan-
plakboord „onbewoonbaar verklaard"! Ik
haal dit hier aan, om vast te stellen, dat.
de Senaat der Universiteit, noch officieel,
noch officieus, zoowel van het plan van den
bouw, als van de uitvoering daarvan, ook
maar eenige mededeeling ontvangen heeft,
laat staan, dat men de toekomstige bewo
ners van het huis naar hun meening, als
deskundig advies, over de „bewoonbaar
heid" van het huis gevraagd heeft; ja, reeds
onder mijn voorganger ontving den Senaat
op een bescheiden informatie naar den
stand van zaken het veelzeggende antwoord
dat de plannen voor een nieuw gebouw
„druk in bewerking" waren en daarom den
Senaat niet ter inzage konden overgelegd
worden. Dit in het publiek te constateereu,
is noodzakelijk om van het begin af aan in
de kiem iedere kritiek te smoren, die we-
wegens aesthetische of technische fouten
van het gebouw tegen Senaat of Rector
zou gericht kunnen worden: de verant
woordelijkheid voor den bouw ligt in
ieder opzicht en ten eenenmale op andere
Behouders".
Bevredigende cijfers.
Na een nauwkeurige opsomming der ge
tallen van studenten, professoren, promo
ties, etc. concludeert prof. Drerup: „De
cijfes toonen dus wel, dat het inwendig le
ven van onze universiteit, gezond en wel,
op normale hoogte staat.
Geestelijken en leeken.
Bij de opgave der getallen treft prof.
Drerup een vergelijking tusschen leeken
studenten en geestelijken. Deze vergelijking
luidt als volgt:
„Nu zien wij, dat onze Universiteit 311
m. en 73 vr., samen 384 leekenstudenten
telt tegenover 23 seculiere, 67 reguliere
geestelijken en 8 vrouwelijke religieuzen,-
d.i. totaal 98 geestelijken-studenten. Hou
den wij dan ook rekening met de 28 niet-
katholieke studenten, dan blijven nog over
356 leekenstudenten, dus ruim een derde
deel van het totale aantal katholieke lee-
ken-studenten in den lande. Daarbij zal de
Universiteit minstens nóg een derde tot
zich trekken, als zij door oprichting der wis-
en natuurkundige en medische faculiteiten
geheel voltooid is. Met vertrouwen kan
men derhalve vaststellen, dat de katho
lieke Universiteit slechts naar haar struc
tuur, maar tevens naar den aard harer be
zoekers heden reeds de voornaamste draag
ster is van het intellectueele leeken-element
in de opbouw van het Nederlandsche ka
tholicisme en zij het in de toekomst nog
in grootere mate zijn zal. Dit kan in theo
logische kringen wellicht wantrouwen wek
ken: zeker is, dat als overal, ook in katho
liek Nederland, het katholieke volk zijn
leiders meer en meer onder de intellectueele
katholieke leeken gaat zoeken. Wee het
volk, dat hen daar niet vindt! Lof de Uni
versiteit, die hem geven wil en geven kan!
De conclusie ligt voor de hand: de snelst-
mogelijke bouw eener wis- en natuurkundige
en eener medische faculiteit aan onze Uni
versiteit is een dringende, ja dé aller
dringendste eisch voor de St. Radboud-
stichting niet alleen, maar voor het geheele
'katholieke Nederland."
De overdracht.
Tenslotte vond de eigenlijke overdracht
plaats, waarbij prof Drerup zich aldus wend
de tot zijn opvolger:
„En nu hooggeleerde Jansen, wend ik mij
tot U, om met de ambsketen U de waardig
heid van Rector Magnificus over te dragen.
N'ET
kunnen wij U in het bezit
van een dergelijk Missaal
stellen.
TOCH geven wij
het als 't ware
wanneer U ons vóór 1
November drie nieuwe
abonné's van „De Leidsche
Courant" (voor minstens
drie maanden) aanbrengt,
zenden wij U dit pracht
Missaal gratis toe.
Dat is. toch in werkelijk
heid een kleine moeite.
U moogt en kunt het blad,
gezien zijn inhoud en ver
zorging gerust aanbevelen.
Begint nog heden met de
aanwerving van abonné's.
Wij wachten ook gaarne
adressen in van personen
aan wie wij proefnummers
kunnen zenden.
Vraag zelf ook proef
nummers aan.
Wie(n) zenden wij het eerste
missaal
DE DIRECTIE
Het afgeloopen jaar heeft zichtbaar gestaan
onder Gods' zegen, die afgezien van de
beide sterfgevallen onder de studenten,
docenten en beambten der Universiteit,
als ook kaar leidende organen voor zware
verliezen genadig heeft bewaard. Wel heeft
meerdere malen de bleeke hand van den
dood manend geklopt op onze deuren, maar
de Voorzienigheid heeft onze. gemeenschap
beschermd en haar onverlet bewaard voor
haar werk ter eere Gods en van Zijn Hei
lige Kerk. Op de knieën zij Hem daarvoor
onze dank gebracht. Den Rector zelf maakte
Hij zijn taak licht, doordat Hij alle groote
oneenigheid verre van docenten en studen
ten hield. Hij heeft den Rector persoonlijk
de genade geschonken zijn 60sten verjaar
dag te mogen vieren, die door de deelname
i van collega's, studenten en vrienden in
binnen- en buitenland tot een schitterend
hoogtepunt geworden is van zijn rectoraars-
jaar, dat op zich zelf reeds het hoogtepunt
eener academische loopbaan vormt".
LOONSVERHOOGING IS
VERMINDERING VAN WERKLOOSHEID
ZEGT DETERDING.
Wij lezen in de Volkskrant:
De Engelschman geworden Nederlander
sir Henry Detrding oppert in de „Times"
een denkbeeld en verkondigt een theorie,
waarvan laten we zeggen de heer Kalff
vreemd zal staan te kijken.
Hij gaat hiervan uit, dat in Engeland de
arbeidsvoorwaarden beter zijn dan overal
elders.
En nu wil hij in Engeland een invoer
recht van 40 percent geheven zien van het
verschil tusschen de arbeidskosten in En
geland en in het land van uitvoer.
De heer Deterding neemt aan, dat de
arbeid in Nederland 45 percent goedkooper
is dan in Engeland, wat, werd zijn denk
beeld aanvaard, tot resultaat zou hebben,
dat in Engeland een recht van 18 percent
zou worden geheven van den invoer uit
Nederland.
Het gevolg zou zijn aldus de gedach-
tengang van sir Henry dat de Neder
landsche arbeider "onmiddellijk loonsvcr-
hooging zou vragen, ten einde invoer in En
geland mogelijk te maken.
Andere landen zouden volgen, en de in-
voermaatregel van Engeland zou overal
een algemeen stijging der loonen teweeg
brengen tot hetzelfde peil als in Enge
land.
Wij laten daar, of hetgeen de heer De
terding verwacht zou gebeuren, maar
merkwaardig is wel dat deze geduchte za
kenman bij een loonsverhooging rekent op
een aanzienlijke toeneming van het con
sumptie-vermogen. m.a.w. vermeerdering
van vraag naar artikelen en geleidelijke
vermindering der werkloosheid.
Wat sir Henry verwacht is niet zoo
dwaas, maar het wijkt volkomen af van
hetgeen door de werkgevers .wordt ver
langd loonsverlaging.
Loons- en salarisverlaging vermindert
het consumptievermogen.
Wanneer men van de rijksambtenaren
zooals minister De Geer voornemens is,
zeven millioen afneemt, wordt hun koop
kracht met V millioen verminderd, zeven
millioen die wel in hoofdzaak besteed
worden aan allerlei verbruiksartikelen.
Met de arbeidersloonen is het niet an
ders gesteld: die gaan voor het grootste
deel weg aan hetgeen dag aan dag in het
huishouden noodig is
Elke korting daarop vermindert het ge
bruik en elke gebruiksvermindering heeft
een ongunstigen invloed op de werkgele
genheid.
Het „Hbld." gewaagt van de eenigszinB
zonderlinge beschouwing van den heer De
terding.
Geen wonder voorwaar: van alle bladen
heeft dit het warmst, men kan haast zeg
gen alleen de voorgenomen salarisverla
ging geprezen en enkel betreurd dat ze
voor de lagere salarissen niet hooger, voor
de hoogere niet lager was.
Dan zou ze nog beter dan nu als een
aanloopje kunnen worden beschouwd om
het bestaan der loonarbeiders aan te tas
ten, want, naar de Kalff'sche theorie, moe
ten die vooral worden getroffen.
En nu komt die mijnheer Deterding, die
anders toch niet slecht staat aangeschre
ven, vertellen, dat het heil in loonsverhoo
ging is gelegen.
Moet nu deze Brutus 'het spel bederven
en terwijl alle geestverwanten het er ovei
eens zijn dat de loonen omlaag moeten,
heil verwachten van een loonstijging?
Loonsverhooging, toeneming van het
consumntie-vermogen,.vermindering vau
de werkloosheid, rechtdraads gaat dit in
tegen wat Kalff. Zaalberg en de anderen
met nadruk voorhouden.
Professor Limperg, hoogleeraar in de
bedrijfseconomie aan de Amsterdamsche
universiteit, heeft onlangs betoogd, dat
men in deze tijden beter doet geld uit te
geven dan het te sparen.
En' de vermaarde Engelsche econoom
Keynes is van dezelfde meening.
Om de maat vol te meten houdt nu sir
Henry Deterding, op wien men huizen zou
bouwen, een betoog ten gunste van loons
verhooging tot vermindering der werk
loosheid, er zullen meer achtbare hoof
den dan dat van het „Hbld." geschud
worden.
ONGELUKKEN.
SLACHTOFFERS VAN HET VERKEER.
Vierjarig jongetje doodgereden.
Zondagmiddag is het vierjarig zoontje
van den hoer S. bij de Ganzenweide te
Heerlen door een auto aangereden. De
jongen hep een schedelbreuk op en werd
naar het ziekenhuis overgebracht.
Hedenmorgen is hij aan de gevolgen
overleden.
Jongen door een autobus aan
gereden en gedood.
Zondagmidag heeft op het kruispunt
StationswegWil.brordstraat te IJmuiden-
Oost een doodelijk verkeersongeluk plaats
gevonden. Een 13 jarige jongen, W. ge
naamd en wonende te Amsterdam, stond
op den hoek van de straat te praten, toen
hij door het linkerspatbord van een passee-
rende autobus, bestuurd door De G„ uit
Egmon-d aan Zee, werd aangereden.
De jongen viel op den grond en kwam
te.gen den trottoirband terecht. Sinoedig
waren de doktoren O. De W. ter plaatse,
die eerste hulp verleenden en den ernstig
gewonden jongen daarna naar het Antoni-
us-ziekenhuis te IJmuiden-Oost lieten
overbrengen.
Zandagavond is hij daar aan de gevol
gen overleden.
De Velsensche politie stelt een uitge
breid onderzoek in.
EXPLOSIE BIJ DF. KAZERNE TE
ASSEN.
Een militair gewond.
In één der W.C -gebouwtjes van de ka
zerne van het 9de regiment infanterie te
xlssen heeft gistermorgen een ernstige ont
ploffing plaats gehad. Een tweetal voor her
halingsoefeningen onder de wapenen zijnde
dienstplicht.!een, bevond zich. naar de
„Tel." bericht, te ongeveer halfzeven in
deze inrichting, toen plotseling mot een
geweldigen knal de ongeveer een halve
meter diepe uit metselwerk en graniet be
staande vloer met een hevigen slag naar
boven werd geslingerd. Een der dienst
plichtigen, zekere J. V., werd met den vloer
opgeheven en viel daarna met het neerstor.
tende puin en beton in den zich onder het
gebouw bevindenden grooter» beerkelder.
Gelukkig wist V. zich met handen en armen
aan het intakt gebleven gedeelte van den
vloer vast te klemmen, waardoor hij met
het hoofd boven den beganen grond bleef
en niet onmiddellijk door de gassen werd
bedwelmd. De op den knal zich in de nabij
heid bevindende militaren schoten toe en
bevrijdden V. uit zijn weinig aanlokkelijke
en gevaarlijke positie Hij bleek gelukkig
geen ander letsel te hebben bekomen dan
een brandblaar op zijn geschroeide rechter
heup.
De andere zich op het tijdstip der ont
ploffing in het gebouwtje bevindende slo-
daat S. kon zich aan het houtwerk vastgrij
pen en den uitgang bereiken. Beiden ver
klaarden, dat op het tijdstip der ontplof
fing geen andere militairen er is plaats
voor een zevental in het gebouwtje wa
ren.
De oorzaak der ontploffing kan niet met
zekerheid worden vermeld Waarschijnlijk
heeft zelfontbranding der gassen plaats ge
had. Gelukkig stond het inwendige van het
gebouwtje door een open ingang en ver
schillende luchtroosters in directe gemeen
schap met de buitenlucht. Een der buiten-
waren de doktoren O. en De W. ter plaatse
buiten gedrukt.
ONGELUK BIJ VLI EG DEM ONSTRATIE
OP WAALHAVEN.
De parachutist Gunermann gewond.
De bekende Duitsohe parachutist Heinz
Gunermann heeft Zaterdag en Zondag op
Waalhaven te Rotterdam een groote menig
te verbaasd doen staan over zijn presta
ties. Hij deed dit in samenwerking met een
aantal Beiersehe piloten, die de meest
angstwekkende toeren verrichtten. Ook de
Nederlandsche vliegers Schmidt Crans en
van Graft verleenden hun medewerking.
De verrichtingen van Gunermann vorm
den echter den clou van het feest Op een
hoogte van 700 meter sprong de parachu
tist uit zijn toestel om ca een zwerftocht
op sterken wind in de nabijheid van de fa
briek van Koolhoven op den grond terecht
te komen. Een ongeval deed zich hierbij
voor, toen de vermetele het laatste stuk
van zijn daling zoo snel omlaag viel, dat
hij een salto mortale moest maken, wilde
hij een ongeluk voorkomen Hij slaagde
echteT niet geheel en kwam onzacht op
zijn rug terecht. De pijn, die hem deze val
veroorzaakte, werd nog verergerd door het
feit, dat Gunermann tijdens den oorlog een
sohotwond in den rug ontving, welke 'nog
eemge sporen had achtergelaten.
Gunermann werd in het ziekenhuis aan
den Coolsingel opgenomen.
Verdronken.
De 1 1/2-jarige E. S. te Uithuizermeeden
(Gron.) geraakte al spelende in een sloot
en verdronk.
Bloedvergiftiging.
De zestienjarige Alida Marianne Kiars
te Blijham, die Woensdag een puistje in
haar gezicht openkrabde, is in het R.K
Ziekenhuis te Winschoten overleden.
Door een schietmasker gewond.
Gistermorgen zou de slager A. v. Geelen
te Elshout bij Heusden een varken slach
ten, als gewoonlijk met gebruikmaking van
een schietmasker. Terwijl hij het masker
zou onderzoeken ging het schot plotseling
af en trof den man in zijn buik. De genees
heer uit Heusden was spoedig ter plaatse
en liet de man terstond naar 's-Hertogen-
bosch vervoeren. De toestand van den pa
tiënt wordt levensgevaarlijk geacht.
Brand in een manufacturen
winkel te Helmond.
Gisteravond te half 12 is te Helmond
brand ontstaan in den manufacturenwin
kel van den heer Klaassen op den Mier-
loschen weg. Daar de trap in brand stond
kon men de bewoners, die reeds ter ruste
waren gegaan, niet op de gewone wijze in
veiligheid brengen. Door intusschen toege
schoten hulp werd een ladder tegen den
muur geplaatst, waarlangs de familie Iv.
zich kon redden.
De Helmondsciho brandweer, die met
groot materiaal ter plaatse was, wist het
vuur spoedig te blusschen.
De inventaris van den winkel werd een
prooi der vlammen. Hot huis zelf liep
slechts geringe schade op.
De heer K. was verzekerd.
Brand in twee woningen onder
Haastrecht.
Gisternacht is brand uitgebroken in
twee, door de gezinnen Sluis en Achter
berg bewoonde aaneengebouwde huisjes,
staande in de nabijheid van het veer naar
Hekendorp onder de gemeente Haastrecht
Toen de bewoners wakker werden stond
het rieten dak boven hun hoofd in volle
vlam. Allen moesten in nachtgewaad met
achterlating van vrijwel alles vluchten.
Toen de brandweer op de afgelegen plaats
van den brand verscheen viel er niets
meer te redden, daar de huisjes reeds vrij
wel waren verwoest. De oorzaak is onbe
kend. In hun ontsteltenis vergaten de be
woners een onder het bed staand houten
kistje met 200 mede te nemen, zoodat
dit eveneens verloren ging.
Hofstede afgebrand.
Gisteravond is te Oosterhout (Gelder
land) brand uitgebroken in de boerenhof
stede van den landbouwer K. De boerderij
brandde tot den grond toe af. Ook de in
boedel ging geheel verloren. Alles was ver
zekerd.
Brandstichting
kerij.
in een druk-
Gisteravond omstreeks half zeven waar
schuwde een bewoner van de Ki'omimestraat
te Amersfoort te Amersfoort, dat brand was
uitgebroken in het perceel Krommes tra at
77, waarin gevestigd de drukkerij van den
heer d. G.
De politie ariveerde kort daarop met
een kringwagen, sloeg de ruit van de voor
deur stuk en blu&chte met een straal op de
waterleiding het binnenbrandje.
De vuurhaard was een houten kist met
eierkolen. Deze werd door de politie naar
buiten gesleept en uitgepakt. Eerst kwam
een aantal verbrande papieren, daarna een
pak dicht opeengepakt, pas half verbrand
par>ie"r te voorschijn.
Hier onder was een geheel verkoolde
jutezak, waaronder een benzine-spuit, wel
ke gebruikt wordt om clichés met benzine
schoon te spuiten. Id deze spuit bevond
zich nog benzine.
De eigenaar van de zaak en diens bedien
de werden naar het politiebureau ontbo
den, terwijl de spudt en de verkoolde zak u
beslag werden genomen.
Hoe de brand is ontstaan, is tot nu t
nog onopgehelderd.
