22ste Jaargang
DINSDAG 22 SEPTEMBER 1931
No. 7007
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
DE FINANCIEELE CRISIS VAN ENGELAND.
BERICHT
3)e £eictoeJie (Bou^omt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 oent per week 12.60 per kwartaal
Franco per pod f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad i> roor de Abonné's rer-
krijg baar tegen betaling ran 50 oent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
V Tijd-eisch.
Aangezien de maand September al
dus meldt de Katholieke Wereldpost uit
Berlijn gewoonlijk het begin is van het
Berlijnsche winterseizoen, kan men reeds
een overzicht krijgen over het vermoede
lijk verloop van het „season".
Het seizoen 19311932 zal in het teeken
staan van den algemeenen nood.
Terwijl men in vorige jaren reeds op
dit tijdstip geen balzalen meer huren kon,
is op het oogenblik nog geen enkele zaal
verhuurd. De bekende bals van den Ber-
lijnschen winter, zooals het Beimann-bal,
het Sturmbal, het filmbal en het politiebal
gaan dit jaar niet door. Men heeft ook in
overweging genomen om het representatie
ve groote persbal niet te doen plaats heb
ben.
Tot zoover het bericht van de K. W. P.
Ter navolging! Al gaat men in Berlijn
waarschijnlijk alleen door den nood go-
dreven tot deze versobering over.
Geld vasthouden kan verkeerd zijn; ve
len kunnen in dezen tijd beter de dubbel
tjes laten rollen, dan dat zij ze opsparen.
Maar nü dringt nog sterker dan anders
de plicht, om de dubbeltjes zóó te laten
rollen, het geld zóó te gebruiken, dat het
het grootst mogelijk nuttig effect heeft.
En nu zijn er zóó veel nood en ter leniging,
dat men wel aan wat anders moet denken
dan aan het organiseeren van groote fees
ten met 'n uitstalling van veel rijkdom en
weelde! Wij bedoelen natuurlijk niet
alle festiviteiten en ontspanningen in de
zen tijd te veroordeelen
Ook mag niet worden voorbijgezien, dat
In een tijd, waarin er zooveel gebrek en
armoede is als in den onze, een openbaar
rijk-doen en sm ij ten-met-geld afgunst op
jaagt en verbittering kweekt.
Deze overweging zouden wij willen
voorhouden in 't bijzonder ook aan een
instelling als het Leidsoh Studentencorps,
dat tot nu toe steeds in den z.g. groentijd
velen aan den openbaren weg gegronde
ergernis heeft gegeven; moge men dit
jaar eindelijk 'na in dit opzicht zijn tijd
begrijpen
Nadat het bovenstaande was geschre
ven e» gezet bereikte ons een bericht om
trent het aflassen van festiviteiten tijdens
het gewone jaarlijksche koninklijk bezoek
aan Amsterdam.
V De „minderen" in het leger.
De Minister van Defensie, dr. Deckers,
heeft in een legerorder er andermaal de
aandacht op gevestigd, dat „de uitgaven
ten behoeve van de landsverdediging tot
het strikt noodzakelijke moeten worden
beperkt".
En dan verklaart de minister verder,
dat hij het niet alleen mogelijk, maar ook
waarschijnlijk acht, dat er officie
ren, onderofficieren en minderen zijn,
die denkbeelden hebben omtrent een of
andere bezuiniging.
Hij verzoekt, om hem dergelijke denk
beelden mede te deelen.
De Minister van Oorlog geeft door deze,
van menschkundig inzicht getuigende le
gerorder een les aan zoo vele leiders in
bedrijven, die zélf wel weten, wat er ge
beuren moet, hoe het bedrijf moet worden
gevoerd hier wordt gegeven een practi-
sche vorm van een soort zeer redelijke en
zeer gewenschte medezeggenschap
HET KONINKLIJK VERBLIJF IN DE
HOOFDSTAD.
DE KONINGIN LAST DE FEESTEN AF.
In verband met de verscherping der
moeilijke economische omstandigheden,
waardoor alle lagen van de bevolking wor
den getroffen, heeft de Koningin besloten,
af te zien van Haar voornemen om gedu
rende haar verblijf in de hoofdstad, fees
telijke ontvangsten ten paleize te doen
plaats hebben, zoodat zoowel de avond
feesten als officieele diners niet zullen
doorgaan.
HOE DE WERELD EROP REAGEERT
SNOWDEN SPREEKT DOOR DE RADIO.
DE AMSTERDAMSCHE BEURS HEDENMIDDAG WEER GEOPEND.
OORZAKEN EN GEVOLGEN.
Kraken deed het allang in het gebouw
van de internationale financiën; nu be
gint het bouwwerk ook bedenkelijke ver
zakkingen te vertoonen.
De eerste groote knak ontstond op een
van de zwakste plekken, in Duitschland, in
Juli van dit jaar. Men herinnert zich de
„Krach" van de Danat-bank en de weken
lange sluiting der Duitsche beurzen, welke
daarop gevolgd is.
Toen rommelde het reeds in Engeland,
het land, dat steeds was aangezien als een
van de stevigste peilers van het internatio
nale geld-systeem. Kon er iets zijn, dat
meer safe was dan de Bank van Engeland?
Engeland bleek toen niet de stevige ge
fundeerde peiler; de scheur, welke de schok
van de vallende Danat-bank in Engeland
maakte, scheurde tevens het vertrouwen
van de geldmarkt.
Het buitenland begon met zijn uitgezette
gelden terug te vorderen en een meer en
meer ongunstig wordende betalingsbalans
deed het pond sterling Êerugloopen. Het
Engelsche betalingsmiddel zakte tot be
neden het goud-uitvoer punt, dat is een
dergelijk lage stand van het betalingsmid
del dat het buitenland zich liever in goud
laat betalen dan in wissels. Gevolg groote
goud-onttrekken aan de Bank of Eng
land, die volgens de wet op den Gouden
Standaard verplicht is goud tegen een
vastgestelden prijs te verkoopen en een
angstwekkend wegslinken van de goud
voorraad, die toch al niet te groot was te
noemen.
Sinds midden Juli j.l. moeten aan den
Bank van Engeland bedragen van meer
dan 2400 millioen gulden) zijn onttrokken en
dan 24 miliioeu gulden) zijn onttrokken cn
alleen op Zaterdag j.l. is over den hal ven
beursdag reeds meer dan 6 millioen pond
opgevraagd.
Dat moest spaak loopen en 't is ook spaak
geloopen, zelfs ondanks de drastische be
zuinigingen van den kanselier van de schat
kist Snowden.
De Britsche regeering is Zondag in aller
ijl bijeengekomen, de beurzen zijn gesloten
en gisteren is aan het parlement een wets
ontwerp voorgelegd ter spoedbehandeling,
om de Bank van Engeland voor een tijd
van zes maanden te ontheffen van haar
verplichting om goud beschikbaar te stellen.
Hetgeen dus zeggen wil; dat het Engelsche
geld opnieuw (evenals tijdens den oorlog)
is losgemaakt van den goudbasis, dat de
z.g. Gouden Standaard buiten werking is
gesteld. Hiermede is een eind gekomen aan
de goudtransporten naar het buitenland.
Bovendien is, om de goudtoe vloeiing te
prikkelen, het disconto verhoogd van 4 y2
tot 6
Omdat Londen in het internationale
geldverkeer een centrum is van den eersten
rang, zijn de beurzen m verschillende lan
den gisteren gesloten gebleven en ook de
Nederlandsohe minister van financiën
heeft op advies van het beursbestuur de
sluiting gelast van de Amsterdamsche
beurs, voorloopig voor één dag, voor den
(Zooals elders vermeld, is de Amsterdam
sche beurs vandaag weer geopend).
Zóó is in oorzaak en gevolg het verloop
geweest van de jongste srensationeele phase
van de financieële crisis.
De oorzaak: natuurlijk alleen wat Enge
land betreft. De grondoorzaken liggen die
per en hebben hun wortels zitten over de
geheele wereld.
De diepste oorzaak is, wat dr. Schacht
noemt de onmogelijke economische struc
tuur van de wereld.
Een onevenredige opeenhooping van
goud in de Vereen. Staten (ongeveer 45
van de geheele wereld-goud voorraad) en
in Frankrijk (ongeveer een kwart van de
wereldvoorraad!); verder een voortdurende
onrust brengende regeling van het sohul-
denvraa-gstuk, die een verarmd land
(Duitschland) dwingt tot abnormale beta
lingen aan rijken, die stikken in het goud;
onverantwoordelijk hooge tariefmuren, die
het economisch verkeer belemmeren juist
in een tijd, dat naar een gezonde ontplooi
ing gesnakt wordt
Dat zijn de oorzaken in laatste instan
tie ook van deze crisis in Engeland. En
wil men een catastrophe vermijden, dan
moet onverwijld begonnen worden met
deze oorzaken van den economischen kan
ker weg te snijden.
De volken en regeeringen zijn hard-
leersoh, doch wellicht brengt de ellende
hen tot elkander, gelijk Frankrijk en
Duitschland elkaar gevonden hebben tij
dens de debacle van Juli.
DE GOUDEN STANDAARDWET
AANGENOMEN.
Het Lagerhuis heeft na de stemming
over de wet tot wijziging van den gouden
standaard-wet van 1925 in tweede lezing,
waarbij het wetsvoorstel werd aangeno
men met 275 tegen 112 stemmen, het wets
voorstel der regeering definitief in derde
lezing goedgekeurd.
Onmiddellijk nadat het regeeringsvoor-
stel door het lagerhuis in derde lezing was
goedgekeurd, werd het in het Hoogerhuis
aan de orde gesteld. Er waren slechts
twaalf Lords aanwezig en de geheele be
handeling, de goedkeuring inbegrenen,
duurde juist twee minuten. Door bemidde
ling van een commissie werd de goedkeu
ring des konings terstond verkregen, zoo
dat het wetsontwerp afgekondigd kan
worden en in werking treden.
RADIOREDE VAN MINISTER
SNOWDEN.
De Britsohe kanselier van de Schatkist,
Philip Snowden, heeft gisteravond voor de
microfoon van de Britsche Draadlooze Om
roep een radiorede gehouden over de hui
dige crisis. Hij zette de redenen uiteen, die
de regeering ertoe genoopt hadden, de wet
op de gouden standaard van 1925 tijdelijk
buiten werking te stellen. Zoowel de in-
als de uitvoer van goud zou vrij blijven en
de verplichtingen der regeering zouden
strikt worden nagekomen. De regeering
zou alle maatregelen nemen die de positie
konden versterken.
Sprekende over het algemeene aspect
van den toestand, deelde Snowden mede,
dat <Je verdeeling van de wereld-goud
voorraad reeds lang een punt van beraad
slaging der Engelsche regeering en van de
Bank van Engeland had uitgemaakt, en
dat reeds geruimen tijd naar middelen was
gezocht om od dit gebied tot internatio
nale samenwerking tel komen. Tot een uit-
noodiging aan andere regeeringen was
het. echter nooit gekomen, omdat het dui
delijk was, dat dergelijke besprekingen in
de huidige omstandigheden toch op een
mislukking zouden moeten uitloopen. Mis
schien zal de huidige crisis voldoende druk
uitoefenen op de betrokken mogendheden
om tot samenwerking te leiden. Sedert het
einde van den oorlog heeft Engeland naar
Amerika 322 millioen Pond goud geëxpor
teerd om aan zijn verplichtingen te vol
doen. Volgens de overeenkomst inzake
de oorlogssohulden aan Amerika heeft En
geland een bedrag van 280 millioen Pond
Sterling of bijna 30 percent van de schuld
betaald. Hoewel de Britsche oorlogsschuld
slechts 41 percent uitmaakt van het
totaal bedrag aan oorlogsschulden,
Amerika van de verschillende landen moet
ontvangen, bedragen de Engelsche beta
lingen aan Amerika :83 procent van het
totaal bedrag aan oorlogssohulden, dan
dat de Vereenigde Stalen on werkelijkheid
ontvangen hebben. De Britsche ocrlogs-
leening aan Frankrijk bedroeg 600 millioen
Pond waarvoor de Britsche belastingsbe
taler 30 millioen Pond aan interest heeft
moeten betalen.
Frankrijk en Amerika hebben op het
oogenblik drie kwart gedeelte van de ge
heele wereld-goudvoorraad in hun bezit,
dat voor het grootste gedeelte volkomen
steriel is, aangezien het niet gebruikt
wordt ter bevordering van den internatio
nalen handel.
De tijdelijke opheffing van den gouden
standaard was dan ook niet noodig van
wege den internationalen toestand, maar
vanwege den druk, die op de beurs werd
uitgeoefend. Door het in evenwicht bren
gen der begrooting was de internationale
positie van Engeland veilig gesteld en zij,
die vertrouwen in het Pond Sterling stel
den, zouden niet teleurgesteld worden.
Afgezien van eenige verkoopen, veroor
zaakt door de nerveuze stemming, w-as er
geen gevaar voor eenige depreciatie en
v a n i n f 1 a t i e w a s g e e n sprake
en zou geen sprake zijn.
Snowden eindigde zijn rede met het
herhalen van de geruststellende woorden,
die reeds eerder door de regeering waren
gesproken, dat de positie van Engeland
met zijn reusaohtige hulpmiddelen geen
werkelijk gevaar loopt, en dat men, wan
neer men niet in paniekstemming raakt,
rustig de middelen zal vinden om een
spoedig herstel te bewerken.
DE L0NDENSCHE BEURS
VERSCHEIDENE DAGEN GESLOTEN.
In welingelichte kringen te Londen
wordt met de mogelijkheid gerekend, dat
de Londensche beurs verscheidene dagen
gesloten blijft. Een beslissing is echter
nog niet gevallen.
DE REACTIE IN HET BUITENLAND.
New York optimistisch.
De New Yorksche beurs, die gisteren
ondanks aanvankelijke bezwaren zonder
beperking opende, vertoonde door den in
vloed van de Engelsche crisis aanzienlijke
koersdalingen over de geheele linie. Het
Engelsche pond werd genoteerd op 4.02
terwijl deze Zaterdag jl. stond op 4.85.
Het beursbestuur te New York deelde
de leden mede, dat ernstig gewaarschuwd
wordt in verband met den noodtoestand
tegen ongedekte verkoopen, terwijl de
Baisse speculanten met uitsluiting worden
bedreigd, indien zij hunne ongedekte ver
koopen voortzetten.
De toestand aan de Londensche beurs
was in de vroege ochtenduren het onder
werp van langdurige beraadslagingen on
der de leidende bankiers te New York. In
financieele kringen heerscht een lichte op
timistische stemming, daar men er van
overtuigd is, dat de actieve betalingsba
lans van Engeland toereikend is om een
spoedige terugkeer tot stabieler verhou
dingen te waarborgen.
De Parijsche beurs.
De Parijsche beurs opende gisteren in
verband met de Engelsche financieele
crisis buitengewoon zenuwachtig.
De noteering der eerste koersen was in
verband met het aanzienlijke aanbod en
de geringe vraag aan groote moeilijkhe
den onderhevig.
De beurs sloot tenslotte op de laagste
koersen met ongeveer 10 tot 15 procent
verlies van de waarde van bijna alle pa
pieren. Het Engelsche pond werd officieel
niet genoteerd en zal ook niet, volgens een
mededeeling van den Franschen Minister
voor Financiën, genoteerd worden. Niet-
officieel werden koersen genoteerd van
110 tot 115 en tenslotte slechts 102 frs.
Voorloopig is nog niet na te gaan, hoe de
toestand zich verder zal ontwikkelen. De
banken weigeren alle inlichtingen, doch
men neemt algemeen aan, dat ook de Pa
rijsche beurs gesloten zal moeten worden.
De Beurs te Athene gesloten.
Gisteren is de beurs te Athene voor
vijf dagen gesloten. Vermoedelijk zal deze
termijn nog verlengd worden. De verlie
zen zouden tot op heden meer dan 90
millioen drachmen bedragen. De Grieksche
Staatsbank heeft haar totale gouddekking
van Engelsche ponden in dollars omgezet.
De invloed in Spanje.
Het Engelsche pond was gisteren te Ma
drid met ongeveer 15 procent gedaald. In
verband hiermede heeft de Spaansche Mi
nister van Financiën alle douane- en be
lasting-ambtenaren geinstrueerd, geen
Engelsche Ponden meer als betaalmiddel
in ontvangst te nemen, wat tot nog toe
vrij veel voorkwam. Voorts wordt een tij
delijke sluiting van de beurs te Madrid
overwogen.
BRUSSEL BLIJFT RUSTIG.
De beurs van Brussel bleef gisteren ge
sloten, parallel met de sluiting van ver
schillende buitenlandsche markten.
De Brusselsche wethouder van finan
ciën motiveerde de sluiting van de beurs.
Hij zeide, dat men wilde voorkomen dat,
tengevolge van een paniekstemming op
sommige buitenlandsche markten, zekere
personen een deel van het particulier bezit
zouden ïuineeren met noteeringen uit te
lokken die met den industrieelen toestand
in absolute wanverhouding zouden staan.
Wij willen dus niet dat, tengevolge van
een uitzonderlijke situatie, schuimers zich
zouden verrijken ten koste van de massa.
Een uur nadat het sluitingsbevel der
Brusselsche beurs was bekend gemaakt
begonnen de gemoederen wat te kalmee-
ren, dank zij vooral geruststellend com
mentaar dat zoowel van de zijde der Na
tionale Bank, de regeering, als van de lei
dende banken en de beurscommissie zelf
Dit nummer bestaat uit drie bladen
Zij, die zich met 1 October op „De
Leidsche Courant" abonneeren,
ontvangen de voor dien datum ver
schijnende nummers gratis.
DE ADMINISTRATIE
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De financieele crisis in Engeland. (1ste
blad).
Een nieuwe Italiaansche ontwapenings
voorstel. (2de blad).
Het Chineesch—Japansch conflict voor
den Volkertbondsraad. (2de blad).
De vermiste Duitsche Oceaanvliegers
gered. (Luchtvaart, 3de blad).
Een zeilschip aan de Noordzeekust om
geslagen. Waarschijnlijk veertien doo-
den. (Telegrammen, 1ste blad).
BINNENLAND.
DE BEURS TE AMSTERDAM IS WEER
GEOPEND.
over de internationale situatie werd gege
ven.
Ook de Antwerpsche beurs was gisteren
gesloten.
De Nationale Bank van België achtte
het niet noodig het disconto te verhoogeu.
De Berlijnsche beurs ook heden
gesloten.
Het besluit van het bestuur van de Ber
lijnsche beurs om ook buiten de beurs geen
handel toe te staan of koersen te noemen,
werd ook heden streng doorgevoerd. In
bankkringen gelooft men, dat ook heden
de beurs op dezelfde wijze als gisteren
zal zijn geopend, zoodat dus geen notee
ringen zullen plaats vinden. Het beursbe
stuur is om 10 uur in vergadering bijeen-
MAATREGELEN TE AMSTERDAM.
De Vereeniging voor den Effectenhan
del te Amsterdam gaf gisteravond het vol
gende communiqué uit:
Tenzij de beurs op 22 September 1931
opnieuw geheel of gedeeltelijk gesloten
wordt is De Nederlandsche Bank bereid
van haar convenieerende geldnemers te
gen de koersen, welke op 19 September
j.l. zijn genoteerd of door de daarvoor
bestaande Commissie als basiskoersen
worden aangegeven, effectenposten, met
behoud van het daarbij aanwezige of later
aangevulde surplus, in beleening te nemen
voorzooverre deze effectenposten reeds op
19 September j.l. beleend waren.
Bij de beoordeeling van deze effecten
zal de Nederlandsche Bank rekening hou
den met de buitengewone omstandigheden.
Hoewel zij zich het recht voorbehoudt wat
haar wordt aangeboden niet onvoorwaar
delijk aan te nemen, zal de Nederland
sche Bank het toch den geldnemer niet to
moeilijk maken.
De door de Nederlandsche Bank te be
rekenen debetrente zal tot nader bericht 2
pet. per jaar boven de gemiddelde prolon
gatierente bedragen.
Ook heden geen vroeg-beurs
te Amsterdam.
Evenals gisteren werd hedenmorgen te
Amsterdam in verband met de financieele
crisis in Engeland geen vroeg-beurs gehou
den.
MEENING VAN D£N HEER
PIERSON.
Naar aanleiding van de financieele cri
sis in Engeland heeft het Nederlandsch
Correspondentie-Bureau een onderhoud ge
had met den heer Pierson, firmant van
het bankiershuis Heldring en Pierson te
's-Gravenhage.
Het feit is, zooals Snowden het heeft ge
zegd, Engeland leefde boven zijn krach
ten er. wilde het zichzelf niet bekennen,
aldus meende de heer Pierson. „Tusschen
twee haakjes mogen wij er zoowel eollee
tief als individueel bijtijds een voorbeeld
aan nemen en het onszelf wel bekennen.
Kunstmatige maatregelen zijn in het eco
nomische leven nu eenmaal uit den booze
en leiden als op een hellend vlak hoog
stens van kwaad tot erger."
