Mgr. Dr. W.
.NOLENSt
ZATERDAG 29 AUGUSTUS 1931
DE LEIDSCHE COURANT
DERDE BLAD PAG. 9
De plechtige H. Mis van Requiem, wel
ke Dinsdagmorgen te 10 uur in de parochie
van den H. Willibrordus te 's-Gravenhage
voor de zielerust van Mgr. dr. W. H. No-
lens wordt opgedragen, zal door den K. R.
O. worden uitgezonden.
DE WAARDEERING VAN
MGR. NOLENS TE GENEVE.
Uit Genève bericht men aan het „Hbl.":
In het Internationaal Arbeidsbureau is
het bericht van den dood van mgr. No-
lens met groote droefheid ontvangen. Mgr.
Nolens werd hier als een der trouwste
aanhangers van de internationale arbeidsbe
weging beschouwd en is dan ook geregeld,
sedert de eerste arbeidsconferentie te Wash
ington in 1919, leider der Nederlandsche
delegatie ter arbeidsconferentie geweest.
Het Intr. Arbeidsbureau voelt, dat het
door het heengaan van mgr. Nolens een
van zijn voornaamste steunpilaren heeft
verloren, die door zijn rechtvaardig, maar
krachtig optreden, veelal als bemiddelaar
in moeilijke strijdvargen, herhaaldel ma
len en ook nog in Mei tijdens de bespre
kingen over het steenkoolprobleem, een op
lossing heeft vergemakkelijkt. In 1926
was mgr. Nolens voorzitter der Arbeids
conferentie, en zijn heldere leiding werd
hier algemeen gewaardeerd.
Albert Thomas, die zich op het oogen-
blik in Nederland bevindt en een persoon
lijk vriend van mgr. Nolens was, had het
voornemen hem aan zijn ziekbed te bezoe
ken. Niemand hier, hoewel met bezorgd
heid de berichten omtrent zijn ziekte wer
den gevolgd, had gedacht, dat mgr. No-
lens zoo plotseling zou heengaan.
Huldiging van den heer Sokal.
De correspondent van de „Msbd." te
Genève seint d.d. 28 Augustus:
De heer Sokal, de voorzitter van do In
ternationale Arbeids-conferentie ""van Juni
1.1. deed mij, als vertegenwoordiger der
„Maasbode" de volgende verklaring toeko
men, als een laatste hulde zijnerzijds aan
Mgr. Nolens, wiens overlijden hij zoo diep
betreurt.
De verklaring is als volgt:
„Met het diepste leedwezen verneemt ik
het overlijden van Mgr. Nolens, den uitne-
menden Nederlandschen staatsman cn den
grooten leider der Christelijk Sociale be
weging.
Ik heb het voorrecht gehad sinds tal van
jaren met Mgr. Nolens te mogeu samen
werken en nog laatst in Juni, tijdens de
arbeidsconferentie. Wij allen hebben lee-
ren waardeeren zijn onvennoeibaren ar-
beidslust, zijn steeds rechtvaardige en
krachtige interventies in de debatten, de
helderheid van zijn geest en de diepte van
zijn kennis.
Hetgeen bij Mgr. Nolens vooral trof,
was het evenwicht in zijn opvattingen, de
bijzondere sterkte van zijn rechtsgevoel.
Onder het eenigszins terughoudende uiter
lijk van den politieken leider en van den
uitnemenden jurist, ontdekte men weldra
een diep bewogen ziel en een hart vol
liefde en medelijden voor alle mensche-
lijke ellende. Het was niet een politieke
of juridische opvatting, die van Mgr. No-
lens, een zoo hardnekkig verdediger van
de arbeidersklasse maakte. Het was zijn
oprechte liefde voor de armen en onterf
den, die mgr. Nolens er toe dreef, met
hartstocht en met alle gaven van zijn
grooten geest de belangen der arbeiders
te bepleiten."
„Groot en evenwichtig is hij
gestorven".
Aan een artikel in de „Maasbode" door
ir. M. C. E. Bongaerts (die met mr. Aal-
berse exec. test. is) ontleenen we:
„Welvoorbereid en kalm berustend in
het onvermijdelijke is dr. Nolens heenge
gaan. De ziekte had het krachtige lichaam
geleidelijk verzwakt, het weerstandsvermo
gen ondermijnd, de werkkracht lamgesla
gen. Vermoeid zat hij daar tusschen de ver
trouwde boekenrijen, verzonken in herin
neringen uit het lange werkzame leven dat
ten einde spoedde, vooral in jeugdherinne
ringen. Zijn geest bleef helder, zijne wils
kracht haast onverzwakt. In volledige
zelfbeheersching heeft hij al hetgeen hem
wenschelijk scheen tijdig geordend. Groot
en evenwichtig is hij gestorven zooals
hij heeft geleefd."
„Gestorven in vrome
eenzaamheid".
Prof. mr. P. J. M. Aalberse besluit een
in memoriam in het „Centrum":
„Wat is eigenlijk het levensgeheim van
dezen buitengewonen man geweest?
Ik geloof dit: schuchter in alles, was
hij schuchter boven ales in het heilige.
Daarom viel het niet op, maar de grond
toon van zijn wezen werd gegeven door zijn
priester-zijn. Hij las z-n Mis a-ltijd in het
kleine huiskapeltje, en hij had daar liefst
niemand bij. Maar de enkelen, wien dit
voorrecht ten deel viel, kwamen er van
daag diep gesticht.
Zoo was het ook op zijn ziekbed. Alle
vertoon wenschte hij gesmeden. Eeeds op
Dinsdag 4 Augustus ontving hij de laat
ste H.H. Sacramenten, maar er mocht
niets van gepubliceerd worden. Telkens
waneer ik bij hem kwam, zeide hij: „ik
ben geheel geresigneerd", en dan weer ,,'t
is goed, wat er met me gebeurt, maak
daarover geen zorg."
Zoo is hij gestorven, in vrome eenzaam
heid, zooals hij geleefd heeft."
Een Christenstaatsman.
De (A.-E.) „Eotterdammer" schrijft in
een artikel:
„Aan luidruchtige exclamaties over de
coalitie en het samengaan der Christe
lijke beginselen heeft hij zich nooit schul
dig gemaakt. Integendeel, we hadden het
wel eens wat forscher en militanter ge
zegd willen hebben. Maar was er ooit eeni-
ge twijfel mogelijk aan zijn oprecht begee-
ren om Nederland een Christelijk bewind te
garandeeren
.We mogen niet klappen uit geheime
conferenties, maar dat hij niet de man der
kille berekening was, is bij de onderhan
delingen, welke geleid hebben tot, althans
niet verhinderd hebben de vorming van
het kabinet-Colijn in 1925, duidelijk aan
het licht getreden.
Voor ons staat het vast, dat de
Roomsch-Kath. fractie in de samenwer
king met de andere rechtsche groepen
vaak een offer aan belangen en per
sonen heeft gebracht, en ook Dr. Nolens
heeft dat gaarne, wellicht ook persoon
lijk gedaan.
Immers, zoo vaak het pas gaf, heeft
hij verklaard, dat hij slechts bij „uiter
ste noodzaak" samenwerking met de lin
kerzijde zou aanvaarden en dat hij bleef
zoeken naar een gemeenschappelijke ac
tie op de grondslag der Christelijke begin
selen".
En het blad besluit:
„En zoo toonde Nolens zich immer weer,
overeenkomstig zijn aard en karakter een
Christenstaatsman, die zeker partijman
was, doch in den goeden zin des woords, om
dat hij in en door zijn partij Koningin en
Vaderland wilde dienen en de eere van den
grooten Koning zocht in zijn veelomvat-
tenden arbeid op zoo onderscheiden levens
terrein.
Zijn kerk en zijn partij lijden een groot
verlies en wij treuren daarin met de treu
renden omdat het is als van oudsde
Heere heeft hun hoofd weggenomen. Wie
zou dan niet weenen?"
Het „Volk" wijdt eenige beschouwingen
aan de nagedachtenis van mgr. Nolens.
Hij imponeerde.
Aan een redactioneel artikel ontleenen
we:
„Monseigneur Nolens was geen man, die
de spontane geestdriftige genegenheid der
menigte verwekte, maar hij imponeerde
door zijn vastberaden verschijning, door
zijn nuchtere zakelijkheid, door zijn groo-
te kennis niet alleen van de staatkundige
verhoudingen, doch ook van den mensch
en zijn zwakheden."
J. J. de Eoode schrijft in genoemd so
ciaal-democratisch orgaan over „Monseig
neur te Genève"; hij geeft eenige herinne
ringen, o.a. deze, over de
Achturen-overeenkomst.
„In de eerste arbeidsconferentie, die te
Washington werd gehouden, is Nolens de
kampioen van de achturen-overeenkomst
geweest. Reeds in die eerste conferentie
stonden arbeiders en werkgevers scherp
tegenover elkaar. De werkgevers hebben
alles gedaan wat zij konden om het tot
standkomen van de acbturenovereen-
komst te saboteeren. Op een oogenblik
was de spanning zoo groot, dat de arbei
ders dreigden de conferentie te verlaten,
en, zonder ingrijpen van Nolens, zou er
van de conventie mischien niets zijn te
rechtgekomen."
GEMENGDE BERICHTEN
ONGELUKKEN.
SLACHTOFFERS VAN HET VERKEER.
Auto tegen een tram gebotst. Een
Auto tegen een tram ge
botst. Eén doode, één
gewonde.
Gisteravond, tegen negen uur, heeft zich
op den Rijswijkscheweg, bij de Laakhaven
te 's-Gravenhage, een ernstig ongeval voor
gedaan. Ter hoogte van het H.T.O. reed
een personenauto, waarin twee chauffeurs
waren gezeten, tegen een daar rijdende
tram. De 21-jarige Cor van Dam, wonende
Bergweg 351 te Rotterdam, werd hierbij
zeer ernstig getroffen. Zijn borstkas werd
ingedrukt en hij kreeg inwendige bloedin
gen. De Geneeskundige Dienst bracht hem
naar het ziekenhuis aan den Zuidwal, waar
hij na eenigen tijd den geest gaf. De an
dere, N. van Willigen, uit de Wolstraat te
Rotterdam, die eveneens naar het zieken
huis wexd getransporteerd, was er minder
ernstig aan toe. Deze bekwam een linker
dijbreuk en een hoofdwond, doch zijn toe
stand is niet ongunstig.
De beide slachtoffers waren met den
auto op weg naar Scheveningen, vanwaar
zij hun vrouwen en kinderen, die daar ver
toefden, zouden terughalen. Volgens den
tramconducteur moet de oorzaak van de
aanrijding gezocht worden in het springen
van een band van den auto.
Auto-ongeluk met doodelijken
afloop.
Donderdagavond 7 uur is bij het over
steken van den weg een voetganger te
gen een auto, komende uit de richting
's-ixertogenbosch, geloopen.
Geneeskundige en geestelijke hulp wa
ren spoedig ter plaatse. Bij het slacht
offer, den 80-jarigen heer H. van Heesch,
kon echter slechts den dood worden ge
constateerd.
Gecompliceerde aanrijding.
Gisterenavond had aan den Kaldenker
ker weg te Venlo een ernstig auto-ongeluk
plaats.
De 35-jarige mej. H., wonende aan de
Vier paard jes te Venlo kwam per fiets van
uit de Heutzstraat den Kaldenkerkerweg
oprijden, juist op het moment, dat een
Fordvrachtauto beladen met fruit en be
stuurd. door J. S. uit 's-Gra vend eel, vanuit
de richting Kaldenkerken naderde. Mej.
H. heeft blijkbaar de macht over haar fiets
verloren en reed tegen het voorgedeelte
van den auto aan.
Zij kwam te vallen, waarbij zij een ga
pende hoofdwonde opliep en ernstige in
wendige kneuzingen kreeg. O.a. waren een
paar ribben, gebroken en in een der lpngen
gedrongen.
De chauffeur, die de aanrijding nog pro
beerde te voorkomen, wierp het- stuur ge
heel naar links om, met het gevolg, dat hij
tegen den fietsenden slagersjongen H. aan
reed, die eveneens kwam te vallen en zijn
linkerschouder ontwrichtte.
De zwaargewonde mej. H. is naar het
E. K. Ziekenhuis vervoerd. Haar toestand
is hopeloos.
DE ONBEWAAKTE OVERWEGEN.
Wederom een slachtoffer.
Gistermorgen is op den onbewaakten
overweg tusschen Sittard en Gel een een
ongeveer 3.0-jarige man, wiens identiteit
nog niet is vastgesteld, door den perso
nentrein gegrepen en op slag gedood.
Meisje verdronken.
Donderdag is te Naaldwijk het 5-jarig
dochtertje van een schipper, terwijl het
naar men vermoedt op de schuit
aan de Stokdijkkade aan het spelen was,
te water geraakt en verdronken.
Lijk gevonden.
In een watermolen op de Jeker bij
Maastricht is het lijk gevonden van den
40-jarigen J. G., wonende aldaar. Hoofd
en armen waren verbrijzeld.
HET DRAMA TE ZUIDBROEK.
De begrafenis der slachtoffers.
Gisteren zijn onder groote belangstelling
de slachtoffers van den roofmoord te Zuid
broek op de algemeene begraafplaats al
daar ter aarde besteld. In den stoet was
aanwezig als eenig familielid, een halfbroer
van de weduwe, verder de burgemeester,
wethouder Thielman, de gemeentesecreta
ris en eenige vrienden van de overledenen.
Burgemeester Buurma sprak aan het
graf als volgt: Er zijn in het begin enkele
aanwijzingen geweest, die deden denken
aan ouderlingen twist, aan moedermoord.
Persoonlijk heb ik daaraan niet kunnen
gelooven, omdat door zooveel bewoners mij
Hendrik Molanus werd geschilderd als
iemand, die geen afstand kon doen van de
dieren, die hij verzorgde en zou iemand die
zoo'n groote liefde voor dieren bezat, in
staat kunnen zijn de hand te slaan aan het
beste wat de mensch op de wereld bezit
zijn moeder? Ik ben blij dat de sectie op
het lijk heeft uitgewezen, dat aan moord
en zelfmoord niet mag worden gedacht en
voor dat uw stoffelijk overschot met aarde
wordt bedekt, Hendrik Molanus, wil ik
u van dien blaam bevrijden. Wij zullen ons
best doen de daders van dezen gruwel
moord op te sporen, maar ook wanneer wij
ze niet kunnen vinden zullen zij hun straf
niet ontgaan.
Verder werd aan het graf niet gespro
ken. Diep ontdaan verliet men den doo-
denakker.
HET „BEROOVINGSGEVAL" TE
BERLIJN.
Den radio-importeur is niets overkomen.
Zooals wij gisteren meldden, zou, vol
gens Duitsche bladen, te Berlijn een Ne
derlander door zes lieden beroofd en
daarna ontvoerd en misschien wel ver
moord zijn.
Uit de verklaringen van een Duitsch
koopman, die met den beroofde van te
voren in den trein kennis had gemaakt,
was gebleken, dat het slachtoffer een
Amsterdamsch radio-importeur was.
De W.-correspondent van het „Hbld."
te Berlijn meldt nu, dat inmiddels de be
wuste Nederlander zich bij de politie
heeft aangemeld; hij is nóch aangevallen,
nóch beroofd, zoodat het verhaal van de
Duitsch dagblad 'n kostelijk verhaal over
hebben berust.
HET PREUTSCHE ZUTPHEN
Es ist nicht wahr
Onder het opschrift „de meest preut-
g'che stad ter wereld" schreef de Am-
sterdamsche correspondent van een
Duitsch dagblad e kostelijk verhaal over
een zonderlinge politieverordening van de
gemeente Zutphen, welkeheelemaal
niet bestaat.
Het blad schreef dan, dat Zutphen
zich verheugt in het bezit van een bio
scoop en tevens van een politieverorde
ning welke verbiedt, dat in diezelfde bio
scoop mannen en vrouwen naast elkaar
zitten. Zoowel echtelieden als verloofden
moesten zich stipt aan dezen regel hou
den.
Toen onlangs, aldus vertelt het blad
verder, de politie een inval deed, kwam
zij tot de ontstellende ontdekking, dat
een heer naast een dame zat. Weliswaar
kon hij bewijzen, dat zij zijn rechtmatige
echtgenoot was, maar dat deed niet ter
zake. Het gevolg van deze overtreding
was, dat.de gemeenteraad besloot
de bioscoop voor den tijd van vijf jaren
te sluiten.
De „Zutphensche Courant", die het ge-
heele verhaal als een uitknipsel uit het
Duitsche blad van een belangstellende
lezeres ontving en die veronderstelt, dat
het uit de „Casseler Zeitung" is, stelt
ons dadelijk gr ust met de mededeeling,
dat van het relaas niets waar is. Het
blad veronderstelt, dat de correspondent
een oud verhaal weer heeft opgehaald.
Iets1 in dien zelfden geest - maar dan in
mindere mate moet zich geruimen tijd
geleden in het Noord-Brabantsche
plaatsje Eucphen hebben afgespeeld. Een
naamsverwarring en wat Duitsche fan
tasie hebben hier een bericht in de we
reld gebracht, dat den buitenlanders wel
een vreemden kijk moet geven op de Ne
derlandsche zeden.
Incasso 10 cent.
We lezen in „St. Christoffel", orgaan
der E. K. Handelsreizigers:
Een onzer leden vertoefde voor zijn
arbeid in een mooi en rustig plaatsje
aan de Vecht, dicht bij Utrecht. Hij voel
de aan zijn maag, dat het tijd werd, om
den inwendigen mensch op gepaste wijze
te versterken.
Welgemoed stapte hij de daarvoor in
aanmerking komende gelegenheid binnen
en bestelde een en ander, terwijl hij on
der de hand nog eenige zaken afwikkelde
Het smaakte hem goed en hij vroeg na
voldaan te zijn aan den eigenaar, aan
gezien deze alle functies tegelijk uit
oefende, „hoeveel krijgt u van me?"
Heel gewichtig sprak de baas: „ik zal
de rekening even uitschrijven". (Vermoe
delijk eigenaar geweest van een voor
naam hotel).
De rekening kwam en aan het eind
stond: „incasso 10 ct."
Ons lid stond paf en de eigenaar keek
verbaasd, want op het gelaat van zijn
klant, vertoonden zich verwoede blikken.
Enfin, ik zal u den woordenstroom we
derzijds besparen. Maar het afscheid
was hartroerend en ons lid is vast van
plan, geregeld terug te' komen.
Wie lacht daar?
Mogelijk is dit een uitvloeisel van de
actie van den bond van boerenherbergen,
waarvan art. I der statuten luidt:
„Ieder lid is verplicht om de kellners
af te schaffen en alles zelf te doen".
Toelichting. „Aangezien we tegen het
fooienstelsel zijn, berekenen we 10 cents
incasso, voor ons zelf".
We hebben plaatsnaam etc. niet ver
meld, aangezien we bedoelden eigenaar
een orgaan zullen zenden onder het mot
to: „iedereen is voor verbetering vat
baar".
Hoog water.
De Maas voor de gemeente Grave is
zoodanig gewassen, dat de laaggelegen
uiterwaarden reeds zijn ondergeloopen,
zoodat men genoodzaakt was, het vee
naar huis te halen. Ook alle los- en laad
plaatsen staan onder water; de schepen
en stoombooten leggen aan dé oude ves
tingmuren aan. Binnendijks heeft men in
.deze streek, ofschoon de Raamsluizen
gesloten zijn, geen last van het Peelwa-
ter, daar het electrische gemaal te Grave
het met gemak kan weghouden (14.400
M. wordt er per uur uitgeworpen).
Te Neerloon en Dieden, bij Eavenstein
zijn de boeren druk bezig de zomerkaden
langs de uiterwaarden met planken en
zoden op te hoogen.
BUITENL. BERICHTEN
ONGELUKKEN.
BRITSCH-INDISCHE STAD DOOR
AARDBEVING VERWOEST.
Door een ontzettende aardbeving is, naar
gemeld wordt, de stad Sharigh in het
Quetta-district (Noord-Indië) volkomen van
den aardbodem verdwenen. De uitloopers
van de aardbeving waren tot in Karatsji
waarneembaar.
Overstroomingen aan de Russisch-Perzische
grens.
Volgens in Tiflis ontvangen berichten
hebben nabij de Russisch-Perzische grens
groote overstroomingen plaats gehad, waar
door talrijke personen zijn omgekomen.
Tot nog toe heeft men 27 lijken gebor
gen. Honderden personen worden nog ver
mist en men vreest, dat zij allen zijn om
gekomen.
Doodelijk ongeval bij golfspel.
Ronald Davis, de eigenaar van een be
kende uitgeverij van kunstwerken, is op
tragische wijze om het leven gekomen. Op
het golfterrein naderde hij een speler, die
zijn aankomst niet hoorde en hem onver
wacht met een golfstick aan den slaap trof.
Davis viel bewusteloos neer en is, zondor
tot bewustzijn te zijn gekomen, in het zie
kenhuis overleden.
Verkeersongelukken in Duitschland.
Vrijdagmorgen reed een wever uit Ohorn
met zijn motor tegen een postauto, waar
mede eenige schoolkinderen werden ver
voerd. Hij kwam onder het achterwiel te
recht en overleed tijdens het transport naar
het ziekenhuis aan de bekomen wonden.
Te Markershof is een slagersknecht met
zijn motorfiets in botsing gekomen met een
anderen motorrijder. Eenige uren later is
hij aan de bekomen wonden overleden.
Bij een botsing tusschen twee motorrij
ders te Roebrsdorf is een bouwondernemer
zoodanig gewond., dat hij later aan de ge
volgen is overleden.
ROODE BANDIETEN MOORDEN IN
CHINA.
Missionarissen gevangen.
Tengevolge van den typhoon, die in het
overs troomingsgebied van de Yangtse
heeft gewoed, zijn naar schatting van Reu
ter honderdduizend personen verdronken,
terwijl millioenen in nog hopeloozer ellen
de zijn gestort.
Volgens de berichten uit Yangchou aan
de commissie van hulp in den hongersnood
heeft de typhoon den dijk van het Groote
Kanaal over een afstand van acht' mijlen
vernield, met het gevolg dat honderddui
zend vierkante mijlen oppervlakte met dor
pen en steden en een dichte bevolking
overstroomd zijn.
Terwijl heel het dal der Yangtse geteis
terd wordt door overstroomingen en pest,
profiteeren de communistische bandieten
van den verschrikkelijken toestand der boe
ren, om te stelen en te moorden.
Een pater-missionaris van de Missie van
Sint (Jolumbanus is bij Yokiakow gevangen
genomen, zoodat thans zeventien missiona
rissen van verschillende nationaliteit zich
in handen van de Rooden bevinden. De
meesten zijn Spaansche en Italiaansche
priesters, doch onder hen zijn ook vijf reli
gieuze Zusters, van wie drie Fran^aises en
een Italiaansche.
ANGSTIGE UREN VOOR LUCHT-
PASSAG IERS.
Op een vliegtuig-wrak in zee.
Een vliegtuig, dat een passagiersdienst
onderhoudt, is te Glaucester in volle zee
neergestort, toen de piloot, daartoe ge-*
dwongen door den dichten mist, op zoo
trachtte te dalen. Een passagier is verdron
ken, terwijl 13 andere personen zich. twee
uur lang aan de brokstukken van het toe
stel vastklemden, aleer een visschersboot
hen oppikte.
Over het Kanaal gewandeld.
Het Engelsch Kanaal heeft gisteren een
nieuwe vernedering ondergaan, meldt Reu
ter. Reeds herhaalaelijk heeft men getracht,
en met succes, het zwemmend over te ste
ken, maar gisterenmiddag, tegen half vijf
kwam te Dover een man aangestapt, die
in letterlijken zin voor 't eerst over het Ka
naal was gewandeld.
Het is een jonge Oostenrijker, Karl Nar-
mestnik geheelten, die des morgens op zijn
waterski's bij kaap Gris Nez iu het water
was gestapt en zijn wandeling in den tijd
van 8 uur 50 minuten volbracht.
Het kleinste „postkantoor".
Het kleinste „postkantoor" ter wereld
bevindt zich niet ergens „diep in de bin
nenlanden", maar in de straat van Magol-
haen. Daar bij een miniatuur-eiland tus
schen het vasteland van Zuid-Amerika en
Vuurland, is een beschilderde kist met een
stevige ketting aan een rotspunt verankerd.
Als een soort groot-model brievenbus hob
belt het natuurlijk waterdichte gevaarte
daar, dag-in-dag-uit, met den wisselenden
golfslag op en neer. Voorbijvarende sche
pen zetten een boot uit om do post aan
het postkantoor te deponeeren en zich
eventueel daar bevindende stukken ter ver
dere verzending mee te nemen.
