22ste Jaargang
MAANDAG 17 AUGUSTUS 1931
No. 6976
2)e
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor LeideD 19 cent pei week 12.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling vaD 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I,
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
Eerbied voor het leven!
Dezer dagen hebben de kranten het vol
gende bericht gebracht wij willen het
hier even opnieuw plaatsen.
Woensdagavond tegen negen uur
ontving de politie te Aken bericht,
dat een Nederlandsche smokkelauto
over de grens was gekomen en de
richting van Aken had genomen.
Daarop posteeerde zich een overval-
commando bij de toegang tot de stad
en tegen tien uur kwam de auto dan
ook werkelijk zonder lichten aange
reden.
Op de sommatie van de politie
hield de auto echter niet stil, doch
reed in volle vaart verder, waarop een
jacht door de straten van de stad
volgde.
Herhaaldelijk trachtte de Neder
landsche auto den politieauto te ram
men, doch ten slotte gelukte het, den
smokkelauto in de Wilhelmstrasse
door het stukschieten van de banden
tot staan te brengen.
Bij de schietpartij tijdens de achter
volging werden verscheiden perso
nen getroffen, o-a. een 21-jarige jonge
man, die toevallig met zijn rijwiel
de Wilhelmstrasse passeerde. Hij
kreeg een schot in den buik, aan de
gevolgen waarvan hij nog in den af-
geloopen nacht in het ziekenhuis is
overleden.
Verder werd een 33-jarige man door
een schot in het dijbeen gewond.
De auto, waarin zich 3000 K.G.
kofife bevond, werd in beslag geno
men.
Onschuldige slachtoffers neergeschoten.
In deze enkele regels ligt de tragedie
uitgedrukt, die zich alwèèr aan de grens
heeft afgespeeld; 't is, helaas, niet de
eerste keer, dat er onschuldigen als slacht
offers vallen bij een „jacht" op smokke
laars.
De krantenlezer constateert zulk 'n tra
gisch gebeuren, en gaat den verder met z'n
lectuur hij vindt het wel erg, maar 't
kan nu eenmaal niet anders, dan dat zoo
iets nu en dan voorvalt.
En toch men mag dergelijke droe
ve feiten niet zoo maar als onvermijdelijk
aanvaarden.
Onder ons, beschaafde menschen on
der ons, Christenen, behoort de eer
bied voor het leven te worden beschouwd,
ook in de practijk, als een der kostbaarste
Christelijke beschavings-goederen
Wanneer er een oproer uitbreekt, waar
bij veler goederen -en zelfs veler leven
worden bedreigd, en dat oproer kan de po
litie alléén bedwingen door van haar
vuurwapens gebruik te maken, dan
mag, dan moet de politie dat middel
aangrijpen ook al bestaat er kans, dat
er (hoewel alle mogelijke voorzorgsmaat
regelen zijn genomen, om het te voorko
men) onschuldige slachtoffers vallen.
Waarom? 't Is duidelijk. En misschien
nog klaarder dan in een breede redenee
ring ligt de verklaring van het „waarom"
hierin: Wat het zwaarste is moet het
zwaarste wegen.
Maar weegt het betrappen van een
smokkelaar, nü en niet later 'n keer weegt
het bestraffen van enkele smokkelaars
meer of minder weegt dat zwaarder dan
het verlies van menschenlevens, van o n-
schuldige menschen-levens
Wij stellen deze vraag; en wij durven
haar nie t bevestigend beantwoorden.
En zeker mag daarover wel 'ns ernstig
worden nagedacht!
Als wij bij het passeeren iemand aan zijn
elleboog raken wij denken althans, dat
dit vergrijp tegen de rechten van onzen
evenmensch door ons is gepleegd dan
vragen wij zeer beleefd „pardon". Doch
wanneer iemand pardoes wordt neerge
schoten, dan vergeten wij vaak te vragen,
of deze levens-berooving van een mensch
nu wel had móeten gebeuren; of de reden
van het gebruik van vuurwapenen in dat
geval wel dringend, wel gebiedend nood
zakelijk is geweest.
BUITENLAND
DUITSCHLAND
EEN HARDE WINTER TE WACHTEN.
Ernstige woorden van dr. Brüning.
In een onderhoud, dat de Duitsehe
Rijkskanselier dr. Brüning aan den bij
zonderen correspondent van de „Daily
Mail" toestond, verklaarde hij dat de aan
staande winter de ergste voor Europa
gedurende de laatste eeuw zal zijn.
Er zullen in Duitschland minstens ze
ven millioen werkloozen zijn en de moei
lijkheden, om voor het onderhoud van
deze menschen te zorgen, zullen even
zwaar zijn voor het Rijk, en de landen
en de gemeenten.
Daarnaast is de onzekere financieele
toestand in Duitschland van invloed op
de aangrenzende landen, hetgeen weer op
ons terug slaat, waardoor wij steeds
meer in het moeras komen. Er is slechts
een hulpmiddel en wel de internationale
samenwerking om het gemeenschappelijk
gevaar met gemeenschappelijke krachten
tegen te gaan.
Dr. Brüning deed een beroep op de
verantwoordelijke staatslieden van Euro
pa, om zoo spoedig mogelijk bijeen te ko
men ten einde den prijs van goederen
van gelijke kwaliteit internationaal vast
te stellen, en den ontwrichtenden con
currentiestrijd in handel en industrie, die
thans tusschen de land enbestaat, te doen
ophouden. Daarnaast zou hij een inter
nationale regeling der douanetarieven
toejuichen.
Een andere voorwaarde voor de red
ding van Europa is het politieke ver
trouwen. Het is van principieele bteee-
kenis dat de volken van Europa aan het
handhaven van den vrede op langen ter
mijn gelooven.
Dr. Brüning zeide, dat hij Frankrijk
van dee waarheid van den Duitschen wil
naar duurzamen vrede heeft trachten te
overtuigen. De Duitsehe weerloosheid is
het beste bewijs, dat een oorlog met
Frankrijk onmogelijk is.
Spreekt nooit van oorlog!
Wanneer hij den Europeanen een goe
den raad mag geven, dan zou Brrüning
hen toeroepen: „Spreekt niet van oor
log, denkt niet eens aan den oorlog als
een mogelijkheid voor de toekomst". Hij
is er van overtuigd, dat een dergelijk
spreken over den oorlog tot den wereld
oorlog geleid heeft, want daardoor wor
den zelfs de regeeringen geprikkeld en
zenuwachtig.
De oorzaken van de huidige moeilijk
heden in Europa vatte dr. Brüning in de
volgende vier punten samen:
1. De bovenmatige industrialisatie der
kleine staten;
2. De vermindering van de koopkracht
in China en Indië;
3. De hooge tolmuren in de geheele
wereld;
4. De richting, in welke de Duitsehe
schadevergoedingsbetalingen vloeien.
Hij aarzelde het uit te spreken, doch
bij het zoeken naar betere vooruitzichten
voor Europa stoot men steeds weer op
het Verdrag van Versailles.
Dr. Brüning besprak vervolgens den
toestand van de Fransche geldmarkt en
het communisme in Duitschland. Dit laat
ste noemde hij het grootste binnenland-
sche gevaar in Duitschland.
Tenslotte verklaarde dr. Brüning dat
hij onvoorwaardelijk gelooft aan de groo-
te betee'kenis van de persoonlijke bespre
kingen tusschen de minister-presidenten
der verschillende landen, want uit per
soonlijke vertrouwelijkheid vloeit vertrou
wen voort.
DE DUITSCHE REISBELASTING.
Een eisch tegen het rijk.
De vereeniging van Duitsehe reisbu-
reaux wil een eisch tegen het rijk, even
tueel tegen minister Treviranus, aanhan
gig maken, omdat zij door de rede, welke
minister Treviranus voor de radio heeft
gehouden en waarin hij het voorstelde,
alsof de reisbelasting reeds op 18 Juli van
kracht zou worden, terwijl dit in werke
lijkheid eerst 22 Juli het geval was, ern
stig schade hebben geleden.
Talrijke reizen naar het buitenland
hadden nog uitgevoverd kunnen worden.
Bovendien hebben de bureaux veel scha
de geleden, doordat zij bij het organisee-
ren van gezelscbapsreizen reeds maanden
tevoren contracten met hotels, vervoers
ondernemingen enz. sloten, welke con
tracten nageleefd moesten worden.
Voor de schade, door een en ander ge
leden, wil men het rijk verantwoordelijk
Nationaal-socialist neergeschoten.
Volgens een mededeeling van de po
litie is gisternacht de 22-jarige nat.-soc.
Herbert Grobe in de Hochsteinerstrasse
te Limbach neergeschoten. De man is
kort nadat hij in het ziekenhuis was ge
bracht overleden. De moord werd ge
pleegd na. het beëindigen van een woe
lige gemeenteraadszitting. Het tumult
had zich op straat voortgezet waar het
voortduurde tot vroeg in den morgen.
Ook in verschillende andere gedeelten
van de stad is het tot botsingen geko
men, waarbij nog eenige personen door
messteken gewond werden. De politie ar
resteerde een aantal personen.
ENGELAND
GEWAPETTJE MANNEN HOUDEN
EEN TREIN AAN.
Spoorbaan versperd in Noord-lerland.
Reuter meldt een nieuwe episode in
den oplevenden strijd van republikeinen
tegen Orangisten in NoorH-Ierland.
Een bende bewapende mannen heeft
een goederentrein bij Richhill in het
Noord-Iersche graafschap Armagh aange
houden, nadat zij de rails over een ze
keren afstand hadden weggebroken.
Zij dwongen den machinist en den sto
ker onder bedreigingen de locomotief los
te koppelen en er mee in het gat in de
rails te rijden. Daar viel de machine om
met het gevolg, dat de spoorweg er door
versperd werd.
Men neemt aan, dat het hier een re
presaille geldt wegens de gebeurtenissen
van Cootehill.
SPANJE
WAT BIJ DE BEELDENSTORM
VERLOREN GING.
Burgemeester en wethouders van Ma
drid, die van de regeering opdracht ontvin
gen, om tijdens de uitspattingen veroor
zaakte brandschade en andere verwoestin
gen en verliezen vast te stellen, hebben
thans aan de paters Carmelieten het natio
nale heiligdom van de H. Theresia op het
Spaansche plein te Madrid teruggegeven.
De paters hebben de kerk wederom voor de
geloovigen opengesteld.
Bij der onderzoek is gebleken, dat een
bedrag van een millioen peseta's noodig
zijn zal, om de kerk te herstellen. Alle bcel
den en altaren zijn verwoest alsmede de
sacristie, die een buitengewone kunstwaar
de heeft.
Dit beroemde heiligdom van Sint The
resia werd uit algemeene bijdragen ge
bouwd. De bouw van de kerk, die in Mei
1928 werd ingewijd, heeft vijf jaar geduurd.
Behalve bovengenoemde kerk zijn, zooals
bekend, indertijd ook de kerk van den H.
Franciscus Borgias en het huis der Je-
suieten geheel verwoest. Onvervangbare
en onschatbare kunstwerken zijn daarbij
verloren gegaan.
De genoemde kerk, die in 1892 voltooid
werd, bevatte o.a. een kostbaar Mariabeeld
van Coullant Palera, een geschilderd por
tret van Sint Ignatius van Coella, dat do
kunstenaar in 1585 naar het doodenmasker
van den Heilige vervaardigde.
Ook niet te vervangen relikwieën gingen
verloren, zooals het zoo juist genoemde
doodenmasker van Sint Ignatius en een
ander van Sint Franciscus Xaverius, een
splinter van het H. Kruis, de kostbaarste
relikwie, die Spanje bezat, en het stoffe
lijk overschot van pater Diego Lainez, een
tijdgenoot van Sint Ignatius. De heilige re
lieken van Sint Franciscus Borgias zijn
voor een groot deel weer teruggevonden
Onbeschrijfelijk is het verlies aan kande
labers, altaarbenoodigdheden, misgewaden
en relikwieën van talrijke heiligen.
Diep betreurenswaardig is ook het ver
lies van de wereldberoemde bibliotheek der
Jesuieten, die met haar 80.000 boekdeelen
een prooi der vlammen werd. Zij was een
der grootste en voornaamste bibliotheken
van Spanje. Daarin werden oa. ook alle
werken en documenten van de andere se
minaries en huizen der Spaansche Jesuieten
bewaard.
Onder de schatten van deze bibliotheek
bevonden zich oorspronkelijke uitgaven van
Calderon, Lopez de Vega en Lueveda. Van
eenige schrijvers ,van Saovedra bijv., zijn
alle werken verloren gegaan. Genoemde bi
bliotheek bevatte ook de beroemde collec
tie documenten van pater Fua, den vroege
ren directeur der Spaansche academie, die
naar de schatting van Menendez y Pelavos
dt meeste werken over de geschiedenis der
middeleeuwen en wel voornamelijk over
de Kerk in Spanje gepubliceerd heeft
Herderlijk schrijven der Spaansche kerk
vorsten.
De gezamenlijke Spaansche kerkvorsten
hebben een herderlijk schrijven gepubli
ceerd, waarin zij wijzen op de gevaren van
het nieuwe grondwetsontwerp voor de Ka
tholieke Kerk. De geloovigen worden opge
roepen om met alle wettige middelen tegeu
het ontwerp te ageeren, daar het ook den
socialen en materieelen toestand van Span
je in gevaar brengt.
In de nationale vergadering zal het nien-
we grondwetsontwerp in het begin van de
komende week behandeld worden. Waar
schijnlijk zal men voor de verkiezing van
een president een interimaire oplossmg
zoeken. De verkiezing zal in een gehe:me
zitting plaats vnden.
De arrestatie van een kerkelijk
hoogwaardigheidsbekleder.
Betreffende de reeds gemelde arrestatie
van een hoogen geestelijke aan de
Spaansch-Fransche grens wordt thans na
der beeknd, dat hier sprake is van den
plaatsvervangenden aartsbisschop van Vic
toria die, naar het schijnt, geheime opdrach
ten van den kardinaal primaat bij zich ha«l.
De op hem gevonden documenten zouden
betrekking hebben op afweermaatregelcn
tegen eventueele in beslag neming van
kloosters door de regeering.
BALKAN-STATEN.
J0EG0-SLAVIE TEGEN HET H00VER-
PLAN.
Amerika weet raad.
De regeering van Joego-Slavië heeft het
ministerie van buitenlandsche zaken mede
gedeeld, dat zij niet aan het Hoover-plan
kan deelnemen, daar dit voor Joego-Slavië
een verlies van zestien millioen dollar me
debrengt.
De Amerikaansche regeering is evenwel
van oordeel dat het mogelijk zal blijken te
zijn Joego-Slavië door middel van particu
liere leeningen schadeloos te stellen, zoodat
ook door dit land aan het plan tot opschor
ting der schulden zal kunnen worden deel
genomen.
De tegen den zestienden Augustus, den
tienden jaardag van de troonsbestijging
van koning Alexander, verwachte groote
verandering in de organisatie van het bin-
nenlandsche politieke leven in Zuid-Slavië,
is niet doorgevoerd.
De reden hiervan moet, naar verluidt,
gezocht worden in de houding van de par
lementaire leiders, die de door de regee
ring voorgenomen maatregelen hebben af
gewezen. De langdurige onderhandelingen,
die hierover zijn gevoerd moeten thans als
definitief mislukt worden beschouwd.
Koning Alexander heeft zich reeds naar
zijn zomerverblijf te Veldes begeven.
Drie leiders der Macedonische terroristen
gedood.
De leiders van den terroristengroep van
den voormaligen Protogeroff-vleugel van
de Imro hebben een pakket toegezonden
gekregen, waarin een helsche machine was
geborgen, die bij het openen van het paket
explodeerde.
Traikoff en Toforoff, benevens dien3 va
der werden doodelijk gewond.
Er is reden aan te nemen, dat deze ter
roristen, die met Schandanoff den in het
voorjaar tusschen de laatsten van den
groep Protogeroff en de Imro gesloten vre
de niet erkenden, hierom zijn geëxecuteerd.
De politie heeft een uitgebreid onder
zoek ingesteld, teneinde de verzenders van
de helsche machine te ontdekken.
BRITSCH-INDIE
DE GANDHI-PUZZLE.
Komt hij misschien toch?
Een nieuwe samenkomst van den uitvoe
renden raad met den onderkoning had Za
terdag plaats. Dit doet veronderstellen, dat-
het contact hersteld is, en laat de mogelijk
heid voorzien van een accoord tusschen de
regeering en den uitvoerenden raad der
congres-partij.
Het is nog mogelijk dat Gandhi de Roode
Tafel-conferentie bijwoont.
AMERIKA
EEN WERKWEEKVAN VIJF DAGEN.
Als middel tegen de werkloosheid?
Regeeringskringen en zakenwereld wor
den verontrust door het dreigende spook
der toenemende werkloosheid. Onder do
jongste geneesmiddelen die men er voor
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Dr. Brüning verklaarde in een inter
view, dat de aanstaande winter de erg
ste voor Europa gedurende de laatste
eeuw zal zijn.
De D-trein RomeWeenen is veronge
lukt; 16 personen zijn gedood. (Buitenl.
Ber., 3de blad).
De Zeppelin bracht een onverwacht
bezoek aan ons land. (Luchtv., 3de blad).
BINNENLAND.
Priesterfeesten (3de, 2de en 1ste blad).
Bij een auto-ongeluk te Ede werd één
persoon gedood, verschillende anderen ge
wond. (Gem. Ber., 3de blad).
De zee eischte gisteren weer drie slacht
offers. (Gem. Ber., 3de blad).
Zwaar weer boven Noord-Brabant en de
Oost-Betuwe. (Gem. Ber., 3de blad).
Twee personen vergiftigd door het drin
ken van water. (Laatste Berichten).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Verschillende recordverbeteringen op de
R. K. Athletiekkampienschappen. (2de
blad).
De stuurmanlcoze Twee van Tritcn
Europeesch kampioen. (2de blad).
Een goed geslaagd zwemfeest der Leid-
sche Reddingsbrigade. (2de blad).
denkt aan te wenden is o.a. het voorstel
van do Kamer van Koophandel der Ver-
eenigde Staten, om een werkweek van vijf
dagen in te voeren. Ook acht men het mo
gelijk aan de voornaamste industrieën een
bepaald quantum opdrachten te garandee
ren, waardoor het mogelijk zou worden ge
maakt, een bepaald, nauwkeurig aangege
ven aantal arbeiders, gedurende den groof,-
sten tijd van het jaar aan het werk te hou
den.
Deze maatregel, die door president Hoo
ver op het oogenblik nauwkeurig op zijn
practische waarde wordt onderzocht, is be
stemd, om de voor de volgende zitting van
het congres dreigende socialistische initia-
tiefwet betreffende steunmaatregelen te
gen de werkloosheid onnoodig te maken.
40 JARIG PRIESTERFEEST
PASTOOR JOS. J. A. M. KROOK
HILLEGOM.
Reeds lang was dit mooie feest voorbe
reid; zeer vele besprekingen en werkzaam
heden zijn noodig geweest om het geheel
tot iets groots, tot iets dankbaars te maken
en inderdaad men is er ten volle in ge
slaagd. Het geheele kerkplein was-keurig
versierd met aan alle ingangen prachtige
bloemvazen.
In de kerk zelf was de versiering meer
dan schitterend, het geheele kerkgebouw
tot in de uiterste hoeken in feestdos, ter
wijl het hoofdaltaar in een waren bloemen
tuin was herschapen, werk van den Tuin
architect Koper te Bennebroek.
Te rond half zeven stonden op het kerk
plein collectanten en feestcomité gereed
om hun opwachting te maken, terwijl Kerk
en Armbestuur met auto's naar de Oost-
einderbrug waren gereden om den Feesio-
ling vandaar af de parochie binnen te lei
den. Te circa 10 minuten over half zeven
kwam de stoet bestaande uit een zes
tal auto's, waarvan de eerst met Pauselijke
vlag getooid, ten teeken, dat hierin de
feesteling had plaats genomen, het kerk
plein oprijden. Naast collectanten en feest
comité stonden ook nog vele bruidjes ge
reed benevens een koor van misdienaars
om den jubileerenden Herder te verwelko
men. Onmiddellijk bij aankomst zette <le
R. K. Harmonievereeniging „Crescendo'
het welkomstlied in en onder deze heer
lijke toonen begaven zich de Feesteuiig
en de andere aanwezigen voor het kerkgo
bouw om zich vervolgens door een haag
van bruidjes allen met palmtakken in de
handen, door het middenschip naar voor
in de kerk te begeven. Onderwijl zongen de
zeer talrijke aanwezigen die reeds in do
kerk waren (de kerk was n.l. tot in de uiter
ste hoeken bezet) het welkomstlied, bege
leid door het koororgel met als organist de
heer J. van Roode.
Als het welkomstlied geëindigd is en de
Jubilaris heeft plaats genomen in het
Priesterkoor, betreedt kapelaan D. Schoen
maker den kansel om in zeer hartelijke
woorden den jubileerenden Pastoor na-