22ste Jaargang
ZATERDAG 15 AUGUSTUS 1931
No. 6975
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor LeadeD 19 cent per week 12.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'a ver
krijgbaar tegen betaling vaD 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regeL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
V Een reactionaire meening.
In „De Socialistische Gids" heeft Vlie-
gen een artikel gewijd aan Banning's boek
over Jaurès, en Brautigam heeft in dezelf
de aflevering geschreven over wijlen prof.
Molengraaff.
In beide artikelen is „een voorname be
handeling met een lofwaardige bevattelijk
heid" vereenigd, aldus constateert
iemand, wiens naam we straks zullen noe
men, maar deze laat dan op zijn lofprijzing
van beide socialistische voormannen, poli
tici en schrijvers, deze „ernstige vraag"
volgen
Als deze zelfde Vliegen en deze
zelfde Brautigam nu eens vandaag
niet de mannen waren, die zij zijn,
maar jongetjes van twaalf jaar in pre
cies dezelfde omstandigheden, waarin
zij toenmaals verkeerd hebben, wat
zou er dan met hen gebeuren? Zou de
een nóg naar de zetterij gaan en de
ander naar zee en zouden zij zichzelf
herschapen tot de mannen van be-
teekenis en de nuttige -werkers in de
arbeidersbeweging, die zij geworden
zijn
Of zouden zij als extoo-veelbeloven-
de-kinderen op de een of andere de
mocratische wijze naar een H. B. S.
of gymnasium zijn gestuurd met de
gratis-boeken onder den arm? En zou
men hen dan op dezelfde wijze naar
de universiteit hebben gestuurd, om
dat ze in elk geval moesten „studee-
ren", uit hoofde hunner bijzondere be
gaafdheid En zouden ze dan in de
andere wereld even geslaagd zijn als
dat nu in hun eigen wereld het geval
geweest is
Wie is deze reactionair, die wezen
lijk in alle ernst- zoo cynisch schrijft
over de „de een of andere democratische
wijze", waarop arbeiderskinderen naar H.
B. S. of Gymnasium en TJniveristeit wor
den gezonden.
't Isde Oproerige Krabbelaar in het
„Volk", A. B. Kleerekooper
En nu leze men verder. De schrijver is
nog wel zoo vriendelijk, om te waardee-
ren „de beste bedoelingen", die er bij voor
zitten, om „aan begaafde arbeiderskinde
ren, die geen studie kunnen bekostigen"'
„volle kansen" te geven voor een intellec-
tueele vorming; maar met het waardeeren
van die bedoelingen houdt 't dan toch ook
op:
Het is alles mooi en goed, het geven
van volle kansen aan begaafde arbei
derskinderen, die geen studie kunnen
bekostigen. Maar de hemel beware
een arbeidersklasse, waarvan ook met
de beste bedoelingen de room wordt
afgeschept en tusschen de bourgeoisie
verdwijnt, alsof niet het proletariaat
zelf zijn begaafdste kinderen het eer
ste noodig en daarop ook de eerste
rechten had
De lezer stelle zich 'ns een oogenblik voor
de kokende verontwaardiging, die er zou
opbruischen uit de kringen der geestver
wanten van A. B. K., indien van z.g.
burgerlijke zijde met een dergelijke rede
neering het bezoeken van H. B. S. of gym
nasium voor arbeiderskinderen ook maar
eenigermate zou worden bemoeilijkt!
En deze verontwaardiging zou niet onge
grond zijn.
De beschouwing van den heer Kleere
kooper toch is buitengewoon oppervlak
kig!
Zéker 't k&n gebeuren en 't gebeurt ook
feitelijk, dat kinderen uit de arbeiders-
klase, die gaan studeeren, hun klasse met
haar nooden en behoeften, met haar rede
lijke wenschen en eischen gaan vergeten.
Maar dat behoeft toch niet te geschieden
en is toch gelukkig ook niet altijd zóó
't Kan évenzeer gebeuren en 't gebeurt
ook évenzeer feitelijk, dat kinderen uit de
arbeidersklasse, die zonder wetenschappe
lijke opleiding vooruit komen in de maat
schappij die b.v. Kamerlid worden
hun klasse vergeten. Doch men zal in dit
feit toch ook geen aanleiding vinden, om
te verzuchten, dat de hemel de arbeiders
en voor beware, dat hun kinderen hooger
en zoo mogelijk veel hooger stijgen op den
maatschappelijken ladder, dan waarop de
arbeidersklasse staat!
Als we hier even hetreactionaire
geschrijf van den heer Kleerekooper signa-
leeren, dan moeten wij er toch nog iets
aan toevoegen, om niet verkeerd te worden
begrepen.
Wij meenen, dat 't gaan naar H. B. S. of
gymnasium, om later al dan niet verder te
studeeren, heusch niet behoeft te worden
aangemoedigd. Ook begaafde kinderen
kunnen, als zij na voldoende lagere-school-
ontwikkeling een vak kiezen, later in de
maatschappij een positie verwerven, die
henzelf bevredigt en anderen tot nut is. En
wij erkennen ook, dat een „maatschappe
lijk milieu", waarin de kinderen verkeeren,
het gaan studeeren en het ambieeren van
een zekere maatschappelijke positie onge-
wenscht of minder gewenscht kan maken.
De ouders moeten zich vooral in onzen
tijd wel heel goed bedenken, voordat zij
hun kinderen bestemmen voor de studie,
om later wat „beters" in de maaitschappij
te wordenhun verwachtingen zouden
wel 'ns een tegenovergesteld resultaat
kunnen hebben.
Wij hebben hier alleen willen zeggen,
dat arbeiderskinderen niet van de studie
mogen worden teruggehouden om de over
weging, die de „Oproerige Krabbelaar"
aangeeft, en die wij niet anders kunnen
zien dan als een reactionaire meening.
BUITENLAND
FRANKRIJK
HET FRANSCHE BEZOEK AAN
BERLIJN.
Toch uitgesteld.
Minister-president Laval heeft met be
trekking tot het bezoek aan Berlijn aan
de pers de volgende mededeeling ver
strekt
Gistermiddag heeft Laval von Hoesch
opnieuw ontvangen en hem medegedeeld,
dat de geneesheeren professor Vaquiz en
dr. Marx, die de opdracht hebben rap
port uit te brengen over den gezond
heidstoestand van minister Briand, wel
met zeer groote bevrediging een voor
uitgang hebben vastgesteld, die iederen
dag bijdraagt tot het algemeen herstel
van den minister van buitenlandsche za
ken, doch tevens te kennen hebben ge
geven, dat zij hem voor het vertrek naar
Genève geen onderbreking van zijn rust
kuur op het land kunnen toestaan, welke
rust hem voor den tijd van een maand
is voorgeschreven en na zoo korten tijd
niet onderbroken kan worden door een
inspannende officieele reis naar Berlijn.
Onder deze omstandigheden waren mi
nister-president La.val en gezant von
Hoesch op de overweging, dat de deelne
ming van Briand aan dit bezoek onont
beerlijk is, het er over eens, dat de reis
van de Fransche ministers naar Berlijn
uitgesteld zal worden tot een datum, die
zoo dicht mogelijk bij het einde van de
vergadering van den Volkenbond zal lig-
ITALIE
ERNSTIGE INCIDENTEN TE VERONA
Tusschen infanterie en fascisten-militie.
Het te Parijs verschijnende anti-fas
cistische blad „Italia" mjiakt melding van
ernstige incidenten, die eenigen tijd ge
leden in Verona hebben plaats gehad,
doch waarvan in de Italiaansche bladen
geen melding is gemaakt, terwijl aan de
buitenlandsche journalisten dringend is
verzocht, hierover niets te pu'bliceeren.
Een soldaat van het te Verona in gar
nizoen liggende infanterie-regiment had
een officier van de militie op straat niet
gesalueerd. De militie-officier hield den
soldaat staande, die beweerde, dat hij
den officier niet gezien had, waarop de
officier hem in het gezicht sloeg met de
woorden: „Dat zal jou en je kameraden
leeren, om de officieren van de militie
te zien en te groeten".
Toevallig passeerde juist een kapitein
van het regiment, waartoe de soldaat be
hoorde, die, verontwaardigd over het
schouwspel, de opmerking uitte, dat dit
niet de manier was om militairen te be
handelen.
De militie-officier antwoordde daarop,
dat hij geen opmerkingen verwachtte en
dat hij bereid was, den kapitein op de
zelfde wijze te behandelen.
Inderdaad hief de militie-officier de
hand op en sloeg den kapitein in het ge
zicht. Deze trok daarop zijn revolver en
vuurde, met het gevolg, dat de zwart-
hemd, door twee kogels getroffen, neer
viel.
Een uur later begonnen groepen van
re fascistische militie door de stad te
trekken, waarbij zij alle infanterie-offi-
cieren en soldaten, die zij ontmoetten,
smadelijk bejegenden.
De infanterie, door de bevolking aan
gemoedigd, wist echter de militie naar
haar kazerne terug te drijven.
Des avonds ondernamen de fascisten
echter onder leiding van hun officieren
een groote straf-expeditie. Met geweren
gewapend trokken zij naar de St. Zeno-
kazerne, waar het infanterie-regiment is
ondergebracht, en begonnen daar te
schieten.
De soldaten in de kazerne beantwoord
den het vuur en stelden zelfs machine
geweren op, toen de fascisten de poort
van de kazerne trachten te rammeien
om binnen te dringen.
Eerst toen de machinegeweren begon
nen te werken, sloegen de aanvallers op
de vlucht.
LITAUEN
PROCES-WOLDEMARAS BEGINT
MAANDAG.
Ex-dictator beticht van revolutieplannen.
Maandag a.s-. zal prof. Woldemaras, de
vroegere dictator van Litauen, te zamen
met 23 zijner aanhangers voor den krijgs
raad terecht staan wegens hoogverraad.
In de aanklacht worden Woldemaras en
zijn mede'beklaagden er van beschuldigd,
te hebben behoord /cot een geheim ver
bond, dat ben doel had door een ge wa
penden opstand de regeering ten val te
brengen. De revolutie zou midden Juni
1930 door het garnizoen van Kowno wor
den aangevangen. Tegelijkertijd zou de
staatspresident Smetona op een feest in
de Litausche badplaats aan de Oostzee,
Polangen, door officieren van het garni
zoen uit Memel worden gevangen geno
men. Aan de officieren van het garnizoen
te Schaulen was de taak toegedacht Wol
demaras uit zijn verbanningsoord Pla-
tellen, waar hij na zijn val door de nieu
we regeering gevangen gehouden werd,
te bevrijden en naar Polangen te bren
gen. Hier zou de staatspresident met ge
weld gedwongen worden Woldemaras- de
vorming van een nieuwe regeering op te
dragen. Deze plannen kwamen ter ken
nis van de geheime Litausche politie, die
den staatspresident waarschuwde, zoodat
deze zijn deelneming aan de feestelijk
heden te Polangen afzegde. Tegelijkertijd
greep de regeering in en nam de helpers
van Woldemaras gevangen.
Verder wordt Woldemaras er van be
schuldigd organisator te zijn van ver
schillende aanslagen, in het bijzonder den
aanslag op den chef der geheime politie
Rusteika, waarbij deze zwaar gewond
werd. Het proces, dat eenige weken zal
duren, zal met gesloten deuren plaats
hebben.
Prof. Woldemaras kwam, zooals- bekend,
na de militaire putsch in December 1926
aan bet hoofd der Litausche regeering.
In September 1929 werd hij, nadat er
onoverkomelijke moeilijkheden in zijn ka
binet waren gerezen, door zijn eigen
partij ten val gebracht. Daar Woldemaras
na zijn val een levendige propaganda
tegen de nieuwe regeering ontwikkelde,
werd hij in Juli 1930 gearresteerd, en
naar het landgoed Platellen in de na
bijheid van de Litausch-Memelsche grens
verbannen. Hier heeft hij de plannen voor
een omwenteling uitgewerkt. Volgens het
strafrechtboek van Litauen kan aan Wol
demaras en zijn medebeklaagden in dit
proces de doodstraf worden opgelegd.
CHINA
Volkstelling.
Het Chineesoh ministerie van bkmen-
lancLsohe zaken heeft dezer dagen de resul-
tten bekend gemaakt van de jongste volks
telling. Zooals daaruit blijkt tellt de
Ohineesche republiek op het oogenblik
474.787.000 inwoners.
Hierbij wordt echter opgemerkt dat er in
de binnenlanden van China nog altijd uit
gestrekte gebieden zijn. die nog niet door
zocht zijn en tot nu toe als volkomen on-
toegianke'.tijk beschouwd moeten worden.
De volkstelling die in 1926 werd gehou
den vermeldde 15 mil'ioen inwoners meer
dan de jongste telling Men moet hierbij
eohter in aanmerking nemen, dat de telling
1 van 1926 zeer onnauwkeurig is gehouden.
BRITSCH-INDIL
DE TWEEDE RONDE TAFEL
CONFERENTIE.
Waarom Gandhi niet gaat.
In politieke kringen wordt het besluit
der Congres-partij a.ls een slag voor de oon-
ferentie besöhouwd, omdat nu de grootste
partij in Inddë niet vertegenwoordigd zal
zijn. Niettemin zal de conferentie haar ar
beid op de voorgenomen wijze voortzetten.
Het besluit van het bestuur der Congres-
partij i-s het gevolg van een reeks grieven,
die door Gandihi waren geuit over de wijze,
waarop de landbelastmg in Goejerat is ge
ïnd. Hij beweert, dat deze inning met dwang
is gepaard gegaan en het bedrag van
144.000 pond sterling verre te boven gaat,
dat de autoriteiten krachtens het accoord
van Delhi in Goejerat zouden innen en
waarbij Gandhi haar zelfs behulpzaam zou
zijn.
Gand'hi legde zijn grieven voor aan den
gouverneur ran Bombay, sir Ernest Hot-son,
dtoch in het antwoord van den gouverneur
aan den mahatma. werd verklaard, dat de
plaatselijke regeering bij de inning der
land belasting op de gewone wettige wijze
is te werk gegaan en dat er derhalve geen
sprake is van schending der overeenkomst
van Delhi. Op Gandhi's verzoek om terug
betaling van het te veel geinde werd niet
ingegaan.
Daarop heeft de mahatma zich tot den
onderkoning gewend, die blijkens de ver
klaring van het congres-bestuur hetzelfde
standpunt heeft ingeomnen als sir Ernest
Hotson.
Alsnog bemiddeling?
Na een nachtelijk onderhoud ran een
uur met Gandhi van de bekende bemidde
laars Tej Bahadoer Saproe en Jayakar
(beiden gedelegeerden op de eerste ronde-
tafel-oonferentie, die tijdens Gandhi's ge
vangenschap met dezen namens lord Irvvin
hebben onderhandeld), hebben dezen een
telegram aan den onderkoning gezonden,
waarvan de inhoud strikt geheim wondt
gehouden.
Er wordt groot gewicht gehecht aan een
resolutie, gistermorgen door het oongreshe-
stuiur aangenomen, volgens welke de voor
zitter Vallaibhai gemachtigd wordt namens
het bestuur oip te treden voor het geval een
plotselinge crisis geen tijd zou overlaten om
het bestuur bijeen te roepen.
Een tweede resolutie welke aangenomen
werd luidt dat het besluit om niet deel te
nemen aan de ronde-tafel-conferentie niet
moet worden uitgelegd a-ls een einde ma
kend aan het acooord van Delhi. Daarom
wordt in de resolutie aan alle congres-or
ganisaties en congresleden gevraagd zioh
te blijven houden aan de voorwaarden van
dit acooord.
De onderhandelingen om de oongrespartij
alsnog te veroorloven deel te nemen aan de
ronde-tafel-conferentie worden in bevoegde
kringen nog geenszins als geëindigd be
schouwd.
Men meent te weten dat er pogingen
worden gedaan om het congresbestuur er
toe te brengen zijn besluit inzake niet-deel-
neming te herzien.
De onderkoning en de waarnemende gou
verneur van Bombay zouden bereid zijn de
gevallen van schending van het pact van
Delhi te onderzoeken.
AMERIKA
ULTIMATUM AAN MACHADO.
Hij zou binnen 72 uur moeten aftreden.
Door het hoofdkwartier der opstandelin
gen op Cuba wordt gemeld, dat ex-president
Menocal, de leider der rebellen, een ultima
tum heeft gericht tot president Machado,
waarin wordt geëisoht dat Maohado bin
nen 72 uur zal aftreden en anders de gevol
gen zal moeten dragen.
Tegelijkertijd malken de regeerings/troe-
pen melding ran talrijke overwinningen. Zij
voorspellen, dat de opstand Zondag a.s.
onderdrukt zal zijn.
Menoca-l is met zeven zijner metgezellen
in de streek ten westen van Pinar del Rio;
Mechado blijft te Santa Clara, waarheen
troepen en munitie gezonden zijn. Aan de
vliegtuigen der regeeringstroepen is op
dracht gegeven, de stellingen der opstande
lingen te verkennen, doch deze niet t-e bom
barde-enen.
UIT DE OMGEVING
HILLEGOM.
H. G. Hopman 1
Na een langdurig lijden overleed op
52-jarigen leeftijd in het Diaconessenhuis
te Haarlem de heer H. G. Hopman, Dir.
der N.V. P. Hopman en Zn., bloemisten
aan de Weeresteinstraat alhier.
I Met hem is heengegaan een groot va-k-
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Te Verona zouden ernstige incidenten
hebben plaats gehad.
Maandag begint te Kowno het proce*
tegen Woldemaras, den vroegeren dictator
van Litauen.
D-trein BazelParijs beschoten. (Bui-
tenl. Berichten, 4de blad).
BINNENLAND.
Ir. H. P. Maas Geesteranus overleden.
(4de blad).
Weer een slachtoffer van de zee te Sche-
veningen. (Gem. Ber., 4de blad).
Verschillende verkeersongelukken. (Gem.
Ber., 4de blad).
Brand in een drukkerij te Utrecnt.
(Laatste Ber.).
De Europeesche roeikampioenschappen
te Parijs. (Sport, 3de blad).
man, die met energie en stoere wils
kracht de zaak heeft groot gemaakt, die
vele en moeizame reizen heeft volbracht
om het product der streek in het buiten
land afzetgebied te verschaffen. Misschien
heeft de overledene zelfs in dezen te veel
van zijn gezondheid gevergd.
Bij al dat werken, dat geschiedde met
pijnlijke nauwgezetheid wist do overle
dene zich nog nuttig te maken voor het
organisatieleven. Hij was voorzitter eener
Patroonsvereeniging in het Bloembollen-
bedrijf, eveneens gedurende jaren van de
Gladiolenvereeniging. In de afdeeling
Hillegom der Alg. Ver. voor Bloembollen
cultuur luisterde men gaarne naar zijn
wenken en meermalen vertegenwoordigde
hij de afdeeeling bij de Alg. Vergaderin
gen.
Voor het personeel was hij een uitne
mend patroon, die open oog had voor de
nooden van zijn menschen en die hun
ijver en trouwe plichtsbetrachting wist te
waardeeren.
Hij ruste in vrede.
Geboren: d. van G. Griekspoor
Janssen d. van M. PosthumaMai
land z. van C. A. CoenenWarmer
dam z. van H. J. Evers-Jansen
d. van P. C. ZethofZuiderduin d.
van M. P. S. van der Vegtede Tombe
d. van M. C. ImanseDenaijere z.
van E. M. van UldenLeenen z. van
R. J. M. DuijsSchilpzand.
Ondertrouwd: L. M. Verbeek en
M. Oosthoek P. Romeijn en J. H. van
der Lubbe A. G. Teeuwen en E. van
der Hulst C. J. de Koning en A. P.
van der Hoogt.
STOMPWIJK.
De Harddraverijen.
Noch enkele dagen en wij zijn weer
aan de veel besproken feestdagen, die
jaarlijks in de buurtscha-p Stompwijk zoo
luisterrijk ggevierd worden.
De eerste dag (Woensdag) belooft
weer veel wat betreft de paardensport,
want de inschrijvingen der beide dra
verijen zijn belangrijk, daar het beste
materiaal, dat op de korte baan uitkomt,
zijn ingeschreven, voornamelijk uit Noord
Holland.
De tweede dag (Donderdag) zal dit
jaar ook zeer belangrijk zijn. Allereerst
de kinderfeesten en ringrijden met fiet
sen, maar voornamelijk de namiddag. Dan
zal er een nationale ringrijderij gehouden
worden met paard en tilbury, dus ook
voor paren buiten de gemeente. Wij ver
trouwen op groote deelname, want het
bestuur heeft zeven prachtige prijzen ge
kocht van hooge waarde. Wanneer er
minder dan 20 paren deelnemen, zijn er
vijf prijzen, minder dan dertig zes prij
zen, en dertig of meer zeven prijzen.
Dus spoor een ieder aan, opdat er niet
een prijs ingehouden behoeft te worden.
Die er belang in stelt kan de prijzen
bezichtigen voor het raam bij het Café
„Blesse Paard". Tot slot zal er 's avonds
een pracht bioscoopvoorstelling gegeven
worden, wat weer iets nieuws is.
Men wordt er aan herinnerd, dat al
leen kinderen beneden de 16 jaar vrij
toegang hebben tot het terrein, waar
streng op gelet zal worden. Dus voorziet
j u vroegtijdig van goedkoopere kaarten
I bij den heer L. van Eijk (Poststation).
