22ste Jaargang ZATERDAG 8 AUGUSTUS 1931 No. 6969 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN BUITENLAND DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal Franco per post f 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnó's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ©ent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 oenfc. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regeL Voor Ingezonden Mededeelingen wordt 'het dubbele van het tarief berekend. Klein^advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop f 0.50. Dit nummer bestaat uit vijf bladen waaronder geïllustreerd Zondags blad. V Over een „fanatiek-Roomsche omgeving". In het Leidsch Predikbeurtenblad schrijft dr. Riemen®, een artikel, waarin hij eenige Machten uit over het St. Elisabeth gesticht te Leiden. 't Schijnt ons nuttig, deze klachten even te bezien. Er is in de kapel van het St. Elisabeth- gestioht enkele weken geleden aan een 15- tal personen, die den wen®ch hadden te kennen gegeven, om na onderrichting en voorbereiding Katholiek te worden, het H. Doopsel toegediend. Ziehier de eerste klacht. Wat hier wordt beweerd, is waar. Doch en hierop komt het neer deze plechtigheid in de kapel van het katholie ke ziekenhuis, geleid door pater Hendrich®, stond geheel en al buiten het zieken huis, als zoodanig, 't Was toevallig, dat ze daar plaats had; en, naar wij vernemen, slechts voor één keer. Onder degenen, die werden gedoopt, was ev niet één, die met het ziekenhuis in eenige relatie stond En, als dan ds. Riemens verder zegt, dat, zooals déze plechtigheid, ook andere kerkelijke plechtigheden „op vriende lijke uitnooding der zusters (wij spatieeren. Red. L. Crt.), herhaaldelijk zoo niet geregeld door verschillende protestan ten (nl. patiënten) bezocht (worden)" dan is dit een onwaarheid. Nooit wordt een dergelijke uitnoodiging, in welken vorm dan ook, door de Zusters tot de niet-katholieke patiënten gericht, 't Was zelfs tot voor korten tijd aan de niet-katholieke patiënten ten gerieve van de katholieke patiënten verboden, om de plechtigheden in de ka pel bij te wonen! Deze besliste verMaring moét ds. Rie mens van ons aanvaarden. Natuurlijk het St. Elisabethgesticht is een katholieke instelling; en dkt wordt niet onder „neutraliteit" verscho len! Ware 't anders, men zou min of meer terecht tot ons een verwijt van geheimzinnigheid of iets ergers kunnen richten Ergerlijk is het praatje, dat ds. Riemens verder in zijn artikel onder zijn lezers ver spreidt een praatje, dat, om den vorm waarin het wordt opgedischt, tot onzen de betiteling „insinuatie" verdient. Hier volgt het: „Een ander geval, dat mij onlangs werd meegedeeld, komt hierop neer, dat een protestantsche familie een hoog bejaarde vrouw, die ziek was ge worden, deed opnemen in bedoeld ge sticht. Eenige dagen later stierf zij nog onverwachts. De verbaasde en ontstelde kinderen kregen van de zuster te hoeren: „ja, en uw moeder is nog katholiek gestorven"!! Men had de oude vrouw, buiten weten van haar kinderen, het laatste oliesel toe gediend De ipdruk wordt hier gevestigd, alsof een hoog bejaarde Protestantsche vrouw op haar ziekbed in het St. Elisa bethgesticht Katholiek zou zijnge maakt en haar daarna het H. Oliesel zou zijn toegediend! En dat is zeker niet waar Ook hier kan onze loochening der waarheid van het door ds. Riemens medegedeelde weer zoo pertinent mogelijk zijn. Wij hebben even geaarzeld, om op het artikel van ds. Riemens te reageeren waarom zouden wij er zooveel aandacht aan schenken? Maar ten slotte scheen 't ons toch nut tig, om degelijke, ook anderzijds versprei de verhalen omtrent een katholiek zieken huis onomwonden en beslist tegen te spre ken en te plaatsen op het peil, waarop ze behooren te staan, te kwalif ice eren, zoo als ze verdienen gekwalificeerd te worden, nl. als o n w a a r he d e n, als verzin sels! Ds. Rieméns heeft een aanleiding, om zijn klachten over het St. Elisabethgesticht te uiten. En dat is zijn wensch, om het Protestantsch Diacones® enbuis uit te brei den, „daar nu onze Hervormde zieken meestal tegen hun zin en wil moeten wor den overgebracht naar deze fanatiek- roomschë omgeving". Dit is niet geheel en al waar. Daar zijn vele niet-katholieken, ook verscheidene Protestanten, die, uit eigen beweging, volkomen vrij, de voorkeur ge ven aan„deze fanatiek-roomsche om geving!" Waarom Waarschijnlijk, omdat zij het eens zijn met wat de protestantsche schrijf ster Anna de Savornin Lobman schreef over de „R. K. ontferming": „In Oost- en West-Indië, in de R.K. Rijnprovincie heb ik van zeer nabij het voorbeeldig leven gezien van R. K. zendelingen en pastoors, en 't groote nut, verricht door nonnen als onderwijzeressen, als ziekenverpleeg sters, enz. Niet ik alleen, mannen en vrouwen die in ons vaderland, hetzij uit onwetendheid, hetzij uit niet-dur- ven, den R. K. godsdienst schouderop halend bespotten, heb ik daar, te midden van melaatsohen en verachte zwarten, van stervensvrees en een zaamheid met beschaming hoor en er kennen, hoe de R. K. ontferming alle andere te boven gaat". Waarschijnlijk omdat zij onderschrij ven wat de Israëliet prof. dr. Eduard Engel, de auteur van vele literatuur-ge schiedenissen en andere bekende werken, schreef in „M enschen und Dinge" (geciteerd in de laatste Augustus-afleve- ring van „Het Schild"): „Alle ziekenzusters zijn goed; wel- is waar ken ik er uit eigen ervaring slechts enkele, doch die waren steeds goed. Mij dunkt ook: wie zich geheel wegschenkt aan de verpleging van zijn medemenschen, kan niet slecht zijn. Ik kan niet anders denken. Ze ker, er wordt ook wel eens anders ge sproken, doch dat is voor mij onaan vaardbaar. Wanneer ik echter zeg: de katholieke liefdezusters, die ik vijf weken lang, door dagelijks met baar om te gaan, heb leeren kennen, zijn bovenaardsche menschen dan weet ik, dat ik niet zal worden tegenge sproken. Velen mijner vrienden ken nen die "voor den hemel rijpe men schen en allen bevestigen zij mijn woorden. Ik schrijf het hier neer, niet om te roemen zij streven imimers niet naar aardsohen roem maar en kel om mijzelf en den lezer de vreugde te bezorgen, die de gedachte wekt, dat er nog zulke menschen zijn. Wat drukt ons menschen met zoo sterke kracht naar omlaag? Is 't niet ons verlangen naar aardsch genot? Maar naar zulk genot streven deze bruiden van den hemel niet meer. Wel leven zij nog op deze aarde, waar zij van den morgen tot den laten avond, ja zelfs den nacht door, werken voor dik wijls aardsch-gezinde menschen, die, eenmaal hersteld, zich weer kunnen overgeven aan aardsche genietingen. Zelf kennen zij geen ander genot dan zich hier voor anderen volkomen op te offeren en eenmaal God te aanschou- Missohien wil ds. Riemens wel overwe gen, om zijn lezers naast de beschuldiging van fanatisme, gericht aan het adres der R. K. Liefdezusters, ook 'ns de boven staande getuigenissen voor te leggen. Intusschen is sympathiek de be doeling van ds. Riemens, om voor geloovi- ge Protestantsche zieken meer Protes- tantsoh-zi ekenhuis-ruim te te verkrijgen, opdat deze zieken zich kunnen bevinden in de sfeer van hun eigen godsdienstige belijdenis Maar, geachte dominé, het doel heiligt de middelen niet! Dit is een stelling van de moraal welke Protestanten en Katho lieken (inclusief de Jezuiëten!) met elkaar gemeen hebben. Het doel zelf is alleszins lofwaardig. En, als ds. Riemens, ter verwezenlijking daarvan bijv. een collecte zou doen hou den, waarbij hij'het penningske uit de magere portemonnaie niet zou versmaden, dan zou 't schrijver dezes zeer aangenaam zijn, ook zijii bescheiden gave op die collec te te mogen offeren. ARBEIDERS-EISCHEN Het nieuwe parlementaire jaar, dat straks op den „eersten Dinsdag van Sep tember" gaat beginnen, zal, politiek én sociaal gesproken, een zeer gewichtig en beslissend jaar zijn voor den uitbouw van het gemeenschapsleven in Nederland. Het wetsontwerp van Minister Verschuur tot instelling van bedrijfsraden staat voor de deur, en niemand nog kan het lot ervan voorspellen. De houding der socialisten, naar wier zin het ontwerp niet ver genoeg gaat, en meer nog, de houding van de katholieke fabri kanten, die zeggen iets anders dan de Mi nister te willen, doch practiseh niets wil len, geeft alle reden tot bezorgdheid voor hen, die in aansluiting op de pauselijke aanwijzingen dit wetsontwerp gaarne tot wet zagen verheven. Het spreekt voor zich, dat vooral in de kringen van onze katholieke arbeiders, de strubbelingen, welke de bedrijfsradenwet thans reeds doormaakt, de grootste onge rustheid hebben gewekt. Het spreekt even eens voor zich, dat, willen de Roomsche arbeiders dit stuk „Rerum Novarum" ver wezenlijkt zien, zij alle kracht en alle pres sie moeten uitoefenen, daarmede toonend, dat aan deze eisch niet te tornen valt. Om, vóór de Staten-Generaal vergaderen gaat, deze eisch en eenige andere, storm achtige kracht in te blazen, wordt op 6 September het groote Katholieke Arbei ders-Congres te Utrecht bijeengeroepen, een congres, waarvan in onze krant reeds meerdermalen is gewaagd. Dit massa-congres, waarop ongeveer 50.000 menschen uit alle oorden des lands zullen samenstroomen, is bedoeld als een waarschuwing aan hen, die op 't kussen zitten. De toestand in Duitschland is zoo tra gisch, dat revolutie bij onze groote na buur tot de mogelijkheden gerekend moet worden. Wanneer Duitschland instort, is- het zeer de vraag, of Nederland, politiek gesproken, in zijn huidige positie is te handhaven. Een herhaling van 1918 zou dan te wachten staan. In een persconferentie, die de voorzitter van het R. K. Werkliedenverbond, de heer A. C. de Bruyn, ter bespreking van het Utrechtsch congres j.l. Donderdag heeft gehouden, herinnerde deze aan het revo lutie-gevaar in 1918 en hoe het vast staat, dat een roode omwenteling in dat jaar voor 80 pet. gekeerd is door de katholieke arbei ders. Onder de angst van het oogenblik, was zelfs in de liberale werkgevers de geest van voortvarendheid getogen. Men denke even aan het bedrijfsradencongres en het Paaschmanifest! Doch de reactie, die niets wil of zoo weinig mogelijk wil, verkreeg langzaam-aan de overhand; de arbeidswet geving werd bijna stilgezet. De Kath. Staatspartij heeft, voor zoover dit haar in deze omstandigheden mogelijk was, haar plicht gedaan. In 1922 werd siel- ling genomen voor de publiek-rechtelijke bedrijfsorganisatie. In 1929 heeft de Staats partij, heel concreet, voor deze regee- rinsperiode, op haar werk-program ma gezet: instelling van de bedrijfsorga nisaties. Minister Verschuur kondigde tevens aan een verbetering van de ouderdomsverzeke- ring; de schamele ƒ3. —welke onze grijze arbeiders nu ontvangen, was immers maar een begin. Tevens werd aangekondigd een ziekenfondswet, een wet op de werkloos heidsverzekering en het ministerieel voor nemen te kennen gegeven een regeling te treffen voor kindertoeslag en wettelijke vacantie. De voorzitter van het Werkliedenverbond stelde nu de vraag: wat zal van dit pro gramma terecht komen? En met hem stel len deze vraag alle katholieke arbeiders, die toch de groote massa der Staatspartij uitmaken. Om de rechtvaardige eischen der arbei ders, die niets anders zijn dan punten uit het werkprogram 19291933 van de R. K. Staatspartij, te beklemtoonen en als onaf wijsbaar aan de Regeering op te dringen, wordt het congres te Utrecht gehouden. Drie eischen zullen op 6 September door de arbeiders naar voren worden gescho ven: dat het ontwerp-Verschuur tot instelling van bedrijfsraden wet worde; dat verbetering worde gebracht in het ouderdomspensioen dat er een wet kome tot verzekering te gen werkloosheid. De andere, reeds genoemde eischen, zul len niet op den voorgrond worden gebracht, opdat men niet bewere, dat de arbeiders de werkelijkheid te veel uit het oog ver liezen. Op deze drie eischen hun waarom en hoe komen wij nader terug. Op 6 Sep tember zullen zij de „slogans" zijn van het grootsche arbeiderscongres, dat, ingezet met een H. Mis in de open lucht door den Aartsbisschop van Nederland, geleid zal worden door een hoogleeraar van onze Ka tholieke Universiteit, prof. Kors O.P. Het congres zal met de grootste zorg worden voorbereid. Ook aan de artistie ke uitvoering van de optocht zal veel aan dacht worden besteed: 12 praalwageng en 70 transparanten worden in de stoet mee gedragen. Het belooft dus een prachtige dag te worden een feest voor onze Roomsche arbeiders. DUITSCHLAND EEN INTERVENTIE VAN HINDENBURG. Om wijziging der pers-verordening verzocht. In verband met de talrijke verzoeken, die hem telegrafisch hebben bereikt, heeft de rijkspresident laten mededeelen, dat het bevel aan de bladen tot publicatie van het manifest der Pruisische staatsregee- ring tegen het referendum, hem aanlei ding heeft gegeven, de rijksregeering te verzoeken, voorstellen in te dienen tot wij ziging van de verordening van 17 Juli 1931, ter bestrijding van politieke excessen. De Rijksregeering zal zulke voorstel len onverwijld bij den rijkspresident in dienen. HET A.S. REFERENDUM. Een rede van Höpker-Aschoff. De Pruisische minister van financiën, Höpker-Aschoff, heeft een radio-rede ge houden over 's lands financieele crisis en daarbij o.a. ook over het a.s. volksreferen dum gesproken. Hij wees in dit verband op het voor beeld van Engeland, waar de politieke par tijen, met het oog op den heerschenden nood, een politiek moratorium hebben af gekondigd, terwijl de partijen in Pruisen op het punt staan elkaar in den politie leen strijd te verscheuren. Indien het ple bisciet succes heeft, zou er een verkie zingsstrijd zonder weerga op volgen. Ieder zal inzien, dat na een eventueele overwinning de overwinnaars elkaar moe ten verscheuren en dat het eind een zui ver militaire dictatuur zou zijn, die het groote economische probleem echter niet zou kunnen oplossen, óf wel het bolsje wisme. Spreker wijst vervolgens op het onge motiveerde van dezen strijd tegen de Prui sische staatsregeéring. De minister besloot met de aanspo ring tot allen, om verre te blijven van de stembus Zondag a.s. DRASTISCHE BEZUINIGINGS- MAATREGELEN. Uit Keulen wordt gemeld, dat burge meester Adenauer verschillende bezuigings maatregelen heeft afgekondigd van zeei drastischen aard. Alle gemeentelijke bouwwerkzaamheden, voor zoover zij niet tot het gewone onder houd behooren, moeten terstond gestaakt worden, evenzoo bestratingswerkzaamhe den voor de tram enz. Slechts in die gevallen, waar het reeds tot stand gekomen gedeelte door het sta ken van de werkzaamheden gevaar zou kunnen loopen, zal een financieele com missie beslissen, of de werkzaamheden in kleineren omvang doorgezet kunnen worden. FRANKRIJK HET FRANSCHE BEZOEK AAN BERLIJN. Spoedig na den terugkeer der Duitsche ministers. Volgens de „Paris Soir" is te verwach ten, dat Laval en Briand zeer spoedig na VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Hindenburg tegen de persverordening. Redevoeringen van Mussolini en Brü- ning te Rome. den terugkeer van Brüning en Curtius te Berlijn het aangekondigde bezoek zullen brengen. Het is de wensch van minister-president Laval, om alles in het werk te stellen, teneinde de Fransch-Duitsche toenadering te bevestigen en van de ontspanning, wel ke na een verwerping van het referen dum in Pruisen wordt verwacht, gebruik te maken, om opnieuw den wil van Frank rijk te betuigen, dat beide landen zullen samenwerken aan het economische herstel van de wereld. Laval en Briand zullen op hun reis naar Berlijn waarschijnlijk vergezeld wor den van Framjois Poncet, wiens benoe ming tot gezant van Frankrijk te Berlijn reeds aangekondigd is. ITALIË HET DUITSCHE BEZOEK AAN ROME. Toespraken van Mussolini en Brüning. De Italiaansche premier Mussolini heeft gisteravond ter eere van zijn Duitsche gas ten een banket aangeboden, waaraan tal van vooraanstaande Italiaansche autoritei ten deelnamen. Mussoliui hield een toe spraak, waain hij de Duitsche staatslieden welkom heette in Rome, waar de Duitsche en Latijnsche cultuur elkaar door de eeuwen heen hebben ontmoet. Italië be grijpt volkomen, aldus de duce, de groote moeilijkheden, die uit den huidigen toe stand voortspruiten en voor de verplich tingen, die het in aller belang heeft. Wij wenscben, dab een steeds nauwer samen werking tusschen de volkeren tot stand zal komen, omdat dit voor allen de beste weg is om uit de moeilijkheden te komen en Europa tot bloei te brengen. Italië, aldus Mussolini, heeft steeds ge daan wat het kon om aan deze groote en gemeenschappelijke taak mede te arbei den. Wij hopen, dat op steeds meer gebie den, en vooral op dat van het economisch leven, tusschen de verschillende landen spoedig een oprechte samenwerking tot stand zal komen, en dat deze een geest van wederzijdsch vertrouwen zal scheppen, die de waarborg is voor een waren vrede. Heb Italiaansche volk kent de schitterende prestaties van Duitschland op ieder ge bied, en het hoopt, dat Duitschland een groote toekomst tegemoet zal gaan. Dit is niet alleen een wensch, zoo besloot Musso lini, doch het is een overtuiging. Nadat Mussolini gedronken had op de gezondheid van Von Hindenburg, Brüning en Curtius, nam de rijkskanselier het woord om den duce voor diens wenscben te bedan ken. Wij zijn naar Rome gekomen, aldus Brüning, in de overtuiging, dat onder 'de huidige omstandigheden niets nuttiger kan zijn dan persoonlijk contact en openhartige besprekingen tusschen de mannen, aan wie de leiding der staatszaken is toevertrouwd. De moeilijke taak, waarvoor de Duitsche regeering staat, is u bekend, aldus de rijkskanselier. Wij vertrouwen op de kracht, de arbeidslust en de opofferingsgezindheid van ons volk, en het verheugt mij, dat u aan dezelfde overtuiging spontaan uiting hebt gegeven. Wij weten, dat onze zor gen niet alleen ons eigen land, maar Europa en de wereld raken, en daarom ho pen wij op het begrip van allen, die van goeden wille zijn en aan de wereld den vrede willen geven. Italië was een der eerste landen, dat de groote beteekenis van Hoovers boodschap begreep, en deze met den staatsmansblik, die uwe Excellentie eigen is, in een daad omzette. Uw snel be sluit heeft er veel toe bijgedragen, dat de critieke toestand hoopvoller werd. SPANJE DE SPAANSCHE REPUBLIEK. Het Catalaansche statuut. Dezer dagen is het Catalaansche statuut met een overweldigend meerderheid van stemmen door de bevolking van Catalonië aangenomen. De Madrileensche bladen geven alle zon der uitzondering uiting aan hun groote be zorgdheid over het behoud der nationale eenheid.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1931 | | pagina 1