22ste Jaargang VRIJDAG 7 AUGUSTUS 1931 No. 6968 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN Kapitaal en Arbeid BUITENLAND UIT DE OMGEVING RECHTZAKEN 3)e Zeidódha (Sou/ftx/itf DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per weekf2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal Franoo per poet f2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 r GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel. Voor Ingezonden Mededeelingen wordt 'het dubbele van het tarief berekend. Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop f 0.50. Dit nummer bestaat uit twee Maden. Op Zondag 9 Augustus a.s. ontvangt Rolduc wederom een keur van deelnemers aan de Sociale Studieweek, uitgeschreven door den Limburgschen Ivath. Werklieden- bond. En daar zal het veel-besproken vraagstuk van het kapitalisme door be kwame sociologen en practische sociale werkers nog 'ns worden behandeld Wie met Beloken Paschen van dit jaar de politieke bijeenkomst te Amersfoort heeft meegemaakt en daarna kennis nam van de doorwrochte artikelen over het kapitalisme in het tijdschrift van de ver- eeniging tot behartiging der wetenschap onder de Katholieken hij weet. dat de te behandelen stof wel zeer uitgebreid is. En hij weet tevens, dat het. zeer moei lijke probleem met zijn sociale, economi sche en politieke kanten niet in één hand omdraai valt op te lossen. We zouden omschrijvingen uit tal van boeken en uit geschriften van den laat- sten tijd kunnen aanhalen om aan te dui den, wat feitelijk kapitalisme beteekent. Naar aanleiding van artikelen van prof. Aalberse, vóór de Amersfoortsche bijeen komst in de „Maasbode" verschenen, is zelfs onderscheid gemaakt tusschen kapi talisme mèt en zonder aanhalingsteekens. En uit de moeilijkheid is men toen op „Saint Louis" niet al te best vrij geko men, hoezeer ter „retraite" een belang rijke kentering kon worden waargeno- In het Sociaal Handboek, de Code. So cial, samengesteld door den internationa len Studiekring voor Sociale vraagstuk ken (Nederlandsche uitgave van „De Zuid-Limburger" te Kerkrade) vinden we de grondlijnen voor een modern katholiek sociaal program aangegeven. En omdat dit handboek allerwegen toonaangevend wordt beschouwd mogen we daaruit veilig overdrukken wat men onder kapitaal heeft te verstaan: „Kapitaal is het zakelijk hulpmiddel bij de productie. Naar zijn aard is het kapi taal het product van arbeid in het verle den, dat dienstig wordt gemaakt tot arbeid in de toekomst. „Niemand betwist aan het kapitaal zijn reden van bestaan, noch zijn noodwen digheid. Het verschil van meening, dat tusschen de verschillende scholen bestaat, betreft de vraag naar den besten rechts vorm privaat-bezit of gemeenschapsbe- zit der productiemiddelen. En is het pleit ten gunste van het privaat-bezit be slecht, dan gaat het er nog om, vast 'te stellen, welk aandeel bij de winstverdee- ling aan het kapitaal moet worden toege kend." Deze beknopte uitleg van hetgeen ka pitalisme eigenlijk is moge zonder tegen spraak aannemelijk worden geacht en daarom als uitgangspunt worden aan vaard. Eerst moeten we echter nagaan enkele onrechtvaardige aanmatigingen van het Niemand minder dan Paus Pius XI heeft die aanmatigingen scherp aange duid in zijn encycliek „Quadragesimo Anno", welke voor enkele maan den is verschenen als een jubileum stuk naar aanleiding van de „Rerum-No- varum "-herdenking. De H. Vader herinert er aan, en met reden, dat langen tijd het kapitaal te veel voor zich alleen heeft kunnen nemen: „Al les wat voortgebracht was, alle opgelever de vruchten eischte het kapitaal voor zich op, terwijl het den arbeider ternauwer nood genoeg overliet voor het behoud en herstel zijner krachten". En dan vervolgt de Paus: „Men verkondigde: dat, volgens een ab soluut onontkoombare economische wet, het kapitaal zich uitsluitend ophoopt ten voordeele van de gefortuneerden en dat, volgens diezelfde wet, de werklieden tot een voortdurend gebrek veroordeeld zijn of onmogelijk boven een bestaansminimum kunnen uitkomen. De feiten hebben welis waar niet altijd en overal beantwoord aan deze theorie der liberalen, die men ge woonlijk de Manchesterschool noemt, maar het kan toch niet ontkend worden, dat de sociaal-economische instellingen hardnek kig deze richting uitgingen." Niemand zal er over verwon derd, staan, da-t dergelijke valsche opinies en bedriegelijke leerstellingen scherp zijn bestreden en volstrekt niet enkel door hen die daardoor beroofd worden van hun na tuurlijk recht, om zich een betere positie te verwerven. Maar toen is een even willekeurig moreel beginsel gesteld: n.l. alles wat voorgebracht wordt en heel de opbrengst daarvan komt na afschrijving en herstel van kapitaal rechtens toe aan de arbei ders. De dwaling die hierin schuilt noemt de encycliek weliswaar minder in het oog loopend dan die van sommige socialisten, die beweren, dat alle productiemiddelen aan den Staat moeten komen, of zoo als ze dat noemen „gesocialiseerd" moe ten worden. Doch zij is er des te gevaarlij ker om en geschikter om hen te mislei den, die niet op hun hoede zijn. Het is een verleidelijke leer, welke door velen, die ontoegankelijk waren voor het openlijk verkondigde socialisme, gretig is aangeno men. Willen we komen tot een gezonde op lossing, dan moet volgens den Paus aan een ieder zijn deel in de aardsche goe deren worden toegekend en worden be werkt, "dat de verdeeling daarvan wordt te ruggebracht tot de eischen van het alge meen welzijn en aangepast aan de nor men der sociale rechtvaardigheid. Ieder verstandig mensch erkent, dat deze verdeeling ook nog in onze dagen aan een ernstige onevenwichtigheid lijdt. VOLKENBOND AGENDA VAN DEN VOLKEN BONDSRAAD. Tolunie-kwestie ter sprake. De agenda voor de 34ste zitting van den Volkenbondsraad, die gepresideerd zal worden door den Spaanschen minister van Buitenlandsche Zaken, Lerroux, en die op 1 September a.s. aanvangt, bevat een twin tigtal punten. Van de nieuwe punten is er slechts één van belang, namelijk een klacht van de Finsche regeering tegen de Brit- sche met betrekking tot Finsche booten, die tijdens den wereldoorlog door de Brit- sche regeering zijn gebruikt. Verder zal de Raad kennis nemen van de uitspraak van het Permanente Hof van Internationale Justitie in Den Haag in verband met de beoogde Duitsch-Oosten- rijksche tolunie en voorts van het in de vorige zitting uitgestelde rapport der Pool- sche regeering in zake de maatregelen die zij heeft genomen, om de Duitsche minder- heid in Poolsch Opper-Silezië de door deze bij de onlusten van het najaar van 1930 ge leden schade te vergoeden. Van belang is eveneens het rapport der mandatencommissie over haar laatste zit ting, waarin uitvoerig de kwestie werd be handeld van de voorwaarden, waaraan een mandaatsgebied kan worden ontheven, in verband met de door de Britsche regeering beoogde onafhankelijkheidsverklaring van Irak in 1932. Behalve van rapporten der financieele, fiscale en economische Volkenbond-scomi- té's zal de Raad ook kennis nemen van het rapport der speciale organisatie voor de oprichting van de Internationale Land bouwer edietbank, welke organisatie op 9 September a.s. bijeenkomt en die o.a. ad vies zal uitbrengen over de vraag, of re geeringen van Europeesche staten, die geen lid zijn van den-Volkenbond, tot de con ventie van Mei 1931 kunnen toetreden en op die wijze kunnen deelnemen aan de op richting der Internationale Landbouwcre- dietbank, zulks naar aanleiding van een verzoek van Rusland en Turkije gedurende de laatste bijeenkomst der Europeesche studiecommissie. Ten slotte zij nog gemeld, dat de Raad de kwestie der schepping van een vliegter rein in de nabijheid van den Volkenbonds zetel zal bestudeeren. DUITSCHLAND NIEUWE NOODVERORDENING. De eerste noodverordening in zake het deviezenverkeer kon slechts een voor- loopig karakter dragen. Op grond van de ervaring der eerste dagen, waarna het verkeer bij de banken eveneens werd hervat, is thans door de Duitsche regeering een nieuwe noodver ordening uitgevaardigd, die een aanmerke lijke verlichting bij de doorvoering van de bepalingen in zake het deviezenverkeer brengt. Het is te verwachten dat binnen kort ook deze bepalingen slechts voor kor ten tijd zullen gelden om dan weer plaats te maken voor een nog ruimere regeling. Het doel van de nu uitgevaardigde ver ordening is de ongeregelde afvloeiing van deviezen tegen te gaan, en de aanwezige deviezen doelmatig te gebruiken. Deze regeling intusschen geldt niet al len den handel in buitenlandsche wissels, maar ook den handel in wissels luidende in Duitsche valuta met in buitenland of in het Saargebied woonachtigen. Aan de deviezenregeling zijn niet onder worpen en behoeven dus niet de goedkeu ring der betreffende instanties: le. de uitbetaling van de bedragen, waar bij de grens van de M. 3000 uit 11 der verordening niet wordt overschreden. 2e. alle transacties die er toe dienen, overeenkomsten te vervullen die het onder werp zijn van z.g. „Stillhalte-vereinbarun- gen", onverschillig of de betrokken onder handelingen reeds tot formeele „vereinba- rungen" hebben geleid. Onderwerp van deze „Stillhalte"- onderhandelingen zijn verbin tenissen van Duitsche banken, handelson dernemingen en industrieels maatschappijen op korte termijn jegens het buitenland, die op 13 Juli 1931 bestonden. 3e. de vervoeging over vorderingen uit verzekeringsovereenkomsten die vóór 15 Juli 1931 zijn afgesloten. Een in de verordening opgenomen goed keuring is voor de volgende gevallen te ver krijgen a. bij regelmatige rentebedragen voor leeningen op langen termijn; b. interest tot een hoogte, die bij con tract is vastgelegd; c. transportkosten 6n douanerechten; d. administratieve lasten; e. betalingen volgens verzekeringspolis sen of hei-verzekeringspolissen zonder re kening te houden mef het tijdstip, waarop deze polissen zijn [afgesloten. Hetzelfde geldt voor de goedkëuringen voor par. 6 nummer 2 en 3 der Verordening, voor zoo ver de vorderingen uit dergelijke trans acties zijn ontstaan; f. salarissen, loonen, provisie en derge lijke betalingen aan een vertegenwoordiger, employé of arbeider van Duitsche firma's (ook dagbladen), die voortdurend of lan gen tijd in het buitenland of het Saarge bied werkzaam zijn; g. voor zakenreizen naar het buitenland, zakenlieden en hun einployé's, wanneer de betreffende handelskamer verklaart, dat de reis uit zakelijk oogpunt noodzakelijk is en de duur der reis het aangevraagde be drag rechtvaardigt. Hierbij dient par. 11 der verordening in aanmerking genomen te worden. Afgezien van de gevallen, waarbij een afzonderlijke regeling voor het goedeien- verkeer geldt, is een goedkeuring dan slechts te krijgen, voor zoover de zaak eco nomisch beschouwd te rechtvaardigen is. In geen enkel geval zal een goedkeuring worden verleend, wanneer het de aflossing betreft van credieten, die niet op langen termijn zijn verstrekt en die niet uit het goederenverkeer zijn voortgesproten. PRUISISCHE REGEERING TEGEN HET VOLKSENTSCHEID. De Pruisische regeering heeft aan alle in Pruisen verschijnende dagbladen een verklaring betreffende het „Volksent- scheid" (een op a.s. Zondag te houclen volksstemming omtrent onmiddellijke ont binding van den Pruisisohen Landdag) doen toekomen, die op grond van de nood verordening betreffende de persexcessen van 17 Juli j.l. door alle bladen met vette letters vooraan op de voorpagina van het eerst verschijnende nummer moet worden afgedrukt, zonder dat commentaar daar op in hetzelfde nummer mag worden gege ven. In deze officieele verklaring wordt ge wezen op de huidige situatie van Duitsch- land en op het gevaar van een chaos, die door een communistische of fascistische overwinning zou kunnen ontstaan. Slechts hij, die een sovjet-Pruisen of fascistisch Pruisen wil, stemt met ja. Wie echter wil medewerken aan den opbouw van de Duit sche republiek en wie een democratisch Pruisen wil, leent zich niet er toe, het Volksentscheid te steunen. AUSTRALIË HEVIGE OPWINDING IN SIDNEY. 1000 ton meel in beslag genomen. De stad Sidney verkeerde gistermorgen in hevige opwinding, toen bekend werd, dat regeeringsbeambten duizend ton meel in beslag hadden genomen, welke bestemd waren binnenkort naar de Oostersche lau den verscheept te worden. De-ze maatregel is een gevolg van een conflict, dat gerezen is tusschen de regée- ring en meesters-bakker en meelhande. laars. Lang, de eerste minister van Zuid-Wales heeft een proclamatie uitgevaardigd, waar in wordt bekend gemaakt, dat deze inbe slagname is geschied op grond van de wet van 1931, regelende den aankoop van meel. ITALIË MUSSOLINI NAAR HET VATICAAN? Het bezoek zou spoedig plaats hebben. Naar de Romeinsche correspondent van de „Neue Z.Z." uit een bijzondere bron verneemt, zal binnenkort een bezoek van Mussolini aan het Vat-ikaan en een ontmoe ting tusschen den paus en den duce plaats vinden. Hoewel dit bericht nog niet van officieele zijde bevestigd is, duiden ver schillende omstandigheden er op, dat het niet geheel onjuist is. De datum- der sa menkomst schijnt nog niet vast te staan, doch men vermoedt dat het bezoek nog deze maand zal plaats vinden. BRÜNING EN CURTIUS IN ITALIË AANGEKOMEN. Dr. Brüning en dr. Curtius zijn gister middag 4 uur bij den Brenner aangekomen. Op het grensstation werden zij verwel komd door den Duitschen gezant von Schu bert, legatieraad Paldoni en den prefect van Bolzano. Om 5.30 werd de reis in den specialen trein van Mussolini voortgezet. Voor het bezoek van rijkskanselier dr. Brüning en minister Curtius aan den Paus zijn thans de namiddaguren van Zaterdag a.s. vastgesteld. Dr. Brüning en dr. Curtius zullen afzonderlijk door den kardinaal- staatssecretaris Pacelli en dan door den Paus worden ontvangen. De bezoeken zul len door den kardinaal-staatssecretaris worden beantwoord. Hierop zal in het ge bouw van het Duitsche gezantschap bij het Vaticaan een diner plaats vinden, waaraan ook de kardinaal-staatssecretaris zal deel nemen. BRITSCH-INDIE SAMENZWERING IN KASJMIR. Tijdig ontdekt. De politie te Srinnagar heeft een uitge breide samenzwering ontdekt in den staat Kasjmir, welke er op was gericht den Ma- haradja, Sir Hari Singh, af te zetten. De Mohammedanen zijn reeds lange jaren on tevreden over de wijze, waarop zij worden behandeld; zij zetten een complot tegen den Maharadja op touw en schijnen in hua verzet tegen den Maharadja gesteund te worden door gefortuneerde en invloedrijke lieden in den lande. Vijfhonderd man troepen met machine geweren bevinden zich in de stad, waar de staat van beleg is afgekondigd. Den Mo- hammedaanschen agitatoren wordt belet de stad binnen te komen. De revolutionnaire beweging zou begin nen met het in brand steken van twee be langrijke verbind-ingsbruggen, waardoor de troepen geheel van de stad zouden worden afgesneden. De Maharadja overweegt of hij alsnog naar de tweede Ronde-Tafelconferentde te Londen zal gaan, of veiliger doet maar in zijn land te blijven. AANSLAGEN DOOR INDISCH CONGRES VEROORDEELD. Na een der langste en vurigste rede voeringen, welke Gandhi ooit heeft uitge sproken, heeft het comité van het Al-In disch Congres met overweldigende meer derheid een resolutie aangenomen, waarin politieke aanslagen worden veroordeeld, met name de aanslag op den waarnemend- gouverneur van Bombay en op den réchter Garlick. Verscheiden amendementen, die ten doel hadden de veroordeelende motie te veranderen, werden verworpen. In zijn blad „Young India" zegt Gandh', dat hij op de Ronde-Tafel-conferentie het standpunt van de Congres-Partij zal ver dedigen, maar zeker geen poging ongedaan zal laten om de conferentie tot een succes te maken. „Meer kan ik niet beloven", zegt hij. VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Weer een nieuwe noodverordening in Duitschland. In de volgende vergadering van de Vol kenbondsraad komt de tol-unie ter sprake. Een inbrekersbende. Voor de Haarlemsche rechtbank ston den gisteren drie personen terecht, die zich in de maand Juni 1.1. aan twintig inbraken en insluipingen te Haarlem hadden schuldig gemaakt. Voornamelijk werden geld en sieraden medegenomen. De officier van justitie eisdhte tegen den hoofddader een jaar en zes maan den gevangenisstraf en tegen de anderen resp. tien en drie maanden. Uitspraak over een week. Personalia. Voor het examen L.O. is geslaagd mej. H. Hoedemaker. Het Waterleidingbedrijf. Uit het gepubliceerd verslag van het Wa terleidingbedrijf ontleenen we het volgende: volgens oipgaaf van het Waterbedrijf te Hil- legom werd als ingekocht in rekening ge bracht 126.430 kub. m. water. De levering vaai water geschiedt voor huishoudelijk ge bruik volgens een tarief, gebaseerd op de huurwaarde der peroeelen volgens de per- soneele belasting. Boven het niervoor vast gestelde verbruik moest 25 oent, na 1 Juli 20 oent per kub. m. betaald worden. Voor openbare gebouwen, bollenschuren, werk plaatsen, kerken enz. had na berekening plaats tegen 25 oent, na 1 Juli 20 ct. per kub. m. verbruikt water. Het buizennet werd in den loop van het jaar uitgebreid met totaal 2.6116 M. Door het Mallegat in den Achterweg werd in eigen beheer een zinker gelegd waarvoor heb baggerwerk werd uitgevoerd aan de firma Potman. Het- buizennet bestond op 31 December 1931 uit 18.931.50 M, met een inhoud van pl.m. 325.775 kub. m. Bijgeplaatst werden 12 afsluiters en 5 brand kranen, zoodat zi oh in heb buizennet totaal bevonden op 31 Dec. 1930 100 afslui ters, 9 spruitleidingen en 113 brandkranen. Alle werkzaamheden aan het buizennet werden door eigen personeel verricht. Met het maken van nieuwe aansluitingen werd geregeld doorgegaan, toitaal werden aange legd 105 stuks en weggenomen 7 stuks, zoo dat het geheele aantal op 31 Dec. 1930 be droeg 1.417. Cp 31 Dec. 1930 bedroeg het aantal ge plaatste meters bij abonnement verbruikers 1.318 en in openbare gebouwen, kerken enz. 95, dus totaal 1.415 meters. Uit het finan- tieel overzicht blijkt dat na een uitkeering volgens Bestuiursverordèning aatn de ge meente va.n 8.075nog een winst bleef van 1.350.02 over. De Waterleidngscommissie stelt voor hiervan extra a-f te schrijven 1.324.97. De overbijvende winst van 25.05 wordt dus in 1931 naar het reservefonds overgebracht, dat daardoor zal stijgen tot 902.64. LEIDERDORP. Personalia. Voor het exaanen Handen arbeid is geslaagd mej. A. van Rijn. SASSENHEIM. Te water. Gistermiddag te 1 uur ge raakte de 16-jarige H alhier door een aan rijding met fiets en al in de Zandsloot. Toe geschoten personen konden dóór middel van een stok de drenkeling op het droge bren gen, zoodat hij met de schrik en een nat pak vrij kwam. WARMOND. GEMEENTERAAD. De raad dezer gemeente besloot in zijn gisteravond gehouden vergadering tot toe lating van de nieuw benoemde raadsleden. Besloten werd het gemeenteverslag 5 jaar lijks te doen opmaken, terwijl tevens werd aangenomen een voorstel om het opnemen der kas en boeken van den gemeente-ont vanger op te dragen aan het Centraal Bu reau voor verificatie en financieelen advie zen der vereeniging van Nederlandsche ge meenten te 's-Gravenhage. Aan de Ohr. H.B.S. te Leiden werd een subsidie toege kend van 145.38. Besloten werd de oude politieboot te verkoopen en hiervoor in de plaatselijke bladen een advertentie te plaatsen. Aan J. W. Claassen werd op zijn verzoek eervol ontslag verleend als ha-ven- meester en werd als zoodanig benoemd de heer B, G. Steekers. Diverse verordeningen werden vastgesteld. Besloten werd in begin sel toe te treden tot den te Leiden te vor men kring met betrekking tot het oprioh- ten van een barak voor de verpleging van I lijders aan besmettelijke ziekten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1931 | | pagina 1