22ste Jaargang
WOENSDAG 15 JULI 1931
No. 6948
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
3)e Êcicbelteöoii^ömt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal
Franoo per port f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per
regeL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
'het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
DUITSCHLAND
DE DUITSCHE CRISIS.
HULP IS DRINGEND NOODIG.
Waarop het credietgebouw steunde.
Omtrent de catastrophale financieele
crisis, waarin Duitschland zich op het
oogenblik bevindt, schrijft de financieele
redacteur van de „Msb." o.a.
De zwakke en rotte plek van den finan-
cieelen toestand in Duitschland was de
wankele basis waarop het geheele crediet
gebouw steunde. Het geheele economisch
leven was gebaseerd op korbloopende bui-
tenlandsche credieten, welken ten allen
tijde konden worden opgezegd. Deze toe
stand is thans voor het land noodlottig ge
worden. Waren de credieten geconsolideerd
geweest en omgezet in leeningen met lan
gen looptijd, dan zou het grootsche crediet
gebouw thans niet tot een ruïne zijn inge
stort.
Want des te grooter de stroom van te
legrammen uit Duitschland wordt, des te,,
duidelijker blijkt ook, dat een ware cata
strophe is aangericht.
Eerst was het alleen de Danatbank, die
noodgedwongen de loketten moest sluiten.
De andere groote bankinstellingen bleven
Maandagmorgen vroeg nog aan haar ver
plichtingen voldoen. Alle deposito's, voor
zoover zij werden opgezegd, werden trouw
uitbetaald. De stroom was echter niet te
stuiten. En vooral in een land, dat reeds
eenmaal door een inflatie geteisterd werd
en waar de bevolking reeds uit onder
vinding weet, wat een financieele catastro
phe beteekent, daar kon het vertrouwen
niet zoo spoedig terugkeeren. Daar waren
de geschokte gemoederen niet direct te
kalmeeren. Zelfs de regeeringsgarantie
voor alle Duitsche banken bleef zonder uit
werking.
De inflatie-ramp na den oorlog is men
in Duitschland nog niet vergeten. Het volk
heeft aan den lijve gevoeld wat het zeg
gen wil al de spaarpenningen te moeten
verliezen en daarom* zag men door de eer
ste telegrammen gisteren reeds weder dat
droeve beeld van het ontredderde Dutsch-
land voor oogen.
Een run op dé banken en spaarbanken
ontstond en reeds in de middaguren moes
ten de bankiers de uitbetalingen grooten-
deels staken. Slechts een klein percentage
van de deposito's en inleggelden werd nog
uitgekeerd. Dit wees erop, dat de toestand
nog kribieker werd en de telegrammen in
het ochtendblad maken melding, dat thans
alle banken en alle beurzen gesloten -blij
ven. Voor hoe lang, weet men nog niet.
De beteekenis van een dergelijke nood
verordening voor het bedrijfsleven is Dijna
niet onder woorden te brengen. De handel
en industrie kunnen voorloopig geen be
roep meer doen op de banken. De wissel
markt en de deviezenmarkt blijven even
eens gesloten. Welk een handicap dit voor
den internationalen handel beteekent is
duidelijk.
Het acceptbedrijf en de wisselhandel zijn
dus lam geslagen. Buitenlandsche betalin
gen voor importen en exporten kunnen niet
gedaan worden, effecten kunnen niet gerea
liseerd worden, prolongaties en beleeningen
niet afgewikkeld of aangegaan worden.
In één woord, het geheele handels- en
bedrijfsleven ligt door deze noodverorde
ning feitelijk stil.
Als echter de nood het hoogste is, is
de redding nabij 1 Laat ons hopen, dat <le
onvermoeide pogingen van de Duitsche re
geering en van de vooraanstaande leiders
op bankgebied tenslotte nog beloond zul
len worden met succes.
Een groote buitenlandsche
actie noodzakelijk.
Uit eigen kracht kan Duitschland de
moeilijkheden thans niet meer te boven ko
men. Slechts door een groote actie van
Amerika, Engeland, Frankrijk en andere
financieel krachtige landen kunnen vol
doende credieten en waarborgen bijeenge
bracht worden om het vertrouwen te her
stellen en de gemoederen te kalmeeren.
Eeeds in Bazel zijn de conferenties met
de Bank voor Internationale Betalingen,
het centrale punt van alle circulatiebanken,
in vollen gang en voorzoover thans bekend,
is reeds resultaat bereikt en wordt aan
Duitschland een groot crediet verstrekt,
terwijl alle ter beschikking staande midde
len gebruikt zullen worden om den finari-
cieelen nood van Duitschland te lenigen.
Het is nog niet te laat.
De positie der Rijksbank is nog voldoen
de krachtig en de valuta is thans niet door
DE CRISIS IN DUITSCHLAND. De run op een der Berlijnsche Spaarbanken.
een inflatie-politiek ten gronde gebracht. I
Alleen het raderwerk der credietverleening
is in de war. Dit moet weder op gang ge
bracht worden. Hopeloos is de toestand
dus niet. Alles is nog niet verloren. Door
een tijdige actie der buitenlandsche regee
ringen en banken kan veel, ja alles ge
red worden en de credietverleening weder
in normale banen geleid worden. Angst
voor een tweede inflatie behoeft dan niet
te bestaan.
Laat ons hopen, dat dit het resultaat
moge zijn van de conferentie, welke door
de hoogste autoriteiten thans gevoerd wor
den.
Een manifest der socialisten aan het
Duitsche volk.
Het hoofdbestuur, de partij commissie en
de controlecommissie van de socialistische
partij hebben besloten, een manifest aan
het Duitsche volk te richten, waarin Ge
wordt:
De crisis heeft zich verscherpt. Ineenstor
ting na ineenstorting van groote indus-
trieele en bankondernemingen teekenen
haar weg. Met die débacles wordt de leu
gen vernietigd van de z.g. sociaal-demo
cratische „Misswirtscha-ft", welke werd uit
gevonden, om de aandacht' van de wa-re
schuldigen, het kapitalistische systeem en
zijn vertegenwoordigers af te leiden.
De failliete financieele magnaten en in
dustriehertogen zijn geen Marxisten doch
geldschieters van de anti-Marxistische pro
paganda. De sociaal-democratie heeft
voortdurend versterking van het gemeen
schappelijk bedrijf geëischt en plaatsing
van de groote financieele ondernemingen
onder staatstoezicht. Haar wensch bleef
onvervuld.
Thans verlangen de bankroet geslagen
kapitalisten steun van de regeering. De
failliete kapitalistische ondernemers
schreeuwen om hulp uit het buitenland.
Maar dit kapitalisme was het, dat de natio-
naal-socialistische verkiezingsoverwinning
van September betaalde. Zijn crediet ver
nielende actie is sindsdien op alle manie
ren gesteund. In dit uur van het grootste
gevaar eischen wij een vastberaden omme
keer. Er moet een einde komen aan het
zelfstandig beheer der banken en van de
groote industrieën waardoor het bedrijfs
leven in den afgrond wordt gestort.
Staatshulp is slechts dan gerechtvaar
digd, wanneer de invloed van den staat in
het belang van het algemeen duurzaam ver
zekerd blijft.
Een grondige saneering van het bedrijfs
leven moet tot stand worden gebracht, on
geacht de kapitalistische particuliere be
langen.
Arbeiders en beambten moeten door on
voorwaardelijke waarborging van hun aan
spraken op loon salaris of steun beschermd
worden tegen de verderfelijke gevolgen van
de crisis, waarvan zij de onschuldige
slachtoffers zijn.
Met nadruk herhalen wij onzen eisch tot
wijziging van de noodverordening van 5
Juni en tot herstel van het daarbij vervatte
sociale onrecht.
Dringend is steun noodig. Daartoe is
echter noodig een buitenlandsche politiek
van verzoening welke vjrij is van uittarten-
de haatparades en zich niet bekommert om
niets beteekenende prestige-eischen.
Het manifest besluit met een aanspo
ring tot weloverwogen, vredelievende sa-
Communistische activiteit in het Rijnland.
Uit Bochum wordt gemeld: de communis
tische partij ontwikkelt in het geheele
Rijnland en in Westfalen een buitengewone
activiteit, vooral onder de arbeiders en
werkloozen. De communistische bladen
verschijnen met sensationeele berichten,
volgens welke de arbeiders niet op uitbeta
ling der loonen zouden kunnen rekenen.
De revolutionnaire vakvereenigingsoppo-
sitie heeft voor morgen een groote confe
rentie uitgeschreven, waarin zal worden
betoogd, dat er zich nooit een gunstiger
gelegenheid heeft geboden om de macht
in handen te krijgen. De bladen roepen de
arbeiders op, maatregelen te treffen voor
een algemeene staking.
Duitsche badgasten in moeilijkheden.
Gisterochtend hebben de wisselkanto
ren in Oostende (België) geweigerd marken
tegen Belgische franken ia Ie wisselen,
hetgeen groote ontsteltenis veroorzaakte
onder de talrijke Duitsche badgasten, die
aan de Belgische kust vertoeven. Aange
zien vele Duitsehers niets anders hadden
dan marken en het koste wat hefc wil Bel
gisch geld moesten hebben, maakten eeni-
ge clandestiene wisselaars van de gelegen
heid misbruik, om marken op te koopen op
basis van dertig cents.
Moeilijke dagen voor reizigers in
Duitschland.
De mogelijkheid is niet uitgesloten, dat
de Duitsche financieele crisis een aantal
Nederlanders, die zich met vacantie in
Duitschland bevinden, een oogenblik par
ten speelt. Velen reizen tegenwoordig met
credietbrieven, anderen hebben de finan
ciering van hun uitstapje zóó geregeld, dat
zij nog wel eens guldens in marken willen
omwisselen. Deze landgenooten zullen wel
licht vandaag en morgen voor moeilijkhe
den komen te staan, wanneer de dichte
deuren der bankgebouwen hun beletten
hun credietbrieven of guldens in Duits oh
geld om te zetten, dat zij b.v. noodig heb
ben voor het betalen van hotelrekeningen.
Het spreekt vanzelf, dat de benarden in
de eerste plaats een beroep zullen doen
op vrienden en magen, hetzij in Duitsch
land hetzij in Nederland, die hen, even
tueel telegrafisch, aan contanten kunnen
helpen. Voor zoover het de houders van
credietbrieven betreft zal er naar een
van de grootste Amsterdamsche banken
ons meegedeelde stellig wel in geva-l van
uiterste urgentie "kunnen worden gerekend
op de medewerking van de instellingen,
die deze credietbrieven hebben verstrekt
en die, als haar bekende cliënten geen
anderen uitkomst zien, wel bereid zullen
zijn met een telegrafischen postwissel bij
te springen. Overigens hoopt men. dat de
Duitsche banken Donderdag haar loketten
wel weer zullen openstellen.
ENGELAND
Anti-Katholieke relletjes in Liverpool.
Heftige tooneelen hebben zich gister
avond afgespeeld jn de straten van Liver
pool, toen 20.000 Orangisten terugkeerden
van hun jaarlijksche betooging in South-
port. Duizenden stonden buiten het Lime-
street-station te wachten, alsmede op de
straten, die afgezet waren door agenten
te voet en te paard.
De betoogers verlieten bet station
onder toejuichingen van hun aanhangers
en geschreeuw van hun tegenstanders. Er
werden herhaaldelijk pogingen gedaan om
de demonstratie te verstoren en bij het
station was de politie op een gegeven
oogenblik den toestand niet meer meester
en drong het publiek tusschen de betoo
gers,terwijl met steenen werd gegooid,
waardoor ongeveer vijftig personen licht
werden gewond. In een deel der stad wer
den ondanks de maatregelen der politie,
groote vuren ontstoken, waarin beeltenis
sen van koning-stadhouder Willem III
werden verbrand, terwijl de Orangisten
katholieke afbeeldingen verbrandden. Er
werden geen arrestaties verricht en tegen
middernacht was de orde hersteld.
SPANJE
DE CORTES BIJEEN.
Het parlementsgebouw zonder telefoon
verbinding.
De zitting der Spaansche nationale ver
gadering iis gisteravond om zeven uur ge
opend.
De telefoonstaJking en de sabotageactie
duren voort.
Het parlementsgebouw te Madrid is van
elke telefonische verbinding verstoken. Ook
de abonné's op het telefoonnet van Madrid
kunnen van hun toestellen geen gebruik
maken.
AANSLAGEN IN SPAANSCHE
KLOOSTERS.
De gouverneur von Granada verklaart,
d'at gistermorgen in twee kloosters bom
men zijn ontploft. Op hetzelfde moment
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Afdoende hulp is dringend noodig om
Duitschland voor een nieuwe inflatie-ellen
de te bewaren.
BINNENLAND.
Laffe overval op twee oude menschen te
Nuenen. Twee aangehoudenen weer op vrije
voeten gesteld. (Oem. Ber., 2de blad).
Een roofoverval te Wittem. (Gem. Ber.,
2de-blad).
Henri Polak over het Leidsche Stadhuis
vraagstuk. (Tweede blad).
De viering van het gouden feest der
Meisjes H.B.S. begonnen. (Eerste blad).
ontdekten poütie-agenten personen, die
op de mnren der kloosters biljetten aan
plakten, waarin de arbeiders werden opge
roepen tot een algemeene staking. De plak
kers schoten op de agenten, die heit vuur
beantwoordden, waardoor een der plakkers
werd gedood. Verscheidene personen werden
gearresteerd. Aan den sitakiingsioproep ie
alleen gevolg gegeven door de arbeiders
in de bouwvakken en de mataalindustrie.
Ook te Valencia, Gijon en Se villa zijn
stakingen uitgebroken.
ITALIË
HET CONFLICT TE ROME.
De fascistische verbolgenheid over
's Pausen encycliek.
Men meldt uit Rome aan de Msb.:
De fascistische bladen komen niet uitge
schreven over 's Pausen jongste encycliek,
en de anders o zoo waakzame censuur houdt
thans beide oogen gesloten en laat in de
pers rustig de aorta-Vaticaans clie campagne
voort W'Oeden.
Hun eigenlijke Vaticaanse he rubriek, d.i.
hun berichtgeving uit de Vaticaansche
Sitad, hebben de bladen gestaakt, hetgeen
vooral een groot verlies beteekent voor de
lezers van den „Measaggero", welk blad
steeds een zeer uitgebreide en interessante
Vaticaansche rubriek had, welke door een
prelaat uit Rome werd verzorgd.
Maar, zooals gezegd, de commentaren op
den Pauselijken omzendbrief worden lustig
voortgezet en het dreigt nog geruimen tijd
te zullen duren, voor de fascistische woede
is bekoeld.
De fascistische bladen schijnen trouwens
niet alleen ontstemd over den inhoud van
het Pauselijk document, maar ook over het
tijdstip, waarop het pauselijk document
•tverd gepubliceerd.
Zoo verklaart de „Giornale d'Itailia" dat
de Pa-us door de encycliek te pub'liceeren
op een tijd, dat verschillende gewichtige
gebeurtenissen, zooals het overlijden van
den hertog van Aosta en de besprekingen
betreffende het Hoo verplan samen vielen,
in een tijd dus, waarin Italië zijn wettige
belangen tegenover het buitenland moest
verdedigen, het land ernstig heeft bena
deeld
De Italiaansohe natie, zoo voegt het blad
er aan toe, staat thans echter meer dan ooit
PETITIONNEMENT VOOR
INTERNATIONALE ONTWAPENING
van het Nederlandsche Volk aan de Ontwapeningsconferentie in
Februari 1932 te Genève te houden. Georganiseerd door de Neder
landsche Dagbladpers.
Ik verzoek Uwe Conferentie met den meesten aandrang, in naam der men-
schelijkheid, die maatregelen te nemen die tot ontwapening der naties zullen
leiden.
Naam:
Naam:
Naam:
Adres
Adres:
*Aêeno0"
Alle Nederlanders, mannen en vrouwen, boven 18 jaar, worden dringt
digd bovenstaande verklaring te teekenen. -orden
Niemand behoort meer dan een hand tee kening te stellen. ^nvelopp® cent.
De onderteekende verklaring kan worden bezorgd bij of in o/ankeering l
toegezonden aan: het bureau van „De Leidsche Courant1' na_
Ook kan zij worden bezorgd bij onze agenten. onen te doen tee "en
Er bestaat gelegenheid, om één formulier door vier flggels wit laten,
tuurlijk kan ook slechts één teekenen en de ander'
