22ste Jaargang
DONDERDAG 9 JULI 1931
No. 6943
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
ZONDAGSBLAD
S)e£cid^cHe0oii^omt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2h0 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 oent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post 12.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oenfc.
TEL INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per
regeL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
■het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f0.50.
Dit nummer bestaat uit twee
Maden.
V De Paus en de vrede.
Nu heel ons volk door middel van een
petionnement wordt opgeroepen, om te
getuigen van zijn wensch tot internationale
ontwapening, van zijn vredesverlangen
nu willen wij even herinneren aan de jong
ste Kerstrede van den Paus.
In deze rede zeide de Paus o.m.:
Wat nu de bedreigingen van nieuwe
oorlogen betreft, terwijl de volken nog
steeds gevoelen hoe smartelijk de gee-
sel van den jongsten oorlog hen ge
troffen heeft, Wij willen, Wij kunnen
in de werkelijkheid er van niet geloo-
ven, daar Wij niet kunnen gelooven,
dat er één burgerlijke staat zou zijn,
die zoo'n monsteraehtigen menschen-
moord, zoo'n zekeren zelfmoord zou
willen ontketenen. Maar als Wij aan
het toch bestaan van zoo'n staat ook
maar positief zouden moeten twijfelen,
zouden Wij Ons tot God moeten wen
den met het geïnspireerde gebed van
den koninklijken profeet, die toch den
oorlog en de overwinning gekelïd had:
dissipa gentes, quae bella volunt en
met het dagelijksohe en universeele
gebed van de Kerk: dona nobis pa-
cem, geef ons den vrede.
Dissipa gentes, quae bella volunt ver
strooi de volkeren, die den oorlog willen.
Dit gebed vair den koninklijken profeet
neemt de Paus over. Hij zegt, te zullen bid
den tot God om verspreiding, verstrooiing,
wanneer een staat het mocht durven be
staan, een oorlog te ontketenen. En zullen
niet allen, die gelooven in een Goddelijk
wereldbestuur, verklaren, dat zij met die
bede van den Paus, mocht ze onverhoopt
noodig wezen, van harte zullen instem
men?
Zoo worde de afschuw voor den aan
valsoorlog bij allen diep ingeprent naar
's Pausen wensch en bede!
ONS PETITIONNEMENT
AAN GENEVE.
Voor Internationale Ontwapening.
Wij vragen u, al onze lezers en lezeres
sen boven den leeftijd van achttien jaar,
de formule vóór Internationale Ontwape
ning die wij vandaag weer afdrukken te
onderteekenen en aan ons bureau te bezor
gen of per post toe te zenden.
Dit petitionnement moet de uiting zijn
van den eendrachtigen wil van het Neder-
landsche Volk. Deze formule is dan ook in
volkomen overeenstemming vastgesteld
door vertegenwoordigers van alle richtin
gen in de dagbladpers, en het petionnement
wordt door de geheele Nederlandsche Dag
bladpers gehouden. Het zal aan de Inter
nationale Ontwapeningsconferentie te Ge
neve worden aangeboden, een antwoord
geven op de vraag van vele staatslieden om
uiting van den volkswil, die Genève de drij
vende kracht moet geven die het tot daden
zal brengen, en als voorbeeld van Eenheid
ook in andere landen grooten indruk kun
nen maken. Zegt niet: Wij zijn maar een
klein volk, en wat helpt het? Zet scepticis
me op zij. Daarmee is nog nooit iets be
reikt. Doet wat gij kunt, om den grootsten
kanker der menschheid den oorlog te hel
pen uitroeien. Uw stem helpt wèl! Wij
kunnen haar niet missen. Denkt aan de
toekomst van uw kinderen, en beseft wat
van het welslagen van deze Internationale
Ontwapeningsconferentie afhangt
Juist omdat wij een klein volk zijn, juist
omdat bij ons de eendrachtige overtuiging
heerscht dat Genève tot daden moet ko
men, moeten wij onze stem verheffen en
toonen hoezeer wij den diepen ernst van
dit moment beseffen.
Er is, in de dertien jaren verloopen sinds
de wereldramp van 19141918, nog nimmer
een internationale conferentie gehouden
waarop de aandacht, de verwachting, de
hoop van het menschdom zóó sterk waren
geconcentreerd als op deze. Van haar wor
den de bezinning, de kentering, de daden
verwacht. Zij heeft reeds, door middel van
verscheidene staatslieden die er een be
langrijke rol bij zullen vervullen, om ons
aller steun gevraagd. Onthoud haar die
niet! Geef uw antwoord. Bedenk ook dat
heb woord der Nederlandsche gedelegeer
den in Genève zooveel zwaarder zal wegen
als zij met trots kunnen zeggen: In ons
land hebben alle geestesriebtingen eenheid
gezocht en gevonden om u gemeenschappe
lijk te antwoorden!
Het moment tot handèlen is nu gekomen
De tijd is er rijp voor. Er is een wassend
getij in de gansche wereld, waarvan de
teekenen steeds duidelijker worden. Er
wordt van ons, van de Hollanders, die een
grooten naam hebben en van wie men weet
dat zij onafgebroken naar internationale
eenheid hebben gestreeft, een Daad ver
wacht.
Helpt die Daad verrichten!
De onderteekeningsperiode van dit pe
titionnement zal tot en met 20 Juli voort
duren. Maar wij vragen u met nadruk: tee
kent NU, teekent zoo spoedig mogelijk!
Stel het niet onnoodig uit. Doe het ons
dadelijk toekomen. De stroom moet dade
lijk krachtig zijn.
Dit petitionnement, door alle richtingen
gesteund, is een unicum in de geschiedenis
van de Nederlandsche Dagbladpers. Laat
het 'antwoord, door de lezers en lezeressen
gegeven op het beroep, dat hun dagbladen
thans op hen doen, evenzeer een unicum
der historie worden door zijn kracht!
Hebt gij niet vele malen u de vraag ge
steld: „Wat kan ik er aan doen?"
Doet het nu!
PETITIONNEMENT VOOR
INTERNATIONALE ONTWAPENING.
van het Nederlandsche Volk aan de Ontwapeningsconferentie in
Februari 1932 te Genève te houden. Georganiseerd door de Neder
landsche Dagbladpers.
Ik verzoek Uwe Conferentie met den meesten aandrang, in naam der men-
schelijkheid, die maatregelen te nemen die tot ontwapening der naties zullen
leiden.
Naam:
Adres
Naam:
Adres:
Naam:
Adres:
Adres:
Alle Nederlanders, mannen en vrouwen, boven 18 jaar, worden dringend uitgenoo-
ligd bovenstaande verklaring te teekenen.
Niemand behoort meer dan een handtee kening te stellen.
De onderteekende verklaring kan worden bezorgd bij of in open enveloppe worden
toegezonden aan: het bureau van „De Leidsches Courant". Frankeering 1 1/2 cent.
Ook kan zij worden bezorgd bij onze agenten.
Er bestaat gelegenheid, om één formulier door vier personen te doen teekenen; na
tuurlijk kan ook slechts één teekenen en de andere regels wit laten.
HET MORATORIUM-JAAR.
DUITSCHLANDS TAAK.
Onder den titel Duitschlands taak, wijdt
de „Germania" 'n uitvoerig artikel aan de
economische en financieel© problemen, wel
ke Duitschland thans na de inwerkingtre
ding van het Hoover-plam, heeft op te los-
Na dank te hebben betuigd aan den pre
sident der Vereenigde Staten, alsook aan
de andere landen voor hun medewerking,
schrijft het blad:
Wanneer Duitschland tha-ns een nieuwe
reden heeft, tot hopen, dan is het toch ab
soluut noodzakelijk die hoop te richten op
het naaste deel en zich te hoeden voor het.
gevaar, dat de verwachtingen tot gevaar
lijke illusies zouden uitgroeien.
Van het moratoriumjaar dat aan het
bijna onder zijn lasten bezweken Duitsch
land thans wordt gegund, is in laatste in
stantie de beteekenis niet zoo zeer de toe
gestane tijdelijke vermindering van lasten
als wel. de geschapen mogelijkheid tot fi
nancieele eonsolideering. Deze te bereiken
en te verzekeren is thans de eerste taak
der Duitsche politiek.
De rijksregeering heeft reeds, in haar gis
teren ge publiceer den oproep te verstaan ge
geven, hoe zij het moratoriumjaar denkt te
besteden, en zij yeydient aller dank, dat
zij zoo duidelijk taal gesproken heeft. Een
andere financieel© politiek zou, liet dient
open'ijk gezegd onverantwoordelijk en op
alle gezonde herstelkrachten die 't mora
toriumjaar in werking kan zetten, van een
verlam menden invloed zijn geweest.
De veertien voorbije dagen der Parijsche
besprekingen en onzekerheid en afwisselin
gen van hoop en vrees hebben aan de Duit-
sche economie ©en schade van zóó ernstige
beteekenis toegebracht, dat er geruime tijd
en ingespannen arbeid noodig zal zijn, al
leen reeds om die schade -in te halen.
Indien de rijksregeering met ijzeren ener
gie vasthoudt aan haar plan, om alle be-
sparineen van het moratoriumjaar voor de
consolideering der openbare financiën aan
te wenden, dan bewijst zij daardoor even
eens aan de economie 'n dienst van buiten
gewone waarde.
De fundamemteele oorzaak van dergelijke
acute en levensgevaarlijke crisis, als
Duitschland den kat®ten tijd doormaakte,
is voornamelijk gelegen in de buitenland-
sche credieten op korten termijn aan de
Duitsche economie.
En alles zal moeten worden in het werk
gesteld, om een dergelijken run van bui-
tenlandsche crediteuren op hun op korten
termijn geleende gelden in de toekomst te
voorkomen.
De binnenlandsche problemen, welke het
moratorium ja ar aan de Duitsche politiek
stelt, zijn ondanks alle financieele verlich
tingen, slechts dan op te lossen als het ver
trouwen terugkeert, dat vertrouwen, dat
voor ieder met de wereldeconomie nauw
verbonden land een levensbehoefte is.
Voor aPes echter zal het noodig zijn, dat
de geest van vriendschappelijke samen
werking die reeds zeer binnenkort gelegen
heid zal krijgen zich te doen gelden, de be
trekkingen tusschen Duitschland en Frank
rijk zal gaan beheerschen, ondanks alle
verbittering, welke de laatste veertien da
gen weer ontstaan is.
Alleen wanneer deze loyale samenwer
king tusschen de beide groote buurstaten
tot stand komt, zullen de vruchten van het
mioratoriumjaar tot die rijpheid komen,
welke voor den loop der wereldgeschiede
nis van beteekenis zal zijn.
De Engelsehe bladen vooral ..Financial
News" en „Financial Times" beoordeelen
de naaste toekomst, nog vrij pessimistisch.
Ondanks het moratoriumjaa.r maakt, men
zich nog ernstig bezorgd over den toestand
in Duitschland.
De „New York Times" verklaart in een
hoofdartikel dat het Young plan in zijn
ouden vorm niet. meer kan worden gehand
haafd. De wereldcrisis heeft het plan doen
ineenstorten en het is noodic. gedurende
het iaar van het moratorium nieuwe voor-
te treffen.
Experts-Conferentie op 17 Juli.
De te Londen te houden conferentie van
experts der bij het Youngplan betrokken
landen, welke oorspronkelijk Maandag a.s.
zou worden geopend, is thans, na bespre
kingen tusschen de Frans che en Engelsehe
regeeringen, tot den lTden Juli verdaagd.
De experts zullen de kwesties onderzoeken,
ten aanzien waarvan de Fra-nsche regee
ring op een nadere regeling heeft aange
drongen. De drie voornaamste punten van
onderzoek hebben betrekking op aangele
genheden, die niet direct de Amerikaanscne
regeering aangaan. n.I. in de eerste plaats
de vraag om samefiwerkig der voornaamste
circulatiebanken, ten einde door bemidde
ling van de Bank voor Internatioale Beta
lingen steun te verleenen aan de Europee-
sche landen, die in het bijzonder worden
getroffen door de voorgestelde opschorting
er betalingen; in de tweede plaats het pro
bleem van het garantiefonds en in de derde
plaats technische schikkingen in zake de
le verigen in natura, ten einde de werkelij
ke behoeften der staten in overeenstem-
ifliing te brengen met den geest van het
Hoover-plan.
Ter voltooiing van 't expertenwerk zal
een ministerconferentie worden bijeenge
roepen, doch voor deze samenkomst is ook
heden nog geen bepaalde datum vastge
steld.
Naar uit Washington wordt gemeld, heeft
de plaats vervangende minister van Buiten-
landsche Zaken der V.S., Castle, heden nog
maals bevestigd, dat Amerika aan de tech
nische conferentie te Londen zal deelnemen.
De Amerikaansche gedelegeerden zullen wel
is waar voornamelijk als waarnemers optre
den, doch tegelijkertijd daarvoor zorgen,
dat de beslissingen der Europeesche ex
perts am overeenstemming zijn met den
geest van het Hoover-plan.
De regeering der V. S., zoo verklaarde
hij verder, constateert met bevrediging,
dat de Duitsche regeering al 't mogelijke
doet om den fvna.ncieelen toestand te ver
beteren. In het bijzonder was het garantie-
plan der Duitsche banken en industrie el e
ondernemingen een zeer verheugend teeken.
BELGIE
DE GIFTIGE GASSEN IN HET
MAASDAL.
Een interpellatie in de Belgische Kamer.
De Brusselsohe correspondent van de
„Msb." meldt:
In de Belgische kamer is Dinsdagmid
dag geïnterpelleerd door den coinmunisti-
sohen afgevaardigde Jacquemotte over don
doodenden mist, die zich den vorigen herfst
over het Maasdal nabij Engis verspreid
heeft.
Spreker vroeg aan de regeering welke
de resultaten zijn van het onderzoek, dat
ingesteld werd en zeide dat volgens hem de
mist in kwestie voortgekomen was uit fa
brieken, die vergiftige gassen vervaardigen.
De Belgische regeering bereidt dus een
oorlog voor, riep de interpellant uit! Het
is dus de voorbereiding van den komenden,
chemisoben oorlog die de oorzaak is van
de catastrofe van Engis!
De minister van arbeid en nijverheid,
Heijman, verklaarde hierop, dat het onder
zoek de ware oorzaak der toenmalige sterf-
en ziektegevallen nog niet aan het licht
heeft kunnen brengen, doch dat het bijna
zeker is, dat de fabrieken der streek bui
ten kwestie staan.
Afgevaardigde Jacquemotte ging daarna
voort met de regeering te verwijten, dat zij
zich aan een zware nalatigheid heeft schul
dig gemaakt. De fabriek te Tilleur, evenals
alle fabrieken van oorlogsproducten zou-
den moeten gesloten worden, zoo ging hij
voort, doch de regeering, verre van dit te
doen, geeft nog subsidies.
Minister Heijman: De heer Jacquemotte
exploiteert eens te meer een catastrofe
voor politieke agitatie.
De socialistische afgevaardigde Dejar-
dien: Eenige dagen geleden nog, zijn te
Tilleur nieuwe uitwasemingen gesigna
leerd. De volksgezondheid moet gewaar
borgd worden, ofwel de sluiting der fabriek
Minister Heijman antwoordde hierop, dat.
de regeering haar plicht zal doen.
SPANJE
DE ONLUSTEN IN SPANJE.
Uit Madrid wordt gemeld:
Tijdens de staking van de employé's der
telefoonmaatschappijen zijn de telefoondra
den tusschen Óviedo en Leon doorgesneden.
Het telefoonnet werd onder politiebewa
king hersteld.
De stakers begaven zich in groote me
nigte naar de telefoonkantoren waar zij de
werkwilligen molesteerden en mishandel
den.
Te Ceuta Murcia en La Corunha werd
de algemeene staking geproclameerd.
De tramstaking te Valencia is geëin
digd.
ITALIË
FASCISME EN KERK.
Verhoogde spanning, toegeschreven aan de
encycliek.
De door de pauselijke encycliek over de
Katholieke Actie geschapen nieuwe toe
stand wordt in welingelichte Italiaansohe
wringen als zeer gespannen beschouwd.
Men vreest, dat door de encycliek een ver
ergering van den toestand is ontstaan,
zooals hij tijdens de wisseling van nota's
nog niet is geweest.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Verhoogde spanning in Italië ten gevol-
ge van de jongste Pauselijke encycliek.
Een vlieger op Nieuw Guinea door kan
nibalen opgegeten? (Luchtvaart 3e blad).
BINNENLAND.
De lijken van de twee op de Maas ver
dronken personen opgehaald. (Gem. Berich
ten, 2de blad).
De worstvergiftiging te Erica ernstiger
dan verwacht werd. Thans reeds 350 perso
nen aangetast. (Gem. Berichten, 2de blad).
Doodelijk ongeluk op den onbewaakten
overweg bij Zevenhuizen. (Gem. Berichten,
2de blad).
Auto te Smilde te water gereden. Eén
doode, één ernstig gewonde. (Laatste Ber.).
Twee kinderen te Amsterdam ontvoerd.
(Laatste Berichten).
Weekabonné's, die geabonneerd zijn op
het Zondagsblad, worden er aan herin
nerd, dat dit vanaf heden ad 50 cent
betaald moet worden.
DE ADMINISTRATIE.
De geruchten over een persoonlijk ant
woord, dat binnenkort door de Italiaan
sche regeering op de laatste nota van hot
Vaticaan zou worden gegeven, moeten on
der deze omstandigheden worden be
schouwd als voorbijgestreefd door de fei
ten.
Een besluit van de Italiaansche regee
ring ten opzichte van de encycliek is intus-
solien nog niet genomen en zal ook in de
eerste dagen niet te verwachten zijn.
Nieuwe fascistische beschuldi
gingen.
De polemiek van de fascistische pers te
gen de encycliek van den Paus en tegen de
„Üsservatore Romano" duurt voort.
De buitenlandsohe persstemmen geven
de „Giornale d'Italia" aanleiding tot de op
merking, dat de encycliek de uitweikiug
heeft van een bijdrage van den Heiligen
Stoel tot de politieke agitatie van het bui-
tenlandeohe antifascisme. Op deze wijze
ontstaat een, zij het ook ongewensohte, sa
menwerking tusschen vrijmetselarij, socia
lisme, alle overige anti-fascistische en «.e-
gelijkertijd anti-katholieke stroomingen
met de politiek van het Vaticaan.
Het Italiaansche volk, aldus het blad,
dat katholiek is, verliest evenwel niet het
verstand, zal deze nieuwe golf van vijande
lijkheden weten te weerstaan en slechts de
regeering verzoeken, zijn afweermaatrege-
len te steunen.
De „Lavoro Fascista", die, zooals bekend,
indertijd door zijn onthullingen den strijd
tegen de katholieke actie opnam, levert
een nieuw element in dezen strijd.
Het blad zegt te hebben vernomen, dat
Don Sturzo, de ziel der vroegere Italiaan
sohe volkspartij, vier maanden geleden een
plan tot omverwerping der fascistische re
geering zou hebben uitgewerkt, dit den lei
ders dor Katholieke Actie heeft voorgelegd
en het pauselijke staatssecretariaat ver
zocht zou hebben, van Londen naar Parijs
te mogen vertrekken, om daar zijn plannen
voor te bereiden.
Kardinaal Pacelli zou de voorgenomen
actie van Don Sturzo van de hand hebben
gewezen, doch dank zij de interventie van
Mgr. Pizzardo, zou Don Sturzo verder heb
ben kunnen werken aan zijn plan
Het plan zou, aldus vervolgt de „Lavoro
Fascista", behalve door Pizzardo, ook door
graaf della Torre, den directeur van do
„Üsservatore Romano", ondersteund zijn.
Kardinaal Pacelli heeft, zoodra hij van
de zaak op de hoogte was gebracht, den
Paus onmiddellijk verzocht, te mogen aftre
den en dringt ook den laatsten tijd weer
aan op zijn demissie.
Deze nieuwe onthulling van do „Lavoro
Fascista" zal ongetwijfeld door de „üsser
vatore Romano" worden gedementeerd,
docht opent een nieuwe phase in den strijd,
die thans niet meer volledig te overzien is.
(ÜnDoodig te zeggen, dat wij de boven ge
geven bijzonderheden alleen weergeven a
tire d'information. Red. „Msb."».
In regeeringskringen neemt mea de
uiterste reserve in acht. Het verluidt even
wel, dat de regeering den toestand met de
uiterste kalmte beschouwt en thans be
studeert, welken weg zal moeten worden
ingeslagen.
