22ste Jaargang VRIJDAG 26 JUNI 1931 No. 6932 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN BUITENLAND DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent pei week f 2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal Fra-nco per poel f 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'i ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per Voor IngezondeD Mededeehngen wordt het dubbele van het tarief berekend. Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, b verhuur, koop en verkoop f 0.50. regeL Dit nummer bestaat uit drie bladen GEVAARLIJKE FILMS. Als we even de aandacht van onze leze ressen en lezers gaan vragen voor dit ar tikel, waarin we willen wijzen op een paar soorten films, waarvan het zien en vooral het geregeld zien, een zedelijk gevaar kan opleveren, dan doen we dit allereerst door een paar recensies aan te halen, die we nog maar kort geleden in dit blad vonden over bioscoop voorstellingen in theaters hier ter stede. Zoo vonden we in het nummer dezer courant, van Zaterdag 6 Juni de volgende beoordeeling: „Na de pauze zien wij Glo ria Swanson weer eens op het witte doek in haar creatie als: „De Zondares". Hier over zouden we het liefst willen zwijgen, ware het niet, dat deze film een doorloo- pende demonstratie is van de allerwonder lijkste opvattingen, die de Amerikanen te genwoordig schijnen te hebben over de verbintenis, die wij gewoonlijk nog met den naam van huwelijk plegen aan te duiden. Daar speciaal voor ons Katholieken deze verbintenis nog wel iets meer is dan een papieren contract, kunnen wij niemand aanraden deze zondares te gaan bekijken." En in de courant van 20 Juni 1.1. lezen we: „In „Liefde op bevel" wordt liefde bevolen van een gzantschaps-attaché, die de vrouw van een Minister van Oorlog moet winnen voor de plannen van. zijn ge zant,terwijl intusschen de vrouw van den gezant in ongeoorlofde verhouding staat tot een attaché. Zulks is voor ons onaan vaardbaar." Zeer juist. Maar niet alleen voor ons, Katholieken, maar gelukkig ook voor zooveel anderen, die buiten ons geloof staan. Zoo schreef onlangs de heer Hk. Brugman in „De Socialist", dat hij in de bioscoop „nauwelijks nooit iets anders on der de oogen heeft gekregen dan Schund" en hij doelde vooral op hetgeen er ver toond wordt op het stuk van huwelijksmo raal. „Ik heb", zoo schrijft de heer Brug man verder, „in de bioscoop nog eigenlijk geen enkel trouw, zuiver-gelukkig huishou den gezien, geen enkel, zooals wij dat voor ons zelf zouden wenschen, geen enkel, -waarin de man iets meer was dan een min naar, geen enkel waar het zinnelijk ele ment zijn eigen plaats inderdaad harmo nisch innam. Zulk soort films zijn gevaarlijk en dat nog meer, als er gebruik van gemaakt wordt van „den gehaten driehoek": man, vrouw en mededinger. De inhoud van zoo'n film komt meestal neer op 't volgende. De getrouwde, vrouw meent, dat ze door haar echtgenoot verwaarloosd wordt. Een huisvriend of jeugdkennis verschijnt ten tooneele. De vrouw voelt zich tot dezen aangetrokken, doordat hij haar overlaadt met. attenties. Er ontstaat een vriend schappelijke neiging tusschen die twee, welke neiging al sterker en sterker wordt en overslaat in zinnelijke liefde met al de verschrikkelijke gevolgen hiervan: schen ding van huwelijkstrouw gevolgd door echtscheiding en de opvatting hiervan is van dien aard, dat geen enkel mensch, wiens zedelijkheidsgevoel nog niet afge stompt is, ze kan aanvaarden. Hoe groot de invloed ten kwade op 's menschen ze delijkheidsgevoel is van films, waarin deze gehate driehoek is, schetste W. R. het vorige jaar in „De Filmgids", het of- ficeel orgaan van de Katholieke Filmcen trale. Hij zegt onder anderen: „Het is voor niemand een geheim, dat de be ruchte driehoeks-verhoudingen reeds diep in het ontvankelijk hart der massa gean kerd zittende onophoudelijke herhaling van vermeld thema heeft het primair on derzoekingsvermogen van de numerieke meerderheid der bioscoopbezoekers be dwelmd, en nu zwalkt de goede gemeente op den stroom van sensatie, moreele wan verhoudingen en oppevlakkig gepoëtiseer de ziekelijk gewaarwordingen." We zouden verscheidene van deze soort films met. name kunnen noemen, omdat we ze gezien hebben en we er een oordeel over moesten uitspreken, welk oordeel al tijd een afkeuring inhield, hoe goed de rollen ook gespeeld werden en hoe kunst zinnig de uitbeelding van het scenario ook mocht geweest zijn. Wat zegt ge b.v. van de film: „Abie's Rose Marie", waarin de jood Abie huwt met de katholieke Rose Marie, eerst in een methodistenkerk, dan om zijn vader te believen in de joodsche synagoge en eindelijk om Rose Marie's vader een ge noegen te doen in de katholieke kerk? Èn wat het ergste is deze onzin wordt in de film goedgepraat. Maar genoeg van deze soort films om te wijzen op een tweede soort, die we niet minder toelaatbaar achten. We beginnen weer met een recensie uit de „Leidsche Courant" van Zaterdag 4 April 1.1. „De film: „Beschermt uwe doch ters", zoo lezen we daar, „is er een uit de velen van den laatsten tijd, die de ouders willen waarschuwen tegen de zedelijke gevaren, die hun dochters tegenwoordig van vele kanten bedreigen. Men zou de vertooning van zulke films kunnen toejui chen, ware het niet, dat in vele gevallen de vlag de lading moet dekken. De op schriften waarschuwen, doch de filmbeel den doen die waarschuwingen te niet. Ge noemde film behoort tot deze soort en al zijn er verscheidene coupures in aange bracht. toc-h hebben deze, raar onze mee ning, de film niet kunnen rédden en moe ten we haar ontoelaatbaar achten, omdat ze den weg wijst om een zonde, begaan in een oogenblik van onbedachtzaamheid, voor het oog der wereld te verbergen op een wijze, die nooit goed te keuren is. Een goed verstaander heeft maar een half woord noodig." De verslaggever heeft dit laatste zeer juist maar toch eerbaar uitgedrukt, het geen noodig was, omdat ook kinderen de courant in handen krijgen. We zullen nog even herhalen, dat deze films hoogst ge vaarlijk zijn en dat men alle reden heeft om aan de goede bedoeling van de makers te twijfelen. Hetzelfde kan gezegd worden van die films, welke ons het lot schilderen van meisjes, die, afgaande op de schitte rende aanbiedingen van een betrekking in het buitenland in handen vallen van on verlaten, die voor deze arme schepsels het leven tot een hel makn als blanke sla- Ten slotte zij gewezen op de variëté's, die in sommige bioscopen ter afwisseling gegeven worden. De film is dan dikwijls toelaatbaar, zelfs goed, doch het variëté- nummer is slecht. Zoo zagen we onlangs in een bioscoop alhier een tooneelstuk opge voerd als variëté-nummer, een stuk van zeer lage strekking. En daar zaten bij kin deren van veertien jaar, want de film was voor dien leeftijd tolaatbaar «gekeurd. Het handengeklap bewees, hoezeer dat jonge publiek met de opvoering ingenomen was en met. het. stuk meeleefde, doch vraag maar niet, welken slechten invloed dit stuk op die kinderen, want meer zijn het niet, uitoefende. Het bovenstaande is geheel vrij van overdrijving. Wat we hier neerschreven hebben we niet van hooren-zeggen. We hebben het uit eigen ervaring, een erva ring, die we opgedaan hebben, als de plicht ons riep tot het bijwonen van bios coop vertooningen. P. G. HOCKS. Leiden, Juni 1931. „Burgerlijke architecten". Er kunnen in de bouwkunst ook hoogere beginselen tot uiting komen; de levens- en wereldbeschouwing van den architect kan van invloed zijn op zijn architectuur. Men overdrijve niet. Wij zeggen: kan van invloed zijn. Niet bij alle architecten zal het worden gecon stateerd en ook niet in alle werken van een bepaalden architect. En vervolgens is het duidelijk, dat wij onder levens- en wereldbeschouwing ver staan de grond-gedachten, de groote lijnen, niet de uitgewerkte princiepen. "W 'i' te zoggen, dat in de bouwkunst tot uiting kan komen, of een architect min of meer plat materialis tisch is of dat hij aanvaardt en beleeft de werkelijkheid van geestelijke waarden. Een zekere vorm van moderne bouw kunst heeft óók voorstanders onder hen, die niet materialistisch zijn; wij ontkennen dat niet maar de materialisten zijn krachtens hun leer en hun beginse len bewonderaars van deze architectuur. De communisten, die het meest conse quent de materialistisch princiepen door voeren in alles, zij erkennen dan ook het principieel verschil in architectuur, dat wij hier bedoelen. Zoo „huldigde" onlangs de Tribune Ir. Jos Cuypers met de volgende woorden: „Zijn verdienste is, da.t hij geen leelijke gebouwen heeft neergezet, dan de meeste n- 'ere burgerlijke architecten". Dat hier van „burgerlijke" architecten wo:dt cc. e' duideü'k op, dat het blad diepere beginselen in de ar chitectuur ziet. En terecht. Al is dan de kwalificatie „burgerlijk" dwaas; maar ieder vogeltje zingt FRANKRIJK FRANSCH—DU ITSCHE CONFERENTIE IN ZICHT. Brüning en Curtius zijn Briand welkom. In de wandelgangen van de kamer werd aisteren tegen den avond vernomen, dat Briand aan de heeren Brüning en Curtius heeft doen weten, dat de Fransche regee ring met voldoening hun bezoek aan Pa rijs zou zien. Deze tijding, die uit gezaghebbende bron kwam, wekte in Fransche parlementaire kringen een groote voldoening. PRINSES JULIANA TE PARIJS. Bezoek aan de Cité Universitaire. H. K. H. prinses Juliana heeft van haar verblijf in de vallei van Chevreuse ge bruik gemaakt, om een bezoek te brengen aan de „Cité universitaire" te Parijs, in het bijzonder aan den bouw van het Ne- derlandsche paviljoen, waarvan de muren wel verrezen zijn maar waarvan de af werking moet wachten op het toenemen van de belangstelling van het Nederland- sche publiek voor het grootsch opgezette gebouw, dat niet alleen een tehuis voor Nederlandsche en Indische studenten moet zijn, doch ook een belangrijk centrum van cultureele voorlichting. De prinses en haar gevolg werden te half zes in de cité ontvangen aan den in gang van het Nedqrlandsche paviljoen, door onzen gezant, eere-voorzitter der Ne derlandsche commissie en door minister Honnorat, presidenöj^van het comité van de cité en prof. Charléty, rector van de Parijsche universiteit. Na voorstelling van dé leden van het Nedérlandsch comité, te Parijs aanwezig, bezocht H. K. H. den ganschen bouw, de rondwandeling niet alleen door alle verdiepingen makend, maar 'ook een bezoek brengend aan de ver rassen. II. K. II. toonde zich zeer opgeto gen over den prachtigen en doelmatigen opzet van den bouw en sprak tegenover het bestuur haar wenschen uit voor de spoedige voltooinng van de plannen, die ons land op zeer waardige wijze in de „Cilé universitaire" zouden doen verte- woordigen. Bij het bezoek bood freule Stuers aan H. K. H. bloemen aan. De prin ces was de eerste, die haar naam plaat ste in het gulden boek. Het bezoek werd met een thee beslo ten. HET PROCES DAUDET—BAJOT. Sensationeele onthullingen. Gisterochtend werd het proces, dat de heer Daudet den taxi-chauffeur Bajot heeft aangedaan inzake den tragischen dood van Philippe Daudet voortgezet. De publieke belangstelling was enorm. De 12e Kamer besteedt aan de zaak slechts één zitting per week, de vrees, door velen gekoesterd, dat zulks de getuigen- verhooren zou verwaleren, blijkt wel on gegrond. Tot nu toe heeft elke zitting nieuwe getuigenissen opgeleverd, vroeger op den achtergrond gehouden of geheel verwaarloosd, die ten slotte de stelling van den zelfmoord geheel hebben weerlegd De spanning gisteren was zeer begrij pelijk. Nog vóór de zitting begon waren tal van sensationeele mededeelingen in omloop. Zoo vernam men, dat de stafhou der van de balie van Kolmar aan den pre sident van de 12e kamer en aan mr. de Roux, advocaat van Daudet, een telegram had gestuurd van den volgenden inhoud: „Brogly, kamerlid Boven-Rijn, verzoekt mij u mede te deelen bereid te zijn voor justitie te getuigen, dat Colombo in het bijzijn van getuigen te Mulhausen heeft verklaard, da der te zijn van moord op Philippe Daudet. Bekentenissen dateeren van verscheiden jaren. Brogly kan namen geven van perso nages, die de bekentenis vernomen heb ben". Het telegram is geteekend: Ferdi nand Heitz, staf houd er van de balie van Kolmar. Men kan zich voorstellen, welken in druk deze „coup de thèatre" maakte. Hij werd bovendien onmiddellijk gevolgd door een andere, het bekend worden van het nieuwe getuignis van de echtgenoote van Le Flaoutter, de boekhandelaar geheimen agent van de politie,, bij wien Philippe Daudet, volgens de stelling-Daudet, neer geschoten is door Colombo. Die echtgenoote, die bij de vorige pro cessen, uit vrees voor haar man, getuigde van niets te weten, is sindsdien van hem gescheiden en thans gouvernante bij een Bretonsche familie, waardoor zij de be dreigingen van haar man niet meer te duchten heeft. Zij is door het parket van Brest opnieuw gehoord en heeft de uiterst opzienbarende verklaring afgelegd, dat Germaine Berton, de door de jury vrij gesproken moordenares van Marius Pla teau, die „vriendin" was van Le Flaoutter, en dat Flaoutter nog een andere „vrien din" had, zekere mad. C. Men zal zich herinneren, dat Flaoutter en Germaine Berton samen de sequestreering van zuster Claudia hadden ondernomen. Een en ander versterkt niet weinig de stelling-Daudet en de onthullingen in dit proces zijn wel van dien aard, dat een re visie van het groote BajotDaudet-proees onvermijdelijk is. Verschillende parketten zijn weer voor deze tragische zaak in actie en in de pu blieke opinie vindt de lezing van de politie weinig crediet meer. Intusschen is de rechtbank gisteren niet veel opgeschoten, want het kamerlid De Brogly was niet aanwezig en in den namiddag moesten de verhooren weer acht dagen worden uitgesteld. SPANJE KARDINAAL SEGURA. Open brief over zijn arrestatie. Over de gevangenneming van kardinaal Segura y Saens te Guadalajara werden in den laatsten tijd allerlei valsche en dikwerf lasterlijke berichten gepubliceerd. Om dezen te weerleggen, zond de aar<s- priester van de kathedraal van Guadalaja ra dezer dagen aan de redactie van „El De- bate" een open brief, die door genoemd blad werd gepubliceerd en waaraan wij het volgende ontleenen: 's Zondags om half één kwam de rector van het klooster van de Zusters „Adoratri ces" bij mij en deelde mij mede, dat ik mij half zeven naar het klooster van genoemde zusters moest begeven, daar kardinaal Se gura per telefoon den wensch te kennen had gegeven, dat alle geestelijken van de stad daar zouden bijeenkomen. Allen echter konden niet komen, daar verschillenden op dab uur een godsdienst oefening moesten leiden, zoodat in het ge heel slechts zeven van de veertien geeste lijken uit de stad aanwezig waren. Hiermede wordt reeds onmiddellijk de valsche bewering weerlegd, als zou kardi- naa Segura tegen den bewusten Zondag een zeer belangrijke vergadering hebben voorbereid, waaraan de meest vooraan staande geestelijken uit de stad en uit den omtrek en nog andere kerkelijke autoritei ten zouden hebben deelgenomen. Toen wij nu met z'n zevenen bijeen wa ren, in afwachting van, de komst van den kardinaal, werd ons om half acht medege deeld, dat deze gearresteerd was. Ik begaf mij daarop met een vriend van den civielen gouverneur naar diens resi dentie, om hem toestemming te vragen, den kardinaal 's nachts in mijn woning op te nemen. Eerst om half elf échter werden wij tot den kardinaal toegelaten. Op dat oogenbik konden wij den serenen geest van den illustren gevangene bewon deren, toen hij de woorden herhaalde, waarmede St. Lucas, de vreugde beschrijft, waaraan de Apostelen uiting gaven in de gevangenis en voor de rechtbank, wanneer zij waardig werden bevonden, iets voor Christus te lijden. Ook hoorden wij van zijn lippen de bit tere klacht, dat men hem ais een gewoon misdadiger had behandeld. In zijn houding bemerkten wij geen enkel tseken \an onge duld en niet de minste opgewondenheid. Toen wij de residentie van den civielen gouverneur verlieten, was het reeds bij twaalven 's nachts, zoodar, Z.Em. zes uur gevangen werd gehouden, voordat hem een behoorlijk onderdak werd verieend, terwijl een leek als Ortega Gasset, lie indertijd eveneens in Guadalajara gevangen werd genomen, slechts vijf minuten in de resi dentie van den civielen gouverneur werd gedetineerd, om daarna naar het beste ho tel van Guadalajara te worden overge bracht. De geneesheer, die Z.Em. den volgenden dag bezocht, deelde den civielen gouver neur mede, dat de kardinaal slechts per „wagonlit" de reis naar de grens zou kun nen maken, daar hij geconstateerd had, dat Z.Em. zeer zwak en afgemat was. Men dwong den kardinaal echter, ondanks dit advies van den geneesheer, in een auto plaats te nemen en aldus Spanje te verla ten. Uit dit alles blijkt meer dan voldoende, hoe schandelijk de kerkvorst werd behan deld en hoe nobel hij dezen smaad e.'i schande heeft gedragen. DE SPAANSCHE VERKIEZINGEN. De onderdrukking der monarchisten. Naar „EI Mati" uit Madrid verneemt, heeft markies d'Alhucemes een schrijven gepubliceerd, waarin hij mededeelt, dat hij aanvankelijk van plan was, zich voor de aanstaande verkiezingen candidaat te stel- VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Briand verklaart, dat Brüning en Cur tius welkom zijn in Parijs. De behandeling van kardinaal Segura. De vermiste Deensche Oceaanvliegers zijn onverwacht in Krefeld geland. (Lucht vaart, 2de blad). len van do constitutioneele en parlemen tair monarchistische partij, om in het par lement het standpunt te bespreken, dat üij ten opzichte van den staatsgreep van Pri mo de Rivera inneemt. Daar eohter de gemeenteraadsverkiezin gen van tal van dorpen en steden, waar de monarchisten de meerderheid behaalden, ongeldig werden verklaard en door be paalde elementen ook thans een pressie op de ontwikkeling der verkiezingscam pagne wordt uitgeoefend, zegt hij besloten te hebben, zich bij de aanstaande verkie zingen voor de constitueerende cortes te onthouden. Wordt Lerroux premier? Bij de verkiezingscampagne in Spanje leggen de vooraanstaande politici groote activiteit aan den dag en o.a. de minister van Buitenlandsche Zaken, dr. Lerroux, weert zich krachtig. Algemeen zet men in hem den toekomsligen premier en organi sator der republiek. Ernstige woelingen in Galicië. Te Orense in Galicië had gisteren een vergadering plaats van een commissie, waarin de kringen vertegenwoordigd zijn. die belang hebben bij den aanleg van den spoorweg Urense-Zamora. Door de regee ring was de stopzetting van dezen aanleg bevolen. Genoemde commissie zond een te legram aan de regeering, waarin werd ge protesteerd tegen heb besluit in zake de stillegging. Daarna begaf de commissie zich, vergezeld van een groote menigte, naar het raadhuis om daar het antwoord van de regeering af te wachten. Het ant woord, waarin de motiveering van het be sluit der regeering was vervat, bevredigde de menigte niet. Onder het roepen vau: „Leve de republiek Galicië" bestormde de 'menigte de telefooncentrale. Het telefoon personeel werd gedwongen de regeering te Madrid een telegram te zenden, waarin het uitroepen van de republiek Galicië werd medegedeeld. De toestand is ernstig en de mogelijk heid bestaat, dat vandaag nog de alge- meenc staking wordt afgekondigd. De ge meentebesturen van het betrokken district zijn voornemens af te treden en het is mogelijk, dat de kiezers zich Zondag a.s. van stemmen zullen onthouden. Politietroe- pen zijn naar Orense gedirigeerd om de orde te herstellen. ITALIË BELEEDIGING VAN DEN PAUS. Italië zit stil. i Men meldt uit Rome aan de „Msbd.": In Rome worden in het openbaar bro chures verkocht, waarvan (Je inhoud' be- leedigend is voor den persoon van den H. Vader, zonder dat de anders zoo strenge censuur dit belet. Het betreft hier de reeds bekende bro chure „Langzaam priester" en een nieuwe brochure getiteld „De cat-astrophale poli tiek van Paus Ratti", waarin de H. Vader op grove wijze wordt beleedigd. LITAUEN LITAUEN EN HET VATICAAN. Het Vaticaan heeft een nota aan Li- tauen's regeering gezonden over de uit wijzing van den nuntius. De nota moet een bijzonder scherp ka rakter dragen. Het Vaticaan zou het desnoods tot een verbreking van het concordaat laten ko men. AMERIKA HOOVER BERAADSLAAGT. Welwillende ontvangst van Frankrijks antwoord. De tot nu toe gepubliceerde mededee I lingen omtrent den inhoud van de Fran sche nota worden door de Fransche och endbladen bevestigd. Volgens de „Echo de Paris" bevat de Fransche nota ook nog beschouwingen over de oorzaken van de eermnmlonho oil

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1931 | | pagina 1