DE GROOTE WERELDSTAD LONDEN
Londen.
De Engelschen zijn eilandhewoners, wat
natuurlijk niet beteekent, dat zij hun eilanden
niet zouden verlaten. Neen al eenige eeuwen
beheerschen rij de zeeën en dat houdt in
dat zij machtige koloniën stichtten of ver
overden zich ook op belang!ijke strategi
sche punten vestigden, ver buiten het eigen
lijke vaderland. Maar toch de Engelschen
zijn eilandbewoners en ze toonen dit in ver
schillende karakteristieke eigenaardigheden.
Het Engelsche volk is bijvoorbeeld buiten
gewoon behoudsgezind, gehecht aan oude
vormen en gebruiken. En dat gaat niet alleen
op voor afgelegen streken of kleine plaat
sen, het geldt evenzeer voor Londen, de
ontzaglijke wereldstad, die zoo dicht bij ons
land ligt en die door de toch reislustige
Nederlanders eigenlijk maar weinig bezocht
wordt.
Men gaat hiei veel ee.'der r.aar Parijs of
Berlijn dan naar Londen. De eerste twee
zijn het bezoek overwaard, maar dit is toch
zeker niet minder het geval met Londen, het
hart van het groote Britsche wereldrijk. Men
kan zeker prachtige vacantiedagen door-
b-engen in DuitscMand en Frankrijk, maar
dat kan men ook in Engeland.
Maar Engeland is een eiland, al zijn de
wateren, die hel van het vasteland schei
den maar betrekkelijk smal en al heeft in
dezen tijd van prachtige en snelle vervoer
middelen de afstand niet veel meer te be-
teekenen. Het eiland-zijn echter houdt het
bezoek ook nu nog dikwijls tegen, geeft een
soort isolement, niet zoo sterk meer als
vroeger, maar dat toch ook thans nog een
soort afgescheiden zijn beteekèni.
Londen is een ontzaglijke stad, een be
bouwde provincie heeft men het wel eens 3
genoemd met een millioen groote bevolking,
die nog grooter is dan de bevolking van
heel ons lieve vaderland.
Stelt u dit eens voor!
Het Graafschap Londen, he+ gebied, dat
onder het bestuur staat van den County
Council of Graafschapsraad, had in 1928 een
bevolking, die geschat werd op ruim 4l/2
i.iillioen.
Greater Londen, het z.g. ,-,politie district",
dat behalve het Graafschap ook de aan
grenzende gebieden, die er een topografisch
geheel mee vormen, omvat, telde in 1928
bijna 8 millioen inwoners. Eenige jaren ge
leden was de bevolking van 't politiedistrict
zelfs grooter, maar sinds in de buiten dit
distlct gelegen gebieden uitgestrekte tuin
steden gebouwd zijn, hebben velen zich
daar gevestigd, wat de groei van het eigen
lijke Londen eenigzins tegenhield.
De binnenstad.
Het middelpunt van Londen is eigenlijk
tweeledig, het bestaat uit de City en uit
Westminster.
In de City huizen geldwezen, handel,
scheepvaart- en assurantiebedrijf; in West
minster bestuur en gezag. Zij vormen sa
men de kern van de meer dan acht millioen
inwoners tellende wereldstad, die over vele
mijlen verspreid ligt. Vroeger lagen de City
of Londen en de City of Westminster niet
aaneen, maar werden zij gescheiden door
velden en groene weiden.
Een paar eeuwen echter zijn de twee
oude centra van het Britsche imperium door
bebouwing al één geworden en van ouds
worden zij aaneen geregen door de Theems,
die tusschen de twee precies een halven
cirkel beschrijft. En er zijn weinig stadsge
zichten, zoo imposant als dat op Westmins
ter, gelijk het zich daar ontplooit op een
wandeling langs het Embankment. Eerst pas
seert gij den Temple, een groot complex
van oude statige huizen rondom rustige hof
jes en pleinen, waar de vierduizend advoca
ten der wereldstad hun kantoren hebben.
Dan komt Waterloo Bridge met haar sier
lijke bogen; en over de brug heen rijzen
in de verte allerlei groote gebouwen op, in
het wazige grijs en pastelblauw waarin haar
rook en haar stcf de wereldstad bijna ste *ds
gehuld houden. Boven hen alle torent Big
Ben, wiens bronzen stem thans door de
radio over half Europa de uren afroept. Hij
staat op de flank van het Parlementsgebouw
en tevens op de flank der wijk van waaruit
het Imperium wordt beheerd.
In de buurt staat de Abdij. Daarna komen
de vele groote gebouwen der Ministeries,
in Whitehall, en^in de rustige tuinen rond
om; verder het St. James Paleis met zijn
bekende kurassiers te paard als schildwach
ten; en dan op eenigen afstand het paleis
des Konings, Marlborough House, waar nu
de kroonprins woont, en alle grote clubs,
waar zoveel geschiedenis werd, en nog
wordt gemaakt. In een bescheiden zijstraatje
van Whitehall, in Downing Street, staat de
officieele woning van den Premier.
Het Parlementsgebouw dateert van 1867.
Zijn gevel is ongeveer driehonderd meters
lang. Big Ben staat aan den kant waar het
Lagerhuis zetelt; maar aan het andere einde
van het in gothischen stijl opgetrokken ge
bouw rijst een tweede, kleinere, vierkante
toren. Daar is de ingang van het Hooger-
huis.
De longen van de stad.
Londen heeft vele parken, die dikwijls de
Iongen van de stad genoemd worden.
Maar het zijn lang niet alle openbare
parken. Misschien denkt men dat wel eens,
als men leest van squares'. Rondom de
Londensche „squares" mooie, groote vier
kanten, staat een zwaar, hoog ijzeren hek.
En de sleutel van de hekdeur is in het bezit
van elk der heerenhuizen rondom. Zij beta
len voor den tuinman, die zijn plantage zoo
heeft ingericht, dat de buitenstaander niet
zien kan wat de bevoorrechte huisbewoners
uitvoeren binnen de zomergroenigheid van
hun gemeenschappelijk square.
Die squares dateeren al van voor eeuwen,
toen men in de groote steden op het vaste
land nog aan geen stadsparken dacht.
De achttiende eeuw vermeerderde het
aantal ervan. Zij werden gedacht als parti
culier bezit, en ziin dit gebleven. Zii dien
den om de huurwaarde der omliggende hui
zen te verhoogen. en deden dit. zoolang zul
ke huizen heerenhuizen bleven.
Soms is zulks zelfs hii de wet geregeld
Maar de squares hebben zelfs niet door
een al^emeene wetgeving een algemeen een
halfnnbliek karakter kunnen kriigen. Elk is
individueel gebleven gelük bii den oor
sprong: een indiv'd'mele gril van den parti
culieren eigendom En zoolang als de omge
ving der souares aan d;t begrip bleef beant
woorden. gin» bet troed
Maar toen de rüke lieden laar b'uten
trokken en er winkels, kantoren, etc. voor
in de plaats kwamen b'even met al die tui
nen gesnaard en werden verschM'ende vol
gebouwd. wat de b'nnenstad niet be
woonbaarder maakte. Op een zestigtal van
ore squares is echter bes'ag gele»d. 'naar
er zijn nog altiid een »root aantal, wier be
staan bedreigd wordt. A*en zal echter wel
tot onteigening moeten komen.
Vooru;tgang.
't Vorig jaar zag een boek over Londen
he; licht met vele econom;«=rhe en statist"
sche gegevens, waaruit blijkt, dat de we
reldstad Londen er de laatste halv» eeuw
wel op vooruit gegaan is. wat de m'nder
bedeelde bevolking betreft.. Het is er gezon
der en vrooliiker leven, vooral voor de ar
beidersklasse binnen welker bereik veel ic
gekomen dat vroeger ongenaakbaar was
De „balans" welke de samenstellers heb
ben opgemaakt, toont een debet- en cre
ditzijde. Tegenover verbetering der open
bare gezondheid, beter onderwijs, hoogere
arbeidsloonen, minder daden van geweld en
minder krankzinnigheid staan: toeneming
van gevallen van fraude, geringer morali
teit.
I
De gemiddelde Londenaar, zoo wordt
ons nog verteld, geeft vier maal zooveel uit
aan tabak sigaren en cigaretten als veertig
jaren geleden.
Dat is echter niet iets, dat specifiek voor
den Londenaar geldt.
Het sterftecijfer is met 40 procent ge
daald, de zuigelingensterfte van 151 tot
68 per duizend verminderd.
Verkeer.
Maar... de verkeersongelukken zijn in
tien jaar tijds neer dan verdrievoudigd
Voor twee jaren reden er trouwens al in
Londen meer dan 400.000 motorvoertu.gen.
En men mag grif aannemen, d dit getal
sindsdien nog veel grooter geworden is. Er
is natuurlijk een ontzaglijk 'erkeer. In den
morgen gaan vele tienduizenden per irein
tram, bus naar de binnenstad, tegen den
avond keeren zij terug naar den buiten
kant.
In 1927, dus dat is alweer goed 3 jaar
geleden werden cr met deze drie vervoer
middelen 3.717 millioen stadsr.tten ge
maakt,, de helft daarvan ongeveer per om
nibus. Er klommen toen dus al iederen dag
meer dan 5 millioen menschen up of :n de
bus om zich door de stad te laten vervoe
ren.
Dat zijn werkelijk ontzaglijke cijfers. En
het is dan ook geen wonder dat er eik jaar
meer dan 1000 menschen door motorvoer
tuigen -gedood werden ongerekend de ge
wonden.
Politie.
Als men van Londen spreekt, dan moet
men van zelf ook de Londensche politie
noemen, die om de stad veilig te houden
heel wat werk heeft te doen. De Londensche
agent staat zeer gunstig bekend. En even
bekend als de „bobby" is de detective van
„Scotland Yard", waarvan ieder natuurlijk
gehoord heeft, al is het alleen maar in de
tective-verhalen, die tegenwoordig zoo in
den smaak vallen.
De Londensche rijkspolitie de gemeen
telijke „City-Police", is speciaal met bewa
king enz. der Londensche City belast
omvat thans 25.000 man, alle rangen inbe
grepen. die rond 8 millioen menschen moe
ten beschermen. Het is niet gemakkelijk om
geschikte mannen voor dit corps te vinden,
ze hebben heusch niet zoo'n bijster gemak
kelijke taak. *Want Londen is een wereld
stad, waar natuurlijk ook de misdaad welig
tiert, het kan in een moderne wereldslad.
waar zoovele millioenen opeengehoopt le
ven wel niet anders. Het is een stad die ook
duistere elementen trekken moet. een haven
plaats bovendien, waar niet altiid de beste
elementen uit alle deelen der wereld elkaar
ontmoeten. Er heerscht weelde er wordt ook
bitter gebrek geleden. Toch gelooven wij.
dat vergeleken met andere groote wereld
steden de Londensche metropool geen slech
ten indruk maakt.
Restaurants.
Wie ooit in Londen komt moet kennis
maken met de bekende ..Lyons Shops", die
het reusachtinste restauratie-bedrijf ter we
reld vormen. Een groot deel der Londensche
bevolking eet in deze restaurafie's. Men
kan als men uren soms van zijn werk af
woont in elk geval niet 's middags thuis
even gaan schaften.
De kleinere.en grootere winkels en tea
rooms en restaurants worden in heel Lon
den gevonden en de Lyons Comoany heeft
om haar honderdduizenden klanten te ver
zorgen niet minder dan 30.000 man perso
neel in haar dienst.
De Londensche „Lyons Shops" dienen we
kelijks 40.000 diners op. maar dat is nog
maar een kleinigheid, want iederen dag
worden bovendien 10 millioen porties ver
werkt. Dan verkoopt ze nog per dag een
millioen pakjes thee. Londenaars zijn ver
woede theedrinkers.
In eigen bakkerijen in Cadby Hall bakt
men ieder etmaal 130.000 brooden, en in
weer elders gelegen bakkerijen van de Com
pany per week 2% milioen Weensch gebak,
250.000 sandwiches en 40.000 Fransche pas
teitjes.
Deze statistische cijfers geven, dunkt ons.
althans eenig idee van dit kolossale bedrijf.
Het ligt voor de hand, dat zulk een be
drijf voor alle onderafdeelingen eigen in
richtingen, fabrieken en werkplaatsen heeft.
Maar hierbij heeft men zich niet bepaald
bij de bakkerijen, eigen, meest moderne
slachterijen, eigen ijsfabrieken eioen wtin-
kelder" en eigen volledig ingerichte wns-
scherijen. maar ook heeft men eigen 'nhn-
ratoria, waar de ongebruikte er reeds ver
vaardigde en gebruikte stoffen wetenschap-
peli'k onderzocht worden.
Natuurlijk is dit niet de eenigste onderne
ming. die voor den inwendigen men«rh
zorgt maar deze grootste ondernemin» g' ft
een idee, hoe ontzagliik veel er noodiy is
om deze groote wereldstad te voeden.
Lloyds.
Wij hebben eigenlijk nog niets gezegd
van Londen als handels- en scheenvmrtcen-
trum. Dat deze hoofdstad met 8 millioen
inwoners, het middelpunt van een wereld
rijk zoo'n centrum is. dat spreekt van/elf.
Laten we ter typeering eens iets vertellen
van Lloyds.
Lloyds is een corporatie, de leden er van
zijn assurantie-makelaars en underwriters",
dat zijn de assuradeurs, die hun naam 'et-
ten onder een beurspolis en hiermede -en
gedeelte van het risico aanvaarden. De cor
poratie als zoodanig sluit dus geen verze
keringen af; de leden komen er om ieder
voor zich zelf zaken te doen en de corpo
ratie verschaft hun daarbij de facilitelea
van h-re organisatie. Alle soorten verzeke
ringen. behalve levensverzekeringen, wor
den er gesloten; de meest uiteenloopp^de
risico's gedekt. De organisators van *en
voetbalmatch kunnen zich vrijwaren teuen
de schade van een regendag: de paraplu e-
fabrikrnt kan zich dekken tegen het verlies,
dat een droog najaar voor hem zou betee-
kenen. Doch Lloyds is vooral het centrum
De Tower, die eeuwen lang berucht was
als Staatsgevangenis, nu historisch museum.
voor de afsluitingen van scheeps-assurantie.
Lloyds is nooit gesloten. Dag en nacht
zijn de deuren open, komen er telegrammen
en draadlooze berichten binnen, die hun weg
vinden in Lloyd's List en Lloyd's Daily In
dex, welke volledige inlichtingen bevatten
omtrent de positie van alle schepen in de
geheele wereld. Al het nieuws omtrent
scheepsrampen en -ongevallen wordt, ge-
iypt op gele papiertjes, aangeplakt op het
groote aankondigingsbord de gruwelkamer
voor d1 assuradeurs, die dezen ongeluks
papiertjes, die voor hen verliezen van tien
duizenden beteekenen, de uiterst gescb k»e
benaming gegeven hebbe- van „gele
koorts".
Dat nieuws wordt verzonden door de
Lloyds-agenten en -correspondenten, die n
alle havenplaatsen zijn te vinden. Dezen
moeten ook de schade-aanspraken regelen
en de belangen der assuradeurs waarnemen.
Nauw met de corporatie is de vereeni-
ging verbonden, die Lloyd's iegister uitgeeft.
Het is een classificatie der schepen volueus
vastgestelde constructieregelen; de schepen,
welke hieraan volkomen beaniwoorden, ziin
als 100 A. 1 geclasseerd en vormen de hoog
ste norm van scheepsconstructie. Het be
stuur van dit register wordt op democrati
sche wijze gekozen, het vertegenwoordigt
alle belangengrepen, die met de scheepvaart
iets uitstaande hebben: reverters, scheeps
bouwers, ingenieurs en assuradeurs.
E.W.
(Nadruk verboden).
De Londenaars houden van oude ceremoniën. De jaarlijksche opening van het Lon
densche Gerechtshof.
De Engelschen zijn zeer koningsgezind. Belangstelling voor het hek van het Koninklijk
Paleis.
Londen bezit vele historische gebouwen. Het beroemde St. James-paleis.
